Φιλόσοφος βασιλιάς
| Αυτό το λήμμα χρειάζεται επιμέλεια ώστε να ανταποκρίνεται σε υψηλότερες προδιαγραφές ορθογραφικής και συντακτικής ποιότητας ή μορφοποίησης. Αίτιο: ακατανόητο κείμενο, ειδικά η αρχή του λήμματος, πρέπει να ξαναγραφεί Για περαιτέρω βοήθεια, δείτε τα λήμματα πώς να επεξεργαστείτε μια σελίδα και τον οδηγό μορφοποίησης λημμάτων. |
Σύμφωνα με τον Πλάτωνα, ο φιλόσοφος βασιλιάς είναι ένας κυβερνήτης που κατέχει μια αγάπη για τη Σοφία, καθώς και νοημοσύνη, αξιοπιστία, και μια προθυμία να ζήει μια απλή ζωή. Αυτοί είναι οι ηγεμόνες της ουτοπικής πόλης της Καλλίπολης. Για να έρθει μια τέτοια κοινότητα στην πραγματικότητα, «οι φιλόσοφοι [πρέπει] να γίνουν βασιλιάδες ... ή εκείνοι που τώρα ονομάζονται βασιλιάδες [πρέπει] ... πραγματικά και επαρκώς να φιλοσοφούν».[1]
Στο βιβλίο ΣΤ΄ της Δημοκρατίας Επεξεργασία
Ο Πλάτων όρισε έναν φιλόσοφο αρχικά ως το άτομο που του αρέσει η σοφία. Στη συνέχεια διακρίνει κάποιον που αγαπά την αληθινή γνώση (σε αντίθεση με την απλή εμπειρία ή την εκπαίδευση) λέγοντας ότι ο φιλόσοφος είναι το μόνο άτομο που έχει πρόσβαση στην ιδέα - τις αρχέτυπες οντότητες που υπάρχουν πίσω από όλες τις αναπαραστάσεις της μορφής (όπως η ίδια η ομορφιά σε αντίθεση με οποιαδήποτε συγκεκριμένη περίπτωση ομορφιάς). Αυτό που ακολουθεί και υποστηρίζει την ιδέα ότι οι φιλόσοφοι είναι οι καλύτεροι κυβερνήτες με την ιδέα του «Πλοίου του κράτους», μία από τις πιο συχνά αναφερόμενες ιδέες του (μαζί με την αλληγορία του σπηλαίου): ένας «αληθινός πιλότος πρέπει αναγκαστικά να δώσει προσοχή στις εποχές, τους ουρανούς, τα αστέρια, τους ανέμους και όλα όσα είναι κατάλληλα για το σκάφος, αν είναι πραγματικά του έχει οριστεί η διακυβέρνηση ενός πλοίου».[2]
Παραδείγματα Επεξεργασία
Μεγάλη Ελλάδα Επεξεργασία
Ο Αρχύτας ήταν Πυθαγόρειος φιλόσοφος και πολιτικός ηγέτης στην αρχαία ελληνική πόλη του Τάραντα στην Ιταλία. Ήταν στενός φίλος του Πλάτωνα και μερικοί μελετητές ισχυρίζονται ότι ίσως αποτελεί την έμπνευση για την ιδέα του φιλόσοφου βασιλιά που διατύπωσε ο Πλάτωνας.
Ο Δίωνας των Συρακουσών ήταν μαθητής του Πλάτωνα. Ανέτρεψε τον τύραννο Διονύσιο Β΄ και έγινε ηγέτης της πόλης, αλλά δεν ήταν δημοφιλής στη πόλη επειδή ήταν κατά των δημοκρατικών μεταρρυθμίσεων. Αργότερα προσκλήθηκε εκ νέου στην πόλη, όπου προσπάθησε να καθιερώσει μια αριστοκρατία βασισμένη σε πλατωνικές γραμμές, αλλά δολοφονήθηκε από άτομα που πληρώθηκαν γι'αυτόν το σκοπό από τον πρώην τύραννο Διονύσιο Β΄.
Μακεδονία Επεξεργασία
Ως μαθητής του Αριστοτέλη, ορισμένοι υποστηρίζουν ότι ο Μέγας Αλέξανδρος κατέδειξε μερικώς κάποια από τα προσόντα που χαρακτήριζαν τον φιλόσοφο βασιλιά.[3][4] Η άποψη αυτή προτάθηκε από τον Ονησίκριτο ο οποίος τον περιέγραψε ως «φιλόσοφο στα όπλα», ενώ κατά τον Πλούταρχο ήταν τόσο ένας πολιτισμένος όσο και ένας πολιτισμοφόρος φιλόσοφος βασιλιάς.[5] Ωστόσο, ο Αλέξανδρος παραμένει αμφιλεγόμενο πρόσωπο ως προς την έννοια του φιλόσοφου βασιλιά, καθώς διάφοροι ιστορικοί έχουν χαρακτηρίσει τη ζωή του αρκετά διαφορετικά ανάλογα με τη χρονική περίοδο και τη γεωγραφική προέλευση του χρονικογράφου.[6]
Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία Επεξεργασία
Υποστηρίζεται ευρέως ότι ο Μάρκος Αυρήλιος είναι ένα σημαντικό παράδειγμα του ιδανικού του φιλόσοφου βασιλιά.[7][8][9][10] Η Στωική του τομή με τίτλο Τα εις εαυτόν, η οποία γράφτηκε στα ελληνικά, ενώ βρισκόταν σε εκστρατεία μεταξύ του 170 και του 180 μ.Χ., εξακολουθεί να είναι σεβαστό ως λογοτεχνικό μνημείο για μια φιλοσοφία της υπηρεσίας και του καθήκοντος, περιγράφοντας τον τρόπο με τον οποίο κάποιος μπορεί να βρει και να διατηρήσει την ψυχραιμία εν μέσω σύγκρουσης ακολουθώντας τη φύση ως πηγή καθοδήγησης και έμπνευσης.
Αυτοκρατορία των Σασσανιδών Επεξεργασία
Στη Δύση, μερικοί θεωρούσαν τον Χοσρόη Α΄ ως βασιλιά φιλόσοφο. Ήταν θαυμαστός, τόσο στην Περσία όσο και αλλού, για τον χαρακτήρα, τις αρετές και τη γνώση της ελληνικής φιλοσοφίας.[11][12][13]
Ουγγαρία Επεξεργασία
Ο Ματθίας Κορβίνος (1443-1490), ο οποίος ήταν βασιλιάς της Ουγγαρίας και Κροατίας από το 1458 και έπειτα, επηρεάστηκε από την Ιταλική Αναγέννηση και έκανε πολλές προσπάθειες να ακολουθήσει στην πράξη το μοντέλο και τις ιδέες του φιλόσοφου-βασιλιά όπως περιγράφονται στη Δημοκρατία του Πλάτωνα.[14]
Σύγχρονο Ιράν Επεξεργασία
Ο Αγιατολάχ Χομεϊνί λέγεται ότι εμπνεύστηκε από το πλατωνικό όραμα του φιλοσόφου βασιλιά ενώ βρισκόταν στην Κομ στη δεκαετία του 1920, όταν άρχισε να ενδιαφέρεται για τον ισλαμικό μυστικισμό και τη Δημοκρατία του Πλάτωνα. Έτσι, εικάζεται ότι εμπνεύστηκε από την έννοια του φιλόσοφου βασιλιά του Πλάτωνα, και στη συνέχεια αυτή η έννοια αποτέλεσε συνιστώσα της ιδεολογίας της ισλαμικής δημοκρατίας στο Ιράν, παρά το γεγονός ότι ήταν μια δημοκρατία που καθαίρεσε την πρώτη Δυναστεία των Παχλαβί.[15]
Κριτική Επεξεργασία
Ο Καρλ Πόπερ κατηγόρησε τον Πλάτωνα για την άνοδο του ολοκληρωτισμού τον 20ο αιώνα, καθώς οι φιλόσοφοι βασιλείς με τα όνειρα για την "κοινωνική μηχανική" και τον "ιδεαλισμό", παραπέμπουν άμεσα στους Αδόλφο Χίτλερ και Ιωσήφ Στάλιν (μέσω των Γκέοργκ Βίλελμ Φρίντριχ Χέγκελ και Καρλ Μαρξ αντίστοιχα).[16]
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ Plato, The Republic, 5.473d
- ↑ Plato, The Republic, 6.488d
- ↑ Pointer, Mica (2016-01-01). «Alexander the Great and Aristotle's Philosopher King». 2016 Symposium. https://dc.ewu.edu/srcw_2016/15.
- ↑ «Socrates Taught Plato, Who Taught Aristotle, Who Taught Alexander the Great - Fact or Myth?». Fact / Myth (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2021.
- ↑ Buckley-Gorman, Richard (2016). «'If I were not Alexander...' An Examination of the Political Philosophy of Plutarch's Alexander-Caesar» (PDF). MA thesis in Classics, School of Art History, Classics and Religious Studies, Victoria University of Wellington.
- ↑ Martyn, John R. C. (2014-02-28). «From Tyrant to Philosopher–King: A Literary History of Alexander the Great in Medieval and Early Modern England by Charles Russell Stone (review)» (στα αγγλικά). Parergon 31 (2). ISSN 1832-8334. https://www.deepdyve.com/lp/australian-new-zealand-association-of-medieval-early-modern-studies-inc-anazamems-inc/from-tyrant-to-philosopher-king-a-literary-history-of-alexander-the-7mVEUSXkoj.
- ↑ «Marcus Aurelius: Plato's Philosopher King». World History Encyclopedia. Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2021.
- ↑ Nasr, Simon (12 Αυγούστου 2020). «Who is Marcus Aurelius? – Plato's Ideal Philosopher King». The Wise Mind (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2021.
- ↑ May 16, Peter Tafuri |· 2015 (16 Μαΐου 2015). «Marcus Aurelius: The Philosopher King». L'Italo-Americano – Italian American bilingual news source (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2021.
- ↑ Winters, Riley. «The Philosopher-King of Ancient Rome: Marcus Aurelius' Imperium». www.ancient-origins.net (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2021.
- ↑ Axworthy, Michael (2008). Iran: Empire of the Mind: A History from Zoroaster to the Present Day (στα Αγγλικά). Penguin Adult. σελ. 65. ISBN 9780141036298.
- ↑ Wākīm, Salīm (1987). Iran, the Arabs, and the West: the story of twenty-five centuries (στα Αγγλικά). Vantage Press. σελ. 92.
- ↑ Rose, Jenny (2011). Zoroastrianism: An Introduction (στα Αγγλικά). I.B.Tauris. σελ. 133. ISBN 9781848850880.
- ↑ «Marsilio Ficino: Magnus of the Renaissance, Shaper of Leaders». integralleadershipreview.com. Feature Articles / March 2007.
- ↑ Anderson, Raymond H. Ayatollah Ruhollah Khomeini, 89, the Unwavering Iranian Spiritual Leader. The New York Times, 4 June 1989.
- ↑ Popper, Karl. The Poverty of Historicism. Routledge, 2002.