Βικιπαίδεια

Σοσνόβιετς

Πόλη στην Πολωνία

Συντεταγμένες: 50°16′15.96″N 19°11′40.56″E / 50.2711000°N 19.1946000°E / 50.2711000; 19.1946000

Το Σοσνόβιετς (πολωνικά: Sosnowiec) είναι βιομηχανική πόλη με δικαιώματα πόβιατ στο Βοεβοδάτο Σιλεσίας της νότιας Πολωνίας.[2] Βρίσκεται στο ανατολικό τμήμα της βιομηχανικής περιοχής της Άνω Σιλεσίας και είναι μία από τις πόλεις της αστικής περιοχής του Κατοβίτσε, η οποία αποτελεί ένα αστικό συγκρότημα με το συνολικό πληθυσμό των 2,7 εκατομμυρίων ανθρώπων, καθώς και της ευρύτερης μητροπολιτικής περιοχής της Άνω Σιλεσίας με πληθυσμό περίπου 5,3 εκατομμύρια κατοίκων.[3] Ο πληθυσμός της πόλης είναι 199.974 κάτοικοι (Δεκέμβριος 2019).

Σοσνόβιετς

Σημαία
Έμβλημα
Τοποθεσία στο χάρτη
Τοποθεσία στο χάρτη
Σοσνόβιετς
50°18′0″N 19°10′0″E
ΧώραΠολωνία
Διοικητική υπαγωγήΒοεβοδάτο Σιλεσίας
Γεωγραφική υπαγωγήWyżyna Śląsko-Krakowska, Υψίπεδα της Σιλεσίας και Metropolis GZM
Ίδρυση1902
Διοίκηση
 • ΔήμαρχοςArkadiusz Chęciński (από 2014)
Έκταση91,06 km²
Υψόμετρο250 μέτρα
Πληθυσμός193.660 (31  Μαρτίου 2021)[1]
Ταχ. κωδ.41-200
Τηλ. κωδ.32
Ζώνη ώραςώρα Κεντρικής Ευρώπης
UTC+01:00 (επίσημη ώρα)
UTC+02:00 (θερινή ώρα)
ΙστότοποςΕπίσημος ιστότοπος
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Ονομασία Επεξεργασία

Πιστεύεται ότι το όνομα Sosnowiec προέρχεται από την πολωνική λέξη sosna, που αναφέρεται στα πευκοδάση που αναπτύχθηκαν στην περιοχή πριν από το 1830. Το χωριό ήταν αρχικά γνωστό ως Sosnowice (Σοσνοβίτσε). Άλλες παραλλαγές του ονόματος περιλαμβάνουν τα: Sosnowietz, Sosnowitz, Sosnovitz (γίντις), Sosnovyts, Sosnowyts, Sosnovytz, Sosnowytz και Sosnovetz. Υπάρχουν πέντε άλλοι μικρότεροι οικισμοί στην Πολωνία που ονομάζονται επίσης Σοσνόβιετς, που βρίσκονται στα βοεβοδάτα Λοτζ, Οπόλε, Ποντλάσκιε, Τιμίου Σταυρού και Μείζονος Πολωνίας.

Γεωγραφία Επεξεργασία

 
Το Σοσνόβιετς εντός της Μητρόπολης της Σιλεσίας, 2012.[2]

Το Σοσνόβιετς χρησιμεύει ως ένα από τα διοικητικά κέντρα της γεωγραφικής και ιστορικής περιοχής της νότιας Πολωνίας, γνωστό ως Λεκανοπέδιο Ντονμπρόβα. Βρίσκεται στην ιστορική περιοχή της Ελάσσονος Πολωνίας, κοντά στα σύνορα με τη Σιλεσία. Βρίσκεται περίπου 10 χιλιόμετρα βορειοανατολικά του κέντρου του Κατοβίτσε και 65 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της Κρακοβίας. Επίσης, βρίσκεται στο Υψίπεδο Σιλεσίας στους ποταμούς Μπρινίτσα και Πσέμσα, παραπόταμους του Βιστούλα. Ο πλήρης κατάλογος των ποταμών περιλαμβάνει τον Μπιάουα Πσέμσα, καθώς και τους Τσάρνα Πσέμσα, Μπρινίτσα, Μπόμπρεκ και Πότοκ Ζαγκόρσκι. Η πόλη είναι μέρος του Βοεβοδάτου Σιλεσίας από τη δημιουργία του το 1999. Προηγουμένως (από το 1945), ήταν μέρος του Βοεβοδάτου Κατοβίτσε και πριν από το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο ανήκε στο Βοεβοδάτο Κιέλτσε.

Ιστορία Επεξεργασία

 
Κάστρο του Σιελέτσκι

Η ιστορία της πόλης με τη σωστή της έννοια ξεκινά το 1902 όταν της δόθηκαν προνόμια πόλης με τη συγχώνευση ενός αριθμού οικισμών, συχνά ηλικίας αρκετών αιώνων. Ωστόσο, η ιστορία του χωριού Σοσνόβιετς χρονολογείται από το έτος 1227, όταν αναφέρθηκε για πρώτη φορά. Ήταν τότε ένας μικρός οικισμός στο πολωνικό Δουκάτο της Κρακοβίας, που βρισκόταν κοντά στα πολύ μεγαλύτερα και καλύτερα ανεπτυγμένα χωριά Σιέλτσε και Ζαγκούζε (και τα δύο είναι τώρα συνοικίες της πόλης). Άλλες περιοχές είναι ακόμη παλαιότερες. Το Μιλοβίτσε (Milowice) αναφέρθηκε για πρώτη φορά το 1123 ως Miley. Τα έγγραφα από το 1228 αναφέρουν ήδη το Μιλοβίτσε, το Κλιμόντουφ και το Ζαγκούζε. Επιπλέον, το Μιλοβίτσε τοποθετήθηκε σε χάρτη του 1561.

Ως μέρος της Πολωνικής-Λιθουανικής Κοινοπολιτείας, το Σοσνόβιετς ανήκε στο Βοεβοδάτο Κρακοβίας στην ευρύτερη Επαρχία Ελάσσονος Πολωνίας του Πολωνικού Στέμματος. Έγινε παραμεθόρια πόλη αφού τα γειτονικά Δουκάτα της Σιλεσίας πέρασαν στο Βοημικό Στέμμα το 1335. Ωστόσο, ως αποτέλεσμα του τρίτου διαμελισμού της Πολωνίας το 1795, καταλήφθηκε από το Βασίλειο της Πρωσίας και συμπεριλήφθηκε στη νεοσύστατη επαρχία της Νέας Σιλεσίας. Κατά τη διάρκεια των Ναπολεόντειων Πολέμων, έγινε μέρος του Δουκάτου της Βαρσοβίας το 1807 και αργότερα, της Πολωνίας του Συνεδρίου, που κυβερνήθηκε από τη Ρωσική Αυτοκρατορία. Το Σοσνόβιετς βρισκόταν στα σύνορα με τη Γερμανική Αυτοκρατορία και την Αυστροουγγαρία και έγινε διάσημο για το Τρίγωνο των Τριών Αυτοκρατόρων, το οποίο βρισκόταν στα σημερινά όρια της πόλης. Κατά τη διάρκεια της Ιανουαριανής Εξέγερσης, τον Φεβρουάριο του 1863, διεξήχθη η Μάχη του Σοσνόβιετς, στην οποία Πολωνοί αντάρτες με επικεφαλής τον Απολινάρι Κουρόφσκι νίκησαν τους Ρώσους.[4] Η νίκη επέτρεψε στους Πολωνούς να πάρουν τον έλεγχο και των γύρω πόλεων.[4]

Δικαιώματα πόλης Επεξεργασία

 
Εκκλησία του Αγίου Ιωακείμ

Με ισχύ από τις 10 Ιουνίου 1902, με εντολή του Αυτοκράτορα Νικόλαου Β΄ της Ρωσίας, το Σοσνόβιετς ονομάστηκε νόμιμα πόλη με έκταση 19 χλμ2 και με 60.000 κατοίκους. Η απόκτηση των δικαιωμάτων πόλης βοήθησε τη δυναμική οικονομική και πολιτιστική ανάπτυξη της πόλης. Εκτός από τα χαλυβουργεία και τα ανθρακωρυχεία και πολλές επιχειρήσεις βαριάς και ελαφριάς βιομηχανίας, άνοιξαν επίσης νέα πολιτιστικά και κοινωνικά ιδρύματα. Η νεοσύστατη πόλη αποτελείτο από τις συνοικίες Σοσνόβιετς, Πόγκον, Όστρα Γκούρκα, Σιέλετς, Κουζνίτσα και Ραντόχα, όλες οι οποίες ήταν ξεχωριστά χωριά στο παρελθόν. Το ίδιο το γεγονός ότι οι ρωσικές αρχές περίμεναν τόσο πολύ για να παραχωρήσουν τα δικαιώματα πόλης στο Σοσνόβιετς, θεωρείται ως συνέπεια της πολωνικής Ιανουαριανής Εξέγερσης του 1863-64, μετά την οποία πολλές πόλεις είδαν την κατάστασή τους να υποβαθμίζεται σε χωριό. Το Σοσνόβιετς ήταν η πρώτη πόλη μετά τη δεκαετία του 1860 στην Πολωνία του Συνεδρίου που έλαβε χάρτη πόλης, με τη δεύτερη να ήταν το Πουουάβι το 1906.

 
Παλάτι του Σουν στο Σοσνόβιετς

Οι φυσικοί πόροι και η καλή γεωγραφική θέση είχαν σημαντική επιρροή στην ανάπτυξη του Σοσνόβιετς. Το άνοιγμα μιας γραμμής παρακλαδιού της σιδηροδρομικής γραμμής Βαρσοβίας-Βιέννης το 1859 ήταν ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη της πόλης. Η ανάπτυξη της βιομηχανίας με το νέο εργοστάσιο σχοινιού και σύρματος, το ελασματουργείο, το χαλυβουργείο, το χυτήριο σιδήρου, το εργοστασίων λεβήτων ατμού, και αργότερα το κλωστήριο, το βαφείο και το χαρτοποιείο, σφράγισαν τη νέα εικόνα της πόλης ως εντελώς αστική. Το Θερινό Θέατρο και, το 1887, το Χειμερινό Θέατρο ιδρύθηκαν, το δεύτερο από τα οποία ονομάστηκε Θέατρο Πόλης από το 1924 στην ανεξάρτητη Πολωνία και αργότερα το Θέατρο Ζαγκουέμπιε. Το 1914, το χωριό Σροντούλα ενσωματώθηκε στο Σοσνόβιετς.

Η Πολωνία ανέκτησε τελικά την ανεξαρτησία της το 1918, μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Στη Δεύτερη Πολωνική Δημοκρατία, το Σοσνόβιετς έγινε μέρος του Βοεβοδάτου Κιέλτσε και το 1934 ιδρύθηκε το Πόβιατ Σοσνόβιετς. Το Σοσνόβιετς υπέστη ζημιές από τον πόλεμο τόσο κατά τις μεγάλες στρατιωτικές συγκρούσεις του 20ού αιώνα: τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο οποίος προκάλεσε κυρίως καταστροφή στη βιομηχανία, όσο και τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο οποίος προκάλεσε τον τρόμο των εκτελέσεων.

Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος Επεξεργασία

 
Δημόσια εκτέλεση Πολωνών από τους Γερμανούς κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.

Μετά τη γερμανική εισβολή στην Πολωνία το 1939, η οποία πυροδότησε το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, η πόλη καταλήφθηκε από τη ναζιστική Γερμανία και μετονομάστηκε σε Sosnowitz (Σοσνόβιτς). Ήδη στις 4 Σεπτεμβρίου 1939, τα γερμανικά στρατεύματα δολοφόνησαν 10 Πολωνούς, συμπεριλαμβανομένου του 15χρονου αγοριού Χένρικ Σουόμκα στο Σοσνόβιετς, σε εκδίκηση για την πολωνική άμυνα.[5] Περίπου την ίδια εποχή, οι Γερμανοί δολοφόνησαν 9 Πολωνούς στο κοντινό Κλιμόντουφ (σημερινή συνοικία του Σοσνόβιετς).[5] Η Einsatzgruppe zbV μπήκε στην πόλη στις 12 Σεπτεμβρίου 1939.[6] Η γερμανική αστυνομία πραγματοποίησε μαζικές έρευνες σε πολωνικά σπίτια.[7] Αρχικά υπό στρατιωτική διοίκηση που δημιουργήθηκε ως μέρος του Γενικού Κυβερνείου, το Σοσνόβιετς προσαρτήθηκε από τη Γερμανία και ενσωματώθηκε στην Επαρχία της Σιλεσίας στις 20 Νοεμβρίου 1939. Τον Μάρτιο του 1940, οι Γερμανοί ίδρυσαν ένα στρατόπεδο διέλευσης (Gefangenensammellager) για τους Πολωνούς που συνελήφθησαν στο Σοσνόβιετς.[8] Οι κάτοικοι του Σοσνόβιετς ήταν επίσης μεταξύ των Πολωνών που δολοφονήθηκαν στο Τσελίνι τον Ιούνιο του 1940.[9] Οι Γερμανοί λειτούργησαν τρία υποστρατόπεδα εργασίας του στρατοπέδου αιχμαλώτων πολέμου Stalag VIII-B στην πόλη, και άλλες δύο στη σημερινή συνοικία Κλιμόντουφ.[10] Το πολωνικό υπόγειο κίνημα αντίστασης ήταν ενεργό στην πόλη.

Τον Ιούνιο του 1943, χιλιάδες Εβραίοι απελάθηκαν από το Γκέτο του Σοσνόβιετς στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Άουσβιτς. Το γκέτο εκκαθαρίστηκε δύο μήνες αργότερα και σχεδόν όλοι οι εναπομείναντες Εβραίοι (περίπου 15.000) απελάθηκαν επίσης στο Άουσβιτς. Προηγουμένως υπήρχε σημαντική υπόγεια δραστηριότητα ανάμεσά τους. Οι Γερμανοί ίδρυσαν και λειτούργησαν δύο υποστρατόπεδα του στρατοπέδου συγκέντρωσης του Άουσβιτς στην πόλη. Στο πρώτο υποστρατόπεδο κρατούσαν περίπου 100 Πολωνούς για καταναγκαστική εργασία[11] και στο δεύτερο είχαν εκατοντάδες καταναγκαστικούς εργάτες, αρχικά κυρίως Εβραίους.[12] Το 1944, οι Γερμανοί έστειλαν απαχθέντα πολωνικά παιδιά από το Σοσνόβιετς στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Ποτουλίτσε.

Η Επίθεση Βιστούλα-Όντερ του Κόκκινου Στρατού τον Ιανουάριο του 1945 επέφερε την απελευθέρωση της πόλης, η οποία της έδωσε την ευκαιρία για σταδιακή ανοικοδόμηση και περαιτέρω ανάπτυξη.

Μεταπολεμικά Επεξεργασία

 
Hotel Centrum

Μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, το Σοσνόβιετς αναπτύχθηκε περαιτέρω. Την 1η Ιουνίου 1975, η μητροπολιτική περιοχή επεκτάθηκε όταν οι γειτονικές τοποθεσίες των Ζαγκούζε, Καζίμιες Γκουρνίτσι, Πορέμπκα, Κλιμόντουφ και Μάτσκι, έγιναν συνοικίες του. Το 1977 ο πληθυσμός της πόλης έφτασε τους 200.000. Η περαιτέρω ανάπτυξη επιταχύνθηκε με την κατασκευή της Χαλυβουργίας Κατοβίτσε και το 1981, ο πληθυσμός του Σοσνόβιετς ήταν 250.000, φτάνοντας στο αποκορύφωμά του το 1987, όταν ήταν 259.000. Από τότε, ο πληθυσμός μειώνεται. Το 1992, η πόλη έγινε η έδρα της Ρωμαιοκαθολικής Επισκοπής του Σοσνόβιετς.

Οικονομία Επεξεργασία

 
Σχολή Επιστήμης της Γης, Πανεπιστήμιο της Σιλεσίας

Το Σοσνόβιετς χαρακτηρίζεται από την αστική δυναμική, την οικονομική δραστηριότητα, την πολιτιστική κληρονομιά και το φυσικό περιβάλλον. Τα τελευταία χρόνια, το Σοσνόβιετς εξελίχθηκε περαιτέρω από βιομηχανικό κέντρο (με κυρίως μεταλλεία και βαριές βιομηχανίες) σε κόμβο εμπορίου και υπηρεσιών. Παρ΄ όλα αυτά, εξακολουθεί να λειτουργεί αρκετά σημαντικά ανθρακωρυχεία, εργοστάσια χάλυβα και άλλες βιομηχανικές εγκαταστάσεις. Η Ειδική Οικονομική Ζώνη του, που ιδρύθηκε στο Σοσνόβιετς χάρη στις προσπάθειες των τοπικών αρχών, παίζει σημαντικό ρόλο στην προσέλκυση νέων επιχειρήσεων στην περιοχή. Ως αποτέλεσμα, αρκετές εταιρείες με πολωνικό και ξένο κεφάλαιο άνοιξαν τις επιχειρήσεις τους στην πόλη. Το Γραφείο Πόλης του Σοσνόβιετς έλαβε το πιστοποιητικό ποιότητας ISO 9001 2001 για το σύστημα διαχείρισής του για την παροχή υπηρεσιών στην τοπική κοινότητα.

Από το 2006, ένα νέο εμπορικό κέντρο, το Expo Silesia, άρχισε να φιλοξενεί πολυάριθμες εμπορικές εκθέσεις. Οι δραστηριότητες της Καλλιτεχνικής και Λογοτεχνικής Εταιρείας του Ζαγκουέμπιε Ντομπρόφσκιε αποδεικνύουν επίσης ότι το Σοσνόβιετς ως βιομηχανικό κέντρο δεν είναι μόνο ένα περιβάλλον εργατικής τάξης.

Αδελφοποιημένες πόλεις Επεξεργασία

Το Σοσνόβιετς είναι αδελφοποιημένο με τις:[13]

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ bdl.stat.gov.pl/api/v1/data/localities/by-unit/012415075011-0943428?var-id=1639616&format=jsonapi. Ανακτήθηκε στις 6  Οκτωβρίου 2022.
  2. ↑ 2,0 2,1 Szymon Pifczyk (4 Απριλίου 2017). «Silesian Metropolis. The bill has been passed. Why it matters?». Wyborcza.pl. http://biqdata.wyborcza.pl/biqdata/7,159116,22156800,metropolia-slaska-ustawa-metropolitalna-przyjeta-czemu-to.html. «W połowie marca parlament przegłosował ustawę metropolitalną dla konurbacji katowickiej. Nowy twór - metropolia śląska, nie ma jednego centrum; rolę takich centrów odgrywają Katowice, Gliwice i Sosnowiec. Topografia metropolii śląskiej (z Sosnowcem włącznie) jest pokazana na mapie. Zwróć się do poradni gdy masz kłopoty ze wzrokiem.» 
  3. ↑ Ευρωπαϊκό Δίκτυο Παρατήρησης για την Εδαφική Ανάπτυξη και τη Συνοχή Study on Urban Functions.
  4. ↑ 4,0 4,1 Mateusz Załęski. «Powstanie styczniowe w Zagłębiu. Sprawdź, jak Zagłębiacy zaskoczyli Imperium Rosyjskie». Twoje Zagłębie (στα Πολωνικά). Ανακτήθηκε στις 7 Νοεμβρίου 2020. 
  5. ↑ 5,0 5,1 Wardzyńska, Maria (2009). Był rok 1939. Operacja niemieckiej policji bezpieczeństwa w Polsce. Intelligenzaktion (στα Πολωνικά). Βαρσοβία: Ινστιτούτο Εθνικής Μνήμης. σελ. 135. 
  6. ↑ Βαρντζίνσκα, σελ. 59
  7. ↑ Βαρντζίνσκα, σελ. 119
  8. ↑ Βαρντζίνσκα, σελ. 139
  9. ↑ Βαρντζίνσκα, σελ. 142
  10. ↑ «Working Parties». Lamsdorf: Stalag VIIIB 344 Prisoner of War Camp 1940 - 1945. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Οκτωβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 7 Νοεμβρίου 2020. 
  11. ↑ «Sosnowitz (I)». Memorial and Museum Auschwitz-Birkenau. Ανακτήθηκε στις 7 Νοεμβρίου 2020. 
  12. ↑ «Sosnowitz (II)». Memorial and Museum Auschwitz-Birkenau. Ανακτήθηκε στις 7 Νοεμβρίου 2020. 
  13. ↑ «Współpraca z miastami partnerskimi». sosnowiec.pl (στα Πολωνικά). Σοσνόβιετς. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Δεκεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 11 Μαρτίου 2020. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Σοσνόβιετς&oldid=9722295"