Ελένη Ζαφειρίου

Ελληνίδα ηθοποιός (1916-2004)

Η Ελένη Ζαφειρίου (Λάρισα 1916 – 2 Σεπτεμβρίου 2004) ήταν Ελληνίδα ηθοποιός του θεάτρου, του κινηματογράφου και της τηλεόρασης από τις σημαντικότερες τις γενιάς της.

Ελένη Ζαφειρίου
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Ελένη Ζαφειρίου (Ελληνικά)
Γέννηση1916[1]
Λάρισα
Θάνατος2  Σεπτεμβρίου 2004[1][2]
Αθήνα
Χώρα πολιτογράφησηςΕλλάδα
ΣπουδέςΔραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου
Ιδιότηταηθοποιός θεάτρου και ηθοποιός ταινιών
ΣύζυγοςΓιώργος Δήμος

Βιογραφία

Επεξεργασία

Η Ελένη Ζαφειρίου δεν γνώρισε τη βιολογική της μητέρα γιατί εκείνη πέθανε στη γέννα. Σε μικρή ηλικία υιοθετήθηκε από την ηθοποιό Κυριακούλα Ζαφειρίου. Η τελευταία συνάντησε το κορίτσι κατά την διάρκεια μιας περιοδείας, την συμπάθησε και ζήτησε από τον πατέρα της να τής την δώσει ως ψυχοκόρη. Η Ελένη πήρε το επίθετο της θετής μητέρας της και ξεκίνησε μια καινούρια ζωή, άμεσα συνυφασμένη με το θέατρο. Στα μαθητικά της χρόνια ακολουθούσε τον περιπλανώμενο θίασο του θετού αδελφού της, άλλαζοντας συνέχεια τόπο διαμονής. Κουμπάρος της ήταν ο σκηνοθέτης Γρηγόρης Γρηγορίου, η ταινία του οποίου Πικρό ψωμί ήταν η πρώτη ταινία όπου έπαιξε η Ζαφειρίου. [3]

Πέθανε στο Λαϊκό Νοσοκομείο Αθηνών μετά από μάχη με αλλεπάλληλα εγκεφαλικά επεισόδια και κηδεύθηκε στο Νεκροταφείο Χαλανδρίου σε στενό οικογενειακό κύκλο.

Υπήρξε απόφοιτος της Δραματικής Σχολής του Εθνικού Θεάτρου. Πρωτοεμφανίστηκε στη θεατρική σκηνή το 1936 στο έργο Πριν από το ηλιοβασίλεμα του Γκέρχαρτ Χάουπτμαν που ανέβηκε στο Εθνικό Θέατρο.

Υποδύθηκε δεκάδες ρόλους κυρίως του κλασικού ρεπερτορίου. Σημαντικότεροι εξ αυτών ήταν ο ρόλος της βασίλισσας Μαργαρίτας στον Ριχάρδο τον Γ΄, της θεάς Αθηνάς στην Ιφιγένεια, της Άτοσσα στους Πέρσες, της βασίλισσας Γερτρούδης στον Άμλετ, της Γονερίλης στον Βασιλιά Ληρ, της τροφού στη Μήδεια, της Αντιγόνης στον Οιδίπου επί Κολωνώ, της Τέκμησσας στον Αίαντα, της Σάρας στη Θυσία του Αβραάμ, της Ρονκάλαινας στον Βασιλικό κ.ά..

Είχε διαπρέψει στον κινηματογράφο σε εξαιρετικούς ρόλους, με θαυμάσια προσόντα ηθοποιίας, ενσαρκώνοντας την απλοϊκότητα των γυναικών των λαϊκών τάξεων, όπως π.χ. Πικρό ψωμί, Μικρή πολιτεία, Η λίμνη των πόθων, κ.π.ά..

Στις περισσότερες κινηματογραφικές ταινίες που συμμετείχε υποδυόταν τη μάνα των πρωταγωνιστών. Στην τηλεόραση χαρακτηριστικός παρέμεινε ο ρόλος της Καμπουρίτσας, που ερμήνευσε στη σειρά Ο Χριστός ξανασταυρώνεται τη δεκαετία του '70.

Επιπρόσθετα, συμμετείχε στη μεταγλώττιση ορισμένων κινουμένων σχεδίων. Συγκεκριμένα, έδωσε τη φωνή της στη μάγισσα από την ταινία Η Χιονάτη και οι επτά νάνοι και τη λαίδη Κλώσσα από την ταινία Ο Ρομπέν των Δασών.

Το 1991, κυκλοφόρησε το βιβλίο της Ελένης Ζαφειρίου με τίτλο Τι να σου πρωτοθυμηθώ βρε μάνα από τις εκδόσεις Οδός Πανός. [4]

Φιλμογραφία

Επεξεργασία

Κινηματογράφος

Επεξεργασία
Έτος [5] Τίτλος Ρόλος
1937 Η Χιονάτη και οι επτά νάνοι μάγισσα (φωνή) [6]
1951 Πικρό ψωμί [7] Λυμπέρη
Νεκρή πολιτεία [3] Γιάννα
Η Αγνή του λιμανιού [8] Μάρθα
1953 Όνειρα κοριτσιών
1954 Η άγνωστος Ρόζα
Ο δρόμος με τις ακακίες Ελένη Δούβη
Ανοιχτή θάλασσα μάνα Σμαρώς
1956 Η καφετζού Άννα Γιαβάση
Το κορίτσι με τα μαύρα [9] Φρόσω
1957 Το τελευταίο ψέμα Κατερίνα
Η θεία απ' το Σικάγο [9] Ευτέρπη Μπάρδα
Η λίμνη των πόθων μητέρα Χρήστου
1958 Η κυρά μας η μαμή κυρία Μπέκου
Απαγορευμένη αγάπη
1959 Ναυάγια της ζωής Ευθυμία
Ερωτικές ιστορίες Σμαραγδή
Η λίμνη των στεναγμών βάγια
Ζάλογγο, το κάστρο της λευτεριάς Τζαβέλαινα
1960 Στρατιώτες δίχως στολή Μάρθα
1961 Ο κατήφορος Ελισάβετ Νικολάου
Απολύτρωση μητέρα Ηλία
1962 Ουρανός μητέρα Στρατή
Ταξίδι μητέρα Μαρίνας
Νόμος 4000 κυρία Οικονόμου
Τα σκαλοπάτια της ζωής κυρία Ζαρλάτη
1963 Ανήσυχα νιάτα Λένα
Καρδιές στην καταιγίδα μητέρα Ελένης
Το μεγάλο μυστικό μητέρα Χριστίνας
1964 Εγωισμός μητέρα Γιώργου
Πικρή μου αγάπη μητέρα Δημήτρη
Δεσποινίς διευθυντής Λουκία Σαμιωτάκη
Στη σκιά μιας άλλης θεία
Ο γυρισμός της μάνας μάνα
Δρόμος χωρίς σύνορα
Τα δάκρυά μου είναι καυτά μητέρα Μαρίνας
Η Κύπρος στις φλόγες μητέρα Παύλου
1965 Το φτωχόπαιδο Μαρία
Η γυμνή ταξιαρχία Σοφία
Με πόνο και με δάκρυα Μαρία
Περιφρόνα με γλυκιά μου Δέσποινα
Καρδιά μου πάψε να πονάς θεία
Παντρεύουν την αγάπη μου
Ο μετανάστης [10] μητέρα Ανθής
1966 Δοκιμασία Λένα
Τζένη Τζένη[11] Ματίνα Σκούταρη
Ο κατατρεγμένος Ελένη Στόικα
Έχω δικαίωμα να σ' αγαπώ κυρία Καρρά
Αγάπη που δεν σβήνει ο χρόνος μητέρα Τάκη
Θέλω να ζήσω στον ήλιο κυρία Θεοφίλου
Ο άνθρωπος που γύρισε από τον πόνο Ειρήνη Λιώση
1967 Δεν πουλάω την καρδιά μου μητέρα Στέφανου
Δακρυσμένα μάτια θεία
Κάποτε κλαίνε και οι δυνατοί Αγγελική Γεραλή
Τα δολάρια της Ασπασίας Ασπασία
Γαμπρός απ' το Λονδίνο Ελένη
Η ώρα της δικαιοσύνης Χριστίνα Γιαρούκου
Αυτή που δεν λύγισε Μαρία
Ξεριζωμένη Γενιά Φανή Καρατζόγλου
Το σπίτι των ανέμων Νίνα Ιορδανίδου
Αντίζηλοι Ελληνίδα σύζυγος
Απ' τα Ιεροσόλυμα με αγάπη
1968 Οι εραστές του μεσαίου τοίχου μάνα συγγραφέα
Αγάπη και αίμα [12] Αλίκη Αργούζη
Η καρδιά ενός αλήτη Κατερίνα Σαρρή
Η αρχόντισσα κι ο αλήτης μητέρα Λευτέρη
Το παρελθόν μιας γυναίκας Δέσποινα Μουτούση
Ταπεινός και καταφρονεμένος μητέρα Μανούσου
Καταραμένη αγάπη μητέρα Νικόλα
Η λεωφόρος του μίσους[13] μητέρα Στάμου
Ένα κορίτσι αλλιώτικο απ' τ' άλλα κυρία Μανωλέσου
Άδικη κατάρα γειτόνισσα
Ζήσε για την αγάπη μας μητέρα Δημήτρη
Η λυγερή
Αργυρώ, η προδομένη τσελιγκοπούλα μητέρα Κωνσταντή
Αφροδίτη, το κορίτσι που πόνεσε μητέρα Λουκά
1969 Ο πρόσφυγας Δέσποινα Σκούταρη
Ξύπνα, Βασίλη Αντιγόνη Βασιλάκη
Το τελευταίο αντίο Αθηνά
Η σφραγίδα του Θεού μάνα Ανδρέα
Φτωχογειτονιά αγάπη μου Μαρία
Για την τιμή και τον έρωτα κυρία Κλαδά
Ένας άνδρας με συνείδηση Τασία
Η Οδύσσεια ενός ξεριζωμένου Φανή Καρατζόγλου
Μαριώ, η κατατρεγμένη βοσκοπούλα μητέρα Μαριώς
Η θυσία μιας γυναίκας κυρία Θάνου
1970 Ο Αστραπόγιαννος μάνα Γιάννου
Εσένα μόνον αγαπώ μητέρα Κάση
Υπολοχαγός Νατάσσα μάνα Νατάσσας
Ο αετός των σκλαβωμένων Φωτεινή
Το όνειρο της Κυριακής θεία Τασίας
Ώρες αγάπης, ώρες πολέμου Μαρία
Χριστινιώ κυρα-Γιώργαινα
Αυτοί που μίλησαν με τον θάνατο Θεοδώρα Αθανασίου
Γύρω μας γκρεμίστηκαν όλα κυρία Δημητρίου
1971 Αγάπησα έναν αλήτη Μαρία
Η κραυγή της αλήθειας Φλώρα
Ζούσα μοναχός χωρίς αγάπη θεία Άννας
Αννιώ, η τσελιγκοπούλα της κατάρας κυρία Καλέργη
Η αρχόντισσα του κάμπου
Οι άνδρες ξέρουν ν' αγαπούν Αμαλία
Ηλιογέννητη μητέρα Στρατή
1972 Ο εχθρός του λαού Λένη
Τύψεις συνειδήσεως μητέρα Πέτρου
1973 Ο Ρομπέν των Δασών λαίδη Κλώσσα (φωνή) [14]
1996 Προς την ελευθερία κριτικός
Έτος Τίτλος
1928 Ερωτικές γκάφες
1936 Ο επιθεωρητής
Πριν το ηλιοβασίλεμα
1939 Πέρσες
1954 Μια γυναίκα χωρίς σημασία
1961 Ικέτιδες
1969 Η τρισεύγενη
1977 Ελένη
Καποδίστριας
1979 Θεσμοφοριάζουσες
Μάρτυς κατηγορίας
1980 Το τραγούδι του νεκρού αδερφού
1992 Βασικά με λεν Θανάση
χρονική περίοδος παράσταση ρόλος εταιρεία παραγωγής θέατρο σκηνοθέτης
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1935/1936 Τρισεύγενη Γ Γυναίκα Εθνικό Θέατρο της Ελλάδας Κτήριο Τσίλερ Δημήτρης Ροντήρης
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1937/1938 Ο πρίγκηπας του Χόμπουργκ Γυναίκα χωρικού Εθνικό Θέατρο της Ελλάδας Κτήριο Τσίλερ Δημήτρης Ροντήρης
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1938/1939 Ο σταυρός και το σπαθί Η πριμικηρία Εθνικό Θέατρο της Ελλάδας Κτήριο Τσίλερ Δημήτρης Ροντήρης
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1943/1944 Μίνα φον Μπάρνχελμ Μια κυρία στα μαύρα Εθνικό Θέατρο της Ελλάδας Κτήριο Τσίλερ Πέλος Κατσέλης
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1945/1946 Τρισεύγενη Κυρά Καλή Νέα Σκηνή (Μ. Μερκούρη-Ν. Χατζίσκος) Θέατρο Κατερίνας
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1947/1948
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1948/1949
Το τραγούδι της κούνιας – Ζητείται υπηρέτης Εκκλησάρισσα Εθνικό Θέατρο της Ελλάδας περιοδεία
Δημοτικό Θέατρο Πειραιά
Κωστής Μιχαηλίδης
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1951/1952 Η απαγωγή της Σμαράγδως Θεανώ Εταιρεία Ελληνικού Θεάτρου Τζαβαλά Καρούσου Θέατρο Ντο Ρε Τζαβαλάς Καρούσος
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1955/1956 Μήδεια Τροφός Εθνικό Θέατρο της Ελλάδας περιοδεία Αλέξης Μινωτής
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1955/1956 Ο άρχοντας Αμέρσα Εθνικό Θέατρο της Ελλάδας Κτήριο Τσίλερ Κωστής Μιχαηλίδης
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1955/1956 Θεοφανώ Σκλάβα Εθνικό Θέατρο της Ελλάδας Κτήριο Τσίλερ Κωστής Μιχαηλίδης
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1957/1958 Τρισεύγενη Κυρ Αλτάνα Εθνικό Θέατρο της Ελλάδας Κτήριο Τσίλερ Κωστής Μιχαηλίδης
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1960/1961 Η επίσκεψη της γηραιάς κυρίας Κυρία Ιλ Εθνικό Θέατρο της Ελλάδας Κτήριο Τσίλερ Αλέξης Μινωτής
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1961/1962 Ερωφίλη Χρυσονόμη Εθνικό Θέατρο της Ελλάδας Ωδείο Ηρώδου του Αττικού Αλέξης Σολομός
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1962/1963 Το σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα Πόνθια Εθνικό Θέατρο της Ελλάδας Κτήριο Τσίλερ Αλέξης Μινωτής
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1962/1963 Η θυσία του Αβραάμ Τάμαρ Εθνικό Θέατρο της Ελλάδας Ωδείο Ηρώδου του Αττικού Αλέξης Μινωτής
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1964/1965 Τρωάδες Ανδρομάχη Εθνικό Θέατρο της Ελλάδας περιοδεία Τάκης Μουζενίδης
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1964/1965 Ο Βασιλικός Ρονκάλαινα Εθνικό Θέατρο της Ελλάδας Κτήριο Τσίλερ Αλέξης Μινωτής
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1966/1967 Η συναναστροφή Όλγα Εθνικό Θέατρο της Ελλάδας Κτήριο Τσίλερ Λεωνίδας Τριβιζάς
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1970/1971 Τριαντάφυλλο στο στήθος Στρέγκα Εθνικό Θέατρο της Ελλάδας Κτήριο Τσίλερ Αλέξης Σολομός
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1970/1971 Εκκλησιάζουσαι Α Γρηά Εθνικό Θέατρο της Ελλάδας περιοδεία Σωκράτης Καραντινός
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1974/1975 Ήταν όλοι τους παιδιά μου Κέητ Κέλλερ Απλό Θέατρο περιοδεία Αντώνης Αντύπας
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1974/1975 Η ζωή που σου έχω δώσει Ελισσάβετ Εθνικό Θέατρο της Ελλάδας Κτήριο Τσίλερ Γιώργος Θεοδοσιάδης
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1979/1980 Μάρτυς κατηγορίας Τζάνετ Μακένζυ Θίασος Αλέκου Αλεξανδράκη - Νόνικας Γαληνέα Θέατρο Ακροπόλ Ανδρέας Βουτσινάς
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1980/1981 Γυάλινος κόσμος Αμάντα Απλό Θέατρο περιοδεία Αντώνης Αντύπας

Περισσότερες πληροφορίες για κάθε παράσταση εμφανίζονται ενεργοποιώντας τον σύνδεσμο που υπάρχει στο όνομα της κάθε παράστασης

Τηλεοπτικό θέατρο

Επεξεργασία
Έτος Τίτλος Κανάλι
1975 Οι γυναίκες

Τριαντάφυλλο στο στήθος

ΕΙΡΤ

ΕΙΡΤ

1976 Μια κάποια λύση

Όταν λιώσει ο πάγος

ΥΕΝΕΔ

ΥΕΝΕΔ

1977 Ό,τι αξίζει να μείνει

Ο καινούριος δρόμος

Επιστροφή στην ευτυχία

ΥΕΝΕΔ

ΥΕΝΕΔ

ΥΕΝΕΔ

1978 Χάρτινο φεγγάρι ΕΡΤ
1979 Χωρίς οργή

Πριν το ηλιοβασίλεμα

ΕΡΤ

ΕΡΤ

1980 Το φιόρο του Λεβάντε ΕΡΤ
1981 Ο χορός

Η κοιμισμένη τρέλα

ΕΡΤ

ΕΡΤ

1982 Ολονυχτία τέλος σχολή ΕΙΡΤ
1984 Οι γλάστρες ΕΡΤ
1985 Δόνα Ροζίτα ΕΡΤ

Τηλεοπτικές σειρές

Επεξεργασία
Έτος Τίτλος Κανάλι
1973 Η τελευταία άνοιξη

Η συνωμοσία της σιωπής

ΥΕΝΕΔ

ΕΡΤ

1976 Ο Χριστός ξανασταυρώνεται

Λέσχη μυστηρίου

  • Η άδεια θέση
  • Μια μέρα νωρίτερα
ΕΡΤ

ΕΡΤ

---

---

1978 Η ετυμηγορία ΥΕΝΕΔ
1980 Η νύχτα ΕΡΤ
1982 Ορκιστείτε παρακαλώ

Γυναικείες μορφές ιστορίας

ΕΡΤ

ΕΡΤ

1983 Το χρυσό σπίτι

Τα Καθημερινά

Χαμογελάστε παρακαλώ

ΕΡΤ

ΕΡΤ

ΕΡΤ

1984 Δόνα Ροζίτα
1992 Το 13ο κιβώτιο ΑΝΤ1
1995 Το τρίτο στεφάνι ΑΝΤ1
1996 Το χρώμα του φεγγαριού ΑΝΤ1
  • Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Larousse Britannica, τόμ. 25ος, σελ. 371-372

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. 1,0 1,1 (Αγγλικά) Internet Movie Database. nm0951782. Ανακτήθηκε στις 22  Ιουλίου 2016.
  2. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 16988291t.
  3. 3,0 3,1 «Ελένη Ζαφειρίου: Η Παξινού, ο Ξανθόπουλος, η Αλίκη, η Τζένη, ο Λάμπρος και ο Παπαγιαννόπουλος...». Respectnews.gr. 21 Δεκεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2022. 
  4. «Τι να σου πρωτοθυμηθώ βρε μάνα» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2022. 
  5. Στις μεταγλωττισμένες ταινίες, η χρονολογία αναφέρεται στο έτος παραγωγής και όχι στο έτος μεταγλώττισης
  6. «Η Χιονάτη και οι επτά νάνοι / Snow White and the Seven Dwarfs Greek Voice Cast». WILLDUBGURU (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 27 Δεκεμβρίου 2022. 
  7. Καραπατσακίδου, Ελένη (2021). Αναπαραστάσεις της πόλης στον ελληνικό κινηματογράφο (1950-1970). Φλώρινα: Παν/μιο Δ. Μακεδονίας. σελ. 36. 
  8. Ψαρρή, Κωνσταντινιά (2021). Αναπαράσταση της περιθωριοποιημένης ετερότητας (πορνεία –ομοφυλοφιλία) μέσα από τον ελληνικό κινηματογράφο της περιόδου 1950-1970. Αλεξανδρούπολη: ΔΠΘ. σελ. 77. 
  9. 9,0 9,1 «Ελένη Ζαφειρίου. Η μάνα του ελληνικού κινηματογράφου, που δεν γνώρισε ποτέ την αληθινή της μητέρα». ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ. 1 Σεπτεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2022. 
  10. Αγαθός, Θανάσης (2013). «Διηγήματα του Παπαδιαμάντη στον κινηματογράφο: Η περίπτωση της ταινίας Ο μετανάστης του Νέστορα Μάτσα». σύγκριση. https://ejournals.epublishing.ekt.gr/index.php/sygkrisi/article/view/2777/2536. 
  11. «Τζένη Τζένη». tainiothiki.gr. Ταινιοθήκη της Ελλάδος. Ανακτήθηκε στις 24 Σεπτεμβρίου 2023. 
  12. Μαυροειδής, Γεώργιος (2022). Αναπαραστάσεις της Κοινωνικής Ληστείας στον Μεταπολεμικό Ελληνικό Κινηματογράφο (1950-1980). Αθήνα: ΕΑΠ. σελ. 49. 
  13. «Η λεωφόρος του μίσους». tainiothiki.gr. Ταινιοθήκη της Ελλάδος. Ανακτήθηκε στις 13 Σεπτεμβρίου 2024. 
  14. «O Ρομπέν των Δασών / Robin Hood Greek Voice Cast». WILLDUBGURU (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 28 Δεκεμβρίου 2022. 

Εξωτερικοί Σύνδεσμοι

Επεξεργασία