Συντεταγμένες: 7°28′00″N 134°33′00″E / 7.4667°N 134.55°E / 7.4667; 134.55

Η Δημοκρατία του Παλάου (αγγλικά: Republic of Palau‎‎) βρίσκεται στον δυτικό Ειρηνικό ωκεανό και περιλαμβάνει περισσότερα από 200 νησιά του αρχιπελάγους των Καρολίνων νήσων. Το Παλάου όπως και τα υπόλοιπα νησιά της Μικρονησίας αποικήθηκαν αρχικά από τους Ισπανούς από τους οποίους πουλήθηκαν στους Γερμανούς το 1899. Κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο η περιοχή καταλήφθηκε από τους Ιάπωνες. Από το 1945 τον έλεγχο των νησιών ανέλαβαν οι Η.Π.Α. μέχρι το 1994 οπότε και το Παλάου έγινε ανεξάρτητο κράτος σε ελεύθερη σύνδεση με τις Η.Π.Α. Πρωτεύουσα της χώρας από το 2006 είναι η Νγκερουλμούντ. Η οικονομία του Παλάου βασίζεται κυρίως στην αλιεία και την αμερικανική βοήθεια που λαμβάνει η χώρα.

Δημοκρατία του Παλάου
Republic of Palau
Beluu er a Belau

Σημαία
Εθνικός ύμνος: Belau rekid (Το Παλάου μας)
Τοποθεσία της χώρας στον κόσμο
Νγκερουλμούντ
7°30′2″N 134°37′26″E / 7.50056°N 134.62389°E / 7.50056; 134.62389 (Νγκερουλμούντ)
Μεγαλύτερη πόλη
Κορόρ
Αγγλικά, Παλάου
Τοπικές γλώσσες: Ιαπωνική Ανγκάουρ (στο Ανγκάουρ), Σονσορελέζικα (στο Σονσοράλ), Τομπιανά (στο Χατοχομπέι), Καρολινιανά, Φιλιππίνο, Κινέζικα.
Προεδρική Δημοκρατία
Σουρέιντζελ Γουίπς, τζούνιορ
Ουντούκ Σεγκεμπάου, ο πρεσβύτερος
Ανεξαρτησία
Από ΗΠΑ, Συμβούλιο Κηδεμονιών OHE
Ισχύον Σύνταγμα

1η Οκτωβρίου 1994

1η Ιανουαρίου 1981
 • Σύνολο
 • % Νερό
Ακτογραμμή

459 km2 (195η)
αμελητέο
1.519 km
Πληθυσμός
 • Απογραφή 2020 
 • Πυκνότητα 

17.614[1] (228η) 
38,4 κατ./km2 (179η) 
ΑΕΠ (ΙΑΔ)
 • Ολικό  (2016)
 • Κατά κεφαλή 

0,277 δισ. $[2]  
15.319 $[2]  
ΑΕΠ (ονομαστικό)
 • Ολικό  (2016)
 • Κατά κεφαλή 

0,293 δισ. $[2]  
16.222 $[2]  
ΔΑΑ (2021)Μείωση 0,767[3] (80η) – υψηλός
ΝόμισμαΔολάριο ΗΠΑ (USD)
(UTC +9)
Internet TLD.pw
Οδηγούν σταδεξιά
Κωδικός κλήσης+680

Το αρχιπέλαγος είναι επίσης γνωστό με την ονομασία Μαύρα Νησιά. Τα νησιά αυτά είχαν ως πληθυσμό Νέγρους ή Πυγμαίους μέχρι τον 12ο αιώνα. Ο νεότερος πληθυσμός, κρίνοντας από τη γλώσσα, προέρχεται από τα νησιά Σούντα, μέρος των Νοτιοδυτικών νησιών, ένα νησί σε απόσταση 600 χιλιομέτρων από το κεντρικό νησί των Παλάου. Ανακαλύφθηκε από τους Ευρωπαίους νωρίτερα από το 1522, όταν το Τρινιντάντ, το πλοίο του Φερδινάνδου Μαγγελάνου, παρατήρησε δύο μικρά νησιά που τα ονόμασε San Juan. Οι Βρετανοί έμποροι έγιναν μόνιμοι επισκέπτες του αρχιπελάγους τον 18ο αιώνα και κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα τα νησιά κατέληξαν στην Ισπανία. Εξαιτίας της ήττας των Ισπανών στον Αμερικανο-Ισπανικό πόλεμο, η Ισπανία πούλησε τα Παλάου και το μεγαλύτερο μέρος από τα νησιά Καρολίνα στους Γερμανούς το 1899. Το 1914 ο έλεγχος πέρασε στην Ιαπωνία και κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου τα νησιά κατέλαβαν οι ΗΠΑ. Τα αρχαιολογικά ευρήματα που ανακαλύφθηκαν στο νησί Νγκαρχελόνγκ αποδεικνύουν ότι τα νησιά κατοικήθηκαν από διάφορες εθνοτικές ομάδες πριν από σχεδόν 3.000 χρόνια.

Στα μέσα του 16ου αιώνα το Παλάου επισκέφθηκαν Ευρωπαίοι θαλασσοπόροι. Το ισπανικό ενδιαφέρον για τα νησιά κορυφώθηκε στα τέλη του 19ου αιώνα, με αποτέλεσμα το 1886 να προσαρτηθούν στην Ισπανία. Ωστόσο, το 1889 οι Ισπανοί πούλησαν τα νησιά στους Γερμανούς. Αποτέλεσμα ήταν να γίνουν μία από τις γερμανικές αποικίες στον Ειρηνικό, όπως ήταν και τα Νησιά Μάρσαλ. Από το 1914 έως τον B΄ Παγκόσμιο Πόλεμο τα νησιά τελούσαν υπό ιαπωνική κατοχή. Στη συνέχεια καταλήφθηκαν από τον αμερικανικό στρατό (1944) τέθηκαν υπό αμερικανική κηδεμονία, με εντολή των Ηνωμένων Εθνών. Στα μέσα της δεκαετίας του 1960 έγιναν οι πρώτες ενέργειες για μια μορφή αυτοδιοίκησης και λίγο αργότερα συστάθηκε ειδική επιτροπή για το ζήτημα αυτό. Το 1979 εγκρίθηκε με 92% υπέρ ένα νέο Σύνταγμα, έπειτα από δημοψήφισμα στις 7 Σεπτεμβρίου και το 1981 τα νησιά έγιναν δημοκρατία. Ακολούθησαν αλλεπάλληλα δημοψηφίσματα, που δεν μπόρεσαν να τερματίσουν το καθεστώς εξαρτημένου εδάφους από τις ΗΠΑ, μέχρι το 1993. Στο 8ο δημοψήφισμα, το 1993 έγινε δεκτή η τροπολογία του Συντάγματος, με βάση την οποία το καθεστώς του Παλάου άλλαζε. Παρά τις αντιθέσεις από την αντιπολίτευση, η χώρα κήρυξε την ανεξαρτησία της την 1η Οκτωβρίου του 1994.

Γεωγραφία

Επεξεργασία
 
Χάρτης της Δημοκρατίας του Παλάου

Το Παλάου αποτελείται από μια συστάδα νησιών των Καρολίνων Νήσων. Η αλυσίδα νησιών περιλαμβάνει περίπου 200 ατόλλες και τα μεγαλύτερα σε πληθυσμό νησιά είναι τα Ανγκάουρ, Μπαμπελνταόμπ, Κορόρ και Πελελίου. Περίπου τα δύο τρίτα του πληθυσμού ζουν στο Κορόρ, όπου βρίσκεται και το μεγαλύτερο υψόμετρο (στα 628 μ.). Τα νησιά των Βράχων ή και Νησιά των Πλωτών Κήπων, 200 περίπου τον αριθμό, είναι ακατοίκητα και βρίσκονται στα δυτικά. Εκεί απαντάται η απειλούμενη με εξαφάνιση θαλάσσια αγελάδα. Στη χώρα ανήκουν και τα έξι απομακρυσμένα νησιά που είναι γνωστά ως Νοτιοδυτικά Νησιά και τα οποία απαρτίζουν τις Πολιτείες του Χατοχομπέι και Σονσορόλ.

 
Παραλία στη Μελεκέοκ

Το κλίμα στο Παλάου είναι τροπικό όλο τον χρόνο, με τη μέση θερμοκρασία να είναι 27 βαθμοί Κελσίου όλο τον χρόνο. Οι βροχοπτώσεις μπορεί να συμβούν όλο τον χρόνο και φθάνουν τα 3.800 χιλιοστά κατά μέσο όρο ετησίως. Η περίοδος των βροχών διαρκεί από τον Μάιο έως τον Νοέμβριο και από τον Ιούνιο έως τον Δεκέμβριο είναι η περίοδος των τυφώνων. Αναφορικά με τη βλάστηση, το μεγαλύτερο μέρος της χώρας καλύπτεται από τροπικά δάση, ωστόσο υπάρχουν και σαβάνες, όπως επίσης και μαγκρόβιοι σχηματισμοί.

Φυσικό περιβάλλον

Επεξεργασία
 
Το κέντρο της Κορόρ

Η αλιεία με τη χρήση δυναμίτη απειλεί μερικά οικοσυστήματα στα νησιά. Στον θαλάσσιο χώρο του Παλάου ζουν πολλά είδη ζώων, όπως γιγάντια δίθυρα μαλάκια, θαλάσσιες αγελάδες, κροκόδειλοι του αλμυρού νερού, μέδουσες και πολλά είδη ψαριών. Σε ένα από τα κυριότερα προβλήματα έχει εξελιχθεί η ανεπάρκεια καθαρού νερού και η συσσώρευση τοξικών αποβλήτων από τα λιπάσματα και τα εντομοκτόνα. Σημαντικά περιβαλλοντικά ζητήματα είναι και οι συχνοί σεισμοί, η ηφαιστειακή δραστηριότητα και οι τροπικές καταιγίδες.

Στις 5 Νοεμβρίου του 2005 ο Πρόεδρος του Παλάου, Τόμι Ρεμενγκεσάου, ανέλαβε πρωτοβουλία για τη διάσωση του περιβάλλοντος των νησιών, την οποία ονόμασε «Πρόκληση για τη Μικρονησία». Με βάση αυτήν, θα προστατευτεί το 30 τοις εκατό των ακτών και το 20% της δασικής έκτασης έως το έτος 2020. Εκτός από το Παλάου, στην πρωτοβουλία λαμβάνουν μέρος τα Νησιά Μάρσαλ και οι Ομόσπονδες Πολιτείες Μικρονησίας, καθώς επίσης τα αμερικανικά εδάφη Γκουάμ και Βόρειες Μαριάνες.

Τον Ιανουάριο του 2020 τέθηκε σε ισχύ στο Παλάου νομοθεσία με την οποία απαγορεύτηκε η χρήση της αντηλιακής κρέμας με κοινά συστατικά, προκειμένου να προστατευτούν τα κοράλλια και η θαλάσσια ζωή.[4]

Πληθυσμός & Δημογραφία

Επεξεργασία

Ο πληθυσμός των Παλάου είναι 17.614 κάτοικοι,[1] σύμφωνα με την απογραφή του 2020 εκ των οποίων το 70% είναι ιθαγενείς, οι οποίοι προέρχονται από ανάμειξη Μαλαισιανών, Μικρονησίων και Αυστραλών προγόνων τους. Πολύ κάτοικοι των νησιών έχουν προγόνους από την Ασία. Ο μέσος ετήσιος ρυθμός πληθυσμιακής αύξησης ήταν 0,38% το 2021. Το προσδόκιμο ζωής στο σύνολο του πληθυσμού ήταν σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2021 τα 74,38 χρόνια (71,19 χρόνια οι άνδρες και 77,75 οι γυναίκες)[5]

Το 70% των κατοίκων ζει στις πόλεις. Κυριότερα αστικά κέντρα είναι η Κορόρ, οικονομικό κέντρο, λιμάνι και έδρα αεροδρομίου, που ήταν πρωτεύουσα έως το 2006 και η Νγκερουλμούντ, σημερινή πρωτεύουσα του νησιωτικού κράτους, ευρισκόμενη στο νησί Μπαμπελτουάπ. Ανακηρύχθηκε πρωτεύουσα στις 7 Οκτωβρίου του 2006.

Με εξαίρεση τη Σονσορόλ, σε όλες τις πολιτείες επίσημη γλώσσα είναι η παλάου. Στη Σονσορόλ μιλούν αγγλικά και τη γλώσσα Σονσορόλ, ενώ στην Ανγκάουρ μιλούν αγγλικά, γιαπωνέζικα και την τοπική γλώσσα ανγκάουρ. Επίσης, στο Παλάου ομιλώνται και η φιλιππινέζικη, η κινεζική και αρκετές άλλες γλώσσες της Ασίας και των νησιών των Καρολίνων. Η γλώσσα Τανγκαλόγκ, που δεν είναι επίσημη, είναι η τέταρτη περισσότερο ομιλούμενη στη χώρα.

Θρησκεία

Επεξεργασία

Τα τρία τέταρτα του πληθυσμού είναι Χριστιανοί (Ρωμαιοκαθολικοί και Προτεστάντες), ενώ περίπου 9% είναι οι οπαδοί της τοπικής θρησκείας Μοντεκνγκέι (μείγμα από χριστιανικά στοιχεία, παραδοσιακές θρησκείες του Παλάου και από το να λένε την τύχη). Επίσης, η αρχαία θρησκεία του Παλάου είναι αρκετά δημοφιλής. Σύμφωνα με την απογραφή του 2005[6] το 49,4% του συνολικού πληθυσμού είναι Ρωμαιοκαθολικοί, 21,3% Προτεστάντες, 8,7% οι Μοντεκνγκέι (Modekngei) και το 5,3% είναι Αντβεντιστές της Έβδομης Ημέρας. Επίσης, υπάρχουν 82 Μάρτυρες του Ιεχωβά[7] και 447 Μορμόνοι της Εκκλησίας του Ιησού Χριστού των Αγίων των Τελευταίων Ημερών[8].

Διακυβέρνηση

Επεξεργασία

Το πολίτευμα του Παλάου είναι Προεδρική Δημοκρατία. Η χώρα υιοθέτησε νέο Σύνταγμα την 1η Ιανουαρίου του 1981.Ήταν το πρώτο Σύνταγμα για αποπυρηνικοποίηση στον κόσμο. Με βάση αυτό, το αμερικανικό κράτος υποχρεώθηκε να πληρώνει οικονομική βοήθεια για 15 χρόνια, σε αντάλλαγμα για την ανεμπόδιστη χρήση των στρατιωτικών βάσεων του Παλάου από τον στρατό των ΗΠΑ. Έγινε ανεξάρτητη δημοκρατία την πρώτη Οκτωβρίου του 1994 και το 185ο μέλος του ΟΗΕ στις 15 Δεκεμβρίου του 1994. Αρχηγός Κράτους είναι ο εκάστοτε Πρόεδρος της Δημοκρατίας, που εκλέγεται με καθολική ψηφοφορία για τετραετή θητεία. Η νομοθετική εξουσία ασκείται από τη Γερουσία, αποτελούμενη από 9 μέλη, και από τη Βουλή των Αντιπροσώπων, την οποία συναποτελούν 16 μέλη. Τα μέλη τόσο της Βουλής όσο και της Γερουσίας εκλέγονται με καθολική ψηφοφορία για θητεία 4 ετών. Δικαίωμα ψήφου στις εκλογές έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω. Στις 6 Νοεμβρίου του 2012 πρόεδρος εξελέγη ο Τόμι Ρεμενγκεσάου, με ποσοστό 58% έναντι 42% για τον Τζόνσον Τοριμπιόνγκ, πρόεδρο την περίοδο 2009-13. Ο Ρεμενγκεσάου επανεξελέγη το 2016. Στις εκλογές του 2020 νέος πρόεδρος εξελέγη ο Σουρέιντζελ Γουίπς.

Διοικητική διαίρεση

Επεξεργασία
 
Οι 16 πολιτείες του Παλάου

Το Παλάου διαιρείται διοικητικά σε 16 πολιτείες (έως το 1984 ονομάζονταν δήμοι). Τα ακατοίκητα νησιά Ροκ (Rock Islands) ιστορικά αποτελούν τμήμα της πολιτείας του Κορόρ.

Διεθνείς σχέσεις

Επεξεργασία

Το Παλάου είναι ανεξάρτητο κράτος από το 1994 και τον ίδιο χρόνο έγινε μέλος του ΟΗΕ. έχει συνάψει διπλωματικές σχέσεις με την Ταϊβάν το 1999. Στο Παλάου έχουν πρεσβείες η Δημοκρατία της Κίνας (Ταϊβάν), η Ιαπωνία, οι Φιλιππίνες και οι ΗΠΑ. Το Παλάου έχει πρεσβείες στις Φιλιππίνες, στην Ταϊβάν, στην Ιαπωνία και στις ΗΠΑ. Το 2008 η χώρα σύναψε προξενικούς δεσμούς με το Ισραήλ.[9].

Οικονομία

Επεξεργασία

Βασική πηγή εσόδων για το Παλάου είναι ο τουρισμός. Η ανάπτυξη του τουρισμού έχει αρχίσει μετά την ανεξαρτησία της χώρας και συνίσταται κυρίως σε δραστηριότητες των επισκεπτών, όπως υποβρύχιο ψάρεμα και καταδύσεις. Η γεωργική παραγωγή, όπως επίσης και η αλιεία, στη θαλάσσια ζώνη που ελέγχεται από τη χώρα, συμβάλλουν και αυτές στην οικονομική ανάπτυξη. Επίσης, λειτουργούν ελάχιστες βιομηχανικές μονάδες, κυρίως ρούχων. Η Γερουσία ενέκρινε νομοσχέδιο με βάση το οποίο το Παλάου έγινε υπεράκτιο οικονομικό κέντρο. Το 2001 εγκρίθηκαν οι πρώτοι νόμοι για τις τραπεζικές συναλλαγές και για το ξέπλυμα βρόμικου χρήματος. Το ΑΕΠ κατά κεφαλήν είναι ένα από τα μεγαλύτερα για τις χώρες του Ειρηνικού Ωκεανού και υπολογίστηκε στα 8.100 δολάρια ετησίως κατά μέσο όρο (2008). Νόμισμα της χώρας είναι το Δολάριο ΗΠΑ.

Επικοινωνίες και μεταφορές

Επεξεργασία

Το οδικό δίκτυο εκτείνεται στα 61 χιλιόμετρα. εκ των οποίων σχεδόν τα μισά είναι ασφαλτοστρωμένα, ενώ απουσιάζουν οι σιδηρόδρομοι. Το όριο ταχύτητας είναι τα 40 χιλιόμετρα την ώρα. Στο Κορόρ κυκλοφορούν ταξί, χωρίς ταξίμετρο και μόνο εκεί είναι διαθέσιμα λεωφορεία. Οι αεροπορικές συγκοινωνίες (με πτήσεις για Γκουάμ και Μανίλα) εξυπηρετούνται από τρία αεροδρόμια, με το σημαντικότερο από αυτά (διεθνές) να βρίσκεται στην Ααράι, κοντά στο Κορόρ. Τα ταξίδια από νησί σε νησί γίνονται με ιδιωτικά πλεούμενα. Η οδήγηση γίνεται στα δεξιά.

Αναφορικά με τα ΜΜΕ, στο Παλάου υπάρχει 1 τηλεοπτικός και κάποιοι ραδιοφωνικοί σταθμοί. Το 2001 λειτουργούσαν 6 ραδιοφωνικοί σταθμοί. [5] Η τηλεπικοινωνιακή εταιρεία Palau National Communications Company έχει την αρμοδιότητα για τις συνδέσεις τηλεφωνικών γραμμών. Το 2001 ήταν σε χρήση 6.600 τηλεφωνικές συνδέσεις. Η εταιρεία που αποτελεί πάροχο Διαδικτύου είναι η PalauNet.

Εκπαίδευση

Επεξεργασία

Εκτός από τα σχολεία πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, στο Παλάου λειτουργεί και ένα εκπαιδευτήριο ανώτερης εκπαίδευσης. Είναι το ανεξάρτητο Κολέγιο της κοινότητας του Παλάου (Palau Community College). Ιδρύθηκε το 1927, όταν το Παλάου βρισκόταν ακόμα υπό ιαπωνική κατοχή.[10] Η φοίτηση σε αυτό διαρκεί δύο έτη.

Πολιτισμός και αξιοθέατα

Επεξεργασία

Στο νησί Νγκαρχελόνγκ έχουν ανακαλυφθεί τα παλαιότερα πολιτιστικά μνημεία του κράτους. Πρόκειται για μονολιθικά μνημεία και λίθινα προσωπεία, τα οποία δημιούργησαν οι πρώτοι κάτοικοι των νησιών. Ο πολιτισμός αυτός περιβάλλεται από μυστήριο. Εντυπωσιακά κτήρια είναι και τα λίθινα και ξύλινα μπάι, που είναι ο χώρος όπου συναντώνται οι ντόπιοι. Τα οικήματα αυτά έχουν στέγες από σχοινιά. Στις ζωγραφικές διακοσμήσεις των προσόψεών τους αναπαρίστανται σκηνές από τη ναυτική ζωή των νησιών. Στην Κορόρ λειτουργεί μία μικρή δημόσια βιβλιοθήκη, που περιλαμβάνει 17.000 τίτλους βιβλίων. Στην ίδια πόλη βρίσκεται και το Εθνικό Μουσείο του Παλάου (Belau National Museum), που ιδρύθηκε το 1973. Το 1983 τυπώθηκαν τα πρώτα γραμματόσημα του νησιού.[11].

Αξιοθέατα

Επεξεργασία

Τα νησιά αποτελούν τουριστικό προορισμό, καθώς προσφέρονται για καταδύσεις και σε αυτά ζουν σπάνια είδη της θαλάσσιας πανίδας. Τα Νησιά των Βράχων προσφέρουν τις παραλίες με τη λευκή άμμο και σε αρκετές άλλες περιοχές υπάρχουν υπόγεια σπήλαια και ύφαλοι. Ειδικά για τις καταδύσεις, υπάρχουν τόσα πολλά ιδανικά για το άθλημα μέρη στα νησιά, ώστε το Παλάου ανακηρύχθηκε Κορυφαίο Υποθαλάσσιο Θαύμα στον Κόσμο, από επιστήμονες και δύτες της ερευνητικής ομάδας CEDAM.

Μουσική παράδοση

Επεξεργασία

Η ιδιαίτερη μουσική παράδοση του Παλάου οφείλεται κυρίως στα αυτοσχέδια όργανα, τα οποία είναι κρουστά που κατασκευάζονται από ξύλο και πνευστά από κέλυφος. Η μικρονησιακή παράδοση είναι πρώτιστα φωνητική και μόνο προφορική. Τα άσματα έχουν κυρίως τελετουργικό χαρακτήρα και συνοδεύονται από χορό. Η σημερινή μουσική είναι επηρεασμένη από την Ιαπωνία, την Αμερική και την Ευρώπη. Η σύγχρονη ποπ μουσική στη χώρα αποτελεί κράμα των παραπάνω επιρροών.

Αθλητισμός

Επεξεργασία
 
Η ολυμπιακή ομάδα του Παλάου στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Πεκίνου, το 2008

Αθλητές του Παλάου έλαβαν μέρος στους Ολυμπιακούς Αγώνες την τελευταία δεκαετία. Η εθνική ομάδα ποδοσφαίρου της χώρας δεν είναι μέλος της FIFA, είναι όμως μέλος της OFC. Το 1998 στο Παλάου διεξήχθησαν οι Μικρονησιακοί Αγώνες.

Αναφορές στα ΜΜΕ

Επεξεργασία

Η κινηματογραφική ταινία του 1968 «Κόλαση στον Ειρηνικό» (Ηell in the Pacific) γυρίστηκε στα Νησιά των Βράχων (Rock Islands) του Παλάου. Στη χώρα επίσης γυρίστηκε το ριάλιτι της αμερικανικής τηλεόρασης Survivor: Palau, που προβλήθηκε από τον Φεβρουάριο έως τον Μάιο του 2005 και το Survivor: Micronesia, που προβλήθηκε από τον Φεβρουάριο έως τις 11 Μαΐου του 2008. Στα νησιά γίνεται μνεία στο τραγούδι «Orinoco Flow» της Ιρλανδέζας καλλιτέχνιδας Enya.

Κυβερνητικό κτήριο στη Μελεκέοκ

Επεξεργασία

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. 1,0 1,1 «2020 CENSUS OF POPULATION, HOUSING AND AGRICULTURE» (PDF). Office of Planning and Statistics. Ανακτήθηκε στις 9 Φεβρουαρίου 2024. 
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 «Παλάου». ΔΝΤ. Απρίλιος 2017. Ανακτήθηκε στις 9 Μαΐου 2017. 
  3. Human Development Report 2021-22: Uncertain Times, Unsettled Lives: Shaping our Future in a Transforming World (PDF). hdr.undp.org. United Nations Development Programme. 8 Σεπτεμβρίου 2022. σελίδες 272–276. ISBN 978-9-211-26451-7. Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 8 Σεπτεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 8 Σεπτεμβρίου 2022. 
  4. Palau is first country to ban 'reef toxic' sun cream, BBC News, 1 Ιανουαρίου 2020.
  5. 5,0 5,1 Παλάου CIA World Factbook
  6. Office of Planning and Statistics, Republic of Palau: 2005 Census of Population and Housing, Table 59, ανακτήθηκε 1 Μαρτίου 2007
  7. Βιβλίο Έτους των Μαρτύρων του Ιεχωβά 2014, Watch Tower Bible And Tract Society of Pennsylvania, σελ. 184
  8. "Facts and Statistics", mormonnewsroom.org
  9. Αποστολή του Παλάου στα Ηνωμένα Έθνη
  10. «contents». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Νοεμβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 7 Νοεμβρίου 2008. 
  11. Φιλοτελικός άτλας

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία