Τα πετροχημικά είναι χημικά προϊόντα που παράγονται από πετρέλαιο. Κάποιες χημικές ενώσεις που παρασκευάζονται από πετρέλαιο λαμβάνονται επίσης από άλλα ορυκτά καύσιμα, όπως γαιάνθρακας (καύσιμο) ή φυσικό αέριο, ή ανανεώσιμες πηγές όπως καλαμπόκι ή ζαχαροκάλαμο.

Πετροχημική εγκατάσταση στη Σαουδική Αραβία

Οι δύο πιο συνηθισμένες τάξεις πετροχημικών είναι αλκένια (που συμπεριλαμβάνουν αιθένιο και προπένιο) και αρωματικοί υδρογονάνθρακες (που συμπεριλαμβάνουν ισομερή βενζολίου, τολουολίου και ξυλενίου). Τα διυλιστήρια πετρελαίου παράγουν αλκένια και αρωματικές ενώσεις με ρευστή καταλυτική πυρόλυση κλασμάτων του πετρελαίου. Χημικές εγκαταστάσεις παράγουν αλκένια με ατμοπυρόλυση των υγρών φυσικού αερίου όπως αιθάνιο και προπάνιο. Οι αρωματικοί υδρογονάνθρακες παράγονται με καταλυτική αναμόρφωση της πετρελαϊκής νάφθας. Τα αλκένια και οι αρωματικές υδρογονάνθρακες είναι οι δομικές ενώσεις για ένα ευρύ φάσμα υλικών όπως διαλύτες, απορρυπαντικά και κόλλες. Τα αλκένια είναι η βάση για πολυμερή και ολιγομερή που χρησιμοποιούνται σε πλαστικά, ρητίνες, ίνες, ελαστομερή, λιπαντικά και γέλες.[1][2]

Η παγκόσμια παραγωγή αιθενίου και προπενίου είναι περίπου 115 εκατομμύρια τόνοι και 70 εκατομμύρια τόνοι ανά έτος, αντίστοιχα. Η παραγωγή αρωματικών ενώσεων είναι περίπου 70 εκατομμύρια τόνοι. Οι πιο μεγάλες πετροχημικές βιομηχανίες βρίσκονται στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής και την Δυτική Ευρώπη· όμως, μεγάλη ανάπτυξη σε νέα παραγωγή γίνεται στη Μέση Ανατολή και την Ασία. Υπάρχει σημαντικό εμπόριο πετροχημικών μεταξύ των διαφόρων περιοχών.

Τα πρωτογενή πετροχημικά διαιρούνται σε τρεις ομάδες ανάλογα με τη χημική δομή τους:

Το πρόθεμα "πετρο-" είναι μια ελεύθερη συντόμευση της λέξης "πετρέλαιο"·

 
Πηγές τροφοδοσίας πετροχημικών

Το γειτονικό διάγραμμα δείχνει σχηματικά τις κυριότερες πηγές υδρογονανθράκων που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή πετροχημικών:[1][2][3][4]

Το μεθάνιο και το BTX χρησιμοποιούνται κυρίως ως πηγές πρώτων υλών για παραγωγή πετροχημικών. Όμως, τα αιθάνιο, προπάνιο, βουτάνια, νάφθα και αεριέλαιο χρησιμεύουν ως προαιρετικές πρώτες ύλες για εγκαταστάσεις υποβοηθούμενες από ατμό για τη θερμική πυρόλυση (χημεία) που αναφέρεται ως ατμοπυρόλυση και παράγουν ως ενδιάμεσες πετροχημικές τροφοδοσίες:

  • Αιθένιο
  • Προπένιο
  • Βουτένια και βουταδιένιο
  • Βενζόλιο

Το 2007, οι ποσότητες αιθενίου και προπενίου που παρήχθησαν με ατμοπυρόλυση ήταν περίπου 115 Mt (μεγατόνοι) και 70 Mt, αντίστοιχα.[5] Η χωρητικότητα εξόδου αιθενίου για μεγάλες ατμοπυρολύσεις είναι στην περιοχή των 1,0 – 1,5 Mt ανά έτος.[6][7]

Η ατμοπυρόλυση δεν πρέπει να συγχέεται με τις εγκαταστάσεις ατμοαναμόρφωσης που χρησιμοποιούνται για παραγωγή υδρογόνου και αμμωνίας.

Τοποθεσίες παραγωγής

Επεξεργασία

Όπως τα βασικά χημικά, τα πετροχημικά παρασκευάζονται σε πολύ μεγάλη κλίμακα. Οι μονάδες πετροχημικής παραγωγής διαφέρουν από τις εγκαταστάσεις βασικών χημικών στο ότι παράγουν συχνά έναν αριθμό σχετικών προϊόντων.

Τα πετροχημικά παράγονται κυρίως σε λίγες τοποθεσίες παγκοσμίως, παραδείγματος χάριν, στη Λουιζιάνα στις ΗΠΑ, στη Τισάϊντ (Teesside) στην βορειοανατολική Αγγλία στο Ενωμένο Βασίλειο, στο Ρότερνταμ στις Κάτω Χώρες. Δεν παράγονται όλα τα πετροχημικά ή βασικές χημικές ενώσεις σε μια μοναδική τοποθεσία, αλλά ομάδες σχετικών ενώσεων παράγονται συχνά σε γειτονικές εγκαταστάσεις παραγωγής εισάγοντας τη βιομηχανική συμβίωση καθώς και αποτελεσματικότητα και εξοικονόμηση κλίμακας. Αυτό είναι γνωστό στη χημική μηχανική ορολογία ως ολοκληρωμένη κατασκευή. Εξειδικευμένες χημικές εταιρείες βρίσκονται κάποιες φορές σε παρόμοιες τοποθεσίες παραγωγής όπως οι πετροχημικές αλλά, στις περισσότερες περιπτώσεις, δεν χρειάζονται το ίδιο επίπεδο υποδομής μεγάλης κλίμακας (π.χ., σωληνώσεις, αποθήκες, λιμάνια και ισχύ κλπ.) και συνεπώς μπορούν να βρεθούν σε πάρκα πολλαπλών επαγγελματικών χώρων.

Οι τοποθεσίες κατασκευής πετροχημικών μεγάλης κλίμακας έχουν μονάδες συγκροτημάτων παραγωγής που μοιράζονται εγκαταστάσεις και μεγάλης κλίμακας υποδομές όπως ηλεκτρικούς σταθμούς, αποθηκευτικές δεξαμενές, εγκαταστάσεις λιμανιών, δρόμους και σιδηροδρομικά τερματικά. Στο Ενωμένο Βασίλειο, παραδείγματος χάριν, υπάρχουν 4 κύριες τοποθεσίες για τέτοια παραγωγή.

Κατάλογος των σημαντικών πετροχημικών και των παραγώγων τους

Επεξεργασία

Ο παρακάτω κατάλογος είναι ένας μερικός κατάλογος των κύριων εμπορικών πετροχημικών και των παραγώγων τους:

 
Χημικά που παράγονται από αιθένιο
 
Χημικά που παράγονται από προπένιο
 
Χημικά που παράγονται από βενζόλιο
 
Χημικά που παράγονται από τολουόλιο
 
Χημικά που παράγονται από ξυλένια

Πετροχημικά προϊόντα

Επεξεργασία
Πετροχημικά Ίνες Πετρέλαιο Χημικά
Βασικές πρώτες ύλες
Βενζόλιο
Βουταδιένιο
Αιθένιο
π-Ξυλένιο
Προπένιο

Ενδιάμεσες ενώσεις
2-Αιθυλοεξανόλη (2-EH)
Αιθανικό οξύ
Ακρυλονιτρίλιο (AN)
Αμμωνία
Φθαλικό δις(2-αιθυλοεξύλιο) (φθαλικό διοκτύλιο)
n-Βουτένιο
Κυκλοεξάνιο
Τερεφθαλικός διμεθύλιο (DMT)
Δωδεκυλοβενζόλιο
Αιθανόλη
Αιθανολαμίνη
Αιθοξυλιωμένο
1,2-Διχλωροαιθάνιο (αιθυλενοδιχλωρίδιο ή EDC)
1,2-αιθανοδιόλη (EG)
Αιθυλενοξείδιο (EO)
Μείγμα μορφοποίησης μεθανάλης (FMC)
n-Εξένιο
Γραμμικό αλκυλοβενζόλιο (LAB)
Μεθανόλη
Μέθυλο t-βουτυλαιθέρας (MTBE)
Φαινόλη
Προπυλενοξείδιο
Καθαρισμένο τερεφθαλικό οξύ (PTA)
Μονομερές στυρενίου (SM)
Θερμοσκληραινόμενη ρητίνη (ουρίας/μελαμίνης)
Μονομερές οξικού βινυλίου (VAM)
Μονομερές χλωροαιθενίου (VCM)

Ακρυλική ίνα
Ακρυλονιτρίλιο-βουταδιένιο-στυρένιο (ABS)
Ακρυλονιτρίλιο-στυρένιο (AS)
Πολυβουταδιένιο (PBR)
Πολυβινυλοχλωρίδιο (PVC)
πολυαιθυλένιο (PE)
Τερεφθαλικό πολυαιθυλένιο (PET)
Πολυαλκοόλη
Πολυπροπυλένιο (PP)
Πολυστυρένιο (PS)
Στυρένιο butadiene (SBR)
Ακρυλική φορμαλδεϋδη (AF)
Λιπαντικά
Πρόσθετα λαδιών
Καταλύτες
Καύσιμα ναυτιλίας
Διύλιση πετρελαίου
Κόλλες και Μονωτικά
Αγροχημικά
Χημικά κατασκευών
Χημικά ελέγχου διάβρωσης
Ακατέργαστα υλικά καλλυντικών
Χημικά και υλικά ηλεκτρονικής
Μυρωδικά, αρώματα, πρόσθετα τροφίμων
Φάρμακα
Χημικές βιομηχανίες
Βιομηχανικά αέρια
Μελάνια, χρωστικές και εξοπλισμός τυπογραφίας
Συσκευασίες, φιάλες και περιέκτες
Χρώμα, επικαλύψεις και ρητίνες
Πρόσθετα πολυμερών
Χημικά βιοεπιστημών
Επιφανειοδραστικά και καθαριστικά

Δείτε επίσης

Επεξεργασία

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. 1,0 1,1 Sami Matar and Lewis F. Hatch (2001). Chemistry of Petrochemical Processes. Gulf Professional Publishing. ISBN 0-88415-315-0. 
  2. 2,0 2,1 Staff (March 2001). «Petrochemical Processes 2001». Hydrocarbon Processing: pp. 71–246. ISSN 0887-0284. 
  3. SBS Polymer Supply Outlook
  4. Jean-Pierre Favennec (Editor) (2001). Petroleum Refining: Refinery Operation and Management. Editions Technip. ISBN 2-7108-0801-3. 
  5. Hassan E. Alfadala, G.V. Rex Reklaitis and Mahmoud M. El-Halwagi (Editors) (2009). Proceedings of the 1st Annual Gas Processing Symposium, Volume 1: January, 2009 - Qatar (1st Edition έκδοση). Elsevier Science. σελίδες 402–414. ISBN 0-444-53292-7. 
  6. Crackers capacities Αρχειοθετήθηκε 2013-02-04 στο Wayback Machine. From the website of the Association of Petrochemicals Producers in Europe (APPE)
  7. Steam Cracking: Ethylene Production[νεκρός σύνδεσμος] (PDF page 3 of 12 pages)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία