Συνθήκη της Νίκαιας

Συνθήκη της Νίκαιας
Τύπος	Τροποποίηση προηγούμενων συνθηκών
Υπογραφή	26 Φεβρουαρίου 2001
Σε ισχύ	1 Φεβρουαρίου 2003
Υπογράφοντες	μέλη της ΕΕ το 2001

Η Συνθήκη της Νίκαιας υπογράφηκε από τους Ευρωπαίους ηγέτες στις 26 Φεβρουαρίου 2001 και τέθηκε σε ισχύ την 1η Φεβρουαρίου 2003. Τροποποίησε τη Συνθήκη του Μάαστριχτ (ή Συνθήκη της Ευρωπαϊκής Ένωσης) και τη Συνθήκη της Ρώμης (ή Συνθήκη περί ιδρύσεως της Ευρωπαϊκής Κοινότητας). Η Συνθήκη της Νίκαιας μεταρρύθμισε τη θεσμική δομή της Ευρωπαϊκής Ένωσης για να προσαρμοσθεί στην προς ανατολάς διεύρυνση, ένα έργο που αρχικά επρόκειτο να γίνει από τη Συνθήκη του Άμστερνταμ, αλλά απέτυχε να διευθετηθεί εκείνη την εποχή.

Η εφαρμογή της συνθήκης ήταν εν αμφιβόλω για μία περίοδο, ύστερα από την αρχική της απόρριψη από τον ιρλανδικό λαό στο δημοψήφισμα του 2001. Το αρνητικό αποτέλεσμα αυτού του δημοψηφίσματος ανατράπηκε στο επόμενο δημοψήφισμα που διενεργήθηκε μετά από ένα χρόνο.

Προβλέψεις της συνθήκηςΕπεξεργασία

Η Συνθήκη της Νίκαιας δέχθηκε επίθεση από πολλούς ανθρώπους ως ελαττωματικός συμβιβασμός. Η Γερμανία είχε απαιτήσει ο μεγαλύτερος πληθυσμός της να αντικατοπτρισθεί με μεγαλύτερο βάρος ψήφων στο Συμβούλιο· σε αυτό αντιτάχθηκε η Γαλλία, η οποία επέμενε η συμβολική ισοτιμία μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας να διατηρηθεί. Μία πρόταση που έγινε από πολλούς,^{[ποιος;]} η οποία θα είχε ευρέως απλοποιήσει το ισχύον σύστημα, ήταν να εισαχθεί μια διπλή πλειοψηφία αμφότερων των μελών κρατών και του πληθυσμού, για να αντικατασταθεί το σύστημα Qualified Majority Voting (QMV). Αυτό απορρίφθηκε επίσης από τη Γαλλία για παρόμοιους λόγους. Επιτεύχθηκε ένας συμβιβασμός, ο οποίος προέβλεπε μια διπλή πλειοψηφία των Κρατών Μελών και των ψήφων τους, και στην οποία ένα Κράτος Μέλος μπορεί προαιρετικά να απαιτήσει επαλήθευση ότι οι χώρες που ψηφίζουν υπέρ εκπροσωπούν ένα επαρκές τμήμα του πληθυσμού της Ένωσης.

Το βάρος ψήφου στο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπως αποφασίσθηκε στη Συνθήκη της Νίκαιας, σε ισχύ από την 1η Νοεμβρίου 2004:^[1]^[2]^[3]
Χώρα	Βάρος ψήφου	Πληθ. (Mio.)	Σχετ. βάρος ^[4]

Γερμανία	29	82.0	1.00
Ηνωμένο Βασίλειο	29	59.4	1.38
Γαλλία	29	59.1	1.39
Ιταλία	29	57.7	1.42
Ισπανία	27	39.4	1.94
Πολωνία	27	38.6	1.98
Ρουμανία	14	22.3	1.78
Κάτω Χώρες	13	15.8	2.33
Ελλάδα	12	10.6	3.20
Τσεχία	12	10.3	3.29
Βέλγιο	12	10.2	3.33
Ουγγαρία	12	10.0	3.39
Πορτογαλία	12	9.9	3.42
Σουηδία	10	8.9	3.18
Αυστρία	10	8.1	3.49
Βουλγαρία	10	7.7	3.67
Σλοβακία	7	5.4	3.67
Δανία	7	5.3	3.73
Φινλανδία	7	5.2	3.81
Λιθουανία	7	3.7	5.35
Ιρλανδία	7	3.7	5.35
Λετονία	4	2.4	4.71
Σλοβενία	4	2.0	5.67
Εσθονία	4	1.4	8.08
Κύπρος	4	0.8	14.14
Λουξεμβούργο	4	0.4	28.28
Μάλτα	3	0.4	21.26

Σύνολο	345	490

Η Συνθήκη προέβλεπε αύξηση μετά τη διεύρυνση του αριθμού των εδρών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σε 732, κάτι που υπερέβαινε το όριο που έθετε η Συνθήκη του Άμστερνταμ.

Το ζήτημα της μείωσης σε μέγεθος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής μετά τη διεύρυνση επιλύθηκε σε έναν βαθμό — η Συνθήκη προβλέπει ότι όταν ο αριθμός των Κρατών Μελών φθάσει τα 27, ο αριθμός των Επιτρόπων που είναι διορισμένοι στην ακόλουθη Επιτροπή θα μειωθεί από το Συμβούλιο σε κάτω από 27, αλλά χωρίς πραγματικά να προσδιορισθεί ο στόχος αυτής της μείωσης. Ως μεταβατικό μέτρο προσδόριζε ότι μετά την 1η Ιανουαρίου 2005 η Γερμανία, η Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ιταλία και η Ισπανία θα μπορούσαν να εγκαταλείψουν τους δεύτερους Επιτρόπους τους.

Η Συνθήκη προέβλεπε τη δημιουργία επικουρικών δικαστηρίων υπαγόμενων στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο και το Πρωτοδικείο Ευρωπαικών Κοινοτήτων για την εκδίκαση υποθέσεων σε ειδικούς τομείς δικαίου, όπως οι ευρεσιτεχνίες.

Η Συνθήκη της Νίκαιας προβλέπει νέους κανόνες για τη στενότερη συνεργασία, καθώς οι κανόνες που είχαν θεσπιστεί από τη Συνθήκη του Άμστερνταμ είχαν κριθεί δυσεφάρμοστοι και, για τον λόγο αυτό, δεν είχαν ακόμη χρησιμοποιηθεί.

Έπειτα από τις αποτυχημένες κυρώσεις που είχαν επιβληθεί στην Αυστρία λόγω της δημιουργίας κυβερνητικού συνασπισμού με τη συμμετοχή του κόμματος του Jörg Haider, και την ανησυχία για την πιθανή απειλή που θα μπορούσαν να αποτελέσουν για τη σταθερότητα τα νέα κράτη μέλη που επρόκειτο να ενταχθούν στην Ένωση στο πλαίσιο της διεύρυνσής της, η Συνθήκη της Νίκαιας θέσπισε για πρώτη φορά τυπικούς κανόνες για την επιβολή κυρώσεων κατά των κρατών μελών.

Η Συνθήκη περιλάμβανε επίσης διατάξεις σχετικά με τις χρηματοοικονομικές επιπτώσεις του τερματισμού της Συνθήκης των Παρισίων (1951), δυνάμει της οποίας είχε ιδρυθεί η Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα (ΕΚΑΧ).

ΥπογραφέςΕπεξεργασία

ΣυνθήκεςΕπεξεργασία

Υπογραφή
Ισχύς
Τίτλος

1948
1948
Συνθήκη των Βρυξελλών

1951
1952
Συνθήκη των Παρισίων

1954
1955
Τροποποιημένη Συνθήκη των Βρυξελλών

1957
1958
Συνθήκες της Ρώμης

1965
1967
Συνθήκη Συγχώνευσης

1975
-
Συμπεράσματα Ευρωπαϊκού Συμβουλίου

1985
1995
Συνθήκη Σένγκεν

1986
1987
Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη

1992
1993
Συνθήκη του Μάαστριχτ

1997
1999
Συνθήκη του Άμστερνταμ

2001
2003
Συνθήκη της Νίκαιας

2007
2009
Συνθήκη της Λισσαβώνας

Τρεις πυλώνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης:

Ευρωπαϊκές Κοινότητες:

Ευρωπαϊκή Κοινότητα Ατομικής Ενέργειας (EΥΡATOM)

Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα (ΕΚΑΧ)

Η Συνθήκη έληξε το 2002

Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ)

Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (ΕΟΚ)

Συνθήκη Σένγκεν

Ευρωπαϊκή Κοινότητα (ΕΚ)

TREVI

Συνεργασία σε Δικαιοσύνη και Εσωτερικές Υποθέσεις (ΔΕΥ)

Αστυνομική και Δικαστική Συνεργασία σε Ποινικές Υποθέσεις (ΑΔΣΠ)

Ευρωπαϊκή Πολιτική Συνεργασία (ΕΠΣ)

Κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας (ΚΕΠΠΑ)

Άλλοι οργανισμοί

Δυτικοευρωπαϊκή Ένωση (ΔΕΕ)

Η Συνθήκη έληξε το 2011

ΣημειώσειςΕπεξεργασία

↑ Άρθρο 13 της Συνθήκη Προσχώρησης του 2003 (OJ L 236, 23 September 2003, p. 33). Οι αριθμοί που αναφέρονται στην Πράξη Προσχώρησης καθορίστηκαν πριν από τη διεύρυνση του 2004 σε δήλωση που επισυνάπτεται στη Συνθήκη της Νίκαιας (OJ C 80, 10 March 2001, p 82).
↑ «EU voting row explained». British Broadcasting Corporation. 24 March 2004. http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/3562405.stm. Ανακτήθηκε στις 17 April 2013.
↑ Baldwin, Richard; Widgrén, Mika (February 2005). «The Impact of Turkey’s Membership on EU Voting». CEPS Policy Brief (Centre for European Policy Studies) (62): 11. http://www.ceps.eu/files/book/1194.pdf.
↑ Το σχετικό βάρος είναι ένα μέτρο του πόσες ψήφους του Συμβουλίου έχει μια χώρα σε σχέση με τον πληθυσμό της. Σε αυτή την περίπτωση, το Γερμανικό βάρος είναι 1,00 και είναι σημείο αναφοράς για τα υπόλοιπα.

Εξωτερικοί σύνδεσμοιΕπεξεργασία

Summary of the Treaty Europa.eu Press releases database
Consolidated version of the Treaties Αρχειοθετήθηκε 2013-04-23 στο Wayback Machine. EUR-Lex Access to European Union law
Landmark EU treaty comes into effect - BBC News article dated February 1, 2003
History of the European Union - Treaty of Nice Historiasiglo20
Analysis of the voting weighs before and after, with 3D visualisation Αρχειοθετήθηκε 2012-03-27 στο Wayback Machine.
Book about the Treaty of Nice (also as PDF) Euobserver
Treaty of Nice (26 February 2001) CVCE

[1] Άρθρο 13 της Συνθήκη Προσχώρησης του 2003 (OJ L 236, 23 September 2003, p. 33). Οι αριθμοί που αναφέρονται στην Πράξη Προσχώρησης καθορίστηκαν πριν από τη διεύρυνση του 2004 σε δήλωση που επισυνάπτεται στη Συνθήκη της Νίκαιας (OJ C 80, 10 March 2001, p 82).

[2] «EU voting row explained». British Broadcasting Corporation. 24 March 2004. http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/3562405.stm. Ανακτήθηκε στις 17 April 2013.

[3] Baldwin, Richard; Widgrén, Mika (February 2005). «The Impact of Turkey’s Membership on EU Voting». CEPS Policy Brief (Centre for European Policy Studies) (62): 11. http://www.ceps.eu/files/book/1194.pdf.

[4] Το σχετικό βάρος είναι ένα μέτρο του πόσες ψήφους του Συμβουλίου έχει μια χώρα σε σχέση με τον πληθυσμό της. Σε αυτή την περίπτωση, το Γερμανικό βάρος είναι 1,00 και είναι σημείο αναφοράς για τα υπόλοιπα.

[1]

[2]

[3]

[4]