Ντάκα
Συντεταγμένες: 23°43′44″N 90°23′40″E / 23.72889°N 90.39444°E
Η Ντάκα (Dhaka, παλαιότερη γραφή Dacca, ঢাকা στη γλώσσα Μπενγκάλι) είναι η πρωτεύουσα του Μπανγκλαντές και η κυριότερη πόλη του Διαμερίσματος της Ντάκας. Αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες πόλεις της Νότιας Ασίας και είναι κτισμένη στις όχθες του ποταμού Μπουριγκάνγκα, σε γεωγραφικό πλάτος 23° 42΄ βόρειο και γεωγραφικό μήκος 90° 22΄ 30΄΄ ανατολικό. Μαζί με τη μητροπολιτική της περιοχή έχει πληθυσμό 23.935.652 κατοίκους (το 2022, η μεγαλύτερη σε πληθυσμό πόλη του Μπανγκλαντές)[3]. Ο πληθυσμός της κυρίως πόλεως ανέρχεται σε 10.278.882 ψυχές, η έκτασή της μόλις 153,84 τετραγωνικά χιλιόμετρα και η πυκνότητα πληθυσμού είναι 38.000 κάτοικοι ανά τετραγ. χιλιόμετρα. Ιστορικά η Ντάκα είναι γνωστή ως «η Πόλη των Τζαμιών» και η πατρίδα του εκλεκτού υφάσματος μουσελίνα, που κατέχει μεγάλη εθνική σημασία. Σημερινός δήμαρχος (2019) είναι ο Σερ Αλί στη νότια Ντάκα και ο Μαχμουντούλ Χασάν στη Βόρεια Ντάκα (η Ντάκα διασπάστηκε σε δύο αστικές δημοτικές επιχειρήσεις την 1η Δεκεμβρίου 2011).
Ντάκα | |
---|---|
23°43′44″N 90°23′40″E | |
Χώρα | Μπανγκλαντές[1] |
Διοικητική υπαγωγή | Ντχάκα |
Διοίκηση | |
• δήμαρχος | Atiqul Islam (από 2019) |
Έκταση | 368 km²[2] |
Υψόμετρο | 4 μέτρα |
Πληθυσμός | 16.800.000 (2017)[2] |
Ταχ. κωδ. | 1000, 1100, 1200–1299 και 1300–1399 |
Τηλ. κωδ. | 02 |
Ζώνη ώρας | UTC+06:00 |
Ιστότοπος | Επίσημος ιστότοπος |
Σχετικά πολυμέσα | |
Κατά τον 17ο αιώνα η πόλη ήταν γνωστή και ως Τζαχανγκίρ Ναγκάρ. Αποτελούσε επαρχιακή πρωτεύουσα και κέντρο του παγκόσμιου εμπορίου μουσελίνας. Η σύγχρονη πόλη αναπτύχθηκε υπό βρετανική διοίκηση στον 19ο αιώνα και σύντομα αναδείχθηκε σε δεύτερη μεγαλύτερη, πληθυσμιακά, πόλη στη Βεγγάλη μετά την Καλκούτα. Ως απόρροια του διαχωρισμού της Ινδικής χερσονήσου σε ανεξάρτητα κράτη το 1947, η Ντάκα έγινε η πρωτεύουσα του Ανατολικού Πακιστάν και αργότερα, το 1972 η πρωτεύουσα του ανεξάρτητου Μπανγκλαντές.
Σήμερα η Ντάκα αποτελεί κέντρο της πολιτικής, πολιτιστικής και οικονομικής ζωής του Μπανγκλαντές. Κατέχει το υψηλότερο ποσοστό εγγράμματων (72,3%) και την πλέον διαφοροποιημένη οικονομία από όλες τις πόλεις της χώρας. Παρότι οι υποδομές της είναι οι πιο αναπτυγμένες στη χώρα, παραμένει μία μητρόπολη που παλεύει με προβλήματα ρύπανσης, κυκλοφορίας και έλλειψης υπηρεσιών ικανών να εξυπηρετήσουν τον αυξανόμενο πληθυσμό. Κατά τις τελευταίες δεκαετίες, η Ντάκα γνώρισε τον εκσυγχρονισμό των μεταφορών, των τηλεπικοινωνιών και των δημόσιων έργων. Η πόλη προσελκύει προσοδοφόρες ξένες επενδύσεις και εμπόριο, ενώ αποτελεί προορισμό για πολλούς εσωτερικούς μετανάστες.
Ιστορία
ΕπεξεργασίαΗ ύπαρξη οικισμών στην περιοχή όπου βρίσκεται σήμερα κτισμένη η Ντάκα ανάγεται στον 7ο αιώνα μ.Χ.. Η περιοχή ανήκε στο βουδιστικό βασίλειο Καμαρούπα και στην Αυτοκρατορία Πάλα πριν περάσει υπό τον έλεγχο της ινδουιστικής Δυναστείας Σένα τον 9ο αιώνα[4]. Πολλοί πιστεύουν ότι το όνομα «Ντάκα» προήλθε από την ίδρυση του ναού της θεάς Ντακεσβάρι από τον Μπαλάλ Σένα τον 12ο αιώνα, ενώ η πόλη μαζί με τη γύρω περιοχή αποκαλούνταν εκείνη την περίοδο Μπενγκάλα. Η ίδια η πόλη ήταν δομημένη γύρω από λίγες αγορές, όπως τις Λάξμι Μπαζάρ, Σανχάρι Μπαζάρ, Ταντί Μπαζάρ, Πατουατούλι, Κουμαρτούλι, Μπανία Ναγκάρ και Γκοάλ Ναγκάρ. Μετά τη λήξη της Δυναστείας Σένα, η Ντάκα κυβερνήθηκε διαδοχικά από Τουρκομάνους και Αφγανούς κυβερνήτες από το Σουλτανάτο του Δελχί πριν την άφιξη των Μουγκάλ το 1608.[5]
Η ανάπτυξη δήμων και μία σημαντική αύξηση του πληθυσμού ήρθαν μετά την ανακήρυξη της πόλεως ως πρωτεύουσας της Βεγγάλης το ίδιο έτος. Ο Ισλάμ Χαν υπήρξε ο πρώτος Μουγκάλ διοικητής της Ντάκα[6]. Ο Χαν ονόμασε την πόλη «Τζαχανγκίρ Ναγκάρ» (= «Πόλη του Τζαχανγκίρ») προς τιμή του αυτοκράτορα Τζαχανγκίρ, αλλά η ονομασία αυτή έπαψε να χρησιμοποιείται λίγο μετά τον θάνατο του Τζαχανγκίρ. Η βασική επέκταση της πόλεως έγινε υπό τον στρατηγό των Μουγκάλ Σαΐστα Χαν. Εκείνη την εποχή η πόλη είχε διαστάσεις 19 επί 13 χιλιόμετρα και πληθυσμό σχεδόν 1 εκατομμύριο. [7] Η πόλη πέρασε υπό τον έλεγχο της Βρετανικής Εταιρείας Ανατολικών Ινδιών το 1765, μετά τη Μάχη του Πλάσσεϊ. Ο πληθυσμός της Ντάκα μειώθηκε δραστικά την εποχή αυτή, καθώς η σημασία που είχε η Καλκούτα αυξήθηκε[8], αλλά τελικά ακολούθησε ο εκσυγχρονισμός και η ανάπτυξη και της Ντάκα. Εκσυγχρονισμένο σύστημα υδροδοτήσεως εγκαταστάθηκε το 1874 και ηλεκτρικό ρεύμα από το 1878.[9][10]
Κατά την Διχοτόμηση της Βεγγάλης του 1905, η Ντάκα ανακηρύχθηκε πρωτεύουσα του νέου κράτους «Ανατολική Βεγγάλη και Ασσάμ», αλλά η Βεγγάλη επανενώθηκε το 1911. Μετά τον διαχωρισμό της Ινδικής χερσονήσου σε ανεξάρτητα κράτη το 1947, η Ντάκα έγινε η πρωτεύουσα του Ανατολικού Πακιστάν. Η πόλη γνώρισε τότε ελάχιστα βίαια επεισόδια. Μεγάλο μέρος του ινδουιστικού πληθυσμού της μετανάστευσε στην Ινδία, ενώ πολλοί Μουσουλμάνοι εγκαταστάθηκαν στην πόλη. Μετά την ανεξαρτησία του Μπανγκλαντές το 1971, η Ντάκα έγινε η πρωτεύουσα του νέου κράτους (στις 16 Δεκεμβρίου). Η ανάπτυξη του εμπορίου και της βιομηχανίας, ακολουθούμενη από τον πληθυσμό, αυξήθηκαν ραγδαία κατά τις επόμενες δεκαετίες, πράγμα που δημιούργησε παραπέρα προκλήσεις για την ανάπτυξη των υπηρεσιών και των υποδομών[11]. Ως το πολιτικό κέντρο, η Ντάκα γνώρισε έναν αυξανόμενο αριθμό πολιτικών απεργιών και βίαιων επεισοδίων. Η υιοθέτηση των ουρντού ως της μόνης επίσημης γλώσσας του Πακιστάν οδήγησε σε ογκώδεις πορείες διαμαρτυρίας. Οι διαμαρτυρίες αυτές, γνωστές ως «Κίνημα για τη γλώσσα μπενγκάλι» (Bengali Language Movement), είχαν ως αποτέλεσμα τη θανάτωση φοιτητών που διαδήλωναν ειρηνικά από την αστυνομία[12].
Ο τροπικός κυκλώνας Μπόλα του 1970 κατέστρεψε μεγάλο μέρος της περιοχής, σκοτώνοντας μισό εκατομμύριο ανθρώπους. Πάνω από τη μισή Ντάκα πλημμύρισε και εκατομμύρια άνθρωποι εγκαταλείφθηκαν αβοήθητοι[13]. Ως απόρροια της αυξανόμενης δημόσιας οργής για τις εθνοτικές διακρίσεις και για τις ανεπαρκείς προσπάθειες ανακούφισης των θυμάτων του κυκλώνα από την κεντρική κυβένηση του Πακιστάν, ο Μπενγκάλι πολιτικός Σεΐχης Μουτζιμπούρ Ραχμάν οργάνωσε εθνικιστικό συλλαλητήριο στις 7 Μαρτίου 1971 στον ιππόδρομο της Ντάκα. Μετά τη συμμετοχή ενός εκατομμυρίου διαδηλωτών στη συγκέντρωση, το Μπανγκλαντές κήρυξε μονομερώς την ανεξαρτησία του στις 26 Μαρτίου.[14][12] Η επέκταση των ορίων της πόλεως οδήγησε στη δημιουργία νέων οικισμών, όπως των Μπασουντάρα, Μιρπούρ και Μοτιτζίλ.[15]
Γεωγραφία και κλίμα
ΕπεξεργασίαΗ Ντάκα βρίσκεται στο νοτιοκεντρικό Μπανγκλαντές, στην ανατολική όχθη του ποταμού Μπουριγκάνγκα, κλάδου του Δέλτα του Γάγγη. Αποτελείται από 8 κύριους δήμους («θάνες»), τους Ντανμόντι, Κοτβάλι, Μοτιτζίλ, Παλτάν, Ράμνα, Μοχαμαντπούρ, Σουτραπούρ και Τεζγκαόν, καθώς και 16 «βοηθητικούς» (τα Γκουλσάν, Λαλμπάγκ, Μιρπούρ, Παλάμπι, Σαχ Αλί, Τουράγκ, Σαμπουτζμπάγκ, Ντάκα Κάντονμεντ, Ντέμρα, Χαζαριμπάγκ, Σιαμπούρ, Μπαντά, Καφρούλ, Καμρανγκίρ Τσαρ, Χιλγκαόν και Ουτάρα). Συνολικά η πόλη έχει 130 δημοτικά διαμερίσματα και 725 συνοικίες.
Η ελεύθερη γη χαρακτηρίζεται από πλούσια τροπική βλάστηση και υγρό χώμα. Είναι πεδινή και βρίσκεται κοντά στο επίπεδο της θάλασσας, πράγμα που κάνει τη Ντάκα επιρρεπή σε πλημμύρες κατά την εποχή των μουσώνων, εξαιτίας των ισχυρών βροχοπτώσεων και της ανόδου της θαλάσσιας στάθμης από τους κυκλώνες.
Το κλίμα της Ντάκα είναι τροπικό, θερμό και υγρό. Η πόλη βρίσκεται μέσα στη ζώνη των μουσώνων με μέση ετήσια θερμοκρασία 25 °C και μηνιαίες μέσες μεταξύ 18 °C τον Ιανουάριο και 29 °C τον Αύγουστο. Σχεδόν 80% της μέσης ετήσιας βροχοπτώσεως των 1.854 χιλιοστομέτρων πέφτει το καλοκαίρι (από τον Μάιο ως τον Σεπτέμβριο).
Κλιματικά δεδομένα Ντάκα | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Μήνας | Ιαν | Φεβ | Μάρ | Απρ | Μάι | Ιούν | Ιούλ | Αύγ | Σεπ | Οκτ | Νοε | Δεκ | Έτος |
Υψηλότερη Μέγιστη °C (°F) | 31.1 | 34.4 | 40.6 | 42.2 | 41.1 | 36.7 | 35.0 | 36.1 | 36.7 | 37.2 | 34.4 | 30.6 | 42,2 |
Μέση Μέγιστη °C (°F) | 25.4 | 28.1 | 32.5 | 33.7 | 32.9 | 32.1 | 31.4 | 31.6 | 31.6 | 31.6 | 29.6 | 26.4 | 30,6 |
Μέση Μηνιαία °C (°F) | 19.1 | 21.8 | 26.5 | 28.7 | 28.7 | 29.1 | 28.8 | 29.0 | 28.8 | 27.7 | 24.4 | 20.3 | 26,1 |
Μέση Ελάχιστη °C (°F) | 12.7 | 15.5 | 20.4 | 23.6 | 24.5 | 26.1 | 26.2 | 26.3 | 25.9 | 23.8 | 19.2 | 14.1 | 21,5 |
Χαμηλότερη Ελάχιστη °C (°F) | 6.1 | 6.7 | 10.6 | 16.7 | 14.4 | 19.4 | 21.1 | 21.7 | 21.1 | 17.2 | 11.1 | 7.2 | 6,1 |
Υετός mm (ίντσες) | 7,7 | 28,9 | 65,8 | 156,3 | 339,4 | 340,4 | 373,1 | 316,5 | 300,4 | 172,3 | 34,4 | 12,8 | 2,148 |
% υγρασίας | 46 | 37 | 38 | 42 | 59 | 72 | 72 | 74 | 71 | 65 | 53 | 50 | 57 |
Μέσες ημέρες κατακρημνίσεων (≥ 0.1 mm) | 1 | 1 | 3 | 6 | 11 | 16 | 12 | 16 | 12 | 7 | 1 | 0 | 86 |
Μέσες μηνιαίες ώρες ηλιοφάνειας | 279 | 226 | 217 | 180 | 155 | 90 | 62 | 62 | 90 | 186 | 240 | 279 | 2.066 |
Πηγή #1: Weatherbase (μέσος όρος, περίοδος 30 ετών)[16] | |||||||||||||
Πηγή #2: Sistema de Clasificación Bioclimática Mundial (ακραίες θερμοκρασίες),[17] BBC Weather (υγρασία και ηλιοφάνεια)[18] |
Περιβάλλον
ΕπεξεργασίαΗ αυξανόμενη ατμοσφαιρική και ποτάμια ρύπανση που προκαλούνται από την κυκλοφοριακή συμφόρηση και τα βιομηχανικά απόβλητα αντιστοίχως αποτελούν σοβαρά προβλήματα που επηρεάζουν τη δημόσια υγεία και την ποιότητα της ζωής στην πόλη[19]. Οι υγρότοποι γύρω από τη Ντάκα εξαφανίζονται, καθώς επιχωματώνονται για την κατασκευή πολυκατοικιών και άλλες χρήσεις. Μαζί με τη ρύπανση, η καταστροφή των βιοτόπων απειλεί να καταστρέψει μεγάλο μέρος της τοπικής βιοποικιλότητας[19].
Πολιτική διοίκηση
ΕπεξεργασίαΟ δήμος της Ντάκα ιδρύθηκε την 1 Αυγούστου 1864 και αναβαθμίσθηκε σε "δημοτική επιχείρηση" το 1978.[20] Είναι ένας αυτοκυβερνώμενος οργανισμός που διοικεί την πόλη. Τα δημοτικά του διαμερίσματα έχουν εκλεγμένους δημοτικούς συμβούλους. Ο δήμαρχος της Ντάκα εκλέγεται από τον λαό κάθε 5 χρόνια. Σημερινοί δήμαρχοι (2019) είναι ο Σαγίντ Χοκόν στη δημοτική επιχείριηση Νότιας Ντάκα και ο Ατικούλ Ισλάμ στην δημοτική επιχείριηση Βόρειας Ντάκα.[21] Το Εκπαιδευτικό Συμβούλιο της Ντάκα είναι υπεύθυνο για τη διοίκηση όλων των δημόσιων και των περισσότερων ιδιωτικών σχολείων, με την εξαίρεση των αγγλικών γυμνασίων ("English-medium schools") και των μουσουλμανικών ιεροδιδασκαλείων (μαντράσες).
Η Μητροπολιτική Αστυνομία της Ντάκα (Dhaka Metropolitan Police, DMP) ιδρύθηκε το 1976 με 6.000 προσωπικό σε 12 αστυνομικά τμήματα. Μετά την ταχεία πληθυσμιακή αύξηση η δύναμη της αστυνομίας αυξήθηκε στις 23.000 σε 33 αστυνομικά τμήματα και η δημιουργία άλλων 18 τμημάτων έχει δρομολογηθεί.[22][23] Ωστόσο, η Ντάκα υποφέρει από μονίμως υψηλή εγκληματικότητα και συχνά περιστατικά πολιτικής και θρησκευτικής βίας.[24] Η Μητροπολιτική Αστυνομία της Ντάκα πάσχει από έλλειψη εξοπλισμού και προσωπικού, με αποτέλεσμα μερικές φορές το κράτος να χρησιμοποιεί τον στρατό και παραστρατιωτικές δυνάμεις σε μεγάλες επιχειρήσεις για την καταπολέμηση της εγκληματικότητας.[25][26] Η Ντάκα και η Τσίταγκονγκ είναι οι μόνες πόλεις του Μπανγκλαντές που διαθέτουν αποχετευτικό σύστημα με αγωγούς, αλλά σήμερα μόλις το 25% του πληθυσμού της Ντάκα εξυπηρετείται αυτό, με άλλο ένα 30% να εξυπηρετείται από βόθρους και το υπόλοιπο από τίποτα[19]. Τα 2/3 των νοικοκυριών στη Ντάκα έχουν τρεχούμενο νερό. Πάνω από 9,7 εκατομμύρια τόνοι στερεών αποβλήτων παράγονται στην πόλη κάθε χρόνο. Παρότι κρατικές και ιδιωτικές προσπάθειες έχουν κατορθώσει να συλλέγονται τα απορρίμματα σε όλη την πόλη και να χρησιμοποιούνται ως λίπασμα, μεγάλες ποσότητες αποθέτονται χωρίς επεξεργασία σε γειτονικές πεδιάδες και νερά.[27][28] Η Ντάκα έχει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά θανάτων από μολυσματικές ασθένειες για πόλεις της Ασίας.[29]
Η πόλη διαιρείται σε 10 εκλογικές περιφέρειες. Είναι η έδρα του Ανωτάτου Δικαστηρίου του Μπανγκλαντές και του Ανωτέρου Δικαστηρίου της Ντάκα. Το ανάκτορο Μπανγκαμπαμπάν υπήρξε διαδοχικά η επίσημη κατοικία του Βρετανού Αντιβασιλέως των Ινδιών, του κυβερνήτη του Ανατολικού Πακιστάν και σήμερα του Προέδρου του Μπανγκλαντές.[30] Το κτήριο Τζατίο Σανγκσάντ Μπαμπάν, σχεδιασμένο από τον διάσημο αρχιτέκτονα Λούις Καν, στεγάζει το κοινοβούλιο του Μπανγκλαντές. Το Μπαϊτούλ Μουκαράμ, με σχέδιο που θυμίζει την Καάμπα στη Μέκκα, είναι το εθνικό τζαμί. Τα ιστορικά μνημεία της Ντάκα περιλαμβάνουν και τα Ανάκτορα Μπάρα Κάτρα, το φρούριο Λαλμπάγκ, το Χοσενί Νταλάν και τον Αχσάν Μανζίλ.
Για να καταπολεμήσει το αυξανόμενο κυκλοφοριακό πρόβλημα και την αύξηση του πληθυσμού στην πρωτεύουσα, η κυβέρνηση έχει θέσει σε ισχύ μέτρα για την αστικοποίηση των γύρω περιοχών, όπως τη φοροαπαλλαγή για δεκαετία επί της κατασκευής κάθε είδους κτηρίων και εγκαταστάσεων έξω από τη Ντάκα.[31]
Οικονομία
ΕπεξεργασίαΗ Ντάκα είναι πάνω απ' όλα η εμπορική καρδιά του Μπανγκλαντές. Σε όλο τον προηγούμενο αιώνα, η πόλη προσέλκυε μεγάλους αριθμούς ανθρώπων της υπαίθρου που έρχονταν να βρουν εργασία. Αυτό οδήγησε στη διαφοροποίηση της οικονομίας. Στη δεκαετία του 1960 υπήρχαν κυρίως ναυπηγεία μικρών πλοίων, εργοστάσια κατεργασίας γιούτας (της τροπικής ψάθας), βιοτεχνίες και κοσμηματοποιία. [29] Σήμερα, οι γυρολόγοι-πλανόδιοι πωλητές, οι μικροκαταστηματάρχες και οι μεταφορείς ρίκσο (δίτροχα αμάξια μεταφοράς επιβατών που σύρονται από άνθρωπο) απαρτίζουν σημαντικό μέρος του πληθυσμού[29][32] — μόνο οι τελευταίοι υπολογίζονται σε 400.000.[33] Το μισό εργατικό δυναμικό απασχολείται στην οικοτεχνία και ως περιστασιακοί εργάτες, ενώ περίπου 800.000 εργάζονται στην βιομηχανία υφασμάτων. Η ανεργία παραμένει υψηλή, στο 23%.[34] Σύμφωνα με τον ιστοτόπο CityMayors Statistics, το ακαθάριστο προϊόν της Ντάκα το 2008 καταγράφηκε στα 92 δισεκ. δολάρια, με ετήσιο ρυθμό αυξήσεως 7,6%, ώστε το εκτιμώμενο ακαθάριστο προϊόν για το έτος 2020 να υπολογίζεται σε 160 δισεκ. δολάρια. Το ετήσιο κατά κεφαλή εισόδημα στην πόλη εκτιμάται σε 3600 δολάρια.
Το Χρηματιστήριο της Ντάκα και οι περισσότερες από τις μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες στη χώρα (Citigroup, HSBC, Standard Chartered Bank, Unilever, Nestle) εδρεύουν επίσης στην πόλη. Η ιστορία με τη «μικροπίστωση» που έδωσε το Βραβείο Νόμπελ στον Γιουνούς άρχισε στη Ντάκα, όπου βρίσκονται τα κεντρικά των Grameen Bank[35] και BRAC.[36] Η ανοικοδόμηση προσθέτει επίσης θέσεις εργασίας, καθώς νέοι ουρανοξύστες μεταβάλλουν το τοπίο.[37] Η ανάπτυξη υπήρξε ιδιαίτερα εμφανής στα χρηματοοικονομικά, τη μεταποίηση, τις τηλεπικοινωνίες και τις υπηρεσίες, ενώ ο τουρισμός και τα εστιατόρια συνεχίζουν ως σημαντικά στοιχεία της οικονομίας της πόλεως.[29]
Δημογραφία
ΕπεξεργασίαΟ πληθυσμός της Ντάκα αυξάνεται με εκτιμώμενο ρυθμό 4,2% ετησίως, έναν από τους υψηλότερους ανάμεσα στις ασιατικές πόλεις.[29] Τη δεκαετία του 1960 ο πληθυσμός της ήταν μόλις το ένα δωδέκατο του σημερινού. Η συνεχής αύξηση αντανακλά τη συνεχιζόμενη εσωτερική μετανάστευση από τις αγροτικές περιοχές, που αντιπροσώπευαν το 60% αυτής της αυξήσεως την περίοδο 1960-1980. Πιο πρόσφατα, ο πληθυσμός αυξήθηκε και για τον λόγο ότι επεκτάθηκαν τα όρια της πόλεως, κάτι που προσέθεσε πάνω από 1 εκατομμύριο κατοίκους τη δεκαετία του 1980.[29]
Οι κάτοικοι της Ντάκα προέρχονται από κάθε γωνιά του Μπανγκλαντές. Οι παλαιοί κάτοικοι στην παλιά πόλη είναι γνωστοί ως Ντακαΐγια και έχουν ξεχωριστή διάλεκτο και κουλτούρα. Το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού μιλά την εθνική γλώσσα μπενγκάλι, κάποιοι με τοπικές διαλέκτους της τσιταγκόνγκ και του Σιλέτ. Η αγγλική ομιλείται επίσης ως δεύτερη γλώσσα από μεγάλο μέρος του πληθυσμού. Η ουρντού ομιλείται από μέλη αρκετών εθνικών μειονοτήτων, όπως είναι οι Μπιχάρι.
Το Ισλάμ είναι η θρησκεία της πλειονότητας των κατοίκων, σουνιτών κυρίως με όχι αμελητέες μειονότητες σιιτών και Αχμάντι. Ο Ινδουισμός είναι η δεύτερη σε πιστούς θρησκεία στην πόλη, ενώ μικρότερες κοινότητες είναι Χριστιανοί και Βουδιστές. Τα τελευταία χρόνια, η ανάδυση του φανατικού ισλαμισμού έχει προκαλέσει περιστατικά θρησκευτικής βίας.[24][39]
Ζωή και πολιτισμός
ΕπεξεργασίαΗ Ντάκα έχει αξιόλογη πολιτιστική ζωή. Κατ' αρχή, οι μεγαλόπρεποι ετήσιοι εορτασμοί των εθνικών επετείων (Ημέρα Ανεξαρτησίας του Μπανγκλαντές στις 26 Μαρτίου, Ημέρα των Μαρτύρων για τη Γλώσσα στις 21 Φεβρουαρίου και Ημέρα της Νίκης στις 16 Δεκεμβρίου) δίνουν ένα τόνο, με δημόσιες τελετές και πορείες σε ολόκληρη την πόλη. Πολλές σχολές και κολέγια διοργανώνουν τότε φεστιβάλ και κοντσέρτα στα οποία συμμετέχει ο γενικός πληθυσμός.[40] Επίσης, το Ποχέλα Μπαϊσάχ, η Πρωτοχρονιά των Μπενγκάλι, γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 14 Απριλίου με ιδιαίτερη λαμπρότητα στη Ντάκα[40].
Η πιο συνηθισμένη ενδυμασία για τις γυναίκες είναι το σάρι ή το σαλβάρι, ενώ οι άνδρες προτιμούν πλέον την ευρωπαϊκή ενδυμασία από το παραδοσιακό λουνγκί. Η Ντούργκα Πούτζα, προς τιμή της θεάς Ντούργκα, είναι η σημαντικότερη ινδουιστική γιορτή στην πόλη, ενώ οι μουσουλμανικοί εορτασμοί των Ιντ αλ-φιτρ και Ιντ αλ-Αντχά οδηγούν εκατομμύρια πιστούς στα τζαμιά.
Εκτός από τη μπανγκλαντεσιανή κουζίνα και τις παραλλαγές της νότιας Ασίας. μεγάλη ποικιλία δυτικών και κινέζικων φαγητών προσφέρεται σε πολλά εστιατόρια.[37] Το Μπακαρχάνι της Ντάκα αποτελεί το παραδοσιακό φαγητό-μεζέ στην παλιά πόλη: διάσημο για τη γεύση και την ποιότητά του, ήταν περιζήτητο στην αυτοκρατορική αυλή των Μουγκάλ στο Δελχί.
Παρά την αυξανόμενη δημοφιλία της δυτικής μουσικής και των ροκ συγκροτημάτων, η παραδοσιακή δημοτική μουσική του Μπανγκλαντές παραμένει αγαπητή. Η περιοχή της οδού Μπέιλι, γνωστή ως Νατάκ Παρά (= «Θεατρογειτονιά»), είναι το κέντρο της ζωηρής θεατρικής κίνησης της Ντάκα.[41] Η ινδική και πακιστανική μουσική και κινηματογράφος αρέσουν επίσης σε εκατομμύρια κατοίκους της Ντάκα.[42] Αυτή η περιοχή σχετίζεται και με την αναγέννηση του τζαμντανί, εξαιτίας των πολλών υφασματοπωλείων που εμπορεύονται αυτά τα παλαιά χειροποίητα παραδοσιακά σάρι των Μπενγκάλι.
Τα τελευταία χρόνια πολλοί ιδιωτικοί ραδιοσταθμοί στα FM ιδρύθηκαν στην Ντάκα, όπως τα Radio Foorti FM 88,0, Radio Today FM 89,6, Radio Amar FM 101,6 και ABC Radio FM 89,2. Εκτός από την κρατική τηλεόραση, που εκπέμπει προγράμματα στη μπενγκάλι και στην αγγλική, υπάρχουν δημοφιλείς σταθμοί καλωδιακής και δορυφορικής τηλεοράσεως, όπως οι Ekushey Television, Channel I, ATN Bangla, RTV, NTV και STAR TV. Οι εφημερίδες της Ντάκα με τη μεγαλύτερη κυκλοφορία είναι οι Prothom Alo και Ittefaq και γράφονται στη γλώσσα μπενγκάλι. Οι Daily Star και The Independent είναι οι μεγαλύτερες αγγλόφωνες ημερήσιες εφημερίδες που τυπώνονται στην πόλη.[43] Παρότι τα κινητά τηλέφωνα πολλαπλασιάζονται, λιγότερο από 10% των νοικοκυριών έχουν τηλεφωνική σύνδεση.[29]
Μεταφορές
ΕπεξεργασίαΤα δίκυκλα και αυτοκινούμενα αμαξάκια ρίκσο αποτελούν το κυριότερο μέσο μεταφοράς των κατοίκων στην πόλη, με περίπου 400.000 ρίκσο να κυκλοφορούν κάθε μέρα, ο μεγαλύτερος αριθμός από οποιαδήποτε άλλη πόλη του κόσμου.[32][37] Ωστόσο, μόνο 85.000 από αυτά έχουν άδεια από τις τοπικές αρχές.[44][29] Ακόμα και τα σχετικά φθηνά και οικολογικά ποδήλατα ρίκσο προκαλούν κυκλοφοριακό πρόβλημα και γι' αυτό έχουν απαγορευθεί από αρκετές περιοχές στην πόλη. Τα αστικά λεωφορεία ανήκουν τόσο στην κρατική εταιρεία οδικών μεταφορών του Μπανγκλαντές (ΕΟΜΜ), όσο και σε ιδιωτικές εταιρείες. Τα σκούτερ, τα ταξί και τα Ι.Χ. αυτοκίνητα χρησιμοποιούνται όλο και περισσότερο από την αυξανόμενη μεσαία τάξη. Η κυβέρνηση έλαβε μέτρα για την αντικατάσταση των ταξί δίχρονου κινητήρα με «πράσινα ταξί» (CNG) που κινούνται με συμπιεσμένο φυσικό αέριο.[45]
Η Ντάκα διαθέτει 1.868 χιλιόμετρα ασφαλτοστρωμένων δρόμων.[46] Συνδέεται με εθνικές οδούς και σιδηροδρόμους με τις πόλεις Τσίταγκονγκ, Κούλνα, Μύμενσινγκ, Ρατζσάχι, Φαρίντπουρ και Συλχέτ. Η ΕΟΜΜ διατηρεί δρομολόγια υπεραστικών λεωφορείων με τις ινδικές πόλεις Καλκούτα και Αγκάρταλα[47]. Η Ντάκα έχει δύο κύριους σιδηροδρομικούς σταθμούς (Καμαλπούρ και Μπιμάν Μπαντάρ στο αεροδρόμιο) που εξυπηρετούν δρομολόγια προαστιακού και υπεραστικού σιδηροδρόμου της κρατικής εταιρείας Σιδηρόδρομοι του Μπανγκλαντές.[48] Το λιμάνι Σανταργκάτ στον ποταμό Μπουριγκάνγκα και το Διεθνές Αεροδρόμιο Ζία, το μεγαλύτερο της χώρας, συμπληρώνουν την εξυπηρέτηση των μεταφορών της Ντάκα.
Εκπαίδευση
ΕπεξεργασίαΗ Ντάκα έχει τα περισσότερα σχολεία, κολέγια και πανεπιστήμια από κάθε άλλη πόλη του Μπανγκλαντές. Το Κολέγιο της Ντάκα είναι το παλαιότερο ανώτερο εκπαιδευτικό ίδρυμα της πόλεως και από τα παλαιότερα στις βρετανικές Ινδίες (έτος ιδρύσεως 1840). Μετά την ανεξαρτησία της χώρας, ιδρύθηκαν στη Ντάκα πολλά δημόσια και ιδιωτικά κολέγια και πανεπιστήμια, που προσφέρουν πτυχία και μεταπτυχιακούς τίτλους σπουδών.[49] Το Πανεπιστήμιο της Ντάκα είναι το μεγαλύτερο δημόσιο πανεπιστήμιο του Μπανγκλαντές, με πάνω από 30.000 φοιτητές και 1.300 διδάσκοντες. Το Πανεπιστήμιο της Ντάκα διατηρεί 18 ερευνητικά κέντρα και 70 τμήματα και ινστιτούτα.[50] Δύο άλλα ΑΕΙ είναι το Πανεπιστήμιο Τζαχανγκίρναγκαρ και το Πολυτεχνείο του Μπανγκλαντές (Bangladesh University of Engineering and Technology, BUET). Υπάρχουν επίσης οι ανεξάρτητες Ιατρικές Σχολές Ιατρικό Κολλέγιο και Νοσοκομείο της Ντάκα και Ιατρικό Κολέγιο Σερ Σαλιμουλάχ.[51] Οι πανεπιστημιουπόλεις των δημόσιων πανεπιστημίων γίνονται συχνά πεδία διαμαρτυριών, απεργιών και βίαιων ταραχών ανάμεσα στους φοιτητές, την αστυνομία και πολιτικές ομάδες[52][53].
Αθλητισμός
ΕπεξεργασίαΤο κρίκετ και το ποδόσφαιρο είναι τα δύο δημοφιλέστερα αθλήματα στη Ντάκα, όπως και στο υπόλοιπο Μπανγκλαντές.[54] Οι δύο μεγαλύτεροι σύλλογοι με τις καλύτερες ομάδες είναι οι Μοχαμεντάν και Αμπάχανι, με σφοδρή τη μεταξύ τους αντιπαλότητα.[55]
Στην Ντάκα έγινε ο πρώτος επίσημος αγώνας κρίκετ ανάμεσα στις εθνικές ομάδες του Πακιστάν και της Ινδίας (1954).[56] Το Εθνικό Στάδιο Μπανγκαμπάντου ήταν παλαιότερα ο βασικός χώρος διεξαγωγής των αγώνων κρίκετ, αλλά σήμερα φιλοξενεί μόνο αγώνες ποδοσφαίρου.[56] Άλλα στάδια στη Ντάκα είναι τα Στάδιο Μιρπούρ Σερ-ε-Μπάνγκλα, Στάδιο Κρίκετ του Ντανμόντι και Άουτερ Στάντιουμ Γκράουντ.[57]
Δείτε επίσης
Επεξεργασία
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ (Γερμανικά, Αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Ιταλικά) archINFORM. 63. Ανακτήθηκε στις 6 Αυγούστου 2018.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 «Guinness World Records 2019» (Αγγλικά) Guinness World Records Limited. 6 Σεπτεμβρίου 2018. σελ. 163. ISBN-13 978-1-912286-46-1.
- ↑ Bangladesh Bureau of Statistics, Statistical Pocket Book, 2007 (pdf) Αρχειοθετήθηκε 2007-09-28 στο Wayback Machine. 2007 Population Estimate. Accessed on 2008-09-29.
- ↑ South Asia: Eastern Himalayan Culture, Ecology and People, by Hasna Jasimuddin Moudud. ISBN 984-08-0165-1
- ↑ Taru Bahl & M.H. Syed, Encyclopaedia of the Muslim World, page 55, Anmol Publications PVT. LTD., 2003, ISBN 81-261-1419-3
- ↑ Francis Bradley Bradley-Birt, The Romance of an Eastern Capital, p.264, Smith, Elder, & co., 1906
- ↑ "Growth of Dacca City: Population and Area (1608-1981)", page 6, M. Atiqullah and F. Karim Khan, Social Science Research Project, University of Dacca Press, East Pakistan, 1965.
- ↑ "Growth of Dacca City: Population and Area (1608-1981)", page 7, M. Atiqullah and F. Karim Khan, Social Science Research Project, University of Dacca Press, East Pakistan, 1965. «Με την ανάπτυξη της Καλκούτας (ιδρυθείσης υπό του Job Charnock το 1690), τα επιχειρηματικά κέντρα άρχισαν να μεταφέρονται στην Καλκούτα, ακολουθούμενα από φυγή κεφαλαίου και εργατικού δυναμικού από την Ντάκα. Το 1800 η Καλκούτα έφθασε σε πληθυσμό τις 500 χιλιάδες (Ghosh 1950, σσ. 53-54), ενώ η Ντάκα έπεσε στον πληθυσμό της του 1640 μ.Χ..»
- ↑ H. Furumai, F. Kurisu & H. Katayama, Southeast Asian Water Environment 2: Selected Papers from the Second International Symposium on Southeast Asian Water Environment, p. 205, IWA Publishing, 2008, ISBN 1-84339-124-4
- ↑ Mohammad Atiqullah & Fazle Karim Khan, Growth of Dacca City: Population and Area, 1608-1981, p. 10, University of Dacca, 1965
- ↑ United Nations Human Settlements Programme, United Nations Human Settlements Programme, Enhancing Urban Safety and Security: Global Report on Human Settlements 2007, σελ. 184, Earthscan, 2007, ISBN 1-84407-479-X
- ↑ 12,0 12,1 Richards, John. «Calcutta and Dhaka: A tale of two cities». Inroads. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (HTML) στις 27 Νοεμβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου 2006.
- ↑ «1970 Bhola cyclone» (PHP). 27 Σεπτεμβρίου 2006. Ανακτήθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου 2006.
|first1=
missing|last1=
in Authors list (βοήθεια) - ↑ Rashid, Harun-or. «Mujib, (Bangabandhu) Sheikh Mujibur» (HTML). Banglapedia. Asiatic Society of Bangladesh. Ανακτήθηκε στις 6 Ιουλίου 2006.
- ↑ «History of Dhaka» (PHP). 27 Σεπτεμβρίου 2006. Ανακτήθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου 2006.
|first1=
missing|last1=
in Authors list (βοήθεια) - ↑ «Weatherbase: Historical Weather for Dhaka, Bangladesh». Weatherbase. Ανακτήθηκε στις 23 Φεβρουαρίου 2013.
- ↑ «Bangladesh – Dacca» (στα Spanish). Centro de Investigaciones Fitosociológicas. Ανακτήθηκε στις 23 Φεβρουαρίου 2013.
- ↑ «Average Conditions – Bangladesh – Dhaka». BBC. Ανακτήθηκε στις 23 Φεβρουαρίου 2013.
- ↑ 19,0 19,1 19,2 Mondal, M. Abdul Latif (2006-09-27). «Our Cities: 15th Anniversary Special (The Daily Star)» (HTML). http://www.thedailystar.net/suppliments/2006/15thanniv/ourcities/ourcities28.htm. Ανακτήθηκε στις 2006-09-27.
- ↑ «City Corporation». 5 Σεπτεμβρίου 2006. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PHP) στις 7 Φεβρουαρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 5 Σεπτεμβρίου 2006.
|first1=
missing|last1=
in Authors list (βοήθεια) - ↑ «Mayor» (PHP). 10 Σεπτεμβρίου 2006. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2006.
|first1=
missing|last1=
in Authors list (βοήθεια) - ↑ «DMP - New Initiatives». Dhaka Metropolitan Police. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Σεπτεμβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 30 Σεπτεμβρίου 2008.
- ↑ «History of the DMP». Dhaka Metropolitan Police. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Μαρτίου 2010. Ανακτήθηκε στις 30 Σεπτεμβρίου 2008.
- ↑ 24,0 24,1 BBC, World News (2001-02-13). «Four killed in Dhaka riot» (HTML). http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/1167650.stm. Ανακτήθηκε στις 2006-09-27.
- ↑ Lawson, Alistair (2003-05-09). «Dhaka police fear crime wave» (PHP). http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/1321003.stm. Ανακτήθηκε στις 2006-09-27.
- ↑ World News, BBC (2003-02-20). «'Troop trials' in Dhaka crime fight» (PHP). http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/2784105.stm. Ανακτήθηκε στις 2006-09-27.
- ↑ Lawson, Alistair (2002-10-30). «Dhaka 'winning' waste disposal battle (BBC World News)» (HTML). http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/2377629.stm. Ανακτήθηκε στις 2006-09-27.
- ↑ Mondal, M. Abdul Latif (2006-09-27). «Our Cities: 15th Anniversary Special (The Daily Star)» (HTML). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 March 2007. https://web.archive.org/web/20070302043917/http://www.thedailystar.net/suppliments/2006/15thanniv/ourcities/ourcities28.htm. Ανακτήθηκε στις 2006-09-27.
- ↑ 29,0 29,1 29,2 29,3 29,4 29,5 29,6 29,7 McGee, Terry (27 Σεπτεμβρίου 2006). «Urbanization Takes on New Dimensions in Asia's Population Giants». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PHP) στις 14 Φεβρουαρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου 2006.
- ↑ Bangabhaban, από τη Banglapedia.
- ↑ «Town planning for Bangladesh : Vision 2020». The Daily Star. 8 Νοεμβρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2008.
- ↑ 32,0 32,1 BBC, World News (1998-07-20). «Does Dhaka need rickshaws?» (PHP). http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/136074.stm. Ανακτήθηκε στις 2006-09-27.
- ↑ Robert Cervero: Informal Transport in the Developing World, σ. 39, UN-HABITAT, 2000, ISBN 92-1-131453-4
- ↑ «Economy». 27 Σεπτεμβρίου 2006. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PHP) στις 26 Σεπτεμβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου 2006.
|first1=
missing|last1=
in Authors list (βοήθεια) - ↑ «Poverty Alleviation: Yunus calls for major reforms in World Bank», The Daily Star: http://www.thedailystar.net/story.php?nid=10351,+5 November
- ↑ «Blind eye to urban poor to spell social disaster:Conference on the poor told», The Daily Star: http://www.thedailystar.net/2006/12/05/d61205011711.htm,+5 December
- ↑ 37,0 37,1 37,2 Lawson, Alistair (2002-06-01). «Good times for bourgeois Bangladeshis» (PHP). http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/2018535.stm. Ανακτήθηκε στις 2006-10-02.
- ↑ NASA, Scientific Visualization Studio (12 Δεκεμβρίου 2001). «Dhaka, Bangladesh Urban Growth» (MPEG). Ανακτήθηκε στις 30 Απριλίου 2007.
- ↑ Ahmed, Kamal (2001-06-19). «US condemns Bangladesh violence» (HTML). http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/1397019.stm. Ανακτήθηκε στις 2006-09-27.
- ↑ 40,0 40,1 Ahmed, Dr. Nizamuddin (27 Σεπτεμβρίου 2006). «Happy 400th anniversary, Dhaka!» (HTML). Ανακτήθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου 2006.
- ↑ Ian Herbert & Nicole Leclercq, The World of Theatre, page 12, Taylor & Francis, 2000, ISBN 0-415-23866-8
- ↑ A. F. Salahuddin Ahmed & Bazlul Mobin Chowdhury, Bangladesh, National Culture, and Heritage: An Introductory Reader, page 405, Independent University, 2004, ISBN 984-8509-00-3
- ↑ John Simpson, The Traveler's Handbook, page 195, Globe Pequot, 2006, ISBN 0-7627-4090-6
- ↑ Rizanuzzaman Laskar, "[1]", The Daily Star (Dhaka), 2007-03-04
- ↑ Rahman, Mushfiqur (2003), «Compressed Natural Gas», στο: Islam, Sirajul, επιμ., Banglapedia: National encyclopedia of Bangladesh, Dhaka: Asiatic Society of Bangladesh, ISBN 9843205766, OCLC 52727562, http://banglapedia.search.com.bd/HT/C_0326.htm, ανακτήθηκε στις 2008-01-17
- ↑ Sharif Uddin Ahmed, Dacca: A Study in Urban History and Development, page 108, Curzon Press, 1986, ISBN 0-913215-14-7
- ↑ «Passengers shun Dhaka-India bus» (PHP). BBC World News. 2003-10-13. http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/3162854.stm. Ανακτήθηκε στις 2006-09-07.
- ↑ Marika McAdam, Bangladesh, σ. 66, Lonely Planet, 2004, ISBN 1-74059-280-8
- ↑ Growth of academic institutions: Kamal Siddiqui, Social Formation in Dhaka City: A Study in Third World Urban Sociology, page 42, University Press Limited, Dhaka 1990
- ↑ «Univ. Facts». 10 Σεπτεμβρίου 2006. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PHP) στις 4 Σεπτεμβρίου 2006. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2006.
|first1=
missing|last1=
in Authors list (βοήθεια) - ↑ Muhammad Shamsul Huq, Higher Education and Employment in Bangladesh, page 181, UNESCO, 1983
- ↑ Hossain, Moazzem (2002-09-02). «Bangladesh students call strike» (HTML). BBC. http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/2246563.stm. Ανακτήθηκε στις 2006-10-03.
- ↑ Hossain, Moazzem (2002-09-02). «Protests shut Bangladeshi university» (HTML). BBC. http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/2244628.stm. Ανακτήθηκε στις 2006-10-03.
- ↑ Bangladesh, The New Encyclopaedia Britannica (ed. Robert MacHenry), σ. 717, Encyclopaedia Britannica Inc., 1993, ISBN 0-85229-571-5
- ↑ Scyld Berry, "Mahmud grows into captain's role Αρχειοθετήθηκε 2013-07-07 at Archive.is", The Telegraph (UK), 2003-10-18
- ↑ 56,0 56,1 «Stadium» (PHP). 2006-09-07. http://content-usa.cricinfo.com/bangladesh/content/ground/56661.html. Ανακτήθηκε στις 2006-05-26.
- ↑ «Grounds - Bangladesh: Dhaka» (PHP). Cricinfo. Ανακτήθηκε στις 13 Μαρτίου 2008.
Περαιτέρω πηγές
Επεξεργασία- Pryer, Jane (2003). Poverty and Vulnerability in Dhaka Slums: The Urban Livelihood Study. Ashgate Publishing. ISBN 0-7546-1864-1. OCLC 123337526 243482310 50334244 50939515 Check
|oclc=
value (βοήθεια). - Ahmed, Sharifuddin. Dhaka: Past, Present and Future. The Asiatic Society,Dhaka, 1991. ISBN 984-512-335-0 Check
|isbn=
value: checksum (βοήθεια). Unknown parameter|ISBN status=
ignored (βοήθεια) - Sarkar, Sir Jadunath. History of Bengal (II). Dhaka, 1948.
- Taifoor, S.M. Glimpses of Old Dacca. Dhaka, 1956.
- Karim, Abdul. History of Bengal, Mughal Period (I). Rajshahi, 1992.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Επεξεργασία