Νίκος Κιτσίκης

Ο Νίκος Κιτσίκης (Ναύπλιο, 14 Αυγούστου 1887 - Αθήνα, 26 Ιουλίου 1978), ήταν Έλληνας πολιτικός μηχανικός, γερουσιαστής, βουλευτής, καθηγητής και πρύτανης του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Θεωρείται ως ο πατέρας της ελληνικής στατικής.

Νίκος Κιτσίκης
Ο Νίκος Κιτσίκης σε προσωπογραφία του Κωνσταντίνου Παρθένη
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Νίκος Κιτσίκης (Ελληνικά)
Γέννηση	14  Αυγούστου 1887 Ναύπλιο
Θάνατος	26  Ιουλίου 1978 Αθήνα
Χώρα πολιτογράφησης	Ελλάδα
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	νέα ελληνική γλώσσα
Σπουδές	Πανεπιστήμιο του Παρισιού Πολυτεχνείο του Βερολίνου
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	πολιτικός πολιτικός μηχανικός διδάσκων πανεπιστημίου
Εργοδότης	Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο
Πολιτική τοποθέτηση
Πολιτικό κόμμα/Κίνημα	Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά
Οικογένεια
Σύζυγος	Μπεάτα Κιτσίκη
Τέκνα	Μπεάτα Μαρία Κιτσίκη-Παναγοπούλου, Έλσα Σμιντ-Κιτσίκη, Δημήτρης Κιτσίκης
Αδέλφια	Κωνσταντίνος Κιτσίκης
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	μέλος της Βουλής των Ελλήνων (1956–1958, εκλογική περιφέρεια Α΄ Αθηνών) μέλος της Γερουσίας της Ελλάδας (από 1929)
Σχετικά πολυμέσα

Βιογραφία

Ο Νίκος Κιτσίκης γεννήθηκε στο Ναύπλιο. Ήταν υιός του προέδρου Εφετών Ναυπλίου Δημήτρη Νικολάου Κιτσίκη (1850-1898) και της Κασσάνδρας Χατσοπούλου, αδελφής του βουλευτή Ευρυτανίας Δημήτρη Χατσόπουλου. Η Οικογένεια Κιτσίκη προερχόταν από το χωριό Σκόπελος της Λέσβου απ' όπου έφυγαν το 1865 για να εγκατασταθούν στην Αθήνα. Ο Δημήτρης Κιτσίκης έκτισε το 1887 τριώροφη ιδιόκτητη οικία στην Αθήνα όπου ζούσε η οικογένειά του. Η αδελφή του Καλλιόπη παντρεύτηκε τον Νικόλαο Παντελάκη.

Σπούδασε πολιτικός μηχανικός στο Μετσόβιο Πολυτεχνείο απ' όπου αποφοίτησε το 1907, πρώτος στην τάξη του. Πήρε την μοναδική υποτροφία του αβερωφείου κληροδοτήματος, κατόπιν διαγωνισμού και συνέχισε τις μεταπτυχιακές του σπουδές στο Πολυτεχνείο του Βερολίνου, το Technische Hochschule, Charlottenburg. Στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης, στο Παρίσι, παρακολούθησε μαθήματα φιλοσοφίας και μαθηματικών του μεγάλου Γάλλου μαθηματικού Ανρί Πουανκαρέ. Το 1936 αναγορεύθηκε doctor honoris causa του Πολυτεχνείου του Βερολίνου, "για τις πολυάριθμες εξαίρετες επιστημονικές εργασίες του", όπως αναγράφει το διδακτορικό του.

Μετά το τέλος των σπουδών του, εργάστηκε ως μηχανικός σε γερμανική εταιρεία στο Βερολίνο (1911-1913) και το 1913 επέστρεψε στην Ελλάδα εθελοντικά για να πάρει μέρος ως απλός στρατιώτης στον Β' Βαλκανικό Πόλεμο. Το 1916, σε ηλικία 29 ετών, εξελέγη τακτικός καθηγητής σιδηρών γεφυρών και έργων εκ σιδηροπαγούς σκυροδέματος του ΕΜΠ. Είναι ο δημιουργός του κλάδου της Στατικής. Εγκαινίασε τις νεώτερες μεθόδους, όπως η φωτοδιαγνωστική.

Διορίσθηκε Γενικός Διευθυντής Δημοσίων Έργων το 1917-1920 με υπουργό τον Αλέξανδρο Παπαναστασίου και βοήθησε στην μετάκληση στην Ελλάδα γνωστών Ελλήνων μηχανικών του εξωτερικού, συνέβαλε δε στην ανοικοδόμηση της Θεσσαλονίκης. Το 1921-1928, ως τεχνικός διευθυντής της βρετανικής εταιρείας Μακ Αλπάιν (McAlpine) (1921-1928) κατασκεύασε το λιμάνι του Ηρακλείου. Προς τιμήν του, το 2003, ανηγέρθη στο λιμάνι το άγαλμά του. Στην πόλη αυτή γνώρισε τη γυναίκα του, την Ηρακλειώτισσα Μπεάτα Πετυχάκη, την μελλοντική Μπεάτα Κιτσίκη (1907-1986), που αργότερα έγινε γνωστή στην Αντίσταση ως αγωνίστρια του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου (ΕΑΜ) και στον Εμφύλιο στον Δημοκρατικό Στρατό (ΔΣΕ) και καταδικάσθηκε σε θάνατο το 1948 ως μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδος (ΚΚΕ).

Τὸ 1931 και πάλι το 1935 εξελέγη παμψηφεί πρόεδρος του Τεχνικού Επιμελητηρίου της Ελλάδος και ξεκίνησε πρόγραμμα για την βιομηχανική ανάπτυξη της χώρας. Οι διαλέξεις του στην Αρχαιολογική Εταιρεία έμειναν ιστορικές επειδή έθεσαν τις βάσεις για όλα τα μετέπειτα ελληνικά αναπτυξιακά προγράμματα. Εξεδόθηκαν σε βιβλίο 2.000 σελίδων, με τον γενικό τίτλο Η οικονομική έρευνα των μεγάλων τεχνικών ζητημάτων, και τις είχαν παρακολουθήσει ανελλιπώς ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος και μέλη του υπουργικού συμβουλίου.Την ίδια εποχή εξελέγη παμψηφεί γερουσιαστής του τεχνικού κόσμου (1929-1935) και μετά, για οκτώ χρόνια (1937-1945) υπήρξε τεχνικός διευθυντής του Οργανισμού Λιμένος Πειραιώς (ΟΛΠ). Υπήρξε από το 1937 μέχρι το 1945, εκλεγμένος παμψηφεί, αντιπρύτανης και πρύτανης του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου.

Ο Νίκος Κιτσίκης είχε νυμφευθεί τη Μπεάτα Κιτσίκη. Μαζί απέκτησαν τρια παιδιά: τη Μπεάτα Μαρία Κιτσίκη-Παναγοπούλου, την Έλσα Σμιντ-Κιτσίκη και τον Δημήτρη Κιτσίκη. Αδελφός του ήταν ο αρχιτέκτονας Κώστας Κιτσίκης. Είχε και μια αδελφὴ, τη Μαρίκα (1890-1987), σύζυγο του Σταμάτη Γυαλίστρα.

Το αρχείο και η βιβλιοθήκη του Νίκου Κιτσίκη στεγάζονται στο μέγαρο του Αριστείδη Στεργιάδη στο Ηράκλειο της Κρήτης. Στο νεοκλασικό αυτό κτίριο, στεγάζονται σήμερα οι Υπηρεσίες του ΤΕΕ ανατολικής Κρήτης η Βιβλιοθήκη του οποίου φιλοξενεί το αρχείο του Νίκου Κιτσίκη.

Πολιτική και ιδεολογική δράση

Ο Νίκος Κιτσίκης πολιτικός.

Ο Νίκος Κιτσίκης το 1964.

Άγαλμα του Νίκου Κιτσίκη στο λιμάνι του Ηρακλείου Κρήτης, κατασκευαστής του λιμανιού

Την εποχή που σπούδαζε στο Βερολίνο εντάχθηκε στην κίνηση των Γερμανών σοσιαλιστών και στην ελλαδική κίνηση των Κοινωνιολόγων, δίπλα στους Αλέξανδρο Δελμούζο, Αλέξανδρο Παπαναστασίου και Δημήτρη Γληνό. Μέχρι τη γερμανική κατοχή το 1941, παρέμεινε πιστός στον Ελευθέριο Βενιζέλο και το 1935 συμμετείχε στο βενιζελικό κίνημα του 1935. Στην κατοχή φυλακίσθηκε δύο φορές για την αντιστασιακή του δράση στον φοιτητικό χώρο προσχωρώντας στο ΕΑΜ. Στα τέλη του 1944 έγινε μέλος του ΚΚΕ και το 1946 απελύθη από την έδρα του ως κομμουνιστής.

Από το 1945 έως το 1949 ο Νίκος Κιτσίκης ήταν πρόεδρος του Ελληνοσοβιετικού Συνδέσμου και το 1956 μέχρι το 1967, υπήρξε βουλευτής της Α' Αθηνών, εκλεγμένος επανειλημμένως με το κόμμα της ΕΔΑ. Στις δημοτικές ἐκλογές στην Αθήνα κατέλαβε την πρώτη θέση αλλά λόγω του εκλογικού νόμου δήμαρχος εξελέγη ο Γεώργιος Πλυτάς. Μετά το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου εξορίσθηκε στη Γυάρο.

Βιβλιογραφία - Πηγές

• Μπεάτα Κιτσίκη - Γνώρισα τους Κόκκινους Φρουρούς. Αθήνα, Κέδρος, 1982.

• Νίκος Κιτσίκης - Η φιλοσοφία της νεώτερης φυσικής - Αθήνα, Gutenberg, 1989.

• Δημήτρης Μπάτσης - Η βαρειά βιομηχανία στην Ελλάδα. Αθήνα, Κέδρος, νέα έκδοση 2004 (Με πρόλογο του Νίκου Κιτσίκη). Πρώτη έκδοση, 1947.

• Γυναικείες φυλακὲς Αβέρωφ. Τραγούδι πίσω απὸ τα κάγκελα. Αθήνα, Ριζοσπάστης, CD, 2009.

• ΤΕΕ. Χιλιοστό τεύχος: Νίκος Κιτσίκης. Αφιέρωμα 1978

• ΤΕΕ και Έλλη Παππά - Νίκος Κιτσίκης: Ο επιστήμονας, ο άνθρωπος, ο πολιτικός. Αθήνα, 1986

• Το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο στην Εθνική Αντίσταση, 1941-44. Αθήνα, Έκδοση Γραφείου Δημοσίων Σχέσεων ΕΜΠ, 1985. (Παρουσίαση του αντιστασιακού έργου του Νίκου Κιτσίκη, ο οποῖος αποκαλείται στο βιβλίο αυτό, "ο πρύτανης της αντιστασιακής γενιάς του Πολυτεχνείου").

• Εμμανουήλ Γ. Χαλκιαδάκης - Το Τεχνικό Επιμελητήριο της Ελλάδας στον Μεσοπόλεμο. Σύσταση, λειτουργία, εξέλιξη. Ο ρόλος του Νίκου Κιτσίκη. Αθήνα, ΤΕΕ, 2003

• Γιάννης Αντωνίου -Εκπαίδευση και έρευνα στο ΕΜΠ την περίοδο του Μεσοπολέμου. ΕΜΠ-ΕΚΠΑ

• Ανταίος - Τόμος Α΄:1945-1947. Τόμος Β΄:1948-1951. Ο ρόλος του Νίκου Κιτσίκη - Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο, Αθήνα, 2000

• Γιάννης Αντωνίου - Οι Έλληνες μηχανικοί. Θεσμοί και ιδέες, 1900-1940. Αθήνα, 2006

• 902 Αριστερά στα FM - Αφιέρωμα στον Νίκο Κιτσίκη, 13 Δεκεμβρίου 2008

• Ευτύχης Ι. Μπιτσάκης - Η φιλοσοφία της νεώτερης φυσικής του Νίκου Κιτσίκη. Αθήνα, Gutenberg, 1989

• ΕΠΑΜ Πρέβεζας - Μία ιστορική προεκλογική ομιλία του Νίκου Κιτσίκη (28 Οκτωβρίου 1963, στο θέατρο Διάνα). 2 Ιανουαρίου 2012

• Γιώργος Πετρόπουλος, Νίκος Κιτσίκης, Ενας λαμπρός επιστήμονας, ένας σεμνός κομμουνιστής, Εφημ. Ριζοσπάστης, 19/02/2003

• Μεγάλη προσφορά στη φιλολαϊκή ανάπτυξη της χώρας, Εφημ. Ριζοσπάστης, 12/01/2003

• Φοίβος Τσέκερης, Ο μεγάλος αγωνιστής Δάσκαλος, Εφημ. ΡιζοσπάστηςΡιζοσπάστης, 4/01/2005

Απόδοση τιμών

Τον Ιούλιο του 1978 κηδεύτηκε στο Πρώτο Νεκροταφείο της Αθήνας με έξοδα της Πολιτείας. Το όνομα του δόθηκε σε μία πλατεία στην περιοχή του Λυκαβηττού.Το 2003, στο λιμάνι του Ηρακλείου ανεγέρθη η προτομή του Νίκου Κιτσίκη ως κατασκευαστή του λιμανιού.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Γιώργος Πετρόπουλος, Νίκος Κιτσίκης, Ενας λαμπρός επιστήμονας, ένας σεμνός κομμουνιστής, Εφημ. Ριζοσπάστης, 19/02/2003
• Ιστοσ. Ινστιτούτου Νεοελληνικών Ερευνών - Πανδέκτης, Κιτσίκης Νίκος [Στοιχεία πίνακα]
• Το σοσιαλιστικό Πολυτεχνείο του Νίκου Κιτσίκη,[1]