Βικιπαίδεια

Κηπουρική

Η κηπουρική είναι η πρακτική της καλλιέργειας φυτών ως μέρος του καλλωπισμού εξωτερικών χώρων ή/και της φυτογλυπτικής. Στους κήπους, τα καλλωπιστικά φυτά συχνά καλλιεργούνται για τα άνθη, το φύλλωμά τους ή τη συνολική τους εμφάνιση. Χρήσιμα φυτά, όπως ριζώδη λαχανικά, φυλλώδη λαχανικά, καρποί και βότανα, καλλιεργούνται για κατανάλωση, για χρήση ως βαφές ή για ιατρική ή καλλυντική χρήση.

Κηπουρός που κάνει φυτογλυπτική σε θάμνο με το κλαδευτήρι στο Τουλκάν του Ισημερινού

Η κηπουρική ποικίλλει σε κλίμακα από οπωροφόρα δέντρα, μέχρι φυτεύσεις σε μεγάλες λεωφόρους με έναν ή περισσότερους διαφορετικούς τύπους θάμνων, δέντρων και ποωδών φυτών, σε οικιστικούς κήπους όπως γκαζόν και θεμελιώδεις φυτεύσεις, μέχρι κήπους με γλάστρες που καλλιεργούνται μέσα ή έξω. Η κηπουρική μπορεί να είναι πολύ εξειδικευμένη, με ένα μόνο είδος φυτού, που καλλιεργείται ή να περιλαμβάνει μια ποικιλία φυτών σε μικτές φυτεύσεις. Περιλαμβάνει ενεργό συμμετοχή στην καλλιέργεια φυτών και τείνει να είναι εντατική εργασία, γεγονός που τη διαφοροποιεί από τη γεωργία ή τη δασολογία.[1]

Ιστορία

Επεξεργασία
Κύριο λήμμα: Ιστορία της κηπουρικής
 
Ο δασικός κήπος του Ρόμπερτ Χαρτ στο Σρόπσαϊρ της Αγγλίας

Αρχαία χρόνια

Επεξεργασία

Η δασική κηπουρική, ένα σύστημα παραγωγής τροφίμων, που βασίζεται στο δάσος, είναι η παλαιότερη μορφή κηπουρικής στον κόσμο.[2] Οι δασικοί κήποι προήλθαν από τους προϊστορικούς χρόνους κατά μήκος των όχθεων ποταμών ζουγκλών και στους υγρούς πρόποδες των περιοχών των μουσώνων. Στη σταδιακή διαδικασία βελτίωσης του άμεσου περιβάλλοντος των οικογενειών, εντοπίστηκαν χρήσιμα είδη δέντρων και αμπέλου, προστατεύθηκαν και βελτιώθηκαν ενώ τα ανεπιθύμητα είδη εξαλείφθηκαν. Τελικά επιλέχθηκαν και ξένα είδη και ενσωματώθηκαν στους κήπους.[3]

Μετά την εμφάνιση των πρώτων πολιτισμών, οι πλούσιοι άρχισαν να δημιουργούν κήπους για αισθητικούς σκοπούς. Οι αρχαίες αιγυπτιακές ταφικές ζωγραφιές από το Νέο Βασίλειο (γύρω στο 1500 π.Χ.) παρέχουν μερικές από τις πρώτες φυσικές αποδείξεις διακοσμητικής κηπουρικής και σχεδιασμού τοπίου. Απεικονίζουν λιμνούλες με νούφαρα που περιβάλλονται από συμμετρικές σειρές από ακακίες και φοίνικες. Ένα αξιοσημείωτο παράδειγμα αρχαίων διακοσμητικών κήπων ήταν οι Κρεμαστοί Κήποι της Βαβυλώνας —ένα από τα Επτά Θαύματα του Αρχαίου Κόσμου —ενώ η αρχαία Ρώμη είχε δεκάδες κήπους.

Οι πλούσιοι αρχαίοι Αιγύπτιοι χρησιμοποιούσαν κήπους για να έχουν σκιά. Οι Αιγύπτιοι συνέδεσαν τα δέντρα και τους κήπους με θεούς, πιστεύοντας ότι οι θεότητες τους ήταν ευχαριστημένες από τους κήπους. Οι κήποι στην αρχαία Αίγυπτο συχνά περιβάλλονταν από τοίχους με δέντρα φυτεμένα σε σειρές. Από τα πιο δημοφιλή είδη, που φυτεύτηκαν ήταν οι χουρμαδιές, τα πλατάνια, οι συκιές, οι καρυδιές και οι ιτιές. Αυτοί οι κήποι ήταν σημάδι υψηλότερης κοινωνικοοικονομικής θέσης. Επιπλέον, πλούσιοι αρχαίοι Αιγύπτιοι καλλιεργούσαν αμπελώνες, καθώς το κρασί ήταν σημάδι των ανώτερων κοινωνικών τάξεων. Τριαντάφυλλα, παπαρούνες, μαργαρίτες και ίριδες θα μπορούσαν επίσης να βρεθούν στους κήπους των Αιγυπτίων.

Η Ασσυρία ήταν επίσης γνωστή για τους όμορφους κήπους της. Αυτοί έτειναν να είναι φαρδιοί και μεγάλοι, μερικοί από αυτούς χρησιμοποιούνται για κυνήγι - μάλλον σαν αποθεματικό θηραμάτων σήμερα - και άλλοι ως κήποι αναψυχής. Τα κυπαρίσσια και οι φοίνικες ήταν μερικά από τα πιο συχνά φυτεμένα είδη δέντρων.

Κήποι ήταν επίσης διαθέσιμοι στο Βασίλειο του Κους. Στο Μουσαουαράτ ασ-Σαφρά, ο Μεγάλος Περίβολος, που χρονολογείται στον 3ο αιώνα π.Χ., περιλάμβανε υπέροχους κήπους.[4]

Οι αρχαίοι ρωμαϊκοί κήποι ήταν στρωμένοι με φράκτες και αμπέλια και περιείχαν μια μεγάλη ποικιλία από λουλούδια - άκανθα, μπλουέ, κρόκος, κυκλάμινο, υάκινθος, ίριδα, κισσός, λεβάντα, κρίνα, μυρτιά, νάρκισσος, παπαρούνα, δεντρολίβανο και βιολέτες,[5] καθώς και αγάλματα και γλυπτά. Τα παρτέρια ήταν δημοφιλή στις αυλές των πλούσιων Ρωμαίων.

Μεσαίωνας

Επεξεργασία
 
Ένας κηπουρός στη δουλειά, 1607

Ο Μεσαίωνας αντιπροσωπεύει μια περίοδο παρακμής στους κήπους για αισθητικούς λόγους. Μετά την πτώση της Ρώμης, η κηπουρική γινόταν με σκοπό την καλλιέργεια φαρμακευτικών βοτάνων ή/και τη διακόσμηση των βωμών εκκλησιών. Τα μοναστήρια συνέχισαν την παράδοση του σχεδιασμού κήπων και των έντονων τεχνικών κηπουρικής κατά τη μεσαιωνική περίοδο στην Ευρώπη. Γενικά, οι τύποι μοναστηριακών κήπων αποτελούνταν από κήπους κουζίνας, κήπους αναρρωτηρίου, περιβόλια νεκροταφείων, εσωτερικών κήπους μοναστηριών και αμπέλια. Τα μεμονωμένα μοναστήρια θα μπορούσαν επίσης να είχαν μια «πράσινη αυλή», ένα οικόπεδο με γρασίδι και δέντρα όπου μπορούσαν να βόσκουν τα άλογα, καθώς και έναν κήπο κελαριού ή ιδιωτικούς κήπους για υπάκουους, μοναχούς που κατείχαν συγκεκριμένες θέσεις στο μοναστήρι.

Οι ισλαμικοί κήποι χτίστηκαν σύμφωνα με το πρότυπο των περσικών κήπων και συνήθως περικλείονταν από τοίχους και χωρίζονταν στα τέσσερα με υδάτινα ρεύματα. Συνήθως, το κέντρο του κήπου θα είχε μια πισίνα αντανάκλασης ή υπόστεγο. Ειδικά για τους ισλαμικούς κήπους είναι τα μωσαϊκά και τα εφυαλωμένα πλακάκια, που χρησιμοποιούνται, για να διακοσμήσουν τα αυλάκια και τα σιντριβάνια, που χτίστηκαν σε αυτούς τους κήπους.

Στα τέλη του 13ου αιώνα, οι πλούσιοι Ευρωπαίοι άρχισαν να καλλιεργούν κήπους για αναψυχή και για φαρμακευτικά βότανα και λαχανικά.[5] Περιέβαλαν τους κήπους με τοίχους, για να τους προστατεύουν από τα ζώα και να τους παρέχουν απομόνωση. Κατά τους επόμενους δύο αιώνες, οι Ευρωπαίοι άρχισαν να φυτεύουν γκαζόν και να υψώνουν παρτέρια και πέργκολες από τριαντάφυλλα. Τα οπωροφόρα δέντρα ήταν κοινά σε αυτούς τους κήπους και επίσης σε μερικούς υπήρχαν χλοοτάπητες. Ταυτόχρονα, οι κήποι στα μοναστήρια ήταν τόπος καλλιέργειας λουλουδιών και φαρμακευτικών βοτάνων αλλά και χώρος όπου οι μοναχοί μπορούσαν να απολαύσουν τη φύση και να χαλαρώσουν.

Οι κήποι του 16ου και 17ου αιώνα ήταν συμμετρικοί, αναλογικοί και ισορροπημένοι με μια πιο κλασική εμφάνιση. Οι περισσότεροι από αυτούς τους κήπους ήταν δημιουργημένοι γύρω από έναν κεντρικό άξονα και χωρίζονταν σε διαφορετικά μέρη με φράκτες. Συνήθως, οι κήποι είχαν παρτέρια στρωμένα σε τετράγωνα και χωρισμένα από χαλίκια.

Οι κήποι στην Αναγέννηση ήταν στολισμένοι με γλυπτά, φυτογλυπτική και σιντριβάνια. Τον 17ο αιώνα, οι κήποι με σχήμα κόμπου έγιναν δημοφιλείς μαζί με τους φράχτες λαβύρινθους. Μέχρι τότε, οι Ευρωπαίοι άρχισαν να φυτεύουν νέα λουλούδια όπως τουλίπες, κατιφέδες και ηλίανθους.

Κήποι εξοχικών σπιτιών

Επεξεργασία
 
Ένας κήπος εξοχικής κατοικίας στη Βρετάνη

Οι κήποι των εξοχικών σπιτιών, που εμφανίστηκαν στην Ελισαβετιανή εποχή, φαίνεται ότι προήλθαν ως τοπική πηγή για βότανα και φρούτα.[6] Μια θεωρία είναι ότι προέκυψαν από το Μαύρο Θάνατο της δεκαετίας του 1340, όταν ο θάνατος τόσων πολλών εργατών έκανε διαθέσιμη γη για μικρές εξοχικές κατοικίες με προσωπικούς κήπους.[7] Σύμφωνα με τον μύθο προέλευσης του τέλους του 19ου αιώνα,[8] αυτοί οι κήποι δημιουργήθηκαν αρχικά από τους εργάτες που ζούσαν στα εξοχικά σπίτια των χωριών, για να τους παρέχουν τροφή και βότανα, με λουλούδια φυτεμένα ανάμεσά τους για διακόσμηση. Οι εργάτες φάρμας είχαν εξοχικές κατοικίες που είχαν αρχιτεκτονική ποιότητα σε έναν μικρό κήπο —περίπου 1 εκτάριο — όπου μπορούσαν να καλλιεργήσουν τροφή και να κρατήσουν χοίρους και κοτόπουλα.

Οι αυθεντικοί κήποι των εξοχικών σπιτιών μικροκτηματιών θα περιλάμβαναν μια κυψέλη και ζώα, και συχνά ένα γουρούνι και λαγουδάκι, μαζί με ένα πηγάδι. Το αγρόκτημα των μεσαιωνικών χρόνων ενδιαφερόταν περισσότερο για το κρέας παρά για τα λουλούδια, με βότανα που καλλιεργούνταν για ιατρική χρήση παρά για την ομορφιά τους. Μέχρι την Ελισαβετιανή εποχή υπήρχε περισσότερη ευημερία και επομένως περισσότερος χώρος για την καλλιέργεια λουλουδιών. Ακόμη και τα πρώιμα λουλούδια του κήπου των εξοχικών σπιτιών είχαν συνήθως την πρακτική τους χρήση - οι βιολέτες απλώνονταν στο πάτωμα (για την ευχάριστη μυρωδιά τους και την προστασία των παρασίτων), οι καλέντουλες και οι πρίμουλες ήταν και ελκυστικά και χρησιμοποιήθηκαν στη μαγειρική. Άλλα, όπως το γαρύφαλλο των ποιητών και η αλθαία, καλλιεργήθηκαν αποκλειστικά για την ομορφιά τους.[9]

18ος αιώνας

Επεξεργασία
 
Παρκ και Κήπος του Σέφιλντ, ένας κήπος τοπίου που δημιουργήθηκε αρχικά τον 18ο αιώνα από τον Κέιπαμπιλιτι Μπράουν

Τον 18ο αιώνα, οι κήποι ήταν διαμορφωμένοι πιο φυσικά, χωρίς τοίχους. Αυτό το στυλ λείου κυματιστού γρασιδιού, που είχε κατεύθυνση κατευθείαν στο σπίτι, συστάδες, ζώνες και διασκορπισμό δέντρων και οι φιδωτές λίμνες του που σχηματίστηκαν από αόρατα φράγματα μικρών ποταμών, ήταν ένα νέο στυλ στο αγγλικό τοπίο, μια «χωρίς κήπο» μορφή κηπουρικής τοπίου, που παρέσυρε σχεδόν όλα τα απομεινάρια των προηγούμενων επίσημων μοτίβων στυλ. Ο αγγλικός κήπος τοπίων συνήθως περιελάμβανε μια λίμνη, γρασίδι σε δάση δέντρων και συχνά περιείχε θάμνους, σπηλιές, υπόστεγα, γέφυρες και διακοσμητικές κατασκευές, όπως εικονικούς ναούς, γοτθικά ερείπια, γέφυρες και άλλη γραφική αρχιτεκτονική, σχεδιασμένη για να αναδημιουργήσει ένα ειδυλλιακό ποιμενικό τοπίο. Αυτό το νέο στυλ εμφανίστηκε στην Αγγλία στις αρχές του 18ου αιώνα και εξαπλώθηκε σε όλη την Ευρώπη, αντικαθιστώντας τον πιο επίσημο, συμμετρικό γαλλικό κήπο του 17ου αιώνα ως το κύριο στυλ κηπουρικής της Ευρώπης.[10] Ο αγγλικός κήπος παρουσίαζε μια εξιδανικευμένη θέα της φύσης. Συχνά εμπνεύστηκαν από πίνακες τοπίων του Κλωντ Λορραίν και του Νικολά Πουσέν, και μερικοί επηρεάστηκαν από τους κλασικούς κινεζικούς κήπους της Ανατολής,[11] που είχαν πρόσφατα περιγραφεί από Ευρωπαίους ταξιδιώτες.[11] Το έργο του Λάνσελοτ «Κέιπαμπιλιτι» Μπράουν είχε ιδιαίτερη επιρροή. Επίσης, το 1804 ιδρύθηκε η Εταιρεία Φυτογλυπτικής.

Οι κήποι του 19ου αιώνα περιείχαν φυτά όπως η χιλιανή αραουκάρια. Αυτοί οι κήποι παρουσίαζαν μια μεγάλη ποικιλία λουλουδιών σε έναν μάλλον μικρό χώρο. Οι βραχόκηποι αυξήθηκαν σε δημοτικότητα τον 19ο αιώνα.

Στην αρχαία Ινδία, μοτίβα από την ιερή γεωμετρία και τη μάνταλα χρησιμοποιήθηκαν για το σχεδιασμό κήπων. Διακεκριμένα μοτίβα μάνταλα υποδήλωναν συγκεκριμένες θεότητες, πλανήτες ή ακόμα και αστερισμούς. Ένας τέτοιος κήπος αναφερόταν επίσης ως «Mandala Vaatika». Η λέξη «Βαάτικα» μπορεί να σημαίνει κήπος, φυτεία ή παρτέρι.

Τύποι

Επεξεργασία
Η ενότητα αυτή είναι κενή, ανεπαρκώς ανεπτυγμένη ή ανολοκλήρωτη. Η βοήθειά σας είναι καλοδεχούμενη!
 
Ένας βιολογικός κήπος σε μια πανεπιστημιούπολη

Κοινωνικές πτυχές

Επεξεργασία

Οι άνθρωποι μπορούν να εκφράσουν τις πολιτικές ή κοινωνικές τους απόψεις σε κήπους, σκόπιμα ή όχι. Το ζήτημα του γκαζόν εναντίον του κήπου διαδραματίζεται στον πολεοδομικό σχεδιασμό ως η συζήτηση σχετικά με την «ηθική της γης», που είναι ο προσδιορισμός της χρήσης γης και εάν πρέπει να ισχύουν υπερυγιεινικοί κανονισμοί (π.χ. έλεγχος ζιζανίων) ή εάν πρέπει γενικά να επιτρέπεται η ύπαρξη γης στη φυσική της άγρια κατάσταση. Σε μια περίφημη υπόθεση του Καναδικού Χάρτη Δικαιωμάτων, «Σάντρα Μπελ εναντίον Πόλης του Τορόντο» το 1997, το δικαίωμα καλλιέργειας όλων των ιθαγενών ειδών, ακόμη και των περισσότερων ποικιλιών που θεωρούνται επιβλαβείς ή αλλεργιογόνες, διατηρήθηκε ως μέρος του δικαιώματος της ελεύθερης έκφρασης.

Η κοινοτική κηπουρική περιλαμβάνει μια μεγάλη ποικιλία προσεγγίσεων για την κοινή χρήση γης και κήπων.

 
Κήπος στο Μέτινγκεν της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας, Γερμανία

Οι άνθρωποι συχνά περιβάλλουν το σπίτι και τον κήπο τους με φράχτη. Συνηθισμένα φυτά φράχτη είναι το λιγούστρο, ο κράταιγος, η οξιά, ο τάξος, το πουρνάρι, το κυπαρίσσι Λέιλαντ, η τσούγκα, η κουμαριά, η βερβερίς, ο πυξός, ο ελαιόπρινος, η πικροδάφνη, η φορσύθια και η λεβάντα. Η ιδέα των ανοιχτών κήπων χωρίς φράκτες μπορεί να είναι δυσάρεστη για όσους απολαμβάνουν την ιδιωτικότητα. Το κίνημα Slow Food έχει επιδιώξει σε ορισμένες χώρες να προσθέσει μια βρώσιμη σχολική αυλή και αίθουσες διδασκαλίας κήπου στα σχολεία, π.χ. στο Φέργκους του Οντάριο, όπου προστέθηκαν σε ένα δημόσιο σχολείο για να αυξήσουν την τάξη της κουζίνας. Η κοινή χρήση κήπων, όπου οι ιδιοκτήτες γης των πόλεων επιτρέπουν στους κηπουρούς να αναπτυχθούν στην ιδιοκτησία τους με αντάλλαγμα ένα μερίδιο της συγκομιδής, συνδέεται με την επιθυμία να ελέγξει κανείς την ποιότητα της τροφής του και να επανασυνδεθεί με το έδαφος και την κοινότητα.

Επίσης κερδίζει δημοτικότητα η έννοια της «Πράσινης Κηπουρικής», που περιλαμβάνει την καλλιέργεια φυτών με τη χρήση οργανικών λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων, έτσι ώστε η διαδικασία κηπουρικής – ή τα λουλούδια και τα φρούτα που παράγονται από αυτήν – να μην επηρεάζουν αρνητικά το περιβάλλον ή την υγεία των ανθρώπων με κανέναν τρόπο.

Οφέλη

Επεξεργασία

Η κηπουρική θεωρείται από πολλούς ως μια χαλαρωτική δραστηριότητα. Υπάρχουν επίσης πολλές μελέτες για τις θετικές επιπτώσεις στην ψυχική και σωματική υγεία σε σχέση με την κηπουρική.[12] Συγκεκριμένα, η κηπουρική θεωρείται ότι αυξάνει την αυτοεκτίμηση και μειώνει το άγχος.[13] Όπως σημειώνει η συγγραφέας και πρώην δασκάλα Σάρα Μπιντλ, ο κήπος κάποιου μπορεί να γίνει μια «μικροσκοπική όαση ώστε κάποιος για να χαλαρώσει και να επαναφορτίσει τις μπαταρίες».[14] Η συμμετοχή σε δραστηριότητες κηπουρικής βοηθά στη δημιουργικότητα, τις δεξιότητες παρατήρησης, τη μάθηση, τον προγραμματισμό και τη σωματική κίνηση.[15]

Άλλοι θεωρούν ότι η κηπουρική είναι ένας καλός αντιστάθμισης έναντι των διαταραχών της εφοδιαστικής αλυσίδας, με αυξημένες ανησυχίες ότι το κοινό δεν μπορεί πάντα να εμπιστεύεται ότι τα ράφια των παντοπωλείων θα είναι πλήρως εφοδιασμένα.[16] Τον Απρίλιο του 2022, περίπου το 31% των προϊόντων παντοπωλείου ήταν εκτός αποθέματος, ποσοστό που είναι αύξηση 11% από το Νοέμβριο του 2021.[17]

Η κηπουρική μπορεί επίσης να υποστηρίξει καλούς αριθμούς και ένα ευρύ φάσμα επικονιαστών, αλλά ανησυχητικά οι μέλισσες και άλλοι επικονιαστές βρίσκονται σε παρακμή. Οι κηπουροί μπορούν να κάνουν τη διαφορά για να βοηθήσουν στην αναστροφή αυτής της τάσης.[18] Το κύριο πράγμα που έχει σημασία είναι ότι παίρνουν το μερίδιό τους από νέκταρ για να τροφοδοτήσουν τον πολυάσχολο τρόπο ζωής τους[19] και εδώ μπορεί να τους βοηθήσει η κηπουρική.

Διακοσμητικά και αξεσουάρ

Επεξεργασία
 
Μία κλασική υδρία ως διακοσμητικό κήπου στους Βοτανικούς Κήπους του Μπέλφαστ, Βόρεια Ιρλανδία

Υπάρχει μια μεγάλη ποικιλία από διακοσμητικά και αξεσουάρ κήπου που διατίθενται στην αγορά τόσο για τον επαγγελματία κηπουρό όσο και για τον ερασιτέχνη για να ασκήσουν τη δημιουργικότητά τους. Αυτά χρησιμοποιούνται για να προσθέσουν διακόσμηση ή λειτουργικότητα και μπορούν να κατασκευαστούν από ένα ευρύ φάσμα υλικών όπως χαλκός, πέτρα, ξύλο, μπαμπού, ανοξείδωτο χάλυβα, πηλό, βιτρό, σκυρόδεμα ή σίδηρο. Παραδείγματα περιλαμβάνουν τα: πέργκολα, έπιπλα κήπου, καλικάντζαρους, αγάλματα, ψησταριές, σιντριβάνια, αλυσίδες βροχής, πιθάρια, λουτρά πτηνών και ταΐστρες, κουδούνια αέρα και φωτισμό κήπου, όπως φανάρια κεριών και λάμπες λαδιού. Η χρήση αυτών των αντικειμένων μπορεί να είναι μέρος της έκφρασης της κηπουρικής προσωπικότητας ενός κηπουρού.

Ως τέχνη

Επεξεργασία
Δείτε επίσης: Αρχιτεκτονική τοπίου

Ο σχεδιασμός κήπων θεωρείται τέχνη στους περισσότερους πολιτισμούς, ο οποίος διακρίνεται από την κηπουρική, που γενικά σημαίνει συντήρηση κήπου. Ο σχεδιασμός του κήπου μπορεί να περιλαμβάνει διάφορα θέματα όπως πολυετών φυτών, πεταλούδων, άγριας ζωής, ιαπωνικός, νερού, τροπικός ή σκιερός κήπους.

Στην Ιαπωνία, οι μοναχοί Σαμουράι και Ζεν απαιτούνταν συχνά να χτίσουν διακοσμητικούς κήπους ή να εξασκήσουν σχετικές δεξιότητες όπως η σύνθεση λουλουδιών γνωστή ως ικεμπάνα. Στην Ευρώπη του 18ου αιώνα, τα επαρχιακά κτήματα ανακαινίστηκαν από τους κηπουρούς σε επίσημους κήπους ή διαμορφωμένες εκτάσεις πάρκων, όπως στις Βερσαλλίες της Γαλλίας ή στο Στόου της Αγγλίας. Σήμερα, αρχιτέκτονες τοπίου και σχεδιαστές κήπων συνεχίζουν να παράγουν καλλιτεχνικά δημιουργικά σχέδια για ιδιωτικούς χώρους κήπου. Στις ΗΠΑ, οι επαγγελματίες σχεδιαστές τοπίου είναι πιστοποιημένοι από την Ένωση Επαγγελματιών Σχεδιαστών Τοπίου.[20]

Παράσιτα

Επεξεργασία

Τα παράσιτα του κήπου είναι γενικά τα φυτά, οι μύκητες ή τα ζώα (συχνά έντομα), που συμμετέχουν σε δραστηριότητα που ο κηπουρός θεωρεί ανεπιθύμητη. Ένα παράσιτο μπορεί να παραγκωνίσει τα επιθυμητά φυτά, να διαταράξει το έδαφος, να εμποδίσει την ανάπτυξη νεαρών φυτών, να κλέψει ή να καταστρέψει φρούτα ή με άλλο τρόπο να σκοτώσει τα φυτά, να εμποδίσει την ανάπτυξή τους, να βλάψει την εμφάνισή τους ή να μειώσει την ποιότητα των βρώσιμων ή διακοσμητικών μερών του φυτού. Οι αφίδες, οι τετρανυχίδες, οι γυμνοσάλιαγκες, τα σαλιγκάρια, τα μυρμήγκια, τα πτηνά, ακόμη και οι γάτες θεωρούνται συνήθως παράσιτα του κήπου.

 
Το λουλούδι της φλόγας (Tropaeolum speciosum), σκαρφαλώνει πάνω από άλλα φυτά σε μια ηλιόλουστη θέση

Επειδή οι κηπουροί μπορεί να έχουν διαφορετικούς στόχους, οι οργανισμοί που θεωρούνται «παράσιτα κήπου» διαφέρουν από κηπουρό σε κηπουρό. Το Tropaeolum speciosum («λουλούδι της φλόγας»), για παράδειγμα, μπορεί να θεωρηθεί επιθυμητό και καλλωπιστικό φυτό κήπου ή μπορεί να θεωρηθεί παράσιτο εάν σπέρνει και αρχίσει να αναπτύσσεται εκεί που δεν είναι επιθυμητό. Ως άλλο παράδειγμα, στους χλοοτάπητες, τα βρύα μπορεί να γίνουν κυρίαρχα και να είναι αδύνατο να εξαλειφθούν. Σε ορισμένους χλοοτάπητες, λειχήνες, ειδικά πολύ υγροί λειχήνες γκαζόν όπως οι Peltigera lactucfolia και P. membranacea, μπορεί να γίνει δύσκολο να ελεγχθούν και θεωρούνται παράσιτα.

Έλεγχος παρασίτων

Επεξεργασία

Υπάρχουν πολλοί τρόποι με τους οποίους απομακρύνονται τα ανεπιθύμητα παράσιτα από τον κήπο. Οι τεχνικές ποικίλλουν ανάλογα με το παράσιτο, τους στόχους του κηπουρού και τη φιλοσοφία του κηπουρού. Για παράδειγμα, τα σαλιγκάρια μπορούν να αντιμετωπιστούν μέσω της χρήσης ενός χημικού φυτοφαρμάκου, ενός οργανικού φυτοφαρμάκου, της συλλογής με το χέρι, των φραγμών ή απλώς της ανάπτυξης φυτών ανθεκτικών στα σαλιγκάρια.

Η καταπολέμηση των παρασίτων γίνεται συχνά με τη χρήση φυτοφαρμάκων, τα οποία μπορεί να είναι είτε οργανικά είτε τεχνητά συντιθέμενα. Τα φυτοφάρμακα μπορεί να επηρεάσουν την οικολογία ενός κήπου λόγω των επιπτώσεών τους στους πληθυσμούς τόσο των ειδών-στόχων όσο και των μη-στόχων. Για παράδειγμα, η ακούσια έκθεση σε ορισμένα φυτοφάρμακα νεονικοτινοειδής έχει προταθεί ως παράγοντας στην πρόσφατη μείωση των πληθυσμών των μελισσών.[21] Ένας δονητής τυφλοπόντικων μπορεί να αποτρέψει τη δραστηριότητα τους σε έναν κήπο.[22]

Άλλα μέσα ελέγχου περιλαμβάνουν την απομάκρυνση μολυσμένων φυτών, τη χρήση λιπασμάτων και βιοδιεγερτικών για τη βελτίωση της υγείας και της ευρωστίας των φυτών, ώστε να αντιστέκονται καλύτερα στην επίθεση, την εξάσκηση της αμειψισποράς για την πρόληψη της συσσώρευσης παρασίτων, τη χρήση φύτευσης συντροφιάς[23] και την πρακτική του υγιεινού κήπου, όπως απολυμαντικά εργαλεία και καθαρισμός υπολειμμάτων και ζιζανίων, που μπορεί να φιλοξενούν παράσιτα.

Όπλα κήπου

Επεξεργασία

Τα όπλα κήπου είναι κυνηγετικά όπλα με λεία οπή ειδικά κατασκευασμένα για να πυροβολούν φίδι, διαμετρήματος 0,22 και χρησιμοποιούνται συνήθως από κηπουρούς και αγρότες για τον έλεγχο των παρασίτων. Τα όπλα κήπου είναι όπλα μικρής εμβέλειας που μπορούν να κάνουν μικρό κακό μετά στα 15 με 20 μέτρα και είναι σχετικά αθόρυβα, όταν πυροβολούνται με σφαίρα φιδιού, σε σύγκριση με ένα τυπικό πυρομαχικό. Αυτά τα όπλα είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικά μέσα σε αχυρώνες και υπόστεγα, καθώς το φίδι δεν θα ανοίξει τρύπες στην οροφή ή στους τοίχους, ούτε, το πιο σημαντικό, θα τραυματίσει τα ζώα με εξοστρακισμό. Χρησιμοποιούνται επίσης για τον έλεγχο των παρασίτων σε αεροδρόμια, αποθήκες, ναυπηγεία, κ.λπ..[24]

Δείτε επίσης

Επεξεργασία

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. ↑ «Fast And Simple Gardening Tips From The Pros: Home: Blogs». canvas.umn.edu. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Σεπτεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2021. 
  2. ↑ Douglas John McConnell (2003). The Forest Farms of Kandy: And Other Gardens of Complete Design. σελ. 1. ISBN 9780754609582. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Ιανουαρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2020. 
  3. ↑ Douglas John McConnell (1992). The forest-garden farms of Kandy, Sri Lanka. σελ. 1. ISBN 9789251028988. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Ιανουαρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2020. 
  4. ↑ Stirn, Isma'il Kushkush,Matt. «Why Sudan's Remarkable Ancient Civilization Has Been Overlooked by History». Smithsonian Magazine (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Ιουλίου 2021. Ανακτήθηκε στις 23 Αυγούστου 2020. 
  5. ↑ 5,0 5,1 «A Brief History of Gardening». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Οκτωβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 4 Ιουνίου 2010. 
  6. ↑ Ryrie, Charlie (2004). The Cottage Garden: How to Plan and Plant a Garden That Grows Itself. Collins & Brown. σελ. 7. ISBN 978-1-84340-216-9. 
  7. ↑ Scott-James, Anne· Osbert Lancaster (2004). The Pleasure Garden: An Illustrated History of British Gardening. Frances Lincoln Publishers. σελ. 80. ISBN 978-0-7112-2360-8. [νεκρός σύνδεσμος]
  8. ↑ Anne Scott-James, The Cottage Garden (Λονδίνο: Lane) 1981, demythologised the origins of the English cottage garden, and its treasured topiary among the vegetables and flowers, popularly supposed to represent heirlooms from the seventeenth century.
  9. ↑ Lloyd, Christopher· Richard Bird (1999). The Cottage Garden. Jacqui Hurst. Dorling Kindersley. σελίδες 6–9. ISBN 978-0-7513-0702-3. 
  10. ↑ Yves-Marie Allain and Janine Christiany, L'Art des jardins en Europe, Citadelles and Mazenod, Paris, 2006.
  11. ↑ 11,0 11,1 Boults, Elizabeth and Chip Sullivan (2010). Illustrated History of Landscape Design. John Wiley and Sons. σελ. 175. ISBN 978-0-470-28933-4. 
  12. ↑ Soga, Masashi; Gaston, Kevin J.; Yamaura, Yuichi (2017-03-01). «Gardening is beneficial for health: A meta-analysis» (στα αγγλικά). Preventive Medicine Reports 5: 92–99. doi:10.1016/j.pmedr.2016.11.007. ISSN 2211-3355. PMID 27981022. 
  13. ↑ «8 Surprising Health Benefits of Gardening | UNC Health Talk». healthtalk.unchealthcare.org (στα Αγγλικά). 18 Μαΐου 2020. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Ιανουαρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 20 Φεβρουαρίου 2021. 
  14. ↑ Biddle, Sarah (12 Ιουνίου 2020). «Gardens Simultaneously Calm and Reinvigorate». Objective Standard Institute (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Δεκεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 20 Φεβρουαρίου 2021. 
  15. ↑ «Do you know better mental can be achieved by gardening?». ANI News. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Ιουλίου 2022. Ανακτήθηκε στις 22 Ιουλίου 2022. 
  16. ↑ «Gardening Is a Hedge Against Supply Chain Disruptions». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Ιουλίου 2022. Ανακτήθηκε στις 19 Ιουλίου 2022. 
  17. ↑ «Product shortages and soaring prices reveal fragility of U.S. supply chain». CBS News. 13 Απριλίου 2022. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Ιουλίου 2022. Ανακτήθηκε στις 19 Ιουλίου 2022. 
  18. ↑ «How gardeners can help our declining bees and other pollinators / RHS Gardening». www.rhs.org.uk (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Ιανουαρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 22 Δεκεμβρίου 2022. 
  19. ↑ «The best wildflowers for bees». icanlawn.com Blog (στα Αγγλικά). 16 Νοεμβρίου 2022. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Ιανουαρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 22 Δεκεμβρίου 2022. 
  20. ↑ «APLD.org». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Δεκεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουνίου 2009. 
  21. ↑ Henry, M.; Beguin, M.; Requier, F.; Rollin, O.; Odoux, J.-F.; Aupinel, P.; Aptel, J.; Tchamitchian, S. και άλλοι. (2012). «A Common Pesticide Decreases Foraging Success and Survival in Honey Bees». Science 336 (6079): 348–350. doi:10.1126/science.1215039. PMID 22461498. Bibcode: 2012Sci...336..348H. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2020-11-08. https://web.archive.org/web/20201108011236/https://hal.archives-ouvertes.fr/hal-00731655/file/51503_20120420060922456_1.pdf. 
  22. ↑ «Mole-ested». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Μαΐου 2014. Ανακτήθηκε στις 28 Μαΐου 2014. 
  23. ↑ «The Self-Sufficient Gardener Podcast--Episode 24 Companion Planting and Crop Rotation». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Σεπτεμβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 13 Αυγούστου 2010. 
  24. ↑ Eger, Christopher (28 Ιουλίου 2013). «Marlin 25MG Garden Gun». Marlin Firearms Forum. Outdoor Hub LLC. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Σεπτεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2016. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Κηπουρική&oldid=10713203"