Για περισσότερους χάρτες, εικόνες και άλλες πληροφορίες παρακαλούμε δείτε *Μετα-κλασική ιστορία στο Wikimedia Commons

Η Μετακλασική εποχή είναι η χρονική περίοδος 500-1450 μ.Χ. Χαρακτηρίστηκε από γεωγραφική επέκταση πολιτισμών σε όλον τον κόσμο, ανάπτυξη εμπορικών σχέσεων μεταξύ των πολιτισμών και ανάπτυξη των τριών μεγάλων θρησκειών (Χριστιανισμός, Ισλάμ και Βουδισμός).  Για τη σχολή της "παγκόσμιας ιστορίας" ο Μεσαίωνας είναι συνώνυμος της μετακλασικής εποχής. [1]

Στην Ασία με διάδοση του Ισλάμ φτιάχτηκε μια νέα αυτοκρατορία και ήταν η  Χρυσή Εποχή του Ισλάμ στο εμπόριο με ΑσιατικέςΑφρικανικές και Ευρωπαϊκές χώρες και την επιστημονική πρόοδο στο μεσαιωνικό Ισλαμικό κόσμο. Στην Ανατολική Ασία εδραιώθηκε η εξουσία της Αυτοκρατορικής Κίνας, που καθιέρωσε ευημερούσες δυναστείες με δύναμη επιρροής σε Κορέα, Βιετνάμ και Ιαπωνία. Εξαπλώθηκαν θρησκείες όπως ο Βουδισμός και ο Νεο-Κομφουκιανισμός και εφευρέθηκε το μπαρούτι στην Κίνα. Η Μογγολική Αυτοκρατορία σύνδεσε την Ευρώπη και την Ασία με ασφαλές εμπόριο και γεωγραφική σταθερότητα. Ο παγκόσμιος πληθυσμός διπλασιάστηκε από 210 εκατομμύρια το 500 μ.Χ. σε 461 εκατομμύρια το 1500 μ.Χ.[2] Όμως, σε κάποιες περιοχές υπήρξε απώλεια πληθυσμού από περιστατικά όπως η Πανούκλα του Ιουστινιανού, Οι Επιδρομές των Μογγόλων και επιδημία Χολέρας.[3]

Ορολογία της περιόδου Επεξεργασία

 
Ο Λεονάρντο Μπρούνι ήταν Αναγεννησιακός ιστορικός που συνείσφερε στην ανάπτυξη της έννοιας του Μεσαίωνα.

Η μετακλασική εποχή οριοθετήθηκε από τους ιστορικούς της σύγχρονης σχολής "παγκόσμιας ιστορίας" του 20ου-21ου αιώνα.[4] Εκτός του πλαισίου της παγκόσμιας ιστορίας  χρησιμοποιείται αντί του όρου "Μεσαίωνας"  προς αποφυγή εσφαλμένων προκαταλήψεων. 

Η μετακλασική εποχή περιλαμβάνει χονδρικά την περίοδο 500 - 1450 μ.Χ. Οι ημερομηνίες έναρξης και τέλους ενδέχεται να διαφέρουν ανάλογα με την περιοχή, και η έναρξη ταυτίζεται με το τέλος της προηγούμενης κλασικής περιόδου: Κινέζικη Δυναστεία των Χάν (έληξε το 220 μ.Χ.), η Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία (έληξε το 476 μ.Χ.), η Αυτοκρατορία των Γκούπτα (έληξε περί το 550 μ.Χ.) και η Αυτοκρατορία των Σασσανιδών (έληξε το 651 μ.Χ.).

Η μετακλασική εποχή είναι η μία από τις πέντε ή έξι μεγάλες περιόδους του κόσμου που διακρίνουν οι ιστορικοί: (1) πρώιμος πολιτισμός, (2) κλασικές κοινωνίες (3) η μετακλασική εποχή, (4) η πρώιμη σύγχρονη, και (5) ο δέκατου ένατος αιώνας * και (6)η σύγχρονη εποχή. Για πολλούς ο 19ος αιώνας ήταν σύγχρονη εποχή.  Είναι συνώνυμη του Μεσαίωνα της Δυτικής Ευρώπης αλλά δεν αποτελεί απαραίτητα ένα τα τρία παραδοσιακά τμήματα της δυτικοευρωπαϊκής Ιστορίας: το κλασικό, το μέσο και το σύγχρονο (βλ τριμερής περιοδισμός).

Η παγκόσμια ιστορία ασχολείται με τα κοινά θέματα που εμφανίστηκαν σε πολλούς πολιτισμούς και περιοχές. Αναγνωρίζει ότι η μετακλασική ιστορία επικεντρώθηκε κύρια στην Αφρο-Ευρασιατική ζώνη. Η διάκριση της περιόδου και των κοινών θεμάτων στην Αμερική δυσχεραίνεται από την αυτονομία της ιστορίας τους πρό της Κολομβιανής Ανταλλαγής.

Main trends Επεξεργασία

Στη μετακλασική εποχή υπήρξαν αρκετές κοινές εξελίξεις ή θέματα. Έγινε επέκταση και ανάπτυξη του πολιτισμού προς νέες γεωγραφικές περιοχές, μεγάλωσαν και διαδόθηκαν οι τρεις κύριες, ή ιεραποστολικές, θρησκείες του κόσμου και υπήρξε μία περίοδος ταχείας επέκτασης του εμπορίου και των εμπορικών δικτύων.

Η Ανάπτυξη του Πολιτισμού Επεξεργασία

 
Οι Γραμμές των Νάσκα στις Νοτιοαμερικάνικες Άνδεις. Οι Νάσκα είναι πολιτισμός που άκμασε την περίοδο 1ος-8ος αιώνας. Φωτογραφία του Ντιέγκο Ντέλσο.

Αρχικά υπήρξε επέκταση και ανάπτυξη του πολιτισμού σε νέες γεωγραφικές περιοχές σε όλη την Ασία, την Αφρική, την Ευρώπη, την κεντρική αμερική και τη δυτική Νότια Αμερική. Για τον ιστορικό Πήτερ Ν. Στερνς, στη μετακλασική εποχή δεν υπήρχαν κοινές παγκόσμιες πολιτικές τάσεις και μοτίβα, μόνο πρόχειρα οργανωμένες πολιτείες και κάποιες εξελίξεις. Στην Ασία, η Κίνα συνέχισε μία ιστορία δυναστειακών κύκλων και αυξήθηκε σε περιπλοκότητα με ανάπτυξη της γραφειοκρατίας. Η Ισλαμική Αυτοκρατορία ήταν η νέα δύναμη που εδραιώθηκε στη Μέση Ανατολή, τη Βόρεια Αφρική και την Κεντρική Ασία. Στη Δυτική Αφρική δημιουργήθηκαν τα βασίλεια των Σονγκχάι και Μάλι. Η παρακμή του Ρωμαϊκού πολιτισμού επέτρεψε κενά εξουσίας στη Μεσόγειο και την Ευρώπη, και σε ορισμένες περιοχές χρειάστηκε να χτιστούν εντελώς νέοι πολιτισμοί.[4] Στη Δυτική Ευρώπη εφαρμόστηκε ένα απολύτως διαφορετικό πολιτικό σύστημα (δηλ. φεουδαρχία) σε μία εξίσου διαφορετική κοινωνία (δηλαδή μανοριαλισμός). Η Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, το Βυζάντιο, διατήρησε πολλά από τα χαρακτηριστικά της παλιάς Ρώμης, και ομοιότητες με την ελληνική και την περσική. Το Ρώσικο Κίεβο και μετά η Ρωσία αναπτύχθηκαν προς την Ανατολική Ευρώπη. Στην απόμερη Αμερική, στην κεντρική περιοχή άκμασε η Αυτοκρατορία των Αζτέκων, και στη Νότια περιοχή των Άνδεων αναπτύχθηκε η Αυτοκρατορία των Ίνκας.[5] 

Η Εξάπλωση των Παγκόσμιων Θρησκειών Επεξεργασία

 
Η Πολιορκία της άκρας (1191),θρησκευτικός πόλεμος της μετακλασικής εποχής. Ο μεγαλύτερος των πολέμων ήταν οι Σταυροφορίες. Η Εικόνα χρονολογείται περί το 1280.

Από την πρώτη χιλιετία π.Χ. υπήρχε θρησκεία που οραματίστηκε μία παγκόσμια τάξη για όλους τους ανθρώπους, όπως ο Βουδισμός. Την επερχόμενη χιλιετία αναπτύχθηκαν ο Βουδισμός και δύο άλλες μεγάλες, διεθνείς, ιεραποστολικές θρησκείες, αναδυόμενες από τον Ιουδαϊσμό: ο Χριστιανισμός και το Ισλάμ. Προς τα τέλη της περιόδου, οι τρεις θρησκείες ήταν μεταξύ τους διαδεδομένες και συχνά πολιτικά κυρίαρχες σε όλον τον Παλαιό Κόσμο.[6]

  • Ο βουδισμός διαδόθηκε από την Ινδία στην Κίνα και άκμασε εκεί λίγο πριν από τη χρήση του ως ένα κομβικό σημείο για να εξαπλωθεί στην Ιαπωνία, την Κορέα και το Βιετνάμ;[7] παρόμοια αποτελέσματα παρατηρήθηκαν με Κομφούκιου αναβίωσης στους μετέπειτα αιώνες.
  • Ο χριστιανισμός είχε γίνει Μέλος της εκκλησίας της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας σε 380, και συνέχισε να εξαπλώνεται στη βόρεια και ανατολική Ευρώπη κατά τη διάρκεια της μετά-κλασικής περιόδου, σε βάρος των συστημάτων πεποίθησης ότι οι Χριστιανοί επισημαίνονται ειδωλολατρική.[8] Μια προσπάθεια έγινε ακόμη και να προκύψουν κατά τη Μέση Ανατολή κατά τη διάρκεια των Σταυροφοριών. Η διάσπαση της Καθολικής Εκκλησίας στη Δυτική Ευρώπη και την Ορθόδοξη Εκκλησία στην Ανατολική Ευρώπη ενθαρρύνει τη θρησκευτική και πολιτιστική ποικιλομορφία στην Ευρασία.[9]
  • Το ισλάμ άρχισε μεταξύ 610 και 632, με μια σειρά από αποκαλύψεις για τον Μωάμεθ. Βοήθησε την ενοποίηση των αντιμαχόμενων Βεδουίνων φυλές της Αραβικής χερσονήσου και, μέσα από μια γρήγορη σειρά από Μουσουλμανικές κατακτήσεις, καθιερώθηκε στη δύση σε όλη τη Βόρεια Αφρική, την Ιβηρική Χερσόνησο, και τα μέρη της Δυτικής Αφρικής, και προς τα ανατολικά σε όλη την Περσία, την Κεντρική Ασία, την Ινδίακαι την Ινδονησία.[10]

Εμπόριο και Επικοινωνίες Επεξεργασία

 
Το Πέρασμα Μπαμπουσάρ στο Πακιστάν ήταν τμήμα του Δρόμου του Μεταξιού ένα δίκτυο χερσαίων διαδρομών. Φωτογραφία του Attabik Awan.

ΤΤο εμπόριο και οι επικοινωνίες αναπτύχθηκαν ταχέως σε όλη την Αφρο-Ευρασία. Ο Δρόμος του Μεταξιού συνέχισε να κινεί ιδέες και πολιτισμούς μέσω του εμπορίου σε όλη την Ευρώπη, την Ασία και την Αφρική. Δημιουργήθηκαν εμπορικά δίκτυα στη Δυτική Ευρώπη, το Βυζάντιο, την πρώιμη Ρωσία, τις Ισλαμικές αυτοκρατορίες και τους πολιτισμούς της Άπω Ανατολής.[11] Στην Αφρική, η εκ των προτέρων χρήση της καμήλας άνοιξε νέους εμπορικούς δρόμους δια Σαχάρας, που σύνδεσαν την υποσαχάρια Δυτική Αφρική με την Ευρασία. Οι Ισλαμικές Αυτοκρατορίες ενστερνίστηκαν πολλές ελληνικές, Ρωμαϊκές, και Ινδικές προόδους που διέδωσαν στην Ισλαμική σφαίρα επιρροής, ανοίγοντας τον δρόμο για την πρόοδο προς την Ευρώπη, τη Βόρεια και τη Δυτική Αφρική και την Κεντρική Ασία. Το θαλασσινό εμπόριο στον Ισλαμικό κόσμο δημιούργησε διασυνδέσεις, όπως στον Ινδικό Ωκεανό και στη Μεσόγειο, που αντικατέστησαν το Βυζάντιο. Οι Χριστιανικές Σταυροφορίες στη Μέση Ανατολή (και στη Μουσουλμανική Ισπανία και τη Σικελία) έφεραν την Ισλαμική επιστήμη, την τεχνολογία και τα αγαθά στη Δυτική Ευρώπη.[8] Στο εμπόριο Δύσης - Ανατολικής Ασίας πρωτοπόρησε ο Μάρκο Πόλο. Φάνηκε η ισχύς της Κινεζικής επιρροής μέσω εμπορίου και κατακτήσεων στις περιφέρειες, στην Ιαπωνία,[7] την Κορέα και το Βιετνάμ. Η ανάπτυξη της Μογγολικής Αυτοκρατορίας στην Κεντρική Ασία συνδέεται με διασφάλιση των εμπορικών δρόμων μέσω των οποίων κινήθηκαν αγαθά, πολιτισμοί, ιδέες αλλά και ασθένειες σε Ασία, Ευρώπη και Αφρική.

Το εμπορικό δίκτυο της Αμερικής ήταν περιορισμένο λόγω έλλειψης ζώων έλξης και τροχών. Στην Ωκεανία κάποια από τα νησιά της Πολυνησίας και της Μικρονησίας είχαν εμπορικές σχέσεις.

Το Κλίμα Επεξεργασία

Υπάρχουν ενδείξεις ότι πολλές περιοχές του μετακλασικού κόσμου επηρεάστηκαν ομοίως από τις παγκόσμιες κλιματικές συνθήκες, αλλά η θερμοκρασία και βροχοπτώσεις εξετάζονται διαφορετικά ανά περιοχή. Σύμφωνα με την Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή οι αλλαγές δεν είναι υποχρεωτικά συγχρονισμένες. Γενικά, οι θερμοκρασίες ήταν υψηλότερες κατά τον ενδέκατο αιώνα, και χαμηλότερες στις αρχές του 17ου αιώνα. Δεν υπάρχει βεβαιότητα για το μέγεθος της κλιματικής αλλαγής σε όλες τις περιοχές του κόσμου, ή αν ήταν μέρος μιας παγκόσμιας τάσης.[12] Οι κλιματικές τάσεις διακρίνονται καλύτερα κατά μήκος του Βόρειου Ημισφαιρίου από ότι στο Νότιο Ημισφαίριο.

 
Η χρονική διάρκεια της Μικρής Εποχής Παγετώνων διαφέρει μεταξύ μελετών (δεικνύονται οι ανωμαλίες της περιόδου αναφοράς 1950-80)

Στη Μετακλασική εποχή υπήρξαν κλιματικές περίοδοι που σχετίζονταν με μεγάλης κλίμακας κλιματικές τάσεις. Όπως η Παλαιά Μικρή Εποχή Παγετώνων, η Μεσαιωνική Θερμή Περίοδος και η Μικρή Εποχή Παγετώνων. Τα ακραία καιρικά φαινόμενα των ετών 536-537 είναι πιθανό να ξεκίνησαν από την έκρηξη του ηφαιστείου της Λίμνης Λλοπάνγκο καλντέρα στο Ελ Σαλβαδόρ. Τα θειικά άλατα που εκτοξέυτηκαν στον αέρα επέφεραν παγκόσμια ψύξη, μεταναστεύσεις και αποτυχημένες καλλιέργειες παγκοσμίως, ενδεχομένως επιδεινώνοντας μία ήδη ψυχρή περίοδο.[13] Φαίνεται πως η μέση παγκόσμια θερμοκρασία παρέμεινε χαμηλότερη για τουλάχιστον έναν αιώνα μετά.

Η Μεσαιωνική θερμή περίοδος από 950-1250 παρατηρήθηκε κύρια στο βόρειο ημισφαίριο και περιλάμβανε περιοχές με θερμότερα καλοκαίρια, που ξεπεράστηκαν μόνο από την Υπερθέρμανση του Πλανήτη τον 20ο/21ο αιώνα.  Έχει υποτεθεί ότι η ζεστή θερμοκρασία επέτρεψε στους Νορβηγούς να αποικίσουν τη Γροιλανδία, χάρη στα ελεύθερα πάγου νερά. Εκτός της Ευρώπης υπάρχουν τεκμήρια θερμών συνθηκών, όπως υψηλές θερμοκρασίες στην Κίνα και τις μεγάλες ξηρασίες στη Βόρεια Αμερική που επέδρασαν δυσμενώς σε πολλούς πολιτισμούς.

  1. The Post‐Classical Era Σφάλμα στο πρότυπο webarchive: Ελέγξτε την τιμή |url=. Empty. by Joel Hermansen
  2. Klein Goldewijk, Kees; Beusen, Arthur; Janssen, Peter (2010-03-22). «Long-term dynamic modeling of global population and built-up area in a spatially explicit way: HYDE 3.1». The Holocene 20 (4): 565–573. doi:10.1177/0959683609356587. ISSN 0959-6836. http://dx.doi.org/10.1177/0959683609356587. 
  3. Haub (1995): "The average annual rate of growth was actually lower from 1 A.D. to 1650 than the rate suggested above for the 8000 B.C. to 1 A.D. period. One reason for this abnormally slow growth was the Black Plague. This dreaded scourge was not limited to 14th century Europe. The epidemic may have begun about 542 A.D. in Western Asia, spreading from there. It is believed that half the Byzantine Empire was destroyed in the 6th century, a total of 100 million deaths."
  4. 4,0 4,1 Peter N. Stearns (2017). «Periodization in World History: Challenges and Opportunities». Στο: R. Charles Weller. 21st-Century Narratives of World History: Global and Multidisciplinary Perspectives. Palgrave. ISBN 978-3-319-62077-0. 
  5. Birken 1992.
  6. Yuval Noah Harari, Sapiens: A Brief History of Humankind, trans. by Yuval Noah Harari, John Purcell and Haim Watzman (London: Harvill Secker, 2014), (ISBN 9781846558238), (ISBN 9781846558245), chapter 12.
  7. 7,0 7,1 Bowman 2000.
  8. 8,0 8,1 Thompson και άλλοι 2009.
  9. Richard Fletcher, The Conversion of Europe: From Paganism to Christianity, 371-1386 AD (London: HarperCollins, 1997).
  10. Adam J. Silverstein, Islamic History: A Very Short Introduction (Oxford: Oxford University Press, 2010), (ISBN 9780199545728), pp. 9-35.
  11. Academy, Khan. «Environment and Trade: The Viking Age». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Ιουνίου 2018. 
  12. https://www.blogs.uni-mainz.de/fb09climatology/files/2012/03/Pages_2013_NatureGeo.pdf
  13. «Old trees reveal Late Antique Little Ice Age (LALIA) around 1,500 years ago» (στα αγγλικά). ScienceDaily. https://www.sciencedaily.com/releases/2016/02/160208112918.htm. Ανακτήθηκε στις 2018-06-28. 

Από το 1250, οι παγετώνες επεκτάθηκαν προς την Γροιλανδία ψύχοντας όλο το Βόρειο Ατλαντικό.Τον 14ο αιώνα η περίοδος βλάστησης στην Ευρώπη ήταν ασταθής, και στην Κίνα η καλλιέργεια πορτοκαλιών κινήθηκε προς τα νότια από τον ψυχρό καιρό. Ιδιαίτερα στην Ευρώπη η Μικρή Εποχή Παγετώνων είχε μεγάλες πολιτισμικές επιπτώσεις,[1] και συνεχίστηκε μέχρι την βιομηχανική επανάσταση, πολύ εγγύτερα του χρονικού πλαισίου της μετακλασικής περιόδου.[2] Τα αίτια που προκάλεσαν το Μικρό Παγετώνα είναι ασαφή, στις πιθανές εξηγήσεις περιλαμβάνονται οι ηλιακές κηλίδες, οι τροχιακοί κύκλοι της Γης, ηφαιστειακή δραστηριότητα, τα ωκεάνια ρεύματα και ανθρωπογενής μείωση του πληθυσμού.[3]

Χρονοδιάγραμμα Επεξεργασία

Το χρονοδιάγραμμα αποτελεί βασική επισκόπηση των πολιτειών, των πολιτισμών και των γεγονότων που διαδραματίστηκαν χοντρικά την περίοδο 400 μ.Χ. - 1500 μ.Χ.. Η διάκριση των τμημάτων έγινε βάσει πολιτικής και γεωγραφικής θέσης.

Οι ημερομηνίες είναι προσεγγιστικές (βάσει επιρροής), δείτε το παρόν άρθρο για διευκρινίσεις
     Μεσαίωνα Τμήματα, Μεσαίωνα Θέματα

Η Ιστορία ανά περιοχή στον Παλαιό Κόσμο Επεξεργασία

Ευρώπη Επεξεργασία

 
Μεσαιωνικό όργωμα, οι περισσότεροι Ευρωπαίοι του Μεσαίωνα ήταν ακτήμονες που ονομάζονταν δουλοπάροικοι και εργάζονταν με αντάλλαγμα τη στρατιωτική προστασία. Μετά τη "Μαύρη Πανώλη" περί το 1340, η έλλειψη εργατικού δυναμικού επέτρεψε στους δουλοπάροικους να διεκδικήσουν μισθούς για την εργασία τους. Εικόνα από το 1300.

Στην Ευρώπη, μετά την παρακμή της Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας ο Δυτικός πολιτισμός ανασυστάθηκε στην περίοδο που είναι γνωστή ως Πρώιμος Μεσαίωνας (500μ.Χ.-1000μ.Χ.), κατά τον οποίο η περιοχή ήταν ενωμένη από την Καθολική Εκκλησία.[4] Στις Αρχές του Μεσαίωνα συνεχίζονταν τάσεις που ξεκίνησαν κατά την ύστερη Αρχαιότητα: μείωση του πληθυσμού, αποκέντρωση και πολλές εισβολές βάρβαρων.[5]

Από τον 7ο έως τον 11ο αιώνα οι Άραβες, οι Μαγυάροι και οι Νορβηγοί ήταν όλοι απειλή για τα Χριστιανικά Βασίλεια που σκότωσαν χιλιάδες ανθρώπους στους αιώνες.[6] Εν τούτοις, οι επιδρομείς δημιούργησαν νέα εμπορικά δίκτυα.[7] Στη δυτική Ευρώπη ο Φράγκος βασιλιάς Καρλομάγνος προσπάθησε να αναζωπυρώσει την πολιτισμική και επιστημονική πρόοδο στην Καρολίγγεια Αναγέννηση. Το 800 μ.Χ. ο Καρλομάγνος ίδρυσε την Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία επιδιώκοντας να αναβιώσει την Κλασική Ρώμη. Η βασιλεία του Καρλομάγνου ήταν μία προσπάθεια αναζωπύρωσης της επιθυμίας για μάθηση και λογοτεχνία κατά την περίοδο που ονομάστηκε Καρολίγγεια Αναγέννηση[8]

Στην Ανατολική Ευρώπη, η Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία μεταλαμπαδεύτηκε στην ονομαζόμενη Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Με κυβέρνηση τους Χριστιανούς Ορθόδοξους αυτοκράτορες της Βυζαντινής Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας εκχριστιάνισαν τους Ρως του Κιέβου, που θεμελίωσαν τη σύγχρονη Ρωσία και την Ουκρανία.[9] Το Βυζάντιο ευδοκίμησε ως ηγετική δύναμη και εμπορικό κέντρο στην περιοχή της μακεδονικής Αναγέννησης έως τον καιρό που επισκιάστηκε από ιταλικές πολιτείες και την Ισλαμική Οθωμανική Αυτοκρατορία περί τα τέλη του Μεσαίωνα.[10][11]

 
Μπομπολικό Κάστρο στην Πολωνία. Στη Μεσαιωνική Ευρώπη τα κάστρα ήταν συχνά το κέντρο της φεουδαρχικής εξουσίας.

Μεταγενέστερα στην περίοδο, η δημιουργία του φεουδαρχικού συστήματος επέτρεπε μεγαλύτερου βαθμού στρατιωτική και γεωργική οργάνωση. Σταθερά επικράτησε αστικοποίηση στην βόρεια και τη δυτική Ευρώπη. Μετέπειτα εξελίξεις που καταφέρθηκαν με μανοριαλισμό και φεουδαρχία επέτυχαν την εξέλιξη στην ευημερούσα Μεσαιωνική Περίοδο. Μετά το 1000 μ.Χ. τα Χριστιανικά βασίλεια που είχαν προκύψει από την Ρωμαϊκή παρακμή άλλαξαν δραματικά στον πολιτιστικό και κοινωνικό χαρακτήρα τους.[12]

Την Μεσαιωνική περίοδο 1000 μ.Χ.-1300 μ.Χ. άνθισαν η Χριστιανική τέχνη και αρχιτεκτονική και οργανώθηκαν οι Σταυροφορίες με πρόθεση την ανάκτηση των Αγίων τόπων από τον έλεγχο των Μουσουλμάνων. Η επιρροή του αναδυόμενου έθνους-κράτους μετριαζόταν από το ιδανικό ενός διεθνούς Χριστιανικού κόσμου. Η σωστή συμπεριφορά καθορίστηκε με κανόνες και κώδικες της ιπποσύνης και της ευγενούς αγάπης, ενώ οι Σχολαστική φιλόσοφοι προσπάθησαν να συμβιβάσουν την πίστη και τη λογική. Η περίοδος οδήγησε σε Αναγέννηση και από τα τέλη 16ου αιώνα ο ευρωπαϊκός ή Δυτικός Πολιτισμός μπήκαν στην Εποχή των Ανακαλύψεων.

Ο όρος "Μεσαίωνας" πρωτοεμφανίστηκε στα λατινικά κατά τον 15ο αιώνα και αντικατοπτρίζει την άποψη ότι αυτή η περίοδος ήταν μια απόκλιση από την πορεία της κλασικής μάθησης, και η επαναφορά στον ορθό δρόμο έγινε με την Αναγεννησιακή ευρυμάθεια.

Μέση Ανατολή Επεξεργασία

Η Αραβική χερσόνησος και οι περιβάλλουσες περιοχές της Μέσης και Εγγύς Ανατολής κινήθηκαν αρκετά κατά την μετακλασική εποχή κύρια με την εξάπλωση του Ισλάμ και την εδραίωση της Αραβικής Αυτοκρατορίες.

 
Σασσανιδικές γραμμές άμυνας του 6ου αιώνα στο σημερινό Ντερμπέντ του Νταγκεστάν Ρωσίας. Προ της επέκτασης του Ισλάμ στην Περσία, οι Σασσανίδες της Περσίας με τη Ζωροαστρική θρησκεία έλεγαν τη Μέση Ανατολή. 

Τον 5ο αιώνα η Μέση Ανατολή χωρίστηκε σε αυτοκρατορίες και τις σφαίρες επιρροής τους. Οι δύο κύριες ήταν η Αυτοκρατορία των Σασσανιδών στην Περσία όπου βρίσκονται τώρα το Ιράν και το Ιράκ, και η Βυζαντινή Αυτοκρατορία στην Ανατολία (τωρινή Τουρκία). Οι Βυζαντινοί και οι Σασσανίδες βρίσκονταν σε διαρκή εμπόλεμη κατάσταση, διαιωνίζοντας την αντιπαλότητα μεταξύ της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και της Περσική Αυτοκρατορία των προγενέστερων πεντακοσίων χρόνων.[13] Οι διαμάχες ήταν αίτιο αμοιβαίας αποδυνάμωσης και άνοιξαν το δρόμο για μια νέα δύναμη.[14] Εν τω μεταξύ, για τις νομαδικές φυλές Βεδουίνων της Αραβικής έρημου ήταν μία περίοδος φυλετικής σταθερότητας, μεγαλύτερης εμπορικής δικτύωσης και εξοικείωσης με τις Αβρααμικές ή μονοθεϊστικές θρησκείες.

 
Ανατομία αλόγου από τον 15ο αιώνα. Κατά την Χρυσή Εποχή του Ισλάμ έγιναν πρόοδοι στην ιατρική. Από την Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Κωνσταντινούπολης.

Ο Βυζαντινό-Σασσανιδικός πόλεμος του 602-628 αποδυνάμωσε τις δύο αυτοκρατορίες, και μια νέα δύναμη μεγάλωσε στη Μέση Ανατολή με θρησκεία το Ισλάμ και ηγέτη τον Μωάμεθ της Μεδίνας. Κατόπιν σειράς από γρήγορες Μουσουλμανικές κατακτήσεις, ο στρατός Ρασιντούν με αρχηγό τον Χαλίφη και ικανούς στρατιωτικούς διοικητές, όπως ο Χαλίντ ιμπν αλ-Ουαλίντ, σάρωσαν τη Μέση Ανατολή, κατέκτησαν πάνω απ'το μισό της Βυζαντινής επικράτειας στους Αραβοβυζαντινούς πολέμους και ενσωμάτωσαν ολόκληρη την Περσία. Πρώτα τα Αραβικά Χαλιφάτα του Μεσαίωνα ένωσαν ολόκληρη τη Μέση Ανατολή ως μια διακριτή περιοχή και ανέπτυξαν την κύρια εθνική ταυτότητα όπως υφίσταται τώρα. Σε αυτά περιλαμβάνονται το Χαλιφάτο Ρασιντούν, Χαλιφάτο των Ομεϋαδών, το Χαλιφάτο των Αβασιδών και μεταγενέστερα η Αυτοκρατορία των Σελτζούκων στην Τουρκία. Με την έλευση του Ισλάμ από τον Μωάμεθ, η κουλτούρα της Μέσης Ανατολής μεταπήδησε στη Χρυσή Εποχή του ισλάμ, με θαυμαστά επιτεύγματα στην αρχιτεκτονική, ιστορική μελέτη των εξελίξεων στην επιστήμη και την τεχνολογία, και διαμόρφωση ενός ιδιαίτερου τρόπου ζωής.[15] Οι Μουσουλμάνοι έσωσαν και διέδοσαν τις ελληνικές προόδους σε ιατρική, άλγεβρα, γεωμετρία, αστρονομία, ανατομία και ηθική όπως αργότερα επέστρεψαν στη Δυτική Ευρώπη.

Στα μέσα του 11ου αιώνα η αραβική κυριαρχία αιφνίδια έληξε με την εμφάνιση των Σελτζούκων Τούρκων, που μετανάστευαν από τα πάτρια εδάφη στην Τουρκία προς τα νότια στην Κεντρική Ασία. Κατέκτησαν την Περσία, το Ιράκ (κατοχή της Βαγδάτη το 1055 μ.Χ.), τη Συρία, την Παλαιστίνη και την Χετζάζ.[16] Ακολούθησε μια σειρά από εισβολές Δυτικών Ευρωπαίων Χριστιανών. Ο κατακερματισμός της Μέσης Ανατολής επέτρεψε σε κοινές Ευρωπαϊκές δυνάμεις, κύρια από την Αγγλία, τη Γαλλία και την αναδυόμενη Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία να εισέλθουν στην περιοχή.[17] Το 1099 μ.Χ. οι ιππότες της Πρώτης Σταυροφορίας κατέλαβαν την Ιερουσαλήμ και ίδρυσαν το Βασίλειο της Ιερουσαλήμ, που επιβίωσε μέχρι το 1187 που ο Σαλαντίν ανακατέλαβε την πόλη. Μικρότερα φέουδα σταυροφόρων επιβίωσαν μέχρι το 1291 μ.Χ..[18] Στις αρχές του 13ου αιώνα, ένα νέο κύμα εισβολέων, οι στρατιές της Μογγολικής Αυτοκρατορίας σάρωσαν την περιοχή, το 1258 μ.Χ. κατόπιν Πολιορκίας κατέκτησαν τη Βαγδάτη και προχώρησαν νότια ως τα σύνορα της Αιγύπτου, σε μια πορεία που ονομάστηκε οι Μογγολικές κατακτήσεις.[19] Το 1335 μ.Χ. οι Μογγόλοι τελικά υποχώρησαν, αλλά το χάος που ακολούθησε σε όλη την αυτοκρατορία εκτόπισε τους Σελτζούκους Τούρκους. Το 1401 μ.Χ. η περιοχή πλήγηκε από τις άγριες επιδρομές του Τουρκο-Μογγόλου Ταμερλάνου. Από τότε αναπτύχθηκαν και οι Οθωμάνοι Τούρκοι..

Αφρική Επεξεργασία

 
Ντζέν Ιππέας από τερακότα (13ου–15ου αιώνα), από την Αυτοκρατορία των Μάλι. 

Κατά τη μετακλασική εποχή, η Αφρική ήταν πολιτισμικά και πολιτικά επηρεασμένη από την εισαγωγή του Ισλάμ και τις αραβικές αυτοκρατορίες.[20] Ιδιαίτερα στο βορρά, την περιοχή του Σουδάν και την ανατολική ακτή. Αλλά η μεταστροφή δεν ήταν ολοκληρωτική ούτε ομοιογενής μεταξύ των διαφόρων περιοχών, και οι χαμηλού επιπέδου τάξεις ελάχιστα άλλαξαν τα πιστεύω τους.[21] Προ της μετανάστευσης και των Μουσουλμανικών κατακτήσεων στην Αφρική η ήπειρος κατοικείτο από διακριτές κοινωνίες ποικίλων μεγεθών και περιπλοκότητας. Η διακυβέρνηση γινόταν από βασιλέα ή συμβούλιο γερόντων που έλεγχαν τους υπηκόους με κάποιους τρόπους. Οι περισσότερες λαϊκές θρησκείς ήταν πνευματικές και ανιμιστικές. Η Αφρική διακρινόταν πολιτισμικά σε Αφρική Σαχάρας (που περιλαμβάνει τη Βόρεια Αφρική και την Σαχάρα) και την Υποσαχάρια Αφρική (τα πάντα στα νότια της Σαχάρας). Η υποσαχάρια Αφρική διακρίνεται περαιτέρω στο Σουδάν, που περιλαμβάνει τα πάντα στα βόρεια της Κεντρικής Αφρικής και τη Δυτική Αφρική. Η περιοχή νότια του Σουδάν κατοικείτο κύρια από τους Μπαντού που μιλούσαν τις γλώσσες Μπαντού.

Υποσαχάρια Αφρική

Μετά το 650 μ.Χ. η αστικοποίηση επεκτάθηκε για πρώτη φορά πέρα από τα αρχαία βασίλεια Αξούμ και Νουβία. Οι προ-αποικιακοί πολιτισμοί του Αφρικάνικου Πολιτισμού διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες βάσει θρησκείας. (1) Χριστιανικοί Πολιτισμοί στο Κέρας της Αφρικής (2) Ισλαμικοί Πολιτισμοί που σχηματίστηκαν στην κοιλάδα του Ποταμού Νίγηρα στη Δυτική Αφρική και στην ακτή της Ανατολικής Αφρικής και (3) οι Παραδοσιακές Κοινωνίες που ήταν προσκολλημένες σε αφρικάνικες ιθαγενείς θρησκείες.[22] Η Υποσαχάρια Αφρική ήταν μέρος δύο μεγάλων διακριτών εμπορικών δικτύων, με το υπερσαχάριο εμπόριο να συνδέει τη Δυτική με την Ανατολική Αφρική. Από τα τεράστια κέρδη του εμπορίου συστάθηκαν γηγενείς Αφρικανικές Ισλαμικές αυτοκρατορίες όπως η Γκάνα, το Μάλι και το Σονγκχάι. Τον 14ο αιώνα ο βασιλιάς του Μάλι, Μάνα Μασούα, ίσως ήταν ο πλουσιότερος άνθρωπος της εποχής του.[23] Στο Μάλι η πόλη Τιμπουκτού ήταν ένα διεθνές επιστημονικό κέντρο και διάσημη σε όλο τον Ισλαμικό Κόσμο, ιδιαίτερα στο Πανεπιστήμιο του Σανκόρ. Η Ανατολική Αφρική ήταν μέρος του εμπορικού δικτύου του Ινδικού Ωκεανού που περιλάμβανε εξίσου Αραβικές Ισλαμικές πόλεις στην Ανατολική Ακτή της Αφρικής, όπως η Μομπάσα, και παραδοσιακές πόλεις, όπως το Μεγάλο Ζιμπάμπουε που εξήγαγαν χρυσό, χαλκό και ελεφαντόδοντο στις αγορές της Μέσης Ανατολής, της Νότιας και Νοτιοανατολικής Ασίας.

Νότια Ασία Επεξεργασία

 
Ο Ναός Thanjuvur Peruvudayar ( Μεγάλος Ναός) που κατασκευάστηκε από τον Ραχέντρα Κχόλα.

Οι λέξεις "μεσαιωνική" ή "μετακλασική" δεν ταιριάζουν στην ιστορία της Νότιας Ασίας. Η ενότητα που ακολουθεί βασίζεται στον ορισμό του ιστορικού Στέιν Μπέρτον για τον 8ο-16ο αιώνα, και αποτελεί το χρονικό πλαίσιο της μετακλασικής εποχής και του Ευρωπαϊκού Μεσαίωνα.[24]

Έως τον 13ο αιώνα δεν υπήρχαν λιγότερες από 20 - 40 διαφορετικές πολιτείες στην Ινδική Υποήπειρο που φιλοξενούσε ποικιλία πολιτισμών, γλωσσών, συστημάτων γραφής και θρησκείες.[25] Στην αρχή της χρονικής περιόδου επικρατούσε ο Βουδισμός σε όλη την περιοχή και η βραχύβια Αυτοκρατορία των Πάλα στην Ινδο Γαγγηική πεδιάδα υποστήριζε τη θέσπιση της πίστης. Άλλο ίδρυμα ήταν το Βουδιστικό Πανεπιστήμιο του Ναλάντα στο τωρινό Μπιχάρ Ινδίας που ως ακαδημαϊκό κέντρο έφερε τη διακριτή Νότια Ασία στην παγκόσμια πνευματική σκηνή. Η Κλασική Ινδία ήταν η μοναδική χώρα όπου εξορύσσονταν πολύτιμοι λίθοι προ της σύγχρονης εποχής και συστηματοποιήθηκε η οφθαλμολογική εγχείρηση.[26][27]  Άλλο επίτευγμα ήταν η εφεύρεση του παιχνιδιού Τσατουράνγκα που αργότερα εξήχθη στην Ευρώπη και εξελίχτηκε στο Σκάκι.[28] Στη Νότια Ινδία, το Ινδουιστικό Βασίλειο των Τσόλα βρέθηκε σε υπεροχή με μια υπερπόντια αυτοκρατορία που έλεγχε μέρη των σημερινών Σρι Λάνκα, Μαλαισία και Ινδονησία, επιβλέποντας τα εδάφη και υποστηρίζοντας την εξάπλωση του Ινδουισμού στους ιθαγενείς. Τότε, οι γειτονικές περιοχές όπως το Αφγανιστάν, το Θιβέτ και η Νοτιοανατολική Ασία βρίσκονταν υπό την επιρροή της Νότιας Ασίας.

Από το 1206 με μια σειρά από Τουρκικές Ισλαμικές επιδρομές από βάσεις στο σημερινό Αφγανιστάν και στο Ιράν κατακτήθηκαν τεράστια τμήματα της Βόρειας Ινδίας, και ιδρύθηκε το Σουλτανάτο του Δελχί που παρέμεινε το υπέρτατο έως τον 16ο αιώνα. Από το Σουλτανάτο παραδόθηκε το Ισλάμ για πρώτη θρησκεία στους κατακτημένους πληθυσμούς. Οι παραδοσιακές θρησκείες πορίστηκαν διαφορετικά, ο Βουδισμός στη Νότια Ασία εξασθένησε και από πολλές περιοχές εξαφανίστηκε, αλλά ο Ινδουισμός επιβίωσε και ενισχύθηκε στις περιοχές των Μουσουλμανικών κατακτήσεων. Στο μακρινό Νότο το Βασίλειο της Βιτζαυαναγκάρα δεν συμπεριλαμβανόταν στις κατακτήσεις. Τον 16ο αιώνα άκμασε η νέα Ισλαμική Αυτοκρατορία των Μουγκάλ και οι πορτογάλοι έστησαν τα Ευρωπαϊκά εμπορικά πόστα.

Southeast Asia Επεξεργασία

 
To Μπορομπουντούρ βρίσκεται στο Μεγκελάνγκ της Κεντρικής Ιάβας στην Ινδονησία. Κατασκευάστηκε τον 9ο αιώνα και είναι ο μεγαλύτερος Βουδιστικός Ναός στον κόσμο.

Από τον 8ο αιώνα και μετά η Νοτιοανατολική Ασία ωφελήθηκε από το εμπόριο μεταξύ Νότιας και  Ανατολικής Ασίας, και πολυάριθμα βασίλεια άκμασαν στην περιοχή όπου τα πλούτη διέρχονταν από τον Πορθμό της Μαλάκκα. Η Νοτιοανατολική Ασία είχε πολλές εξωτερικές επιρροές ενώ η Ινδία ήταν η μεγαλύτερη πηγή έμπνευσης στην περιοχή. Εξαιρετικά, λόγω κατάκτησης το βόρειο Βιετνάμ ήταν πολιτιστικά πλησιέστερα προς την Κίνα  για αιώνες.

Από τον 3ο αιώνα π. Χ. το Βόρειο Βιετνάμ ήταν υποταγμένο στις Κινέζικες πολιτείες, με περιοδικά διαστήματα εξεγέρσεων. Η Κινεζική Κυριαρχία που διήρκεσε περί τα 1100 χρόνια διακρίνεται σε τρεις περιόδους. Το Βιετνάμ απέκτησε μακροχρόνια ανεξαρτησία κατά τον 10ο αιώνα, όταν η Κίνα διχάστηκε, αλλά διατήρησαν πολλά στοιχεία του κινέζικου πολιτισμού. Προς το τέλος της μετακλασικής εποχής η δυναστεία των Νγκουέν είχε τον έλεγχο της χώρας. Το Νότιο Βιετνάμ διοικούταν από το αρχαίο Ινδουιστικό Βασίλειο των Τσάμπα αλλά κατακτήθηκε από Βιετναμέζους εισβολείς.[29]

Η εξάπλωση του Ινδουισμού, του Βουδισμού και του θαλάσσιου εμπορίου μεταξύ της Κίνας και της Νότιας Ασίας ευνόησαν την ανάπτυξη των πρώτων μεγάλων αυτοκρατοριών της Νοτιοανατολικής Ασίας. Η  Αυτοκρατορία των Κχμερ από την Καμπότζη και των Σριβιτζάγια από την Ινδονησία κερδοφόρησαν από το θαλάσσιο εμπόριο. Τον 12ο αιώνα η πόλη Άνγκορ Θομ των Κχμερ ήταν από τις μεγαλύτερες του προ-σύγχρονου κόσμο. Ο Βασιλιάς Τζαγιαβάρμαν Β' έχτισε πάνω από εκατό νοσοκομεία στο βασίλειό του.[30]

Την περίοδο 7ου-14ου αιώνα οι Σριβιτζάγια στην Ινδονησία ήταν θαλασσοκρατούμενη αυτοκρατορία που εδραιώθηκε σε παραθαλάσσιες πόλεις-κράτη και εμπόριο. Έλεγχαν τα περάσματα των Πορθμών Σούντα και Μαλάκκα και πλούτισαν από τις εμπορικές δραστηριότητες των περιοχών από την Ιαπωνία έως την Αραβία. Συνήθη εμπορεύματα διακινούμενα μέσω των λιμανιών ήταν χρυσός,  ελεφαντόδοντο και κεραμικά. Στην αυτοκρατορία κατασκευάστηκαν θαυμαστά οικοδομήματα όπως το Μπορομπουντούρ. Εν τω μεταξύ Ινδονήσιοι ναύτες διέσχισαν τον Ινδικό Ωκεανό και ίσως αποίκισαν τη Μαδαγασκάρη.[31] Με την πάροδο του χρόνου πόλεμοι και μεταβαλλόμενες οικονομικές και πολιτικές συνθήκες αλλού αποδυνάμωσαν τις παραδοσιακές αυτοκρατορίες της νοτιοανατολικής Ασίας. Η Νοτιοανατολική Ασία δεν υποτάχθηκε από τις επιδρομές των Μογγόλων αλλά η ερήμωση του πολέμου άνοιξε το δρόμο για τη σύσταση νέων εθνών. Τον 15ο αιώνα η Αυτοκρατορία των Kxμερ υποσκελίστηκε από το Ταϋλανδέζικο Βασίλειο των Αγιουτθάγια και οι Σριβιτζάγια ξεπεράστηκαν από τους Ματζαπάχιτ και αργότερα απο το Ισλαμικό Σουλτανάτο των Μαλάκκα.

Ανατολική Ασία Επεξεργασία

 
Η Κινέζικη αξιοκρατία περιλάμβανε εξετάσεις που έδιναν την ευκαιρία στους πολίτες να εργαστούν για την Αυτοκρατορική Κυβέρνηση.[32] Το εξεταστικό σύστημα επέτυχε τη μέγιστη αποτελεσματικότητα κατά τον 11ο–12ο αιώνα. Πίνακας της εποχής δυναστείας των Μινγκ.

Κατά τη διάρκεια της περιόδου, οι αυτοκρατορίες του Ανατολικού κόσμο συνέχισαν να επεκτείνονται μέσω εμπορίου, μετανάστευσης και κατακτήσεων γειτονικών περιοχών. Η Ιαπωνία και η Κορέα οικειοθελώς ενσωμάτωσαν Κινέζικες πολιτιστικές και πολιτικές ιδεολογίες.[33][34][35] [36]

Η Κινέζικη γραφειοκρατία εντυπωσίασε τις κυβερνήσεις των δύο χωρών. Στις μεγάλες επιρροές από την Κίνα περιλαμβάνονται η εξάπλωση του Κομφουκιανισμού, η διάδοση του Βουδισμού και η σύσταση της κεντρικής κυβέρνησης. Τον καιρό των Δυναστείων Σουί, Τανγκ και Σονγκ (581 μ.Χ. - 1279 μ.Χ.) η Κίνα ήταν η μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο και η πιο προηγμένη τεχνολογικά κοινωνία.[37][38] Τότε βελτιώθηκαν εφευρέσεις όπως το μπαρούτι, η ξυλογραφία και η μαγνητική πυξίδα. Στην Κίνα η συγκεντρωτική αυτοκρατορική διακυβέρνηση αντιπαρατέθηκε στο σύστημα της φεουδαρχίας των άλλων.[39]

Τον καιρό των δυναστείων Τάνγκ και Σόνγκ η Κίνα εκδήλωσε ενδιαφέρον για θέματα εξωτερικής πολιτικής. Κατά τους 7ο - 10ο Τανγκ , η Κίνα επικεντρώθηκε στη διασφάλιση του Δρόμου του Μεταξιού αφού η διακίνηση αγαθών προς τα δυτικά ήταν σημαντικότατη για την οικονομία της χώρας. Διασφάλισαν επιτυχώς τα σύνορά τους ενσωματώνοντας τους νομάδες γείτονες, όπως οι Γκιοκτούρκοι, στον πολιτισμό τους.[40]

Η Δυναστεία των Τανγκ επεκτάθηκε προς την Κεντρική Ασία και τιμήθηκε από το Ανατολικό Ιράν. Η έλευση έληξε κατόπιν πολέμων με το Χαλιφάτο των Ομεϋαδών και την ολέθρια Εξέγερση του Αν Λουσάν που προκάλεσαν εκατομμύρια θανάτους.[41]

 
Ιαπωνικός Βούδας. Γλυπτό από την Περίοδο Ασκούα.

Μετά την κατάρρευση της δυναστείας των Τανγκ και τους ακόλουθους εμφύλιους πόλεμους , επανήλθε για δεύτερη φορά το Κινέζικο ενδιαφέρον για  εξωτερικές σχέσεις. Οι Σόνγκ ήταν εξειδικευμένοι στο υπερπόντιο εμπόριο και ειρηνικά ανέπτυξαν ένα παραθαλάσσιο εμπορικό δίκτυο. Τα Κινεζικά εμπορικά πλοία έφτασαν έως την Ινδονησία, την Ινδία και την Αραβία. Η οικονομία της Νοτιοανατολικής Ασίας άκμασε από το εμπόριο με τους Κινέζους Σόνγκ.

Της χώρας, με έμφαση στο εμπόριο και την οικονομική ανάπτυξη, το Τραγούδι, η Κίνα άρχισε να χρησιμοποιεί μηχανές για την κατασκευή αγαθών και άνθρακα ως πηγή ενέργειας. Οι προκαταβολές από το Τραγούδι του 11ου/12ου αιώνα θεωρούνταν μια πρώιμη βιομηχανική επανάσταση.[42] Οικονομικές εξελίξεις ήρθαν στο κόστος των στρατιωτικών υποθέσεων και το Τραγούδι ήταν ανοικτή σε εισβολές από το βορρά. Η κίνα έγινε χωρίζεται ως Τραγούδι βόρεια εδάφη κατακτήθηκαν από την Jurchen ανθρώπους. Από 1200 υπήρχαν πέντε Κινέζοι βασίλεια που εκτείνεται από τη σύγχρονη Τουρκεστάν στη Θάλασσα της Ιαπωνίας συμπεριλαμβανομένης της Δυτικής Liao, Western Xia, Jin, Νότια Τραγούδι και το Δάλι. Επειδή αυτά τα κράτη ανταγωνίζονταν το ένα με το άλλο, όλοι είχαν τελικά προσαρτήθηκε από την άνοδο Μογγολική Αυτοκρατορία από το 1279.

Βιβλιογραφία Επεξεργασία

  1. «Timeline Middle Ages and Early Modern Period – Environmental History Resources» (στα αγγλικά). Environmental History Resources. https://www.eh-resources.org/timeline-middle-ages/. Ανακτήθηκε στις 2018-06-28. 
  2. Hendy, E.; Gagan, M.; Alibert, C.; McCulloch, M.; Lough, J.; Isdale, P. (2002). «Abrupt decrease in tropical Pacific sea surface salinity at end of Little Ice Age». Science 295 (5559): 1511–1514. doi:10.1126/science.1067693. PMID 11859191. Bibcode2002Sci...295.1511H. 
  3. «Carnegie Department of Global Ecology». dge.carnegiescience.edu (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 3 Αυγούστου 2018. 
  4. Kreis, Steven. «The History Guide- Christianity as a Cultural Revolution». historyguide.org. Ανακτήθηκε στις 26 Ιουνίου 2018. 
  5. Gilian Clark, Late Antiquity: A Very Short Introduction (Oxford 2011), pp 1–2.
  6. Berger, Eugene· Israel, George. World History Cultures, States and Society to 1500. Dahlonega, Georgia: University of North Georgia, Press. σελ. 291. ISBN 978-1-940771-10-6. 
  7. Berger, Eugene· Israel, George. World History Cultures, States and Society to 1500. Dahlonega, Georgia: University of North Georgia, Press. σελ. 429. ISBN 978-1-940771-10-6. 
  8. Berger, Eugene· Israel, George. World History Cultures, States and Society to 1500. Dahlonega, Georgia: University of North Georgia, Press. σελ. 282. ISBN 978-1-940771-10-6. 
  9. Vidal-Nanquet, Pierre· Israel, George (1987). The Harper Atlas of World History. Dahlonega, Georgia: Harper & Row Publishers. σελ. 96. ISBN 978-1-940771-10-6. 
  10. Vidal-Nanquet, Pierre· Israel, George (1987). The Harper Atlas of World History. Dahlonega, Georgia: Harper & Row Publishers. σελ. 108. ISBN 978-1-940771-10-6. 
  11. Berger, Eugene· Israel, George. World History Cultures, States and Society to 1500. Dahlonega, Georgia: University of North Georgia, Press. σελ. 285. ISBN 978-1-940771-10-6. 
  12. Berger, Eugene· Israel, George. World History Cultures, States and Society to 1500. Dahlonega, Georgia: University of North Georgia, Press. σελ. 429. ISBN 978-1-940771-10-6. 
  13. Vidal-Nanquet, Pierre (1987). The Harper Atlas of World History. Harper & Row Publishers. σελ. 70. 
  14. Wells, H.G· Israel, George (1920). The Outline of History. Garden City, New York: Garden City Publishing Inc. σελ. 544. ISBN 978-1-940771-10-6. 
  15. Vidal-Nanquet, Pierre (1987). The Harper Atlas of World History. Harper & Row Publishers. σελ. 76. 
  16. Vidal-Nanquet, Pierre (1987). The Harper Atlas of World History. Harper & Row Publishers. σελ. 110. 
  17. Berger, Eugene· Israel, George. World History Cultures, States and Society to 1500. Dahlonega, Georgia: University of North Georgia, Press. σελ. 328. ISBN 978-1-940771-10-6. 
  18. Berger, Eugene· Israel, George. World History Cultures, States and Society to 1500. Dahlonega, Georgia: University of North Georgia, Press. σελ. 331. ISBN 978-1-940771-10-6. 
  19. Berger, Eugene· Israel, George. World History Cultures, States and Society to 1500. Dahlonega, Georgia: University of North Georgia, Press. σελ. 333. ISBN 978-1-940771-10-6. 
  20. Stearns και άλλοι 2011.
  21. «Trade and the Spread of Islam in Africa». Heilbrunn Timeline of Art History. The Metropolitan Museum of Art. Ανακτήθηκε στις 15 Ιουνίου 2013. 
  22. «History of Sub-Saharan Africa | Essential Humanities». www.essential-humanities.net. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουνίου 2018. 
  23. Tschanz, David (στα αγγλικά). Lion of Mali: The Hajj of Mansa Musa. https://www.academia.edu/1593503/Lion_Of_Mali_The_Hajj_of_Mansa_Musa. 
  24. Stein, Burton (27 April 2010), Arnold, D., επιμ., A History of India (2nd έκδοση), Oxford: Wiley-Blackwell, σελ. 105, ISBN 978-1-4051-9509-6, https://books.google.co.uk/books?id=QY4zdTDwMAQC&pg=PA105 
  25. Keay, John (2000). India: A History. Grove Press. σελίδες xx–xxi. 
  26. James Remington McCarthy, Fire in the Earth (New York: Harper, 1942) 21.
  27. Meulenbeld, G. Jan· Israel, George (1999–2002). A History of Indian Medical Literature. Groningen: Forsten. σελ. 429. ISBN 978-1-940771-10-6. 
  28. Murray, H. J. R. (1913). A History of Chess. Benjamin Press (originally published by Oxford University Press). ISBN 0-936317-01-9. 
  29. Ben Kiernan (2009). Blood and Soil: A World History of Genocide and Extermination from Sparta to Darfur. Yale University Press. σελ. 110. ISBN 0-300-14425-3. Ανακτήθηκε στις 9 Ιανουαρίου 2011. 
  30. Cœdès, George (1968). The Indianized states of Southeast Asia. Honolulu: East-West Center Press. ISBN 9780824803681. 
  31. «Madagascar Founded By Women». Discovery.com. Ανακτήθηκε στις 23 Μαρτίου 2012. 
  32. Chinese Imperial Dynasties, https://www.khanacademy.org/humanities/world-history/medieval-times/song-china/v/chinese-imperial-dynasties, ανακτήθηκε στις 2018-06-26 
  33. «Ancient Japanese & Chinese Relations». Ancient History Encyclopedia. The Metropolitan Museum of Art. Ανακτήθηκε στις 15 Ιουνίου 2013. 
  34. «Ancient Korean & Chinese Relations». Ancient History Encyclopedia. Ανακτήθηκε στις 31 Ιουλίου 2018. 
  35. «A.P World Civilizations China» (PDF). Berkeley.edu. University of California, Berkeley. 
  36. Bulliet & Crossley & Headrick & Hirsch & Johnson 2014, p. 264.
  37. Lockard, Craig (1999). «Tang Civilization and the Chinese Centuries». Encarta Historical Essays. http://www.columbia.edu/itc/ealac/moerman/fall2000/edit/pdfs/wk5/tangci.pdf. 
  38. Dalby, Michael T., Court politics in late T'ang times, Cambridge University Press, σελ. 561–681, doi:10.1017/chol9780521214469.010, ISBN 9781139055949 
  39. Berger, Eugene· Israel, George. World History Cultures, States and Society to 1500. Dahlonega, Georgia: University of North Georgia, Press. σελ. 149. ISBN 978-1-940771-10-6. 
  40. Berger, Eugene· Israel, George (1999–2002). World History Cultures, States and Society to 1500. Dahlonega, Georgia: University of North Georgia, Press. σελ. 156. ISBN 978-1-940771-10-6. 
  41. Patterson, F.So L.; Schafer, J. F. (1978). «Registration of Clintland 60 and Clintland 64 Oats (Reg. No. 280 and 281)». Crop Science 18 (2): 354. doi:10.2135/cropsci1978.0011183x001800020049x. ISSN 0011-183X. 
Σφάλμα αναφοράς: Η ετικέτα <ref> με όνομα «FOOTNOTEStearnsAdasSchwartzGilbert2011» που ορίζεται μέσα στο <references> δεν χρησιμοποιείται σε προηγούμενο κείμενο.

[[Κατηγορία:Πολιτισμοί]] [[Κατηγορία:Ιστορικές περίοδοι]] [[Κατηγορία:Μεσαίωνας]] [[Κατηγορία:Παγκόσμια ιστορία]]