Ιστορία των Άλπεων

ιστορική ενότητα

Οι κοιλάδες των Άλπεων κατοικούνται από την προϊστορική εποχή. Ο πολιτισμός των Άλπεων, που αναπτύχθηκε εκεί, επικεντρώνεται στην ανθρώπινη δραστητιότητα.

Άποψη του Μάττερχορν στις Άλπεις

Επί του παρόντος οι Άλπεις χωρίζονται σε οκτώ κράτη: Γαλλία, Μονακό, Ιταλία, Ελβετία, Λιχτενστάιν, Αυστρία, Γερμανία και Σλοβενία. Το 1991 καθιερώθηκε η Σύμβαση των Άλπεων για να ρυθμίσει αυτή τη διεθνή περιοχή, η έκταση της οποίας είναι περίπου 190.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα.

Πρώιμη ιστορία (πριν από το 1200 π.Χ.) Επεξεργασία

Σε σπηλιές των βόρειων Άλπεων, έχουν βρεθεί ίχνη κατοίκησης Νεάντερταλ (περίπου 40.000 π.Χ.). Κατά τη διάρκεια της εποχής των Παγετώνων (μέχρι περίπου το 11700 π.Χ.), ολόκληρες οι Άλπεις καλύφθηκαν από πάγο. Οι ανατομικά σύγχρονοι άνθρωποι έφτασαν στην περιοχή των Άλπεων περίπου 30.000 χρόνια πριν.

Ίχνη μετακίνησης εμφανίζονται κατά τη νεολιθική εποχή. Στην Εποχή του Χαλκού, οι Άλπεις αποτελούσαν το όριο των πολιτισμών Ούρνφιλντ και Τερραμάρε. Η μούμια που βρέθηκε στις Άλπεις, γνωστή ως « Άνθρωπος των πάγων», έζησε περίπου το 3200 π.Χ. Σε εκείνο το στάδιο ο πληθυσμός στην πλειονότητά του είχε ήδη αλλάξει από μια οικονομία βασισμένη στο κυνήγι και τη συλλογή καρπών σε μια οικονομία που βασίζεται στη γεωργία και την κτηνοτροφία. Είναι ακόμη ένα ανοιχτό ερώτημα εάν μορφές ποιμενικής κινητικότητας, όπως η μετακίνηση (αλπικαλλιέργεια), υπήρχαν ήδη στην προϊστορία.[1]

Οι αρχαιότερες ιστορικές μαρτυρίες χρονολογούνται στη ρωμαϊκή περίοδο, κυρίως λόγω της ελληνορωμαϊκής εθνογραφίας, με κάποιες επιγραφικές μαρτυρίες λόγω των Ραετιανών, Λεπόντιων και Γαλατών, με τους Λιγουρίους και Ενετούς να καταλαμβάνουν τις παρυφές στα νοτιοδυτικά και νοτιοανατολικά, αντίστοιχα (εντεύθεν των Άλπεων Γαλατία) τον 4ο και 3ο αιώνα π.Χ. Τα βραχογραφήματα στη Βαλκαμόνικα χρονολογούνται σε αυτήν την περίοδο. Μερικές λεπτομέρειες έχουν καταλήξει στους σύγχρονους μελετητές της κατάκτησης πολλών από τις φυλές των Άλπεων από τον Οκταβιανό Αύγουστο, καθώς και για τις μάχες του Αννίβα στις Άλπεις. Οι περισσότερες από τις τοπικές γαλατικές φυλές συμμάχησαν με τους Καρχηδόνιους στον Β' Καρχηδονιακό Πόλεμο, κατά τη διάρκεια του οποίου η Αρχαία Ρώμη έχασε τον έλεγχο στο μεγαλύτερο μέρος της Βόρειας Ιταλίας. Η ρωμαϊκή κατάκτηση της Ιταλίας ολοκληρώθηκε μόνο μετά τη ρωμαϊκή νίκη επί της Καρχηδόνας, τη δεκαετία του 190 π.Χ.

 
Δορυφορική φωτογραφία που δείχνει τις Άλπεις τον χειμώνα, στην κορυφή της ιταλικής χερσονήσου.

Μεταξύ 35 π.Χ. και 6 π.Χ., η περιοχή των Άλπεων ενσωματώθηκε σταδιακά στην επεκτεινόμενη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Το σύγχρονο μνημείο Τρόπαιο των Άλπεων στο Λα Τυρμπί της Γαλλίας δείχνει την αποφασιστική νίκη των Ρωμαίων εναντίων των 46 φυλών σε αυτά τα βουνά. Η επακόλουθη κατασκευή δρόμων πάνω από τα περάσματα των Άλπεων επέτρεψε πρώτα τη σύνδεση νότιων και βόρειων οικισμών στις Άλπεις και τελικά ενσωμάτωσε τους κατοίκους των Άλπεων στον πολιτισμό της αυτοκρατορίας. Η άνω κοιλάδα του Ροδανού ή Vallis Poenina έπεσε στους Ρωμαίους μετά από μάχη στο Octodurus το 57 π.Χ. Η Αόστα ιδρύθηκε το 25 π.Χ. ως Augusta Praetoria Salassorum στην πρώην επικράτεια των Σαλασσών. Η Ραιτία κατακτήθηκε το 15 π.Χ.

Με τη διαίρεση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και την κατάρρευση του δυτικού τμήματός της τον 4ο και τον 5ο αιώνα, οι σχέσεις εξουσίας στην περιοχή των Άλπεων επανήλθαν στις τοπικές τους διαστάσεις. Συχνά οι επισκοπές έγιναν σημαντικά κέντρα. Ενώ στην Ιταλία και τη νότια Γαλλία, οι επισκοπές στις Δυτικές Άλπεις ιδρύθηκαν νωρίς (αρχές του 4ου αιώνα) και οδήγησαν σε πολυάριθμες μικρές έδρες, στις Ανατολικές Άλπεις τέτοια θεμέλια συνεχίστηκαν μέχρι τον 13ο αιώνα και οι επισκοπές ήταν συνήθως μεγαλύτερες. Τα νέα μοναστήρια στις ορεινές κοιλάδες προώθησαν επίσης τον εκχριστιανισμό του πληθυσμού.[2] Σε εκείνη την περίοδο, ο πυρήνας των υπερ-περιφερειακών πολιτικών δυνάμεων βρισκόταν κυρίως βόρεια των Άλπεων, πρώτα στην Αυτοκρατορία των Καρολίδων και αργότερα, μετά τη διαίρεση της, στη Γαλλία και την Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Οι Γερμανοί αυτοκράτορες, οι οποίοι έλαβαν την αυτοκρατορική επιστολή από τον Πάπα στη Ρώμη μεταξύ του 9ου και του 15ου αιώνα, έπρεπε να διασχίσουν τις Άλπεις μαζί με τους συνοδούς τους.

Τον 7ο αιώνα, μεγάλο μέρος των Ανατολικών Άλπεων εποικίστηκε από Σλάβους. Μεταξύ του 7ου και του 9ου αιώνα, το σλαβικό πριγκιπάτο της Καραντανίας υπήρχε ως μια από τις λίγες μη γερμανικές πολιτείες στις Άλπεις. Οι Σλάβοι, που κατοικούσαν στην πλειοψηφία της σημερινής Αυστρίας και Σλοβενίας, εκγερμανίστηκαν σταδιακά από τον 9ο έως τον 14ο αιώνα. Οι σύγχρονοι Σλοβένοι είναι οι νοτιότεροι απόγονοί τους.

Η διαδοχική μετανάστευση και η κατοχή της περιοχής των Άλπεων από τους Αλεμάνους από τον 6ο έως τον 8ο αιώνα είναι επίσης γνωστές μόνο σε περίγραμμα. Για την ιστορία, τη Φραγκική και αργότερα την αυτοκρατορία των Αψβούργων, οι Άλπεις είχαν στρατηγική σημασία ως εμπόδιο, όχι ως τοπίο, και τα αλπικά περάσματα είχαν κατά συνέπεια μεγάλη στρατιωτική σημασία.

Μεταξύ 889 και 973, μια μουσουλμανική κοινότητα υπήρχε στη σημερινή Προβηγκία των Δυτικών Άλπεων. Αυτοί οι «Σαρακηνοί», όπως ήταν γνωστοί, εμπόδισαν τα περάσματα των Άλπεων στους χριστιανούς ταξιδιώτες μέχρι την εκδίωξή τους από τις χριστιανικές δυνάμεις με επικεφαλής τον Άρντουιν Γκλάμπερ το 973, οπότε το διααλπικό εμπόριο μπόρεσε να ξαναρχίσει.[3][4]

Μέχρι την τελική διάλυση της Αυτοκρατορία των Καρολίδων τον 10ο και 11ο αιώνα είναι δυνατό να εντοπιστεί η τοπική ιστορία διαφορετικών τμημάτων των Άλπεων, ιδίως με τις μεταναστεύσεις των Υψηλών Μεσαιωνικών Βαλσερών.

Ύστερη Μεσαιωνική έως Πρώιμη Σύγχρονη Εποχή (1200 έως 1900) Επεξεργασία

Ο Γάλλος ιστορικός Φερνάν Μπρωντέλ, στον περίφημο τόμο του για τον Μεσογειακό πολιτισμό, περιγράφει τις Άλπεις ως «μια εξαιρετική σειρά βουνών από την άποψη των πόρων, των συλλογικών πειθαρχιών, της ποιότητας του ανθρώπινου πληθυσμού και του αριθμού των καλών δρόμων».[5] Αυτή η αξιοσημείωτη ανθρώπινη παρουσία στην περιοχή των Άλπεων δημιουργήθηκε με την πληθυσμιακή αύξηση και την αγροτική επέκταση κατά τον Μεσαίωνα. Στην αρχή μια μικτή μορφή γεωργίας και κτηνοτροφίας κυριάρχησε στην οικονομία. Στη συνέχεια, από τον Ύστερο Μεσαίωνα και μετά, τα βοοειδή έτειναν να αντικαθιστούν τα πρόβατα ως κυρίαρχα ζώα. Σε μερικές περιοχές της βόρειας πλαγιάς των Άλπεων, η κτηνοτροφία προσανατολίστηκε όλο και περισσότερο σε αγορές μεγάλης εμβέλειας και αντικατέστησε πλήρως τη γεωργία. Ταυτόχρονα, άλλα είδη διαπεριφερειακών και διααλπικών ανταλλαγών αυξάνονταν σε σημασία. Το πιο σημαντικό πέρασμα ήταν το Μπρενέρ, το οποίο μπορούσε να φιλοξενήσει την κίνηση των κάρων από τον 15ο αιώνα. Στις Δυτικές και Κεντρικές Άλπεις, τα περάσματα ήταν πρακτικά μόνο από ζώα αγέλης μέχρι την περίοδο γύρω στο 1800.[6]

Η διαδικασία συγκρότησης κράτους στις Άλπεις οδηγήθηκε από την εγγύτητα σε εστιακές περιοχές των ευρωπαϊκών συγκρούσεων, όπως στους ιταλικούς πολέμους του 1494 με 1559. Σε εκείνη την περίοδο οι κοινωνικοπολιτικές δομές των περιοχών των Άλπεων κατακερματίστηκαν. Μπορεί κανείς να εντοπίσει τρία διαφορετικά αναπτυξιακά μοντέλα: ένα του πριγκιπικού συγκεντρωτισμού (Δυτικές Άλπεις), ένα τοπικό-κοινοτικό (Ελβετία) και ένα ενδιάμεσο, που χαρακτηρίζεται από μια ισχυρή αριστοκρατία (Ανατολικές Άλπεις).

Μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα, πολλές κοιλάδες των Άλπεων παρέμειναν διαμορφωμένες κυρίως από αγροτικές και ποιμενικές δραστηριότητες. Η αύξηση του πληθυσμού ευνόησε την εντατικοποίηση της χρήσης γης και τη διάδοση της παραγωγής καλαμποκιού, πατάτας και τυριού. Η μικρή καλλιεργητική περίοδος σε μεγαλύτερα υψόμετρα δεν φαινόταν να αποτελεί εμπόδιο μέχρι το 1700 περίπου. Αργότερα, όμως, έγινε σημαντικό εμπόδιο για την περαιτέρω εντατικοποίηση της γεωργίας, ιδιαίτερα σε σύγκριση με τις γύρω πεδιάδες όπου η παραγωγικότητα της γης αυξήθηκε ραγδαία. Μέσα στην περιοχή των Άλπεων υπήρχε μια εντυπωσιακή διαφορά μεταξύ του δυτικού και του κεντρικού τμήματος, στο οποίο κυριαρχούσαν οι μικρές αγροτικές εγκαταστάσεις, και του ανατολικού τμήματος, που χαρακτηριζόταν από μεσαίες ή μεγάλες φάρμες. Η μετανάστευση στις αστικοποιημένες ζώνες των γύρω περιοχών ήταν ήδη εμφανής πριν από το 1500 και συχνά ήταν προσωρινή. Στις ίδιες τις Άλπεις, η αστικοποίηση ήταν αργή.[7]

Κεντρικές Άλπεις Επεξεργασία

Στις Κεντρικές Άλπεις το κυριότερο γεγονός, στη βόρεια πλευρά της αλυσίδας, είναι ο σταδιακός σχηματισμός από το 1291 έως το 1516 της Ελβετικής Συνομοσπονδίας, τουλάχιστον όσον αφορά τα ορεινά καντόνια, και με ιδιαίτερη αναφορά στις ανεξάρτητες συνομοσπονδίες των Γκριζούν και του Βαλαί, το οποίο έγινε πλήρες μέλος της Συνομοσπονδίας μόλις το 1803 και το 1815 αντίστοιχα. Η έλξη του νότου ήταν πολύ ισχυρή τόσο για τα Καντόνια των Δασών όσο και για το Γκρίζούν, έτσι ώστε και οι δύο προσπάθησαν να εξασφαλίσουν, και στην πραγματικότητα εξασφάλισαν, διάφορα κομμάτια της περιοχής του Μιλάνου.

Το πέρασμα Γκοτχαρντ ήταν γνωστό στην αρχαιότητα ως Adula Mons, αλλά δεν ήταν ένα από τα σημαντικά περάσματα των Άλπεων λόγω του αδιάβατου του φαραγγιού Σούλεγγεν βόρεια του περάσματος. Αυτό άλλαξε δραματικά με την κατασκευή της λεγόμενης Γέφυρας του Διαβόλου μέχρι το έτος 1230. Σχεδόν αμέσως, το 1231, η άλλοτε ασήμαντη κοιλάδα του Ούρι έλαβε αυτοκρατορική αμεσότητα και έγινε η κύρια διαδρομή που ένωνε τη Γερμανία με την Ιταλία. Η ξαφνική στρατηγική σημασία που απέκτησε για τις ευρωπαϊκές δυνάμεις η σημερινή Κεντρική Ελβετία ήταν ένας σημαντικός παράγοντας για το σχηματισμό της Παλαιάς Ελβετικής Συνομοσπονδίας που ξεκίνησε στα τέλη του 13ου αιώνα.

Δυτικές Άλπεις Επεξεργασία

Στην περίπτωση των Δυτικών Άλπεων (εξαιρουμένου του τμήματος από την αλυσίδα του Λευκού όρους έως το πέρασμα Σιμπλόν, που ακολούθησε την τύχη του Βαλαί), ένας παρατεταμένος αγώνας για έλεγχο έλαβε χώρα μεταξύ των φεουδαρχών της Σαβοΐας, του Ντωφινέ και της Προβηγκίας. Το 1349 το Ντωφινέ έπεσε στη Γαλλία, ενώ το 1388 η κομητεία της Νίκαιας πέρασε από την Προβηγκία στον οίκο της Σαβοΐας, που επίσης τότε κατείχε το Πεδεμόντιο καθώς και άλλα εδάφη στην ιταλική πλευρά των Άλπεων. Ο αγώνας περιορίστηκε στο εξής στη Γαλλία και στον οίκο της Σαβοΐας, αλλά σιγά σιγά η Γαλλία κατάφερε να απωθήσει τον οίκο της Σαβοΐας πέρα από τις Άλπεις, αναγκάζοντάς τον να γίνει μια καθαρά ιταλική δύναμη.

Ένα σημείο καμπής στον ανταγωνισμό ήταν η Συνθήκη της Ουτρέχτης (1713). Η τελική πράξη σε αυτόν τον μακροχρόνιο αγώνα έλαβε χώρα το 1860, όταν η Γαλλία απέκτησε με παραχώρηση την υπόλοιπη κομητεία της Νίκαιας και επίσης τη Σαβοΐα, παραμένοντας έτσι ο μοναδικός κυρίαρχος στη δυτική πλαγιά των Άλπεων.

Ανατολικές Άλπεις Επεξεργασία

Οι Ανατολικές Άλπεις είχαν συμπεριληφθεί στη Φραγκική Αυτοκρατορία από τον 9ο αιώνα. Από τον Μεσαίωνα και σε όλη την πρώιμη σύγχρονη εποχή, η πολιτική ιστορία των Ανατολικών Άλπεων μπορεί να θεωρηθεί σχεδόν ολοκληρωτικά ως προς την προέλαση ή την υποχώρηση του οίκου των Αψβούργων. Το αρχικό σπίτι των Αψβούργων ήταν στην κάτω κοιλάδα του Aar, στο κάστρο των Αψβούργων. Έχασαν εκείνη την περιοχή από τους Ελβετούς το 1415, καθώς είχαν χάσει προηγουμένως διάφορα άλλα τμήματα της σημερινής Ελβετίας. Όμως έχτισαν μια εντυπωσιακή αυτοκρατορία στις Ανατολικές Άλπεις, όπου νίκησαν πολυάριθμες μικρές δυναστείες. Κέρδισαν το δουκάτο της Αυστρίας με τη Στυρία το 1282, την Καρινθία και την Καρνιόλα το 1335, το Τυρόλο το 1363 και το Φόραρλμπεργκ σταδιακά από το 1375 έως το 1523, για να μην μιλήσουμε για μικρές «διορθώσεις» των συνόρων στη βόρεια πλαγιά των Άλπεων. Μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο και την κατάρρευση της Αυστροουγγαρίας, υπήρξαν σημαντικές εδαφικές αλλαγές στις Ανατολικές Άλπεις.

Σύγχρονη ιστορία (1900 έως σήμερα) Επεξεργασία

Πληθυσμός Επεξεργασία

Για τη σύγχρονη εποχή είναι δυνατό να προσφερθεί μια ποσοτική εκτίμηση του πληθυσμού της περιοχής των Άλπεων. Στην περιοχή που οριοθετήθηκε από τη Σύμβαση των Άλπεων, υπήρχαν περίπου 3,1 εκατομμύρια κάτοικοι το 1500, 5,8 το 1800, 8,5 το 1900 και 13,9 το 2000.[8]

Κατά τη διάρκεια του δέκατου ένατου και του εικοστού αιώνα συνέβησαν αρκετές σημαντικές αλλαγές. Πρώτον, ο πληθυσμός των Άλπεων χαρακτηριζόταν πλέον από έναν ιδιαίτερο ρυθμό ανάπτυξης, ο οποίος διαφοροποιούνταν όλο και περισσότερο από αυτόν των πιο δυναμικών μη ορεινών περιοχών. Δεύτερον, οι μεταναστευτικές ροές έγιναν όλο και πιο σημαντικές και κατευθύνονταν όλο και περισσότερο προς εξωευρωπαϊκούς προορισμούς. Ξεκινώντας στις αρχές του εικοστού αιώνα, αρκετές περιοχές επηρεάστηκαν από την υπογεννητικότητα.[9] Αυτή η κατάσταση ενίσχυσε την ανισόρροπη κατανομή του πληθυσμού εντός των Άλπεων, επειδή τα αστικά κέντρα σε χαμηλότερα υψόμετρα γνώρισαν έντονη ανάπτυξη και σαφώς έγιναν οι πιο σημαντικές δυναμικές τοποθεσίες κατά τη διάρκεια του εικοστού αιώνα.[10]

Οικονομία Επεξεργασία

Η οικονομία έδειξε επίσης πολλά σημάδια αλλαγής. Πρώτα απ 'όλα, ο αγροτικός τομέας άρχισε να χάνει τη σημασία του και επιδίωξε να επιβιώσει εισάγοντας εξειδικευμένες καλλιέργειες στους πυθμένες των κοιλάδων και ενισχύοντας την κτηνοτροφία σε μεγαλύτερα υψόμετρα. Αυτή η βαθιά μεταμόρφωση οφειλόταν προφανώς στην εξάπλωση της βιομηχανοποίησης στην Ευρώπη κατά τον δέκατο ένατο αιώνα, η οποία είχε τον αντίκτυπό της στις Άλπεις, άμεσα ή έμμεσα. Από τη μια πλευρά, δραστηριότητες όπως η παραγωγή σιδήρου, που είχαν γίνει εξέχουσες κατά την πρώιμη σύγχρονη εποχή, έφθασαν στα όριά τους λόγω του κόστους μεταφοράς και της αυξανόμενης κλίμακας των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων.[11] Από την άλλη πλευρά, στο γύρισμα του 20ου αιώνα, εμφανίστηκαν νέες ευκαιρίες για τον μεταποιητικό τομέα, που οφείλονταν σε μεγάλο βαθμό στην ηλεκτρική ενέργεια, μια από τις κύριες καινοτομίες της δεύτερης βιομηχανικής επανάστασης. Τα άφθονα νερά και οι απότομες πλαγιές έκαναν τις Άλπεις ιδανικό περιβάλλον για την παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας. Ως εκ τούτου, πολλοί βιομηχανικοί χώροι εμφανίστηκαν εκεί.[12]

Γενικά, είναι αξιοσημείωτο ότι ακόμη και αν η σύγχρονη βιομηχανία –τουρισμός, σιδηρόδρομος και αργότερα το σύστημα αυτοκινητοδρόμων– αντιπροσώπευε ευκαιρίες για τις Άλπεις, συμπληρώνοντας το παραδοσιακό άνοιγμά της σε νέες προκλήσεις, είχε επίσης αρνητικές συνέπειες, όπως η ανθρώπινη επίδραση στο περιβάλλον.

Πολιτική ιστορία Επεξεργασία

Όπως και άλλα μέρη της Ευρώπης, η περιοχή των Άλπεων επηρεάστηκε από το σχηματισμό των εθνών - κρατών που προκάλεσαν εντάσεις μεταξύ διαφόρων ομάδων και είχαν συνέπειες για τις παραμεθόριες περιοχές. Σε αυτές τις περιοχές, η καταναγκαστική δύναμη του κράτους έγινε αισθητή πολύ πιο έντονα από ό,τι πριν. Τα σύνορα έχασαν τη διαπερατότητά τους και τώρα διχοτομήθηκαν περιοχές που παλαιότερα χαρακτηρίζονταν από μια κοινή αίσθηση κοινότητας με συνεχείς ανταλλαγές. Κατά τη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου η περιοχή των ανατολικών Άλπεων ήταν ένα από τα επίκεντρα ισχυρών συγκρούσεων.[13]

Μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, οι Άλπεις εισήλθαν σε μια νέα φάση. Ταυτόχρονα, οι περιφερειακές ταυτότητες ενισχύθηκαν και οικοδομήθηκε μια κοινή αλπική ταυτότητα. Ένα αξιοσημείωτο βήμα έγινε το 1991 με την υπογραφή της Σύμβασης των Άλπεων μεταξύ όλων των χωρών των Άλπεων και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτή η διαδικασία ενισχύθηκε με την εμφάνιση ενός νέου συνόλου πολιτιστικών αξιών για τις Άλπεις. Τον 10ο αιώνα, υπήρχε μια ένταση μεταξύ των ρομαντικών υποστηρικτών της «ιερότητας» των αλπικών κορυφών (όπως ο Τζον Ράσκιν) και των σύγχρονων ορειβατών , που προώθησαν την έννοια των Άλπεων ως «παιδική χαρά της Ευρώπης». Τον 20ο αιώνα, τα βουνά απέκτησαν μια σαφώς θετική, εμβληματική, θέση ως μέρη αμόλυντα από ανεπιθύμητες αστικές επιρροές όπως η ρύπανση, ο θόρυβος και ούτω καθεξής.[14]

Τουρισμός και αλπινισμός Επεξεργασία

 
Μνημείο των Οράς-Μπενεντίκτ ντε Σωσύρ και Ζακ Μπαλμά, προς τιμήν της αναρρίχησής τους στο Λευκό όρος

Η γοητεία που άσκησαν οι Άλπεις στους Βρετανούς πρέπει να σχετίζεται με τη γενική αύξηση της γοητείας και της ελκυστικότητας αυτής της οροσειράς κατά τον 18ο αιώνα. Ωστόσο, εμπλέκονταν και οι βρετανικές ιδιαιτερότητες. Παραδοσιακά, πολλοί Άγγλοι ένιωθαν την έλξη της Μεσογείου, που συνδέθηκε με την πρακτική του Grand Tour, και έτσι έπρεπε να διασχίσουν την Ευρώπη και τις Άλπεις για να φτάσουν σε αυτήν.[15] Από τόπο διέλευσης, οι Άλπεις μετατράπηκαν σε τουριστικό προορισμό καθώς αυξανόταν η ροή του κόσμου και των μέσων μεταφοράς. Επιπλέον, με την εφεύρεση νέων αθλημάτων οι Άλπεις έγιναν περιοχή πειραματικής εκπαίδευσης. Οι Άλπεις προσέφεραν σε πολλούς ορειβάτες έναν βαθμό δυσκολίας που ανταποκρίνεται στις προσδοκίες τους.

Η σύγκλιση αυτών των φαινομένων προσέδωσε στον αλπικό τουρισμό κεντρική θέση. Εντάθηκε από τα μέσα του 19ου αιώνα και, παρά τις διακυμάνσεις, δεν θα έχανε ποτέ τη σημασία του. Σιδηροδρομικές εταιρείες, ταξιδιωτικοί οδηγοί, ταξιδιωτικά φυλλάδια και ταξιδιωτικοί πράκτορες ένωσαν τις δυνάμεις τους για να κάνουν τις Άλπεις έναν διάσημο τουριστικό προορισμό. Με τον Τόμας Κουκ ειδικότερα, οι Άλπεις εμφανίστηκαν, ήδη από το 1861, στον κατάλογο των τουριστικών προσφορών και συνέβαλαν καθοριστικά στην καθιέρωση μιας «πραγματικά διεθνούς βιομηχανίας» τουρισμού. Αυτή η τουριστική βιομηχανία ανέπτυξε την υποδομή: σιδηροδρομικές γραμμές, ξενοδοχεία και άλλες υπηρεσίες όπως καζίνο, περιπάτους, βελτιώσεις και τελεφερίκ.[16]

Κατά τον 20ο αιώνα, λοιπόν, οι Άλπεις επηρεάστηκαν από την παγκοσμιοποίηση του τουρισμού, μια διαδικασία που προκάλεσε τον πολλαπλασιασμό των προορισμών του.

Γλωσσική ιστορία Επεξεργασία

Οι Άλπεις βρίσκονται στο σταυροδρόμι της γαλλικής, της ιταλικής, της γερμανικής και νοτιο-σλαβικής γλωσσικής ιστορίας. Λειτουργούν επίσης ως γλωσσικό καταφύγιο, διατηρώντας αρχαϊκές διαλέκτους όπως τα ρομανσικά, τα γερμανικά Walser ή τα λομβαρδικά . Οι εξαφανισμένες γλώσσες που είναι γνωστό ότι ομιλούνταν στην περιοχή των Άλπεων περιλαμβάνουν τη Ραιτική, τη Λεποντική, τη Λιγουριανή και τη Λαγκοβαρδική .

Βιβλιογραφία Επεξεργασία

  • John W. Cole, Eric R. Wolf: The hidden frontier: ecology and ethnicity in an alpine valley, University of California Press (1999),(ISBN 9780520216815) .
  • Histoire des Alpes – Storia delle Alpi – Geschichte der Alpen: ετήσιο περιοδικό της International Society for Alpine History με γαλλικά, ιταλικά και γερμανικά άρθρα και αγγλικές περιλήψεις, Chronos Verlag, Ζυρίχη, από το 1996, ISSN 1660-8070; διαδικτυακή πρόσβαση στη διεύθυνση http://www.arc.usi.ch/labisalp ή http://retro.seals.ch Αρχειοθετήθηκε 2021-09-25 στο Wayback Machine. .
  • Marco Bellabarba, Hannes Obermair, Hitomi Sato (επιμ.): Κοινότητες και συγκρούσεις στις Άλπεις από τον Ύστερο Μεσαίωνα έως την Πρώιμη Νεωτερικότητα. Il mulino – Duncker & Humblot, Μπολόνια-Βερολίνο 2015.(ISBN 978-88-15-25383-5)ISBN 978-88-15-25383-5, και(ISBN 978-3-428-14821-9) .
  • Bergier, Jean-François: Pour une histoire des Alpes, Moyen Âge et Temps modernes. Ashgate, Aldershot UK 1997,(ISBN 0-86078-653-6) .
  • Braudel, Fernand: The Mediterranean and the Mediterranean World in the Age of Philip II, 2. τόμ. University of California Press, Berkeley 1995 (πρώτη γαλλική έκδοση 1949/66).(ISBN 978-0-520-20308-2)ISBN 978-0-520-20308-2
  • Cuaz, Marco: Le Alpi. Il mulino, Μπολόνια 2005,(ISBN 88-15-10535-2) .
  • Dictionnaire encyclopédique des Alpes, 2 τόμοι. Glénat, Γκρενόμπλ 2006,(ISBN 2-7234-3527-X) και 2-7234-5073-2.
  • Fontaine, Laurence: Pouvoir, identités et migrations dans les hautes vallées des Alpes occidentales (XVIIe-XVIIIe siècle). Presses Universitaires de Grenoble, Grenoble 2003.(ISBN 2-7061-1100-3)ISBN 2-7061-1100-3 .
  • Guichonnet, Paul (επιμ. ): Histoire et Civilization des Alpes, 2 τόμ. Εκδόσεις Privat Toulouse and Payot Lausanne 1980,(ISBN 2-7089-2372-2) .
  • Leonardi, Andrea; Hans Heiss (επιμ. ): Tourismus und Entwicklung im Alpenraum, 18.-20. Jahrhundert. Studien-Verlag, Ίνσμπρουκ 2003.(ISBN 978-3-7065-1833-8)ISBN 978-3-7065-1833-8 .
  • Lorenzetti, Luigi; Raul Merzario: Il fuoco acceso. Famiglie e migrazioni alpine nell'Italia d'età moderna. Donzelli editore, Ρώμη 2005.(ISBN 88-7989-987-2)ISBN 88-7989-987-2 .
  • Mathieu, Jon, The Alpine Region, EGO - European History Online, Mainz: Institute of European History, 2017, ανακτήθηκε: 8 Μαρτίου 2021 ( pdf ).
  • Mathieu, Jon: History of the Alps 1500–1900. Περιβάλλον, Ανάπτυξη και Κοινωνία. Μετάφραση Matthew Vester. West Virginia University Press, Morgantown 2009 (πρώτη γερμανική έκδοση 1998),(ISBN 1-933202-34-3) .
  • Mathieu, Jon; Simona Boscani Leoni (επιμ. ): Die Alpen! Zur europäischen Wahrnehmungsgeschichte seit der Renaissance. Peter Lang, Βέρνη 2005,(ISBN 3-03910-774-7) .
  • Reichler, Claude: La découverte des Alpes et la question du paysage. Georg Editeur, Γενεύη,(ISBN 2-8257-0782-1) .
  • Tschofen, Bernhard: Berg, Kultur, Moderne. Volkskundliches aus den Alpen. Sonderzahl-Verlag, Βιέννη 1999.(ISBN 3-85449-163-8)ISBN 3-85449-163-8 .
  • Viazzo, Pier Paolo: Ορεινές κοινότητες. Περιβάλλον, πληθυσμός και κοινωνική δομή στις Άλπεις από τον δέκατο έκτο αιώνα. Cambridge University Press, Cambridge 1989,(ISBN 0-521-30663-9) .
  • Katharina Winckler: Die Alpen im Frühmittelalter: Die Geschichte eines Raumes in den Jahren 500 bis 800. Böhlau, Βιέννη 2012,(ISBN 978-3205787693) ; διαδικτυακή πρόσβαση στη διεύθυνση http://www.oapen.org/home

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. Philippe Della Casa (ed.): Prehistoric alpine environment, society, and economy, Bonn 1999; Pierre Bintz, Thierry Tillet: Migrations et gestions saisonnières des Alpes aux temps préhistoriques, in: Histoire des Alpes 3 (1998), pp. 91–105; Noël Coulet: Vom 13. bis 15. Jahrhundert: die Etablierung der provenzalischen Transhumanz, in: Histoire des Alpes 6 (2001), pp. 147–158.
  2. See e.g. Jochen Martin (ed.), Atlas zur Kirchengeschichte. Die christlichen Kirchen in Geschichte und Gegenwart, Freiburg i. B. 1987.
  3. Wenner, Manfred W. (1980). «The Arab/Muslim Presence in Medieval Central Europe». International Journal of Middle East Studies 12 (1): 59–79. doi:10.1017/S0020743800027136. https://archive.org/details/sim_international-journal-of-middle-east-studies_1980-08_12_1/page/59. 
  4. «Archived copy» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 11 Αυγούστου 2017. Ανακτήθηκε στις 28 Νοεμβρίου 2018. 
  5. Fernand Braudel: The Mediterranean and the Mediterranean World in the Age of Philip II, vol. 1, Berkeley 1995, quote p. 33.
  6. Jean-François Bergier; Gauro Coppola (eds.): Vie di terra e d’acqua. Infrastrutture viarie e sistemi di relazioni in area alpina (secoli XIII-XVI), Bologna 2007.
  7. See the thematic issues of Histoire des Alpes 3 (1998) and 5 (2000).
  8. Jon Mathieu: History of the Alps 1500–1900. Environment, Development, and Society, Morgantown 2009, p. 34-35 (here converted to the area of the Alpine Convention); for the last figure see Alpine Convention: Report on the State of the Alps, Innsbruck 2007, p. 36 (national statistics from 1999 to 2005).
  9. Luigi Lorenzetti, Raul Merzario, Il fuoco acceso. Famiglie e migrazioni alpine nell’Italia dell’età moderna, Rome 2005.
  10. Werner Bätzing: Die Alpen. Entstehung und Gefährdung einer europäischen Kulturlandschaft, München 1991.
  11. An important case study is Luca Mocarelli: La lavorazione del ferro nel Bresciano tra continuità e mutamento (1750–1914), in: Giovanni Luigi Fontana (ed.), Le vie dell’industrializzazione europea. Sistemi a confronto, Bologna 1997, pp. 721–760.
  12. Andrea Bonoldi, Andrea Leonardi (eds.): Energia e sviluppo in area alpina. Secoli XIX e XX, Milan 2004.
  13. See e.g. Gianni Pieropan: Storia della grande guerra sul fronte italiano 1914–1918, Milan 2001.
  14. See e.g. Enrico Camanni: La montagna descritta, in: Le cattedrali della terra, Milan 2000, pp. 160–165.
  15. John Pemble, The Mediterranean passion. Victorians and Edwardians in the South, Oxford 2010.
  16. Laurent Tissot, Naissance d’une industrie. Les Anglais et la Suisse au XIX siècle, Lausanne 2000.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία