Λυκούργος Καλλέργης
Ο Λυκούργος Καλλέργης (Χουμέρι Ρεθύμνης, 7 Μαρτίου 1914 - Αθήνα, 27 Αυγούστου 2011) του Σταύρου ήταν Έλληνας ηθοποιός, σκηνοθέτης, καθηγητής δραματικής, λογοτέχνης, μεταφραστής και βουλευτής του ΚΚΕ.
| Λυκούργος Καλλέργης | |
|---|---|
.jpg) Ο Λυκούργος Καλλέργης σε σκηνή από την ταινία Αθώα ή ένοχη (1963) | |
| Βουλευτής του Ελληνικού Κοινοβουλίου | |
| Περίοδος 20 Νοεμβρίου 1977 – 19 Σεπτεμβρίου 1981 | |
| Προσωπικά στοιχεία | |
| Γέννηση | 7 Μαρτίου 1914, Χουμέρι Ρεθύμνης |
| Θάνατος | 27 Αυγούστου 2011 (97 ετών) Αθήνα |
| Υπηκοότητα | Ελλάδα |
| Πολιτικό κόμμα | ΚΚΕ |
| Σύζυγος | Μαρία Φωκά Τζένη Κολλάρου (ν. 1972) |
| Παιδιά | 2 |
| Επάγγελμα | πολιτικός[1] ηθοποιός σκηνοθέτης μεταφραστής ηθοποιός τηλεόρασης |
Βιογραφικά στοιχεία
ΕπεξεργασίαΓεννήθηκε στις 7 Μαρτίου του 1914 στην Κρήτη, στο Χουμέρι Μυλοποτάμου. Πατέρας του ήταν ο πρωτοπόρος σοσιαλιστής ηγέτης και οργανωτής της πρώτης εργατικής πρωτομαγιάς στην Ελλάδα, Σταύρος Καλλέργης. Μετοίκισε στην Αθήνα σε ηλικία 10 ετών και μετέπειτα, τελειώνοντας τη μέση εκπαίδευση και τη στρατιωτική του θητεία, ξεκίνησε σπουδές στη δραματική σχολή της Λαϊκής Σκηνής του Καρόλου Κουν. [2] Στη σκηνή ανεβαίνει για πρώτη φορά το 1934 με τον ίδιο θίασο στον πρωταγωνιστικό ρόλο του «Πανάρετου» στην περίφημη παράσταση του θιάσου στην Ερωφίλη του Γεώργιου Χορτάτση.
Ιδρυτικό μέλος και πρωταγωνιστής του Θεάτρου Τέχνης (1942-1950), ο Λυκούργος Καλλέργης προσέφερε πάνω από 60 χρόνια υπηρεσίας στο ελληνικό θέατρο, περίοδος κατά την οποία πήρε μέρος σε πολλά έργα, δράματα και κωμωδίες. Υπήρξε επίσης αναγνωρισμένο πρωταγωνιστικό στέλεχος σε διάφορους θιάσους του ελεύθερου θεάτρου και επί 18 χρόνια πρωταγωνιστής του Εθνικού, του οποίου και διετέλεσε καθηγητής της Δραματικής Σχολής. Συμμετείχε σε παραγωγές στην Αθήνα, την επαρχία και το εξωτερικό, ερμηνεύοντας εξέχοντες ρόλους σε θεατρικά έργα του ελληνικού και διεθνούς δραματολογίου: αρχαία τραγωδία, Σαίξπηρ, Ίψεν, Τσέχωφ, Στρίνμπεργκ, Πιραντέλλο, Γκόγκολ, Γκόρκι, κ.ά.. Στη θεατρική του πορεία συνάντησε και συνεργάστηκε με τη Μαρίκα Κοτοπούλη, την Κατερίνα Ανδρεάδη, τον Αιμίλιο Βεάκη, την Κατίνα Παξινού, την Κυβέλη, τον Αλέξη Μινωτή κ.ά..
Μετά τη Μεταπολίτευση ασχολήθηκε με την πολιτική και το 1977 εξελέγη βουλευτής του ΚΚΕ στην Α΄ Περιφέρεια Αθηνών.
Υπήρξε μέλος του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών, όπου για μια δεκαετία υπήρξε Γενικός Γραμματέας (1956-1957) και για μικρό διάστημα Πρόεδρος. Επίσης υπήρξε Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Θεάματος – Ακροάματος καθώς και Αντιπρόεδρος του Ταμείου Συντάξεως Ηθοποιών. Στο διεθνή χώρο είχε λάβει μέρος στα Συνέδρια για την Ειρήνη στη Φραγκφούρτη (1976) και τη Σόφια (1977). Ήταν επίσης μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων, μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Σκηνοθετών, επίτιμο μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών του Πειραιά και επίτιμο μέλος του Φιλολογικού Συλλόγου Παρνασσός.
Ήταν ο μόνος Έλληνας ηθοποιός που είχε τιμηθεί με το «Βραβείο Πιραντέλλο» [εκκρεμεί παραπομπή], ενώ είχε λάβει και το «Βραβείο Βεάκη» [εκκρεμεί παραπομπή] καθώς και τιμητικές διακρίσεις από τον Δήμο Αθηναίων, πολλούς δήμους της χώρας, πολιτιστικούς συλλόγους και φορείς.
Στις 14 Μαΐου 2007 αναγορεύτηκε Επίτιμος Διδάκτωρ του τμήματος Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών [3].
Ο Λυκούργος Καλλέργης είχε νυμφευθεί σε πρώτο γάμο τη θανούσα ηθοποιό Μαρία Φωκά, με την οποία απέκτησε μία κόρη, την Ισμήνη. Από το 1972 ήταν παντρεμένος με την ηθοποιό Τζένη Κολλάρου και απέκτησε ένα γιο, τον Σταύρο.
Ο Λ. Καλλέργης πέθανε στις 27 Αυγούστου 2011 σε ηλικία 97 ετών.[4] Το τελευταίο διάστημα νοσηλευόταν στην εντατική πτέρυγα του νοσοκομείου «Γ. Γεννηματάς», καθώς η επιβαρυμένη υγεία του είχε επιδεινωθεί έπειτα από επέμβαση στο ισχίο.[5]
Επιλεγμένη Φιλμογραφία
Επεξεργασία| Έτος | Τίτλος | Ρόλος |
|---|---|---|
| 1949 | Ο κόκκινος βράχος | Άγγελος Μαρίνης |
| 1950 | Θύελλα στον φάρο (Το σφάλμα μιας μητέρας) | καπεταν-Μπόχαλης |
| 1958 | Ο Μιμίκος και η Μαίρη | Βέμπερ, πατέρας Μαίρης |
| 1959 | Το νησί των γενναίων | ταγματάρχης φον Έρχαρτ |
| Ο Αλή Πασάς και η κυρα-Φροσύνη | ||
| 1960 | Ραντεβού στην Κέρκυρα [6] | εφοπλιστής Λανίτης |
| Στην πόρτα της κολάσεως | παπάς | |
| Ο ξένος της νύχτας | ||
| Πόθοι στα στάχυα | Αντώνης Τσάκας | |
| Ραντεβού στη Βενετία | πλοίαρχος Μαρκάτος | |
| Αμαρτωλά νιάτα | πατέρας | |
| 1961 | Ενώ σφύριζε το τρένο | αστυνόμος Παπαγιάννης |
| 1962 | Οργή | γιατρός |
| Κατρακύλισμα στον βούρκο | Πατεράκης | |
| 1963 | Αμαρτίες γονέων [7] | Νίκος Βαλέρης |
| Σκάνδαλα στο νησί του έρωτα | Δαρζέντας | |
| Συντρίμμια της ζωής | αστυνόμος | |
| Αθώα ή ένοχη | δικηγόρος υπεράσπισης | |
| Καρδιές στην καταιγίδα | πατέρας Βασίλη | |
| Η καρδιά της μάνας | ||
| Λίγο πριν ξημερώσει | ψυχίατρος Σγούρος | |
| 1964 | Ευχή και κατάρα | Πέτρος Βελλίδης |
| Παιδί μου δεν αμάρτησα | ||
| Ευχή και κατάρα | Πέτρος Βελλίδης | |
| 1965 | Θα ζήσω για σένα | Αρβανίτης |
| Οι καταφρονεμένοι | Φαίδων Κάραλης | |
| Ο νικητής | Βασίλης Βασιλειάδης | |
| 1967 | Ήθελε να γίνει βασιλιάς | Γερόλυμος |
| Η ώρα της δικαιοσύνης | Φώτης Αντωνιάδης | |
| 1968 | Ραντεβού με μια άγνωστη | πρόεδρος δικαστηρίου |
| Ένα κορίτσι αλλιώτικο | ||
| Το κορίτσι του λούνα παρκ | Χρήστος Λαμπρινός | |
| Πήρε ο άνεμος τα όνειρά μου | Βασιλειάδης | |
| Η ζωή ενός ανθρώπου | Βασίλης Χατζηπέτρος | |
| Ζήσε για την αγάπη μας | ||
| Οι ελπίδες που ναυάγησαν | Δεληγιάννης | |
| Οι άνδρες δεν λυγίζουν ποτέ | ||
| Η ώρα της οργής | Γιώργος Μπαμίχας | |
| 1969 | Ας με κρίνουν οι ένορκοι | Χρήστος |
| Το κορίτσι του 17 | ||
| Το φθινόπωρο μιας καρδιάς | ||
| Τελευταίο αντίο | ||
| Η δίκη ενός αθώου | ||
| Κυνηγημένη προσφυγοπούλα | άγνωστος | |
| Στον ίλιγγο της ζωής | Τίμος Γεωργίου | |
| Στον ίσκιο του Θεού | Λεωνίδας Μαντίκας | |
| Το τελευταίο αντίο | Νίκος Βαλίδης [8] | |
| Η Οδύσσεια ενός ξεριζωμένου | Εμίν Αγάς | |
| 1970 | Η Μεσόγειος φλέγεται | Δελής |
| Φουκαράδες και λεφτάδες | Βασίλης Βρανάς | |
| Η άγνωστη της νύχτας | Φερώνης | |
| Δεν υπάρχουν λιποτάκτες (Μεγάλες προσδοκίες) | ||
| Μια γυναίκα στην Αντίσταση | συνταγματάρχης Κωλέτης | |
| 1971 | Sex 13 Μποφώρ [9] | Νικόλας |
| Μια γυναίκα, μια αγάπη, μια ζωή | Καλφάρας | |
| 1972 | Ο άγνωστος εκείνης της νύχτας | Καίσαρης |
| Επιχείρηση Κράιπε, ο τάφος του Γ΄ Ράιχ | ||
| Στη θύελλα της μεγάλης αγάπης | ||
| Ένα κορίτσι που τα θέλει όλα | Νέστορας | |
| 1975 | Ο Χριστός ξανασταυρώνεται | παπα-Γρηγόρης |
| 1979 | Απόδραση στην Αθήνα | παπάς |
| 2001 | Αλέξανδρος και Αϊσέ |
Τηλεοπτικές Σειρές
Επεξεργασία| Σελίδα περιεχομένου | Έτος | Κανάλι |
|---|---|---|
| Κεκλεισμένων των θυρών | 1972|1972 | ΕΙΡΤ |
| Στησιχόρου 73 | 1972|1972 | ΥΕΝΕΔ |
| Ανήσυχα νιάτα | 1973|1973 | ΕΙΡΤ |
| Πατέρες της λευτεριάς | 1973|1973 | ΕΙΡΤ |
| Ο Χριστός ξανασταυρώνεται | 1975|1975 | ΕΙΡΤ |
| Οι Πανθέοι | 1977|1977 | ΕΡΤ |
| Γυναικείες μορφές της ελληνικής ιστορίας | 1982|1982 | ΕΡΤ |
| Τα ξύλινα σπαθιά | 1983|1983 | ΕΡΤ |
| Ερωτόκριτος (1984) | 1984|1984 | ΕΡΤ |
| Ημέρες οργής | 1991|1991 | ΕΤ1 |
Θέατρο
Επεξεργασία- Θεσμοφοριάζουσες (1979)
- Κούρος (1977)
- Το ατλαζένιο γοβάκι (1971)
- Μις Μπα (1968)
- Το όνειρο (1963)
- Μια γυναίκα χωρίς σημασία (1954)
- Άμλετ (1954)
- Τζων Γαβριήλ Μπόρκμαν (1948)
- Υπόθεση Ουίσλο (1947)
- Ο ανακριτής έρχεται (1947)
- Για ένα κομμάτι γης (1946)
- Αντιγόνη (1946)
- Ο γάμος της Μπάρμπαρα - Αίτηση σε γάμο - Στις θάλασσες του Βορρά (1946)
- Το πρώτο έργο της Φάννυ (1942)
- Σουάνεβιτς (1942)
Συμπληρωματικός πίνακας θεατρικών παραστάσεων στις οποίες συμμετείχε ο Καλλέργης ως ηθοποιός
Όλες οι πληροφορίες προέρχονται από το έντυπο πρόγραμμα της κάθε παράστασης ή/και από σχετικά δελτία τύπου.
Τηλεοπτικό θέατρο
Επεξεργασία- Πλέι Στρινμπεργκ (1988) ΕΤ1
- Ο θείος Βάνιας (1986) ΕΡΤ (Δεύτερη φορά)
- Οι μικροαστοί (1982) ΕΡΤ
- Ο γλάρος (1981) ΕΡΤ
- Πριν απ' το ηλιοβασίλεμα (1979) ΕΡΤ
- Αγριόπαπια (1977) ΕΡΤ
- Εμείς και ο χρόνος (1977) ΕΡΤ
- Το ατμόπλοιο "Τζοανς Ντανβερς" (1975) ΕΙΡΤ
- Συγνώμη (1975) ΥΕΝΕΔ
- Ο θείος Βάνιας (1974) ΕΡΤ (Πρώτη φορά)
- Άλκηστις (1974) ΒΟΥΛΗ TV
- Στέλλα Βιολάντη (1973) ΥΕΝΕΔ
- Η σιωπή της θάλασσας (1973) ΕΙΡΤ
- Άνοιξις και φθινόπωρο (1972) ΥΕΝΕΔ
- Το φυντανάκι (1972) ΥΕΝΕΔ
- Ο επιθεωρητής έρχεται (1972) ΥΕΝΕΔ
- Το αστεράκι (1972) ΕΙΡΤ
- Η μαργαρίτα (1972) ΕΙΡΤ
- Σεσίλ και Έβελυν (1972) ΕΙΡΤ
- Κύκνειο άσμα (1972) ΥΕΝΕΔ
- Ο κύριος με τα παρφαλά (1972) ΕΙΡΤ
- Η αρκούδα (1972) ΥΕΝΕΔ
- Κηφισοφών (1972) ΥΕΝΕΔ
- Μια τρύπια στον τοίχο (1971) ΥΕΝΕΔ
Επιλεγμένη Εργογραφία
Επεξεργασία- Από τις Εκδόσεις Γκόνη, 4 μεγάλα θεατρικά έργα του Άντον Τσέχωφ και ένα μονόπρακτο, σε έναν τόμο, το 1972.
- Από τις Εκδόσεις Δωδώνη, σε επανέκδοση τα 4 θεατρικά του Τσέχωφ Ο Γλάρος, Θείος Βάνιας, Οι Τρεις Αδελφές, Ο Βυσινόκηπος και 4 μονόπρακτα, Πρόταση Γάμου, Αρκούδα, Ο Γάμος, Το Κύκνειο Άσμα, σε 2 τόμους το 1986.
- Επίσης, από τη Δωδώνη εκδόθηκαν σε μετάφραση του Λ.Κ. τα θεατρικά έργα Εμείς και ο χρόνος του Πρίσλεϋ (1972), Τα Παντρολογήματα του Γκόγκολ (1976), Οι Μικροαστοί του Γκόρκυ (1989) και το μονόπρακτο Ροζαλίντα του Μπάρρυ (1998).
- Το 1995 εκδίδεται από τη Δωδώνη η συλλογή θεωριτικο-πολιτιστικών στοχασμών με τίτλο Συγκομιδή Ιδεών Αγαθών.
- Το 2000 κυκλοφορεί από τον εκδοτικό οίκο Α.Α. Λιβάνη το ιστορικοπολιτικού περιεχομένου έργο Σταύρος Καλλέργης - Το Διεθνές Σοσιελεργατικό Κίνημα από τον 19ο αιώνα και ο υπαρκτός σοσιαλισμός.
- Το 2007 κυκλοφορεί από τις ίδιες εκδόσεις η αυτοβιογραφία του με τίτλο Λυκούργος Καλλέργης: Στο Διάβα του Πολυτάραχου Εικοστού Αιώνα.
Παραπομπές - σημειώσεις
Επεξεργασία- ↑ 64447012-4ddb-4e7d-95f7-598cd00d5bba. Ανακτήθηκε στις 23 Απριλίου 2022.
- ↑ Κυριακός, Κωνστανίνος (2012). Ο"νεαρός"σκηνοθέτης"κύριος"Κάρολος"Κουν"(1939:1942). https://ejournals.lib.auth.gr/skene/article/view/3032/2952.
- ↑ «www.interel.uoa.gr». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Ιουλίου 2003. Ανακτήθηκε στις 15 Ιουλίου 2003.
- ↑ «Έφυγε» σε ηλικία 96 ετών ο ηθοποιός Λυκούργος Καλλέργης, in.gr, 27/8/2011
- ↑ Στην εντατική βρίσκεται ο Λυκούργος Καλλέργης, 17/8/2011
- ↑ Delveroudi, Ελίζα Άννα Δελβερούδη /Prof Eliza Anna (1994-01-01). «1994 - Ο Ιάκωβος Καμπανέλλης και ο ελληνικός κινηματογράφος». ΠΑΝΕΠΙΣΤΉΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΑΡΙΑΔΝΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΉ ΕΠΕΤΗΡΙΔΑ ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΤΟΜΟΣ ΕΒΔΟΜΟΣ. https://www.academia.edu/43072274/1994_%CE%9F_%CE%99%CE%AC%CE%BA%CF%89%CE%B2%CE%BF%CF%82_%CE%9A%CE%B1%CE%BC%CF%80%CE%B1%CE%BD%CE%AD%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CF%82_%CE%BA%CE%B1%CE%B9_%CE%BF_%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%82_%CE%BA%CE%B9%CE%BD%CE%B7%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%BF%CE%B3%CF%81%CE%AC%CF%86%CE%BF%CF%82.
- ↑ Σολδάτος, Γιάννης (1991). Ιστορία του Ελληνικού Κινηματογράφου, τομ. Β. Αθήνα: Αιγόκερως. σελ. 98.
- ↑ Εξάρχου, Καλλιόπη (2021). Δωσίλογοι και μαυραγορίτες στον ελληνικό κινηματογράφο από τη δεκαετία του 1940 έως και τη δεκαετία του 1970. Αθήνα: ΕΑΠ. σελ. 68.
- ↑ «Αποκλειστικό: 3ο Φεστιβάλ Cult Ελληνικού Κινηματογράφου – My Special Valentine». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Φεβρουαρίου 2005. Ανακτήθηκε στις 4 Φεβρουαρίου 2005.
Πηγές
Επεξεργασία- Who's Who, 1979, σ.235.
- Συνέντευξη με την Τζένη Καλλέργη, 2008
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Επεξεργασία- Δ. Λεμπεσοπούλου (1/10/2007) Λ. Καλλέργης, ηθοποιός, σκηνοθέτης, συγγραφέας, μεταφραστής, πολιτικός, Το Καποδιστριακό.
- Ο Λυκούργος Καλλέργης στο retrodb
- Ο Λυκούργος Καλλέργης στο cine.gr
- Ο Λυκούργος Καλλέργης στην IMDb (Αγγλικά)
Λυκούργος Καλλέργης (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
