Σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη

Το σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη, που συχνά αποκαλείται και ως το έγκλημα των Τεμπών ή και εθνική τραγωδία των Τεμπών, συνέβη στις 28 Φεβρουαρίου 2023 στην κοιλάδα των Τεμπών, κοντά στον οικισμό του Ευαγγελισμού Λάρισας, όταν επιβατική αμαξοστοιχία της Hellenic Train συγκρούστηκε μετωπικά με εμπορική αμαξοστοιχία της ίδιας εταιρείας, προκαλώντας τον θάνατο 57 ανθρώπων.

Σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη
Ώρα	23:18 (Ώρα Ανατολικής Ευρώπης)
Ημερομηνία	28 Φεβρουαρίου 2023
Τοποθεσία	Κοντά στον Ευαγγελισμό Τεμπών Λάρισας
Συντεταγμένες	39°50′54″N 22°31′00″E
Αίτια	υπό έρευνα, διαχρονική εγκατάλειψη του σιδηροδρόμου, μνημονιακές συμβάσεις, μείωση προσωπικού ανθρώπινα λάθη απουσία συστημάτων ασφαλείας ελλείψεις σε προσωπικό ρύθμισης της κυκλοφορίας
Θάνατοι	57
Τραυματισμοί	180
Αγνοούμενοι	1 (θεωρείται νεκρή και συμπεριλαμβάνεται στους νεκρούς)

Στις 23:18 ο επιβατικός συρμός Intercity 62 (IC62) που μετέφερε 352 επιβάτες και εκτελούσε τη διαδρομή Αθήνα - Θεσσαλονίκη, συγκρούστηκε μετωπικά με την εμπορική αμαξοστοιχία 63503 που εκτελούσε το δρομολόγιο Θεσσαλονίκη - Θριάσιο. Η σφοδρή σύγκρουση, ο εκτροχιασμός, η πυρόσφαιρα που προκλήθηκε και η πυρκαγιά που ακολούθησε προκάλεσαν τον θάνατο 57 ανθρώπων, συμπεριλαμβανομένων των μηχανοδηγών. Οι σοβαρά τραυματίες ήταν 81, ενώ ελαφρά τραυματίστηκαν 99 άτομα. Πρόκειται για το πιο θανατηφόρο σιδηροδρομικό δυστύχημα που συνέβη στην Ελλάδα ως σήμερα.

Μετά το δυστύχημα σημειώθηκαν ολοήμερες και ολονύχτιες διαμαρτυρίες και συγκρούσεις με την αστυνομία σε όλη την Ελλάδα. Από τις 2 Μαρτίου, οι σιδηροδρομικοί της Hellenic Train και του Μετρό της Αθήνας προχώρησαν σε πολυήμερη απεργία για να διαμαρτυρηθούν για τους κινδύνους που σχετίζονται με το δυστύχημα. Μετά το δυστύχημα, ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών Κώστας Καραμανλής παραιτήθηκε, αναλαμβάνοντας την ευθύνη για το δυστύχημα. Επανεξελέγη ως βουλευτής στις βουλευτικές εκλογές, περίπου 3 μήνες μετά το συμβάν.

Η υπόθεση προκάλεσε καταδίκη του κρατικού χειρισμού της έρευνας, η οποία χαρακτηρίστηκε ψευδής, με την υποτιθέμενη πρόθεση να ολοκληρωθεί πρόωρα. Το γεγονός αυτό προκάλεσε συζήτηση μεταξύ των πολιτών και των μέσων ενημέρωσης σχετικά με την αποτελεσματικότητα της Δικαιοσύνης, ιδίως όσον αφορά ζητήματα αμεροληψίας και ακεραιότητας.

Η κυβερνητική πλειοψηφία της Νέας Δημοκρατίας καταψήφισε πρόταση δυσπιστίας στις 28 Μαρτίου 2024 και στις 7 Μαρτίου 2025, παρά τις κατηγορίες της αντιπολίτευσης σχετικά με τους χειρισμούς της κυβέρνησης Κυριάκου Μητσοτάκη.

Προειδοποιήσεις πριν από το δυστύχημα

Πριν από το δυστύχημα είχαν γίνει έγγραφες προειδοποιήσεις, κινητοποιήσεις και νομικές ενέργειες των εργαζομένων στο σιδηροδρομικό δίκτυο, όσον αφορά στην υποστελέχωση, στην ανεπαρκή συντήρηση και στην έλλειψη βασικών συστημάτων λειτουργίας και ασφαλείας των σιδηροδρόμων. Με εμπιστευτική επιστολή, το 2021, ο τότε διευθύνων σύμβουλος της ΤΡΑΙΝΟΣΕ, προειδοποιούσε για τον κίνδυνο «να υπάρξει ένα συμβάν μέγιστης σοβαρότητας» στον σιδηρόδρομο. Ακόμη, το 2022 ο πρόεδρος της αρμόδιας επιτροπής για το Ευρωπαϊκό Σύστημα Ελέγχου Αμαξοστοιχιών [ETCS] (αριθμός σύμβασης 10005, άμεσα εξαρτημένη από την 717), στην επιστολή παραίτησής του επισήμανε τις αδικαιολόγητες καθυστερήσεις, σε συνδυασμό με τις 11 παρατάσεις, στην υλοποίηση της σύμβασης 717/2014 της ΕΡΓΟΣΕ καθώς και τη μη τήρηση της σύμβασης σε επί μέρους τμήματα των γραμμών.

Ο εκτελεστικός διευθυντής του Οργανισμού Σιδηροδρόμων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Γιόζεφ Ντοπελμπάουερ, είχε δηλώσει ότι η Ελλάδα είναι στις τελευταίες θέσεις όσον αφορά την ασφάλεια του σιδηροδρομικού δικτύου και ανέφερε ότι υπάρχει διαπιστωμένο θέμα με τον Εθνικό Οργανισμό Διερεύνησης Αεροπορικών και Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων και Ασφάλειας Μεταφορών (ΕΟΔΑΣΑΑΜ), ο οποίος δεν είχε στελεχωθεί ποτέ, ενώ χαρακτήρισε προβληματικό το γεγονός ότι η θέση σε λειτουργία του Eυρωπαϊκού Συστήματος Διαχείρισης της Σιδηροδρομικής Κυκλοφορίας [ERTMS] αναβλήθηκε για το 2023.

Στην Βουλή, υπό την κυβέρνηση Τσίπρα, ο ανεξάρτητος βουλευτής Νίκος Νικολόπουλος είχε καταγγείλει την λειτουργία της ΕΡΓΟΣΕ αλλά και τις τεράστιες καθυστερήσεις του έργου (2015 έως 2019), ενώ ο βουλευτής της ΝΔ Χρήστος Κέλλας είχε υποβάλει ερώτηση σχετικά με την μη υπογραφή συμπληρωματικής σύμβασης για να ολοκληρωθεί η σύμβαση 717 για την ανάταξη της σηματοδότησης και της τηλεδιοίκησης. Επί κυβερνήσεων Μητσοτάκη, οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ Αλέξανδρος Μεϊκόπουλος, Νίκος Παππάς και Διονύσης Καλαματιανός είχαν θίξει ζητήματα απαξίωσης του σιδηροδρόμου και σοβαρές ελλείψεις στη τηλεδιοίκηση.

Στις 7 Φεβρουαρίου 2023, η συνδικαλιστική οργάνωση των εργαζομένων «Δημοκρατική Ενωτική Συνδικαλιστική Κίνηση Σιδηροδρομικών» (πρόσκειται στο ΚΚΕ), είχε εκδώσει σχετική ανακοίνωση όπου αναφερόταν το ενδεχόμενο δυστυχήματος ως απόρροια των παραλείψεων στο σιδηροδρομικό δίκτυο, ενώ το Νοέμβριο 2022 είχαν στείλει εξώδικο προς το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, τον ΟΣΕ, τη Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων και την Hellenic Train.

Περίπου έναν μήνα πριν το δυστύχημα, στις 19 Ιανουαρίου 2023 ο βουλευτής του ΚΚΕ Χρήστος Κατσώτης ανέφερε ότι εκκρεμούν σημαντικές εγκαταστάσεις στο δίκτυο και προειδοποιούσε για τυχόν ατυχήματα ή δυστυχήματα, ενώ ο αρμόδιος υπουργός, Κώστας Καραμανλής, σε συζήτηση κατά την διάρκεια κοινοβουλευτικού ελέγχου για το καθεστώς λειτουργίας του σιδηροδρομικού δικτύου, που πραγματοποιήθηκε 10 ημέρες πριν το δυστύχημα, στις 20 Φεβρουαρίου 2023, είχε δηλώσει ότι «είναι ντροπή και θα έπρεπε να ντρέπεστε να μιλάτε για την ασφάλεια των σιδηροδρόμων».

Συμβάν

H Η/Α 120-030 τύπου Siemens HellasSprinter, η οποία ενεπλάκη στο δυστύχημα ως επικεφαλής της εμπορικής αμαξοστοιχίας, στον Σιδηροδρομικό Σταθμό Αθηνών τον Ιανουάριο του 2023

Επιβατάμαξα Β' θέσης (τύπου BMZ), 66 επιβατών, κατασκευής ENAE/Temoinsa/SiemensAG/ΣΗΜΕΝΣ ΑΕ (Προγραμματική Συμφωνία 41α), η οποία χρησιμοποιείται από την Hellenic Train στις υπηρεσίες InterCity του ελληνικού σιδηροδρομικού δικτύου

Η επιβατική αμαξοστοιχία IC62, με επικεφαλής την ηλεκτροκίνητη μηχανή έλξης Siemens HellasSpriner 120-023, η οποία επρόκειτο να αναχωρήσει από την Αθήνα για τη Θεσσαλονίκη στις 19:22 της 28ης Φεβρουαρίου 2023, ξεκίνησε με ολιγόλεπτη χρονική καθυστέρηση, γύρω στις 19:30. Πολλοί από τους επιβαίνοντες ήταν νέοι, αρκετοί και φοιτητές, που επέστρεφαν στη Θεσσαλονίκη μετά από το τριήμερο της Καθαράς Δευτέρας. Η αμαξοστοιχία IC62 αναχώρησε με 48 λεπτά καθυστέρηση από τον σιδηροδρομικό σταθμό Παλαιοφαρσάλου, λόγω ενός περιστατικού που προηγήθηκε, και έφτασε στην Γραμμή 2 του σιδηροδρομικού σταθμού Λαρίσης με μεγάλη καθυστέρηση, στις 23:02, αποβιβάζοντας 81 επιβάτες. Στη συνέχεια αναχώρησε με 352 επιβάτες στις 23:04, αντί για τις 22:11, εισερχόμενη -μετά από εσφαλμένο χειρισμό του σταθμάρχη Λάρισας- από το κλειδί 118 που βρίσκεται στην βόρεια έξοδο του σταθμού, στη γραμμή καθόδου.

Ταυτόχρονα, η εμπορευματική αμαξοστοιχία 63503, με τις ηλεκτροκίνητες μηχανές έλξης Siemens HellasSpriner 120-022 και 120-012, έχοντας καθυστερήσει περίπου μια ώρα να αναχωρήσει από την Θεσσαλονίκη, πορευόταν από τη Θεσσαλονίκη προς την Λάρισα, με τελικό προορισμό το εμπορευματικό κέντρο στο Θριάσιο Αττικής, στην ίδια καθοδική γραμμή. Η αμαξοστοιχία αποτελούνταν από δύο ηλεκτράμαξες και δεκατρείς φορτάμαξες. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, οι πρώτες τρεις φορτάμαξες περιείχαν λαμαρίνες εναποτεθειμένες και οι επόμενες δέκα είχαν από ένα εμπορευματοκιβώτιο η κάθε μια, εκ των οποίων τα πρώτα οκτώ ήταν φορτωμένα, ενώ τα δύο τελευταία ήταν άδεια. H επιβατική αμαξοστοιχία αποτελούνταν από μια ηλεκτράμαξα και 8 επιβατάμαξες.

Η μετωπική σύγκρουση των δύο αμαξοστοιχιών σημειώθηκε στις 23:18:28. Το τμήμα όπου σημειώθηκε το ατύχημα, 27,3 χιλιόμετρα βόρεια της Λάρισας, ήταν διπλής τροχιάς και ηλεκτροδοτούμενο, όμως η τηλεδιοίκηση Λάρισας (θέση «Ζάχαρη») είχε καταστραφεί λόγω πυρκαγιάς τον Ιούνιο του 2019, οπότε η χάραξη των διαδρομών γινόταν χειροκίνητα και ανά μικρότερα τμήματα από τα σταθμαρχεία. Η επιβατική και η εμπορευματική αμαξοστοιχία συγκρούστηκαν μετωπικά στα μισά της διαδρομής μεταξύ του Σ.Σ. Ευαγγελισμού και του Σ.Σ. Ραψάνης, καθώς η επιβατική αμαξοστοιχία έβγαινε από την μικρή σήραγγα του ανισόπεδου κόμβου κάτω από τον Αυτoκινητόδρομο Α1. Το επιβατικό τρένο κινούταν με ταχύτητα 160 χλμ/ώρα, ενώ βρισκόταν στην αριστερή, μη προβλεπόμενη, σιδηροδρομική τροχιά, όπου πορευόταν και η εμπορική αμαξοστοιχία, με αντίθετη φορά κίνησης και ταχύτητα περίπου 100 χλμ./ώρα. Από τη σύγκρουση, τα περισσότερα βαγόνια του επιβατικού τρένου εκτροχιάστηκαν, ενώ τη στιγμή της σύγκρουσης, προκλήθηκε ακαριαία πυρόσφαιρα και πυρκαγιά, που κατέκαψε τα δύο μπροστινά βαγόνια της επιβατικής αμαξοστοιχίας. Σύμφωνα με τον τότε περιφερειάρχη Θεσσαλίας, Κωνσταντίνο Αγοραστό, τα βαγόνια 1 και 2 της επιβατικής αμαξοστοιχίας κάηκαν ολοσχερώς, ενώ το ΕΚΑΒ Θεσσαλίας ανέφερε ότι 2 με 3 βαγόνια είχαν πολτοποιηθεί ως αποτέλεσμα της σύγκρουσης.

Στο σημείο της σύγκρουσης επιχείρησαν 17 οχήματα και 150 πυροσβέστες για την κατάσβεση της φωτιάς, ενώ έγιναν προσπάθειες διάσωσης με περίπου 40 ασθενοφόρα και περισσότερους από 30 αστυνομικούς. Χρησιμοποιήθηκαν γερανοφόρα φορτηγά για την ανάσυρση των βαγονιών και για τον απεγκλωβισμό ατόμων. Από τους επιζώντες επιβάτες, οι 250 μεταφέρθηκαν με πούλμαν στη Θεσσαλονίκη. Υπήρξε επικοινωνία με τον Ελληνικό Στρατό για βοήθεια.

Θύματα

Η Hellenic Train, ιδιοκτήτρια εταιρεία της επιβατικής αμαξοστοιχίας, σύμφωνα με την αναφορά που έδωσε στις αρμόδιες αρχές, υπολόγισε καταρχάς τον αριθμό των επιβατών σε περίπου 350. Σε ανακοίνωση της αναφέρει ότι δεν υπάρχει ακριβής εικόνα, πέραν των διαδικτυακών εισιτηρίων που εκδόθηκαν, όσον αφορά το συνολικό αριθμό των επιβαινόντων και τα ονομαστικά τους στοιχεία.

Στο δυστύχημα σκοτώθηκαν 57 άνθρωποι. Οι νεκροί ταυτοποιήθηκαν πλην μίας αγνοούμενης, για την οποία δεν βρέθηκε δείγμα DNA. Τα περισσότερα από τα θύματα ήταν Έλληνες, μεταξύ των οποίων δύο Ελληνοκύπριοι. Ακόμη, μεταξύ των νεκρών ήταν έξι Αλβανοί, ένας Ρουμάνος, ένας Σύρος και ένας υπήκοος Μπανγκλαντές. Η ταυτοποίηση ορισμένων θυμάτων υπήρξε ιδιαίτερα δύσκολη λόγω των υψηλών θερμοκρασιών που αναπτύχθηκαν κατά την πυρκαγιά κι έφτασαν τους 1.300 βαθμούς Κελσίου στο εσωτερικό του πρώτου βαγονιού.

Τουλάχιστον 180 από τους επιζώντες επιβάτες είχαν τραυματιστεί, εκ των οποίων οι 81 σοβαρά και οι 99 ελαφρά. Από τους τραυματίες, 66 νοσηλεύτηκαν σε νοσοκομεία της Λάρισας και της Θεσσαλονίκης, ενώ 6 νοσηλεύτηκαν σε μονάδες εντατικής θεραπείας. Ένας τραυματίας του τρίτου βαγονιού παραμένει έως σημερα σε κώμα.

Τέσσερις πυροσβέστες που επιχειρούσαν στα συντρίμμια τραυματίστηκαν, διότι φορούσαν ακατάλληλες στολές, οι οποίες δεν μπορούσαν να τους προστατεύσουν από χημικά εγκαύματα.

Ονόματα των θανόντων

Τα ονόματα των θυμάτων της τραγωδίας των Τεμπών στην διαδήλωση της Αθήνας, στις 28 Φεβρουαρίου 2025.

Στο δυστύχημα σκοτώθηκαν 57 άνθρωποι, οι περισσότεροι νέοι φοιτητές, εργαζόμενοι και συνταξιούχοι. Έντεκα από τα θύματα ήταν εργαζόμενοι του σιδηροδρόμου.

1. Παναγιώτης Μπουρνάζης του Ευαγγέλου, 14 ετών, μαθητής από τη Θεσσαλονίκη, είχε γενέθλια την επόμενη μέρα.
2. Αναστασία Παπαγγελή, 18 ετών, φοιτήτρια γεωπονικής σχολής του Α.Π.Θ., από τα Καλάβρυτα.
3. Χρυσή (Χρύσα) Πλακιά, 19 ετών, φοιτήτρια αισθητικής, με καταγωγή από την Καλαμπάκα, δίδυμη της Θώμης, ξαδέλφη της Αναστασίας.
4. Θωμαή (Θώμη) Πλακιά, 19 ετών, φοιτήτρια φαρμακευτικής του ΑΠΘ, με καταγωγή από την Καλαμπάκα, δίδυμη της Χρυσής, ξαδέλφη της Αναστασίας.
5. Αναστασία-Μαρία Πλακιά, 19 ετών, φοιτήτρια αισθητικής στη Θεσσαλονίκη, καταγόταν από την Καλαμπάκα, ξαδέλφη των προαναφερθέντων διδύμων.
6. Μαρία-Θωμαή (Μάρθη) Ψαροπούλου, 19 ετών, από το Πανόραμα Θεσσαλονίκης.
7. Φραντσέσκα Μπέζα, 20 ετών, φοιτήτρια τμήματος Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών του ΠΑ.ΜΑΚ, από το Πανόραμα Θεσσαλονίκης.
8. Κλαούντια-Αλεξάνδρα Λάτα, 20 ετών, φοιτήτρια του Ιατρικού Τμήματος της Στρατιωτικής Σχολής Αξιωματικών Σωμάτων Θεσσαλονίκης, από τη Λάρισα.
9. Ελένη Τσίντζα, 20 ετών, φοιτήτρια Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του ΑΠΘ, από τα Κουφάλια Θεσσαλονίκης.
10. Αναστάσιος Κουτσόπουλος 21 ετών, φοιτητής γεωπονικής του Α.Π.Θ., από την Καρδίτσα.
11. Αφροδίτη Τσιωμά, 22 ετών, αισθητικός, από τη Θεσσαλονίκη.
12. Ιφιγένεια Μήτσκα, 22 ετών, απόφοιτος της Ανώτερης Σχολής Τουριστικής Εκπαίδευσης Ρόδου, από τα Γιαννιτσά.
13. Ιορδάνης Αδαμάκης, 23 ετών, ποδοσφαιριστής του ΑΟ Υπάτου, από την Καβάλα.
14. Εριέττα Μόλχο, 23 ετών, φοιτήτρια του τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Α.Π.Θ. με καταγωγή από τη Θεσσαλονίκη (αγνοούμενη που θεωρείται νεκρή),
15. Γεώργιος Παπάζογλου, 23 ετών, φοιτητής Τμήματος Φυσικής του Α.Π.Θ., από τη Θεσσαλονίκη.
16. Ντενίς Ρούτσι, 23 ετών, από την Αθήνα.
17. Αγάπη Τσακλίδου, 23 ετών, φοιτήτρια στο Τμήμα Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών του ΑΠΘ, από τη Θεσσαλονίκη.
18. Κυπριανός Παπαϊωάννου, 23 ετών, φοιτητής Νομικής του Α.Π.Θ., από την Κύπρο.
19. Νικήτας Καραθεοδώρου, 24 ετών, πυροσβέστης, από τη Θεσσαλονίκη.
20. Άγγελος Τηλκερίδης, 23 ετών, από την Ειρηνούπολη Νάουσας.
21. Καλλιόπη (Κέλλυ) Πορφυρίδου, 23 ετών, φοιτήτρια στη Θεολογική σχολή του Α.Π.Θ., από τη Θεσσαλονίκη.
22. Αναστασία Αδαμίδη, 25 ετών, απόφοιτος Οδοντιατρικής Σχολής του Α.Π.Θ. από την Πάφο, Κύπρο.
23. Δήμητρα-Ευαγγελία Καπετάνιου, 25 ετών, απόφοιτος του τμήματος Νηπιαγωγών του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης.από τη Θεσσαλονίκη.
24. Ελισάβετ Χατζηβασιλείου, 27 ετών, σοπράνο, από το Ωραιόκαστρο Θεσσαλονίκης.
25. Δημήτριος Ασλανίδης, 27 ετών, από τη Θεσσαλονίκη.
26. Σωτήριος Καραγεωργίου, 28 ετών, από τη Μελίκη Ημαθίας, ζούσε στη Θεσσαλονίκη.
27. Δημήτριος Οικού, 28 ετών, μηχανοδηγός, από την Αλεξανδρούπολη, ανιψιός του ηθοποιού και σεναριογράφου, Νίκου Σταυρακούδη.
28. Ιωάννης Καρασάββας, 28 ετών, φοιτητής επί πτυχίω στο ΠΑ.ΜΑΚ, από τη Θεσσαλονίκη.
29. Νικόλαος Ναλμπάντης, 29 ετών, μηχανοδηγός, με καταγωγή από την Έδεσσα.
30. Ελπίδα Χούπα, 29 ετών, απόφοιτος του τμήματος Πολιτικών Μηχανικών Πάτρας και φοιτήτρια Αρχιτεκτονικής στο Α.Π.Θ, από την Αταλάντη Φθιώτιδας
31. Παναγιώτης Χατζηχαραλάμπους, 29 ετών, εργαζόμενος του ΟΣΕ (ελεγκτής εισιτηρίων), από την Αθήνα.
32. Δημήτριος Μασσαλής, 30 ετών, ο δεύτερος μηχανοδηγός της εμπορικής αμαξοστοιχίας, από Αθήνα.
33. Σοφία-Ειρήνη Ταχμαζίδου, 32 ετών, εργαζόμενη, ανιψιά του δημάρχου Λαγκαδά, από τη Θεσσαλονίκη.
34. Βάιος Βλάχος, 34 ετών, γεωτεχνικός μηχανικός και απόφοιτος του Α.Π.Θ., από την Καρδίτσα.
35. Mia Mohhammad Edris, 34 ετών, από το Μπαγκλαντές.
36. Αθηνά Κατσάρα, 35 ετών, μητέρα ενός δίχρονου αγοριού, από την Κατερίνη.
37. Σπυρίδων Βούλγαρης, 35 χρονών, ο ένας εκ των δύο μηχανοδηγών της εμπορικής αμαξοστοιχίας, από το Λιανοκλάδι Φθιώτιδας.
38. Culea Ionel, 35 ετών, από τη Βραΐλα, Ρουμανία.
39. Έλενα Δουρμίκα, 36 ετών, υπηρετούσε ως ΕΠΟΠ στον 1ο Λόχο Διαβιβάσεων στη Βέροια, ήταν μητέρα δύο μικρών αγοριών.
40. Ebrahim Masri, 42 ετών, Σύρος πρόσφυγας, ταυτοποιήθηκε μέσω δείγματος DNA που εστάλη από τον αδελφό του από την Ολλανδία.
41. Βάια Μπλέκα-Καρακώστα, 43 ετών, νοσηλεύτρια στην Παθολογική Κλινική στο Γενικό Κρατικό Νοσοκομείο Λάρισας, από τον Τύρναβο.
42. Ιωάννης Βουτσινάς, 49 ετών, από τον Πειραιά.
43. Ανδρέας Παυλίδης, 49 ετών, περιβαλλοντολόγος, από τη Θεσσαλονίκη.
44. Βασίλειος-Κυριάκος Κωττάς, 50 ετών, Εμπορικός Αντιπρόσωπος, από το Πανόραμα Θεσσαλονίκης.
45. Μαρία Μουρτζάκη, 52 ετών, εργαζόταν στο κυλικείο του τρένου, από το Ηράκλειο.
46. Βαγγέλης Μπουρνάζης, 54 ετών, συνταξιούχος αστυνομικός, από τη Θεσσαλονίκη, πατέρας του Παναγιώτη.
47. Βασιλική Χλωρού, 55 ετών, μητέρα του αθλητή Χριστόφορου-Άγγελου Κωνσταντινίδη (κρίκοι), από τη Θεσσαλονίκη.
48. Χρυσή Κουκαριώτου, 55 ετών, καταγόταν από την Αδριανή Δράμας και ζούσε στη Θεσσαλονίκη.
49. Μαρία Εγούτ, 56 ετών, διοικητική υπάλληλος του νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ και μητέρα του ηθοποιού και σκηνοθέτη Θοδωρή Ελευθεριάδη, από τη Θεσσαλονίκη.
50. Ιωάννης Τζοβάρας, 56 ετών, με καταγωγή από τη Στυλίδα Φθιώτιδας, εργαζόμενος της Hellenic Train (ελεγκτής εισιτηρίων).
51. Μαρία Μιάρη, 56 ετών, καταγόταν από τους Βιταλάδες Κέρκυρας και ήταν εργαζόμενη της Hellenic Train.
52. Γεώργιος Φωτόπουλος, 57 ετών, από την Ελβετία.
53. Γεώργιος Κουτσούμπας, 59 ετών, μηχανοδηγός της επιβατικής αμαξοστοιχίας, από την Αμαλιάδα, κατοικούσε μόνιμα στη Θεσσαλονίκη.
54. Bozo Pavlini, 62 ετών, από την Αλβανία, εργαζόμενος στη Hellenic Train, στο κυλικείο αμαξοστοιχιών.
55. Ιωάννης Καριώτης, 63 ετών, από το χωριό Συκάμινο του Δήμου Ωρωπού, εργαζόμενος της Hellenic Train (ελεγκτής εισιτηρίων).
56. Ευαγγελία Ντος Σάντος Σίλβα - Κουκαριώτη, 63 ετών, από την Αδριανή Δράμας, ζούσε μόνιμα στη Γερμανία.
57. Γεώργιος Κυριακίδης, 67 ετών, πατέρας δύο παιδιών και είχε επτά εγγόνια, κάτοικος Κορδελιού Θεσσαλονίκης.

Εθνικό πένθος

Στην Ελλάδα κηρύχθηκε τριήμερο εθνικό πένθος, από την 1η μέχρι τις 3 Μαρτίου και οι νεκροί κηδεύθηκαν δημοσία δαπάνη.

Στην Κύπρο, ο πρόεδρος Νίκος Χριστοδουλίδης, κήρυξε τριήμερο εθνικό πένθος, από τις 3 μέχρι τις 5 Μαρτίου, λόγω των δύο Ελληνοκυπρίων φοιτητών που σκοτώθηκαν. Στην Αλβανία, ο πρωθυπουργός Έντι Ράμα, κήρυξε ημέρα εθνικού πένθους την 5η Μαρτίου στη μνήμη των πέντε Αλβανών που σκοτώθηκαν. Μεσίστιες ήταν οι σημαίες και στο κτίριο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στις Βρυξέλλες στη μνήμη των θυμάτων.

Άμεσα επακόλουθα

Μετά το δυστύχημα, οργανώθηκε έκτακτη σύσκεψη από την κυβέρνηση και ο υπουργός Υγείας, Θάνος Πλεύρης, επισκέφθηκε το σημείο. Η πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου διέκοψε την επίσημη επίσκεψή της στη Μολδαβία και επέστρεψε στην Ελλάδα. Επισκέφθηκε τον τόπο του δυστυχήματος και στη μνήμη των θυμάτων άφησε λουλούδια στα συντρίμμια ενός βαγονιού. Σε δήλωσή της χαρακτήρισε το συμβάν «αδιανόητη τραγωδία» και ευχαρίστησε τα σωστικά συνεργεία και το ιατρικό προσωπικό. Το σημείο του δυστυχήματος επίσης επισκέφτηκαν ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών Κώστας Καραμανλής, ο οποίος παραιτήθηκε το απόγευμα της 1ης Μαρτίου, αλλά αργότερα επανεξελέγη στις βουλευτικές εκλογές Μαΐου του 2023. Ακόμη το επισκέφτηκαν ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, Αλέξης Τσίπρας, ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ Νίκος Ανδρουλάκης, και ο γενικός γραμματέας του ΚΚΕ, Δημήτρης Κουτσούμπας, που εξέφρασαν την απογοήτευση τους προς τον χειρισμό της κατάστασης από τη κυβέρνηση. Ο διευθύνων σύμβουλος του ΟΣΕ, Σπύρος Πατέρας και ο διευθύνων σύμβουλος της ΕΡΓΟΣΕ, Χρήστος Βίνης, παραιτήθηκαν μετά το δυστύχημα.

Στις 8 Μαρτίου, ο υπουργός Επικρατείας Γιώργος Γεραπετρίτης, που ανέλαβε τις αρμοδιότητες του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, ανακοίνωσε τη λήψη μέτρων για την ασφάλεια των τρένων όπως η ύπαρξη διπλής βάρδιας χωρίς εξαιρέσεις στα σταθμαρχεία και η μείωση της ταχύτητας των αμαξοστοιχιών.

Κατά τη διάρκεια επίσκεψης στο σταθμαρχείο της Λάρισας, ο τότε υφυπουργός Μεταφορών, Μιχάλης Παπαδόπουλος προσπάθησε να παρουσιάσει τον πίνακα τοπικού χειρισμού ως «σύστημα τηλεδιοίκησης». Αυτή την άποψη φαίνεται να υποστήριξε και ο τότε υπουργός Υποδομών και Μεταφορών Γιώργος Γεραπετρίτης. Ωστόσο, ο σταθμάρχης διευκρίνισε ότι το σύστημα αυτό δεν είναι τηλεδιοίκηση, αφού ελέγχει μόνο ένα μικρό τμήμα της σιδηροδρομικής γραμμής. Ο υφυπουργός δεν δέχτηκε αυτή την εξήγηση και αποχώρησε από το σημείο, λέγοντας μάλιστα σε άνθρωπο που βρισκόταν δίπλα στον σταθμάρχη την φράση «πες του να σταματήσει», ώστε να μην συνεχιστεί ο αποκαλυπτικός διάλογος.

Αίτια σύγκρουσης

Σύμφωνα με τον επιθεωρητή του ΟΣΕ, τα αίτια του δυστυχήματος συνοψίζονται, πρώτον στην άκαιρη διέλευση της επιβατικής αμαξοστοιχίας λόγω καθυστέρησης, δεύτερον στην απουσία επικοινωνίας μεταξύ του μηχανοδηγού της εμπορικής αμαξοστοιχίας και του σταθμάρχη, τρίτον στην εγκατάλειψη των πόστων εν ώρα υπηρεσίας από δύο σταθμάρχες, και τέλος στην ολιγωρία ως προς την ολοκλήρωση του ERTMS.

Το πόρισμα της τριμελούς Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων το 2023 έκρινε ότι η μετάταξη του σταθμάρχη Λάρισας, που είχε βάρδια τη στιγμή του δυστυχήματος, ήταν παράνομη και ότι η εκπαίδευσή του ήταν «καταφανώς ελλιπής». Η αίτηση του για μετάταξη κατατέθηκε στο πλαίσιο του Α’ Κύκλου Κινητικότητας έτους 2022 στις 13 Απριλίου 2022, ενώ ακολούθησε η έγκριση του νέου Οργανογράμματος και επικαιροποιήθηκε ο Εσωτερικός Κανονισμός Λειτουργίας του ΟΣΕ στις 20 Απριλίου 2022. Η μετάταξη του σταθμάρχη ολοκληρώθηκε στις 30 Ιουνίου. Στο άρθρο 33 του Κανονισμού ΟΣΕ αναγράφεται ότι η μετάταξη επιτρέπεται με προσόντα αλλά «εκτός της ηλικίας», ενώ αντίθετα η θέση του σταθμάρχη στο περίγραμμα της κινητικότητας είχε, ως πρόσθετο προσόν, όριο ηλικίας τα 48 έτη.

H έκθεση δικαστικών πραγματογνωμόνων που παραδόθηκε στον εφέτη ανακριτή Λάρισας τον Ιούνιο του 2023 γνωμοδότησε ότι, εκτός από ανθρώπινα λάθη, η απουσία βασικών συστημάτων λειτουργίας και ασφαλείας ήταν επίσης κύρια αίτια που οδήγησε στο δυστύχημα. Οι πραγματογνώμονες επισημαίνουν ότι η τηλεδιοίκηση εντός των σταθμών αλλά και στην ανοιχτή γραμμή δεν λειτουργούσε. Στην έκθεση αναφέρεται ότι «η ορθή φωτοσήμανση και η επαρκώς εξοπλισμένη και επανδρωμένη υπηρεσία τηλεδιοίκησης θα απέτρεπαν το συμβάν». Σε ό,τι αφορά τα ανθρώπινα λάθη, οι πραγματογνώμονες διαπιστώνουν ότι ο σταθμάρχης Λάρισας δεν έκανε ηλεκτρονική χάραξη της διαδρομής, όπως ορίζει ρητώς έγγραφο της Διεύθυνσης Κυκλοφορίας του ΟΣΕ, εξασφαλίζοντας την πορεία του συρμού στη γραμμή ανόδου, και δεν έλεγξε ως όφειλε τα κλειδιά αλλαγών γραμμής και συγκεκριμένα του 118, με συνέπεια η επιβατική αμαξοστοιχία να εισέλθει και κινηθεί στη γραμμή καθόδου. Η έκθεση εντοπίζει επίσης ευθύνες και στο μηχανοδηγό του επιβατικού διότι δεν ενημέρωσε τον σταθμάρχη όταν άλλαξε πορεία από τη γραμμή ανόδου στη γραμμή καθόδου. Το πόρισμα αναφέρει ότι «οποιαδήποτε επικοινωνία, με κάθε πρόσφορο μέσο VHF ή τηλέφωνο με τον σταθμάρχη θα αναδείκνυε την εσφαλμένη πορεία της αμαξοστοιχίας και θα ενεργούσε ως αποτρεπτικός παράγοντας του συμβάντος».

Στο πόρισμα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ για τις ευθύνες του σταθμάρχη, αν και διευκρινίζεται ρητά ότι η αιτία που συγκρούστηκαν τα τρένα είναι ότι ο ίδιος τα έβαλε λανθασμένα στην ίδια γραμμή, αναφέρεται ότι είχε να διαχειριστεί πολλαπλές συνομιλίες (ενδεικτικά 90 συνομιλίες σε 60 λεπτά) καθώς και συναισθηματική φόρτιση λόγω παρόμοιου λάθους στο οποίο είχε υποπέσει νωρίτερα. Ταυτόχρονα το πόρισμα αναφέρεται σε υποκείμενους παράγοντες, μεταξύ των οποίων η διαχρονική έλλειψη προσωπικού, η έλλειψη χρηματοδότησης, αλλά και το γεγονός πως το προσωπικό εργαζόταν «πέρα από το όριο που είναι ανθρωπίνως αποδεκτό με βιώσιμο τρόπο».

Η έκθεση της Επιτροπής Διερεύνησης Ανεξάρτητων Πραγματογνωμόνων Οικογενειών (ΕΔΑΠΟ) υπογραμμίζει από την αρχή την σημασία των ραδιοεπικοινωνιών ως κρίσιμου παράγοντα ασφάλειας. Στις 27 Νοεμβρίου 2024 επιβεβαιώθηκε ότι η περιορισμένη ραδιοκάλυψη του συστήματος VHF συνέβαλε στο δυστύχημα, καθώς οι μηχανοδηγοί δεν μπορούσαν να αντιληφθούν την αντίθετη κυκλοφορία. Αν υπήρχε πλήρης ραδιοκάλυψη (π.χ. μέσω GSM–R), η σύγκρουση πιθανότατα θα είχε αποφευχθεί.

Κατάσταση σιδηροδρομικού δικτύου

Ο εκπρόσωπος των εργαζομένων στο διοικητικό συμβούλιο της Hellenic Train κατήγγειλε ότι στη συγκεκριμένη διαδρομή δεν λειτουργούσαν τα συστήματα σηματοδότησης και τηλεδιοίκησης, τα οποία θα μπορούσαν να είχαν δράσει ως δικλείδες ασφαλείας για την αποφυγή της σύγκρουσης.

Ο παραιτηθείς μεταβατικός πρόεδρος του ΟΣΕ Γιάννος Γραμματίδης επισήμανε, ότι σε εμπιστευτικό του υπόμνημα προς το γραφείο του Πρωθυπουργού τον Σεπτέμβριο του 2024 είχε προτείνει διακοπή συγκεκριμένων δρομολογίων του ΟΣΕ επί διετία, όχι όμως για λόγους ασφαλείας, αλλά προκειμένου να αποκατασταθούν γρηγορότερα οι ζημιές από τις κακοκαιρίες Daniel και Elias. Σύμφωνα με αποκάλυψη ενός από τους συγγενείς των θυμάτων, «η Hellenic Train χρησιμοποιεί το σιδηροδρομικό δίκτυο της χώρας παράτυπα από το 2019». Όπως έχει προκύψει, η σιδηροδρομική επιχείρηση δεν είχε υπογράψει τη σύμβαση πρόσβασης και χρήσης του δικτύου, όπως υποχρεούται από τον νόμο.

Αίτια πυρκαγιάς

Η πυρόσφαιρα και η πυρκαγιά που προκλήθηκε μετά τη σύγκρουση των τρένων έχουν απασχολήσει τη διερεύνηση του δυστυχήματος από τους επίσημους φορείς και από πραγματογνώμονες που όρισαν οι συγγενείς των θυμάτων, ενώ έχει γίνει αντικείμενο μεγάλης δημόσιας συζήτησης. Οι έρευνες επιχειρούν να απαντήσουν στο αν η πυρκαγιά προκλήθηκε από την ανάφλεξη ουσιών στις μηχανές ή από αδήλωτο (παράνομο) φορτίο στην εμπορική αμαξοστοιχία.

Πορίσματα της Πυροσβεστικής

Μετά από αυτοψία που διενεργήθηκε, κατόπιν εντολής του εφέτη ανακριτή Λάρισας Σωτήρη Μπακαΐμη, η Πυροσβεστική Υπηρεσία κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η πυρόσφαιρα προκλήθηκε από τη διαφυγή και ανάφλεξη των σιλικονούχων ελαίων ψύξεως (Bayer Baysilone M60) των τριών μετασχηματιστών των ηλεκτρομηχανών, έπειτα από τη διάρρηξή τους. Στην έκθεσή της αναφέρει ότι τα έλαια εκτοξεύτηκαν με τη μορφή σπρέι, καλύπτοντας επιφάνεια έως και 50 μέτρων στην περιοχή, σύμφωνα με τα δείγματα εδάφους που ελήφθησαν. Επιπλέον, συμπεραίνει ότι η ανάφλεξη των ελαίων προκλήθηκε από το ηλεκτρικό τόξο που σχηματίστηκε κατά τη σύγκρουση των δύο τρένων. Όπως αναφέρει, η θερμοκρασία που αναπτύχθηκε κατά την ηλεκτρική εκκένωση (ως 20.000 °C) ξεπερνά κατά πολύ τη θερμοκρασία ανάφλεξης των σιλικονούχων ελαίων, γεγονός που εξηγεί την άμεση πυροδότησή τους.

Στις 8 Μαρτίου 2025, κλιμάκιο του Πυροσβεστικού Σώματος και δικαστικοί πραγματογνώμονες βρήκαν τα τμήματα της καμπίνας της δεύτερης μηχανής της εμπορικής αμαξοστοιχίας, που είχαν μεταφερθεί σε γεωτεμάχιο του ΟΣΕ κοντά στον οικισμό Κουλούρι της Λάρισας. Στο πόρισμα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ, η καμπίνα φέρεται να έχει «εξαφανιστεί» μετά τη σύγκρουση, ενισχύοντας τη εκδοχή σύμφωνα με την οποία το «παράνομο φορτίο» με το «άγνωστο καύσιμο δεν μεταφερόταν στα ανοιχτά βαγόνια με τις λαμαρίνες, αλλά είχε τοποθετηθεί στην «εξαφανισμένη» καμπίνα.

Πόρισμα για την Hellenic Train

Σε πόρισμα Βέλγου πραγματογνώμονα για λογαριασμό της Hellenic Train, που ήλθε στη δημοσιότητα σις 22 Φεβρουαρίου 2025, η έκρηξη και η φωτιά μετά τη σύγκρουση αποδόθηκαν σε ηλεκτρικά τόξα και βραχυκύκλωμα στον εναέριο ηλεκτροφόρο αγωγό, πολύ κοντά ή πάνω στον μετασχηματιστή της επιβατικής αμαξοστοιχίας. Πρόσθετα αναφέρεται ότι βραχυκυκλώματα στους πυκνωτές προκάλεσαν την ανάφλεξη και την έκρηξη του ψυκτικού υγρού, το οποίο κάηκε (2,4 τόνοι) μέχρις εξάντλησης. Ο Κώστας Λακαφώσης, τεχνικός σύμβουλος οικογενειών των θυμάτων, θεωρεί το συγκεκριμένο πόρισμα ανυπόστατο, ενώ παρόμοια γνώμη εξέφρασαν και οι πραγματογνώμονες Αχιλλέας Μιχόπουλος και Μάρκος Χρυσός.

Πορίσματα από ειδικούς που όρισαν οι συγγενείς των θυμάτων

Πραγματογνώμονες, που διερεύνησαν το συμβάν για λογαριασμό των οικογενειών των θυμάτων, συνέταξαν το δικό τους πόρισμα. Σε συμπληρωματικό πόρισμα που παραδόθηκε στον εισαγγελέα Λάρισας, στις 9 Φεβρουαρίου 2024, αναφέρεται ότι σε δείγματα που εξετάστηκαν από το Γενικό Χημείο του Κράτους βρέθηκαν μεταξύ άλλων και οι ουσίες ξυλόλιο, τολουόλιο και βενζόλιο, οι οποίες μπορούν να προκαλέσουν στιγμιαία ανάφλεξη μετά από σπινθήρα. Οι ουσίες αυτές χρησιμοποιούνται παρανόμως για τη νοθεία της βενζίνης.

Επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Γάνδης κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι στο πρώτο βαγόνι του εμπορικού τρένου υπήρχε δεξαμενή με τουλάχιστον 3,5 τόνους εύφλεκτων υγρών. Σύμφωνα με τον πραγματογνόμωνα Μάρκο Χρυσό, η ποσότητα ξυλολίου που βρέθηκε σε δείγματα από το σημείο του δυστυχήματος, ήταν υπερβολικά μεγαλύτερη του κανονικού, ενώ με βάση νέα πειστήρια (συμπεριλαμβάνονται βίντεο και έκθεση) που παρατέθηκαν από τον πραγματογνώμονα Κοκοτσάκη, σε συνεργασία με τους Χρυσό και Μανώλη Παπαδάκη, «διαπιστώνεται η χωρίς καμία αμφιβολία ροή φλεγομένων αυτών υγρών καυσίμων» και θεωρούν ότι δεν υπάρχει «καμία αμφιβολία για το είδος της καύσης αλλά και της ταυτότητας του καιόμενου υλικού». Στο πόρισμα επισημαίνεται ότι «ο θάνατος πολλών εκ των διασωθέντων της σύγκρουσης των τρένων, οφείλεται σε εύφλεκτα καύσιμα υλικά».

Τον Μάρτιο του 2025 έγινε γνωστο το περιεχόμενο έκθεσης του Βρετανού τεχνικού Πώλ Τζάουλετ από την συμβουλευτική εταιρεία Burgoynes, που διενεργήθηκε για λογαριασμό της οικογένειας Πλακιά, καθώς και πόρισμα του πραγματογνώμονα Αναστάσιου Δέδε, που συντάχθηκε για λογαριασμό της οικογένειας Παπαγγελή. Στην έκθεση του Τζάουλετ, που είχε ολοκληρωθεί από τις 16 Φεβρουαρίου 2024, η πυρκαγιά αποδόθηκε σε έλαια σιλικόνης κατόπιν ρήξης των μετασχηματιστών των μηχανών από την σύγκρουση, διαφωνώντας με την ύπαρξη άλλων εύφλεκτων υλικών, αν και όπως αναφέρθηκε «δεν μπορεί να αποκλειστεί εντελώς» και αυτό το ενδεχόμενο. Και το πόρισμα Δέδε συμφωνεί με αυτό του Τζάουλετ αναφορικά με την πυρόσφαιρα, συνδυάζοντάς το με τους σπινθήρες κατά την πέδηση και με το φαινόμενο ArcFlash (δηλαδή η δημιουργία πλάσματος με θερμοκρασία έως 20.000°C).

Στις 4 Μαρτίου 2025 ήρθε στη δημοσιότητα έκθεση για λογαριασμό της οικογένειας Μήτσκα, την έκθεση υπογράφουν ο Στυλιανός Κακαμούκας, μηχανολόγος-μηχανικός και ο Νικόλαος Κακαμούκας, καθηγητής με βαθμό Α Π. Ε., μηχανολόγος-μηχανικός οχημάτων. Στην έκθεσή τους αναφέρουν ότι η φωτιά ξεκίνησε από τις ηλεκτρικές εκκενώσεις από τα ηλεκτρικά καλώδια «σε συνδυασμό με το έλαιο σιλικόνης των μετασχηματιστών που διασκορπίστηκε σε όλο τον τόπο του ατυχήματος». Προσθέτουν ότι η φωτιά εξαπλώθηκε από τα υλικά κατασκευής των βαγονιών (ξύλα, πλαστικά, κλπ) και προκάλεσε την απανθράκωση πολλών επιβατών. Όμως, σύμφωνα με τον δικηγόρο της οικογένειας Στέλιο Σούρλα, η έκθεση αυτή θεωρείται άκυρη καθώς πραγματοποιήθηκε σε πρώιμο στάδιο.

Η Επιτροπή Διερεύνησης Ανεξάρτητων Πραγματογνωμόνων Οικογενειών (ΕΔΑΠΟ) αποκλείει τα έλαια σιλικόνης ως πρωτογενή αιτία της ανάφλεξης και καταλήγει ότι η πυρκαγιά προκλήθηκε από την καύση άγνωστης καύσιμης ύλης. Μέσω προσομοιώσεων υπολογιστικής ρευστοδυναμικής (CFD), υπολογίστηκε με ακρίβεια η ποσότητα αυτής της ύλης, η οποία ήταν μικρότερη από δημοσιογραφικές εκτιμήσεις. Επίσης, όπως αναφέρεται στην τελευταία ανανέωση της έκθεσης (17 Μαρτίου 2025), τα αποτελέσματα της δειγματοληψίας του Γενικού Χημείου του Κράτους (όπου έχουν αποκαλυφθεί ίχνη ξυλολίου, τολουολίου και άλλων πτητικών υδρογονανθράκων), θεωρούνται δείκτες καύσης άγνωστου μείγματος υδρογονανθράκων (π.χ. νάφθα). Η ΕΔΑΠΟ αναφέρει ότι η μετατροπή κινητικής ενέργειας σε θερμική λόγω της σύγκρουσης δεν αρκεί από μόνη της για να προκαλέσει ανάφλεξη.

Πόρισμα ΕΟΔΑΣΑΑΜ και παρεπόμενα

Στις 27 Φεβρουαρίου 2025 παρουσιάστηκε το τελικό πόρισμα του Εθνικού Οργανισμού Διερεύνησης Αεροπορικών και Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων και Ασφάλειας Μεταφορών, που καταλήγει στο συμπέρασμα ότι υπήρξε ένδειξη πως το σιδηροδρομικό υλικό είναι αυτό που προκάλεσε τη φωτιά, ενώ προσομοιώσεις υποδεικνύουν την πιθανή παρουσία ενός άγνωστου μέχρι στιγμής καυσίμου στο τρένο. Τα αίτια των εκρήξεων παραμένουν ασαφή, με το πόρισμα να αναφέρεται σε «αντικρουόμενα στοιχεία», αλλά παρόλα αυτά εκτιμάται (με βάση τα δεδομένα που προέκυψαν από το Πανεπιστήμιο της Γάνδης) ότι συνθήκες για τέτοιου είδους ανάφλεξη μπορεί να έχει προκληθεί μόνο υπό την παρουσία υδρογονανθράκων και όχι από τα έλαια σιλικόνης που ήταν γνωστό ότι μεταφέρονταν. Επισημαίνεται στο πόρισμα ότι, σύμφωνα με ενδείξεις, 5 έως 7 άτομα έχασαν την ζωή τους εξαιτίας της πυρκαγιάς και όχι λόγω της σύγκρουσης. Η παρουσία ξυλολίου εντοπίστηκε σε επτά από τα δείγματα που εξέταζε το Γενικό Χημείο του Κράτους από τον Μάιο του 2024, ενώ σύμφωνα με τον πραγματογνώμονα Κώστα Λακαφώση υπήρχε παρουσία και τολουολίου. Αργότερα, τον Απρίλιο, ο Λακαφώσης υποστήριξε ότι δεν ισχυρίζεται απαραίτητα ότι υπήρξε παράνομο φορτίο ή ξυλόλιο στην αμαξοστοιχία, επιμένοντας όμως ότι υπήρξε κάτι πέραν των ελαίων σιλικόνης.

Στις 7 Απριλίου 2025, το ΔΣ του ΕΟΔΑΣΑΑΜ αφαίρεσε το τμήμα του πορίσματος που αναφέρεται στην πιθανολόγηση για τις αιτίες της πυρόσφαιρας. Αυτό συνέβη μετά την ετεροχρονισμένη δημοσιοποίηση της διαφωνίας του προέδρου της επιτροπής και αναπληρωτή προέδρου του Οργανισμού, Χρήστου Παπαδημητρίου, που επικαλέστηκε σχετικά αιτήματα των Πανεπιστημίων της Πίζας και της Γάνδης, αναφέροντας ότι θα περιμένουν την μελέτη του Πανεπιστημίου της Λωζάνης για να επανατοποθετηθούν.

Καταγγέλοντας την απόσυρση, ο Μπαρτ Ακού, μέλος της επιτροπής διερεύνησης του ΕΟΔΑΣΑΑΜ και νούμερο 2 του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Σιδηροδρόμων κατηγόρησε τον ελληνικό οργανισμό ότι δεν αφήνει τον αντίστοιχο ευρωπαϊκό να κάνει τη δουλειά του. Ο τεχνικός σύμβουλος των οικογενειών των θυμάτων, Κώστας Λακαφώσης, ανέφερε ότι το πανεπιστήμιο της Γάνδης δεν έχει αλλάξει επί της ουσίας την θέση του, και ότι οι πληροφορίες που κυκλοφορούν στα μέσα ενημέρωσης μπορεί να μην είναι ακριβείς. Η Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, Γεωργία Αδειλίνη, διέταξε κατεπείγουσα προκαταρκτική εξέταση για να διερευνηθούν οι συνθήκες υπό τις οποίες περιελήφθη το συμπέρασμα για την πυρόσφαιρα στο πόρισμα, καθώς και πιθανές αξιόποινες πράξεις, όπως η αθέμιτη επιρροή σε δικαστικούς λειτουργούς.

Μία μέρα μετά, στις 8 Απριλίου και μετά τις αντιδράσεις που προκλήθηκαν, συγκλήθηκε νέα συνεδρίαση του ΔΣ του Οργανισμού, όπου ο Παπαδημητρίου ενημέρωσε το Συμβούλιο ότι έλαβε επιστολή από τον Λακαφώση και ότι έχει λάβει e-mail για τη συμμετοχή της ΕΔΑΠΟ (μέλος της οποίας είναι και ο Λακαφώσης) στην έρευνα του Πανεπιστημίου της Γάνδης για την πυρόσφαιρα από τα τέλη Ιανουαρίου. Ο Παπαδημητρίου ανέφερε ότι δεν είχε δει το συγκεκριμένο e-mail. Σχετικά με την αφαίρεση του σκέλους που αφορά την πυρόσφαιρα είπε ότι «η εκτίμηση περί της μη συμμετοχής στο φαινόμενο της δημιουργίας της πυρόσφαιρας των ελαίων σιλικόνης βασίζεται σε βεβαίωση του καθηγητή του ΑΠΘ κ. Κωνσταντόπουλου και φυσικά παραμένει ως έχει». Μετά την ενημέρωση του Παπαδημητρίου, το ΔΣ. του ΕΟΔΑΣΑΑΜ ανέφερε ότι «σε καμία περίπτωση δεν δηλώνει ότι είναι λανθασμένη η εκτίμηση που περιλαμβάνονταν στο πόρισμα». Στις 9 Απριλίου 2025 ο Παπαδημητρίου παραιτήθηκε από τις θέσεις του στον ΕΟΔΑΣΑΑΜ.

Τον Μάιο του 2025 δημοσιεύτηκε το πόρισμα του καθηγητή Κωνσταντόπουλου, το οποίο αποκλείει τα έλαια σιλικόνης ως αίτια της πυρκαγιάς.

Πόρισμα Καρώνη

Ο εφέτης ανακριτής Σωτήρης Μπακαΐμης, ανέθεσε στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο την σύνταξη πραγματογνωμοσύνης για τα φυσικοχημικά αίτια δημιουργίας της πυρόσφαιρας, δηλαδή της έκρηξης και των επόμενων συνθηκών που καταγράφηκαν αμέσως μετά τη σύγκρουση των δύο αμαξοστοιχιών, την οποία ανέλαβε ο καθηγητής Δρ. Δημήτρης Καρώνης ο οποίος κλήθηκε να διερευνήσει αν το φαινόμενο της πυρόσφαιρας μπορούσε να εξηγηθεί με βάση υλικά που βρίσκονταν νομίμως στους συρμούς, αποκλείοντας το ενδεχόμενο παρουσίας εξωτερικών, παράνομων ή άγνωστων εύφλεκτων ουσιών. Κατά τα πειράματα παρατηρήθηκε διάσπαση των ελαίων σιλικόνης σε εύφλεκτα αέρια όπως υδρογόνο, μεθάνιο και ακετυλένιο, ανάφλεξη των αερίων αυτών σε ελεγχόμενο περιβάλλον και δημιουργία συνθηκών εκρηκτικής ανάφλεξης που προσομοιάζει το φαινόμενο της πυρόσφαιρας. Ο Καρώνης συμφωνεί με την θεωρία του ηλεκτρικού τόξου, της θερμικής και ηλεκτρικής διάσπασης των ελαίων σιλικόνης και της αθροιστικής παραγωγής εύφλεκτων αερίων. Αναφορικά με το ενδεχόμενο ύπαρξης λαθραίων ή άγνωστων εύφλεκτων υλικών, αναφέρεται ότι δεν δύναται να υπάρξει σαφής απάντηση στα ερωτήματα που προέκυψαν κατόπιν των μελετών του Γενικού Χημείου του Κράτους, ενώ ο Καρώνης αναφέρει ότι κατά την γνώμη του η πυρόσφαιρα δεν ήταν αποτέλεσμα παρουσίας εύφλεκτων υλικών. Ένα ακόμα πόρισμα του ΕΜΠ από τον καθηγητή Πέτρο Τσακιρίδη, που εξέτασε συντρίμμια, κατέληξε ότι δεν υπήρξαν ίχνη φωτιάς σε αυτά, παρά μόνο ζημιές από τη σύγκρουση.

Το πόρισμα προκάλεσε αντιδράσεις, όπως αυτή του αρχιτέκτονα μηχανικού και καθηγητή του ΕΜΠ Νίκου Μπελαβίλα, ο οποίος έκανε λόγο για έλλειψη σαφήνειας θεωρώντας ότι τα διαθέσιμα στοιχεία που παρουσιάστηκαν από τον Καρώνη δεν επιτρέπουν ασφαλή απάντηση. Αντιπαράθεση μεταξύ κυβέρνησης-αντιπολίτευσης δημιουργήθηκε και στο πολιτικό σκηνικό της χώρας. Η κυβέρνηση εμφανίστηκε να πανηγυρίζει σε βάρος της αντιπολίτευσης, με τον εκπρόσωπο Παύλο Μαρινάκη να υποστηρίζει ότι το πόρισμα καταρρίπτει το «αφήγημα συγκάλυψης» της αντιπολίτευσης. Από την άλλη το ΠΑΣΟΚ κατηγόρησε την κυβέρνηση για γκεμπελικές μεθόδους προπαγάνδας, υπερασπιζόμενο την πρόταση δυσπιστίας του, που βασίστηκε στο προηγούμενο πόρισμα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ, και επεσήμανε κυβερνητικές παραλείψεις, όπως η μη ολοκλήρωση έργων ασφάλειας στον σιδηρόδρομο. Η πρόεδρος της Πλεύσης Ελευθερίας Ζωή Κωνσταντοπούλου αμφισβήτησε το πόρισμα ως αντιφατικό προβαίνοντας σε κατηγορίες περί εκβιαστικών μεθοδεύσεων και δημοσίων πιέσεων για αλλοίωση στοιχείων, ενώ ο πρόεδρος της Ελληνικής Λύσης Κυριάκος Βελόπουλος ανέφερε ότι τα βίντεο με βάση τα οποία πραγματοποιήθηκαν οι έρευνες έχουν καταρριφθεί ως μη υπαρκτά και τόνισε ότι το πόρισμα βασίζεται σε υποθέσεις. Το ΚΚΕ με την σειρά του κατήγγειλε τους πανηγυρισμούς της κυβέρνησης ως αντιπερισπασμό, τονίζοντας την αλλοίωση του τόπου του δυστυχήματος, την απώλεια στοιχείων και την παρουσία και άλλων αντίθετων πορισμάτων.

Χωματουργικές παρεμβάσεις

Τρεις μέρες μετά το δυστύχημα αποκαλύφθηκε ότι 30 φορτηγά απομάκρυναν από το χώρο του δυστυχήματος και μετέφεραν σε ιδιωτικό οικόπεδο τουλάχιστον 300 κυβικά χώμα. Στη συνέχεια επιχωμάτωσαν το σημείο, ενώ οι συρμοί χαρακτηρίστηκαν «άχρηστοι». Αυτές οι χωματουργικές εργασίες («μπάζωμα») έχουν γίνει αντικείμενο εκτεταμένης συζήτησης στη δημόσια σφαίρα.

Έγγραφα που έχουν συμπεριληφθεί στη δικογραφία δείχνουν ότι στο σημείο ανιχνεύτηκε ξυλόλιο. Πόρισμα του εμπειρογνώμονα Βασίλη Κοκοτσάκη, που ορίστηκε τεχνικός σύμβουλος από τον Σύλλογο Οικογενειών Θυμάτων Δυστυχήματος Τεμπών, κάνει λόγο για αλλοίωση και «μόλυνση» του πεδίου του δυστυχήματος, για εγκληματικές αβλεψίες, παραλείψεις και ενέργειες, οδηγώντας ακόμη και την επίσημη έρευνα, σε λάθος δεδομένα και σκεπτικό. Οι συγγενείς των θυμάτων έχουν ζητήσει απαντήσεις για το ποιος έδωσε εντολή να μπαζωθεί το σημείο της σύγκρουσης και για το τι ακριβώς μετέφερε η εμπορική αμαξοστοιχία που προκάλεσε την ανεξήγητη πυρόσφαιρα. Η ουσία ανιχνεύτηκε, παρά το γεγονός ότι τα συντρίμμια είχαν απομακρυνθεί από το σημείο της σύγκρουσης και ο χώρος είχε καλυφθεί με χαλίκι.

Σύμφωνα με καταγγελία που ήρθε στην δημοσιότητα αργότερα, από τον δικηγόρο Στέλιο Σούρλα, ενώ υπήρχε νόμος ο οποίος επέβαλλε πρόστιμο 500.000 ευρώ σε όποιον προβεί σε μεταβολές χώρων σιδηροδρομικών και αεροπορικών δυστυχημάτων, υπήρξε τροποποίηση του νόμου αυτού το 2024, ώστε να αφορά μόνο αεροπορικά δυστυχήματα. Η συγκεκριμένη τροποποίηση χαρακτηρίστηκε «φωτογραφικός νόμος», αφού σύμφωνα με τον δικηγόρο έγινε για να μην υπάρχουν κυρώσεις σε αυτούς που σχετίζονται με το μπάζωμα του χώρου.

Ο εφέτης ανακριτής διέταξε τη Χημική Υπηρεσία να ελέγξει χώματα από τον τόπο της σύγκρουσης των τρένων, τα οποία είχαν μεταφερθεί σε ιδιωτικό ακίνητο στα Πηγάδια Ευαγγελισμού, το οποίο φυλασσόταν από την ΕΛ.ΑΣ. Επίσης, εξετάστηκαν τα χώματα που μεταφέρθηκαν μαζί με τα συντρίμμια στο γεωτεμάχιο του ΟΣΕ στον οικισμό Κουλούρι Λάρισας. Εννέα μήνες μετά το δυστύχημα βρέθηκε βιολογικό υλικό των νεκρών στα συντρίμμια στο Κουλούρι, από την ομάδα Anubis Coldcase Κ9 Τeam που ειδικεύεται στον εντοπισμό αγνοουμένων, ζωντανών ή νεκρών, με ειδικά εκπαιδευμένους σκύλους έρευνας.

Αναφορικά με το μπάζωμα του χώρου της σύγκρουσης των δύο τρένων, ο πρώην Περιφερειάρχης Θεσσαλίας Κώστας Αγοραστός διώκεται για παράβαση καθήκοντος, με τον ίδιο να αρνείται την κατηγορία. Δημοσιογραφική έρευνα παρουσίασε δύο έγγραφα με την υπογραφή του Αγοραστού που αφορούν συμβάσεις μίσθωσης μηχανημάτων και ανάθεσης εκτέλεσης έργων για την μεταβολή του χώρου με ημερομηνία την επομένη του δυστυχήματος. Εκτός από τον Αγοραστό, δίωξη για αυθαίρετες παρεμβάσεις στον χώρο του δυστυχήματος και μη φύλαξη αυτού ασκήθηκε και στον διευθυντή της διεύθυνσης αστυνομίας Λαρίσης Αγάπιο Χαρακόπουλο, αδερφού του βουλευτή της ΝΔ Μάξιμου Χαρακόπουλου. Ρεπορτάζ στις 30 Ιανουαρίου 2025 ανέφερε πως οι αστυνομικοί που είχαν αναλάβει την προστασία του χώρου μίλησαν στις καταθέσεις τους για πιέσεις από άτομα της κυβέρνησης, προκειμένου να δώσουν την άδεια να προχωρήσουν στο μπάζωμα της περιοχής. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, το μπάζωμα έγινε για επικοινωνιακούς (και όχι μόνο) λόγους, ώστε να μην αναπαράγονται οι τραγικές εικόνες.

Το πόρισμα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ αναφέρει πως η «μη ιεροποίηση του χώρου» ευθύνεται εν πολλοίς για την απώλεια στοιχείων που θα ήταν σημαντικά για την υπόθεση. Ο αναπληρωτής πρόεδρος του ΕΟΔΑΣΑΑΜ Χρήστος Παπαδημητρίου ανέφερε σε δήλωσή του ότι η επιτροπή δεν εντόπισε κανένα στοιχείο που να υποδεικνύει κάποια κεντρική εντολή για να γίνει το μπάζωμα, ούτε υπάρχει ένδειξη για κάποια πολιτική παρέμβαση, αλλά υποστήριξε ότι όλα όσα έγιναν αποκάλυψαν παντελή άγνοια στη σωστή διαχείριση του δυστυχήματος. Δελτία τύπου και δηλώσεις μετά το δυστύχημα από τον τότε υφυπουργό παρά τω Πρωθυπουργώ, Χρήστο Τριαντόπουλο, αναφέρονταν ρητά σε επιχείρηση «αποκατάστασης του πεδίου», την οποία του είχε αναθέσει ο πρωθυπουργός, αλλά και πως παρέμεινε επί πέντε μέρες «στο σημείο», προκειμένου να την εκτελέσει.

Καταστροφή βιολογικού υλικού

Τον Φεβρουάριο του 2025, ήρθε στην δημοσιότητα έγγραφο το οποίο δείχνει ότι βιολογικό υλικό των θυμάτων καταστράφηκε 40 ημέρες μετά το δυστύχημα, αντί 7-8 μηνών όπως συνηθίζεται. Από την πλευρά του ανακριτή που έδωσε την εντολή, αναφέρεται ότι πρόκειται για τυπική διαδικασία, ενώ αντίθετα δημοσιεύματα αναφέρουν ότι τα δείγματα αυτά θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν σε τοξικολογικές εξετάσεις ώστε να διαπιστωθεί η προέλευση των θανάτων.

Καταγγελίες πυροσβεστών περί πιέσεων για την σύνταξη εγγράφου αυτοψίας

Σύμφωνα με δημοσιεύματα, από τις καταθέσεις πυροσβεστών και αστυνομικών προκύπτει ότι είχαν δοθεί εντολές για άμεση αποκατάσταση του χώρου της τραγωδίας. Οι δύο πυροσβέστες έλαβαν εντολή να πραγματοποιήσουν απλή αυτοψία μακροσκοπικά, ενώ ο διοικητής των Πυροσβεστικών Υπηρεσιών Νομού Λάρισας (ΔΙΠΥΝ Λάρισας) φέρεται να απάντησε σε πυροσβέστη που προσπάθησε να μάθει για ποιο λόγο φεύγουν από το σημείο του δυστυχήματος: «Άσ' το να ξεφουσκώσει». Επίσης, αξιωματικός του Πυροσβεστικού Σώματος, χωρίς εμπειρία και γνώσεις, τοποθετήθηκε στο ανακριτικό γραφείο του τμήματος αδυνατώντας να ασκήσει ελεγκτικά καθήκοντα και να συντονίσει το έργο των ανακριτικών υπαλλήλων.

Ένας εκ των δύο πυροσβεστών, που κατηγορούνται για την σύνταξη του εγγράφου της απλής αυτοψίας, απευθύνθηκε στον Εισαγγελέα αναφέροντάς του, ότι αυτό έγινε μετά την προειδοποίηση-απειλή του διοικητή των Πυροσβεστικών Υπηρεσιών Νομού Λάρισας, για πειθαρχική δίωξη περί απείθειας, αν δεν συντάξουν έκθεση αυτοψίας στο πεδίο του δυστυχήματος. Το ίδιο επιβεβαιώνει στο απολογητικό υπόμνημά της μία συνάδελφός του, ενώ η τότε προϊσταμένη τους, αντιπύραρχος, η οποία δεν υπέγραψε τελικώς την έκθεση αυτοψίας και απειλήθηκε με απόταξη, κατέθεσε ότι ουδείς τους είχε δώσει εντολή για ανάληψη προανακριτικών καθηκόντων.

Οπτικό και ηχητικό υλικό

Βίντεο από τη διαδρομή της εμπορικής αμαξοστοιχίας

Το βιντεοληπτικό υλικό από τον εμπορικό σταθμό Θεσσαλονίκης, όπου και έγινε η φόρτωση της εμπορικής αμαξοστοιχίας και των υπόλοιπων σταθμών από τους οποίους διήλθε, διαγράφηκε, έχουν αναφέρει κύκλοι εργαζομένων του ΟΣΕ. Παράλληλα, ανέφεραν ότι δεν ζητήθηκε το εν λόγω υλικό, αλλά μόνο τα βίντεο για τους σταθμούς από όπου διήλθε και πραγματοποίησε στάση το επιβατικό τρένο. Τον Νοέμβριο του 2024, εννέα μήνες μετά την δημοσιοποίηση της καταγγελίας, η εισαγγελέας του Αρείου Πάγου διέταξε εισαγγελική έρευνα, προκειμένου να διερευνηθεί γιατί δεν εστάλη το οπτικοακουστικό υλικό από τις κάμερες στη Θεσσαλονίκη, όπως έχει ζητηθεί, για να φανεί μεταξύ άλλων το εμπόρευμα που φορτώθηκε στην εμπορική αμαξοστοιχία. Η έκθεση της ΕΔΑΠΟ, αναφέρει ότι οι καταγραφές από κάμερες σε 15 σημεία της διαδρομής της εμπορικής αμαξοστοιχίας 63503 δεν περιλήφθηκαν στη δικογραφία και πλέον δεν μπορούν να ανακτηθούν λόγω επανεγγραφών, αποτελώντας σημαντική απώλεια στοιχείων.

Βίντεο από τις κάμερες στη σήραγγα των Τεμπών

Δύο χρόνια μετά το δυστύχημα, κατατέθηκαν στον αρμόδιο ανακριτή τρία βίντεο από την ιδιωτική εταιρεία φύλαξης Interstar Security που έχει την ευθύνη για την επιτήρηση του σιδηροδρομικού δικτύου μέσω καμερών. Τα βίντεο καταγράφουν την κίνηση στη σήραγγα των Τεμπών την οποία διέσχισε η εμπορική αμαξοστοιχία λίγα λεπτά πριν από τη σύγκρουση. Σε αυτά εμφανίζεται εμπορική αμαξοστοιχία με παρόμοια χαρακτηριστικά με αυτήν που ενεπλάκη στο σιδηροδρομικό δυστύχημα, η οποία παρουσιαζόταν χωρίς εμφανές ύποπτο φορτίο στα πρώτα τρία βαγόνια με τις λαμαρίνες. Οι δικαστικοί πραγματογνώμονες, που έλαβαν την εντολή του εφέτη ανακριτή Λάρισας, Σωτήρη Μπακαΐμη, να εξετάσουν τα βίντεο, στην έκθεσή τους κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι παρόλο που πράγματι πρόκειται για την ίδια εμπορική αμαξοστοιχία και ότι με βάση τα καρέ που φαίνονται στο βίντεο δεν διακρίνεται παράνομο φορτίο, δεν μπορούν να αποφανθούν για τη γνησιότητα των βίντεο. Η κυβέρνηση και μέσα ενημέρωσης ισχυρίστηκαν πως τα βίντεο είναι γνήσια. Το πόρισμα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ αναφέρει ότι εξέτασε τα βίντεο παρόλο που δεν έχει πιστοποιηθεί η αυθεντικότητά τους, με τον πρόεδρο του οργανισμού όμως να σημειώνει ότι «το γεγονός ότι τα βίντεο αναζητούνται δύο χρόνια και ανευρέθησαν δύο χρόνια μετά προκαλεί απορίες». Η αξιοπιστία των βίντεο είχε αμφισβητηθεί καθώς σημειώθηκαν χρονικές αντιφάσεις αναφορικά με την εύρεσή τους και την ταυτόχρονη δημοσιοποίησή τους στο μέσο κοινωνικής δικτύωσης X. Τελικά, στις 28 Μαρτίου 2025, η εργαστηριακή πραγματογνωμοσύνη της Διεύθυνσης Εγκληματολογικών Ερευνών (ΔΕΕ) έκρινε πως τα βίντεο είναι γνήσια.

Δύο χρόνια μετά το δυστύχημα έγινε γνωστό ότι 649.000 βίντεο, ηχητικά και ψηφιακά αρχεία που αφορούσαν τις δύο πρώτες ημέρες, την 28η Φεβρουαρίου και 1 Μαρτίου 2023, κατασχέθηκαν και παραδόθηκαν στον ανακριτή, αλλά δεν υπάρχουν στη δικογραφία. Δικαστικές πηγές απάντησαν ότι αυτά τα στοιχεία δεν ήταν χρήσιμα στην υπόθεση και γι’ αυτό δεν συμπεριλήφθηκαν στη δικογραφία. Μήνυση σε βάρος του εφέτη ανακριτή Λάρισας, Σωτήρη Μπακαΐμη, σχετικά με τα 649.000 αρχεία, που ανακάλυψαν οι ίδιοι οι συγγενείς ότι είχε στην κατοχή του –χωρίς να τα λάβει υπ’ όψιν στη διερεύνηση- από τον Ιούλιο του 2023, κατέθεσαν συγγενείς των θυμάτων της φονικής τραγωδίας, μεταξύ των οποίων και η Μαρία Καρυστιανού. Η πρώτη μήνυση κατατέθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2025 και η δεύτερη, συμπληρωματική, στις 7 Μαρτίου 2025. Η αντεισαγγελέας πρωτοδικών Λάρισας Ευτυχία Μελετοπούλου, που εξέτασε την υπόθεση, την απέρριψε ως αβάσιμη.

Συρραφή και αλλοίωση συνομιλιών υπαλλήλων του σιδηροδρόμου

Δημοσίευμα στις 24 Μαρτίου 2024 ανέφερε ότι μετά το δυστύχημα μονταρίστηκαν δύο διαφορετικές ηχογραφημένες συνομιλίες του σταθμάρχη με μηχανοδηγούς στη Λάρισα και δόθηκαν στην δημοσιότητα για να προβληθεί η θεωρία του ανθρώπινου λάθους. Αντίθετα, στο πρωτότυπο ηχητικό υλικό που παραδόθηκε στη Δικαιοσύνη, δεν διαπιστώθηκε καμία αλλοίωση, επέμβαση ή διαγραφή δεδομένων από το καταγραφικό σύστημα του ΟΣΕ, σύμφωνα με το πόρισμα του ΕΜΠ. Η έρευνα ολοκληρώθηκε στις 14 Ιανουαρίου 2025 και το πόρισμα της ειδικής πραγματογνωμοσύνης ενσωματώθηκε στη δικογραφία.

Περίληψη πορισμάτων για τα αίτια και τη διαχείριση

Τον Απρίλιο του 2023 δόθηκε στη δημοσιότητα το πόρισμα της τριμελούς Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων για τη διερεύνηση του δυστυχήματος, η οποία συγκροτήθηκε με απόφαση Γ.Γ. Μεταφορών του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών. Στο πόρισμα υπάρχει επιμερισμός ευθυνών σε οργανισμούς και πρόσωπα, όπως στον OΣE, στην ΕΡΓΟΣΕ, στη Ρυθμιστική Αρχή Συγκοινωνιών, στη Hellenic Train αλλά και στον μοιραίο σταθμάρχη. Επίσης προτάσει την ανάγκη να γίνει άμεσα εκσυγχρονισμός του σιδηροδρόμου, καθώς διαπιστώνονται χρόνιες παθογένειες.

Στο πόρισμα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ, τον Φεβρουάριο του 2025, γίνεται λόγος για απώλεια σοβαρών στοιχείων από τον χώρο της τραγωδίας, καθώς «δεν έγινε σωστή εφαρμογή επιχειρησιακής περιμέτρου καθώς και σωστή χαρτογράφηση του χώρου διερεύνησης». Στο πόρισμα σημειώνεται ότι τα τρένα δεν είναι σχεδιασμένα για τέτοιους είδους συγκρούσεις και ότι δεν υπήρχε κανόνας στον ΟΣΕ για την προσαρμογή της ταχύτητας όταν δεν υπάρχει σηματοδότηση. Κύριες ευθύνες για την κατάσταση, αποδίδονται «στην διαχρονική απόφαση του ελληνικού κράτους να εγκαταλείψει τον σιδηρόδρομο», με υποσημείωση ότι η χώρα είναι ουραγός στην ΕΕ σε επενδύσεις, καθώς και στα μνημόνια που είχαν ως αποτέλεσμα την αποψίλωση του ΟΣΕ από προσωπικό, το οποίο ήταν κρίσιμο για την ασφάλεια. Το πόρισμα αναφέρεται γενικά σε «κακή κουλτούρα λειτουργίας του σιδηροδρόμου» και καταδικάζει την απουσία σύμβασης 717 για την ανάταξη της σηματοδότησης-τηλεδιοίκησης, που έπρεπε να έχει ολοκληρωθεί το 2016 και αν είχε ολοκληρωθεί, πιθανότατα δεν θα επέτρεπε στο δυστύχημα να έχει συμβεί. Επίσης αναφέρονται παθογένειες όπως η ανυπαρξία εθνικού φορέα διερεύνησης αεροπορικών και σιδηροδρομικών ατυχημάτων η οποία δημιούργησε σοβαρά προβλήματα στη διερεύνηση. Σχετικά με τα αίτια του δυστυχήματος, επισημαίνεται ότι ο σταθμάρχης Λάρισας δεν χρησιμοποίησε την αυτόματη μέθοδο χάραξης πορείας και υπήρχαν εκείνη την ημέρα πολλές βλάβες και καθυστερήσεις.

Δικαστική διερεύνηση

Ο σταθμάρχης Λάρισας συνελήφθη και προσήχθη στον εισαγγελέα. Στην πρώτη του κατάθεση αναγνώρισε ότι δρομολόγησε το επιβατικό τρένο σε λάθος ράγες. Για κατάθεση κλήθηκε επίσης ο εκπρόσωπος της εταιρείας Hellenic Train. Στις 5 Μαρτίου 2023 ο σταθμάρχης, μετά την απολογία του, κρίθηκε ομόφωνα προφυλακιστέος και αντιμετωπίζει κατηγορίες όπως την κακουργηματική πράξη διατάραξης της ασφαλείας των συγκοινωνιών και το πλημμέλημα της ανθρωποκτονίας από αμέλεια κατά συρροή και της σωματικής βλάβης από αμέλεια κατά συρροή. Στις 1 Αυγούστου 2024 αποφυλακίστηκε λόγω παρέλευσης των 18 μηνών της προσωρινής κράτησης. Μέχρι την δική θα παραμείνει σε κατ' οίκον περιορισμό.

Στις 9 Μαρτίου 2023 ασκήθηκαν από τον εισαγγελέα Λάρισας ποινικές διώξεις σε βάρος τριών επιπλέον προσώπων (επιθεωρητής του ΟΣΕ και δύο σταθμάρχες), ως αποτέλεσμα της ανακριτικής διαδικασίας στη Λάρισα.

Τον Μάρτιο του 2024 απολογήθηκαν οι κατηγορούμενοι της κοινοπραξίας ΤΟΜΗ ΑΒΕΤΕ, Alstom για τη σύμβαση 717 της ΕΡΓΟΣΕ, η οποία υπογράφηκε στις 26 Σεπτεμβρίου 2014 με ορίζοντα υλοποίησης τους 24 μήνες και αφορούσε το έργο «Ανάταξη και Αναβάθμιση του συστήματος Σηματοδότησης - Τηλεδιοίκησης και Αντικατάσταση 70 Αλλαγών Τροχιάς σε Εντοπισμένα Τμήματα του Άξονα Αθήνα – Θεσσαλονίκη – Προμαχώνας» (πλην τμήματος Τιθορέα – Δομοκός). Αφέθηκαν ελεύθεροι με εγγυήσεις ύψους 500.000 έως 900.000 ευρώ και, κατά περίσταση, με τον όρο της απαγόρευσης εξόδου από τη χώρα. Οι κατηγορούμενοι δεν κατέβαλαν άμεσα τα ποσά ενώ είχαν δικαίωμα της προσφυγής κατά των αποφάσεων εγγύησης.

Τον Φεβρουάριο του 2025 απειλές κατά της ζωής τους δέχθηκαν η πρόεδρος του Αρείου Πάγου, Ιωάννα Κλάπα και η εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, Γεωργία Αδειλίνη, για την υπόθεση του σιδηροδρομικού δυστυχήματος στα Τέμπη.

Καταγγελίες συγγενών των θυμάτων για συγκάλυψη

Οι συγγενείς των θυμάτων έχουν εκφράσει επανειλημμένα τους φόβους τους πως στην υπόθεση επιχειρείται οργανωμένη συγκάλυψη από τις πρώτες κιόλας ημέρες μετά το δυστύχημα. Στις 2 Μαΐου 2024, συγγενείς θυμάτων και Έλληνες πολίτες, 170 άτομα στο σύνολο, μήνυσαν τον πρωθυπουργό της χώρας, Κυριάκο Μητσοτάκη, ως ηθικό αυτουργό της συγκάλυψης. Στις 14 Ιανουαρίου 2025, η πρόεδρος του Συλλόγου «Τέμπη 2023» αντιδρώντας στην επιλογή του Κωνσταντίνου Τασούλα, ως υποψηφίου για το αξίωμα του Προέδρου της Δημοκρατίας, τον κατηγόρησε πως κατά την θητεία του ως Προέδρος της Βουλής, όχι μόνο δεν έλαβε τα δέοντα μέτρα για να διαλευκανθούν οι αιτίες του δυστυχήματος, αλλά αντίθετα συνέβαλε στη συγκάλυψη του ζητήματος.

Ευρωπαϊκή Εισαγγελία και διερεύνηση ευθυνών Καραμανλή και Σπίρτζη

Τον Ιούνιο του 2023, η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO) πληροφόρησε τις ελληνικές Αρχές για υπόνοιες που προέκυψαν κατά τη διερεύνηση της υπόθεσης, για τη διάπραξη αδικημάτων από δύο πρώην υπουργούς -κατάχρηση δημοσίου χρήματος από τον Κώστα Καραμανλή αναφορικά με εργασίες για την επισκευή και αναβάθμιση του σιδηροδρομικού δικτύου και παράβαση καθήκοντος από τον Χρήστο Σπίρτζη- και κάλεσε την κυβέρνηση να ενεργήσει, καθώς, στην ελληνική έννομη τάξη, αδικήματα υπουργών διώκονται μόνο με απόφαση του Ελληνικού Κοινοβουλίου. Ωστόσο, στην κοινοβουλευτική συζήτηση που ακολούθησε το Νοέμβριο του 2023, η κυβέρνηση προέκρινε τη σύσταση εξεταστικής και όχι προανακριτικής επιτροπής. Έπειτα από πρόταση του ΚΚΕ και υπερψήφισή της από την πλειοψηφία της Βουλής, εννέα μήνες μετά το δυστύχημα, συγκροτήθηκε η εξεταστική επιτροπή, η οποία κατέληξε σε πόρισμα που εγκρίθηκε από την κυβερνητική πλειοψηφία, ενώ τα υπόλοιπα πολιτικά κόμματα εξέδωσαν ξεχωριστά πορίσματα.

Στις 11 Δεκεμβρίου 2023, η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία απήγγειλε κατηγορίες σε 23 υπόπτους, συμπεριλαμβανομένων 18 δημοσίων υπαλλήλων, για εγκλήματα που σχετίζονται με συγχρηματοδοτούμενες από την ΕΕ συμβάσεις για την αποκατάσταση συστημάτων σιδηροδρομικής σηματοδότησης στην Ελλάδα. Η έρευνα, που ξεκίνησε στις 28 Νοεμβρίου 2022, αποκάλυψε δόλιες δραστηριότητες που συνδέονται με συμβάσεις μεταξύ της ΕΡΓΟΣΕ και μιας κοινοπραξίας δύο εταιρειών. Η κύρια σύμβαση, η «Σύμβαση 717», που υπογράφηκε το 2014, είχε ως στόχο την αποκατάσταση των συστημάτων σηματοδότησης και τηλεχειρισμού της κυκλοφορίας στο σιδηροδρομικό τμήμα Αθήνα-Θεσσαλονίκη-Προμαχώνας, με στόχο την ολοκλήρωση το 2016. Μια συμπληρωματική σύμβαση το 2019 τροποποίησε το πεδίο εφαρμογής του έργου ώστε να συμπεριλάβει ένα νέο σύστημα σηματοδότησης με μονάδες τηλεμετρίας. Και οι δύο συμβάσεις συγχρηματοδοτήθηκαν κατά 85% από το Ταμείο Συνοχής της ΕΕ. Η κοινοπραξία φαίνεται να χώρισε αυθαίρετα το έργο μεταξύ των δύο εταιρειών της χωρίς άδεια, ενώ η δεύτερη εταιρεία ανέθεσε σε υπεργολαβία τεχνικές μελέτες σε μη εξειδικευμένο τρίτο μέρος, παραβιάζοντας τους συμβατικούς όρους, γεγονός που οδήγησε σε πρόστιμο 2 εκατομμυρίων ευρώ για την ΕΡΓΟΣΕ μετά από έλεγχο του 2018. Η κοινοπραξία στην συνέχεια, σύμφωνα με την EPPO, τροποποίησε παράνομα το πεδίο εφαρμογής της Σύμβασης 717 κατασκευάζοντας ένα νέο σύστημα σηματοδότησης, διογκώνοντας το κόστος χωρίς αιτιολόγηση. Επτά παράνομες παρατάσεις καθυστέρησαν το έργο, αφήνοντάς το ημιτελές εννέα χρόνια μετά την έναρξή του. Από την άλλη οι υπάλληλοι της ΕΡΓΟΣΕ κατηγορούνται ότι παρείχαν ψευδείς ή ελλιπείς πληροφορίες στην Διαχειριστική Αρχή, η οποία ενέκρινε κονδύλια παρά τις ανακρίβειες, προκαλώντας οικονομική ζημία άνω των 15,6 εκατομμυρίων ευρώ στην ΕΕ και την Ελλάδα. Μια σχετική υπόθεση που αφορά πιθανές παραβάσεις καθήκοντος από τους ελεγκτές της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας της Ελλάδας παραπέμφθηκε στις ελληνικές αρχές, καθώς δεν εμπίπτει στην εντολή της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας.

Η Ευρωπαία Γενική Εισαγγελέας Λάουρα Κοβέσι, σε δηλώσεις της τον Μάρτιο του 2024 είπε ότι, εάν είχε εφαρμοστεί η τηλεδιοίκηση και η σηματοδότηση, το δυστύχημα θα είχε αποφευχθεί. Επίσης, ζήτησε την αλλαγή του νόμου περί ευθύνης υπουργών.

Τον Μάρτιο του 2024, ο Χρήστος Σπίρτζης ζήτησε ο ίδιος την άρση της ασυλίας του, ώστε να εξεταστούν τυχόν αδικήματα κατά τη δική του θητεία σε σχέση με την εφαρμογή και υλοποίηση της σύμβασης 717 της ΕΡΓΟΣΕ, προτρέποντας να ακολουθήσουν τον ίδιο δρόμο και οι άλλοι διατελέσαντες υπουργοί και πιέζοντας εμμέσως και τον Κώστα Καραμανλή να κάνει το ίδιο. Παρόλα αυτά, δεν έχει υπάρξει απάντηση στο αίτημα, με τον τότε πρόεδρο της Βουλής Κώστα Τασούλα να έχει ζητήσει να ενημερωθεί νομικώς για το συγκεκριμένο αίτημα.

Στις 30 Απριλίου 2025 διαβιβάστηκε στη Βουλή η δικογραφία για το δυστύχημα και τις ευθύνες των διατελεσάντων υπουργών Σπίρτζη και Καραμανλή. Σε δήλωσή του ο Καραμανλής εξέφρασε την βεβαιότητά του ότι είναι αθώος.

Τον Απρίλιο-Μάιο του 2025, η EPPO κάλεσε αρχικά σε εξηγήσεις, και έπειτα άσκησε δίωξη, σε 16 άτομα, με νέες κατηγορίες που αφορούν χορήγηση αποζημίωσης περίπου 3 εκατομμύρια ευρώ προς την κοινοπραξία που είχε αναλάβει το έργο. Οι κατηγορίες που αντιμετωπίζουν κατά περίπτωση τα 16 πρόσωπα αφορούν στα αδικήματα της ηθικής αυτουργίας και της συνέργειας σε απιστία με φερόμενο ως φυσικό αυτουργό της αξιόποινης πράξης τον τότε υπουργό Υποδομών και Μεταφορών Κώστα Αχ. Καραμανλή.

Δικαστικές αποφάσεις

Η πρώτη δικαστική απόφαση για το πολύνεκρο δυστύχημα στα Τέμπη εκδόθηκε από το Μονομελές Πρωτοδικείο Αθηνών (τμήμα εργατικών διαφορών) στις 1 Φεβρουαρίου 2025 επιδικάζοντας αποζημίωση συνολικού ύψους 800.000 ευρώ στους συγγενείς θύματος, καταλογίζοντας ευθύνες στην ΟΣΕ Α.Ε. και τη Hellenic Train Α.Ε., οι οποίες, σύμφωνα με το δικαστήριο, αν και γνώριζαν ότι δε λειτουργούσε η τηλεδιοίκηση και η σηματοδότηση, επέτρεπαν τη διενέργεια μεταφορών η πρώτη και τη μεταφορά επιβατών η δεύτερη, «εκθέτοντας τόσο τους επιβάτες όσο και τους εργαζόμενους σε κίνδυνο ζωής και υγείας».

Πολιτική διερεύνηση και προτάσεις δυσπιστίας

Εξεταστική Επιτροπή το 2024

Τον Μάρτιο του 2024 ολοκλήρωσε τις εργασίες της η κοινοβουλευτική εξεταστική επιτροπή που είχε συσταθεί, με τα πολιτικά κόμματα να υποβάλλουν τα πορίσματά τους. Το κυβερνών κόμμα της Νέας Δημοκρατίας κατέθεσε εκτενές πόρισμα αποδίδοντας το ατύχημα σε ανθρώπινο λάθος και παραβιάσεις επιχειρησιακών πρωτοκόλλων από τον σταθμάρχη και τους μηχανοδηγούς, υποστηρίζοντας ότι η τήρηση των κανονισμών ασφαλείας θα μπορούσε να είχε αποτρέψει την καταστροφή.

Τα κόμματα της αντιπολίτευσης, μεταξύ των οποίων ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ.ΑΛ., το ΚΚΕ και άλλα, επέκριναν την κυβέρνηση για συστημικές αποτυχίες και πολιτικές ευθύνες. Η έκθεση του ΣΥΡΙΖΑ κατηγόρησε τον πρώην υπουργό Μεταφορών, Κώστα Καραμανλή, για εγκληματική αμέλεια, επικαλούμενη αστοχίες στην εφαρμογή συστημάτων ασφαλείας και καθυστερημένη ολοκλήρωση κρίσιμων έργων υποδομής, όπως τα συστήματα σηματοδότησης και τηλεδιοίκησης βάσει της σύμβασης 717. Το ΠΑΣΟΚ και το ΚΚΕ ζήτησαν τη σύσταση προανακριτικής επιτροπής για να εξετάσει πιθανές ποινικές ευθύνες πολιτικών προσώπων. Η Ελληνική Λύση και άλλα κόμματα τόνισαν, επίσης, την έλλειψη μέτρων ασφαλείας και τη συστημική παραμέληση στο σιδηροδρομικό σύστημα. Υποστήριξαν ότι οι πολιτικές αποφάσεις όλα αυτά τα χρόνια, συμπεριλαμβανομένης της υποχρηματοδότησης και της κακοδιαχείρισης, συνέβαλαν στην τραγωδία. Η Νέα Αριστερά και άλλες ομάδες της αντιπολίτευσης επέκριναν την κυβέρνηση για απόπειρα συγκάλυψης του περιστατικού, ιδιαίτερα όσον αφορά τον καθαρισμό του σημείου της συντριβής, που ισχυρίζονται ότι κατέστρεψε κρίσιμα στοιχεία.

Η αντιπολίτευση επέμεινε ότι πρέπει να αντιμετωπιστούν οι πολιτικές και ποινικές ευθύνες και έχει προτείνει περαιτέρω νομικές ενέργειες για τη διασφάλιση της διαφάνειας και της λογοδοσίας.

Πρόταση δυσπιστίας το 2024

Στις 26 Μαρτίου 2024, το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ.ΑΛ., ο ΣΥΡΙΖΑ, η Νέα Αριστερά και η Πλεύση Ελευθερίας, κατέθεσαν από κοινού πρόταση δυσπιστίας κατά της κυβέρνησης για το δυστύχημα. Στην ψηφοφορία που έγινε, μετά την τριήμερη συζήτηση, υπέρ της πρότασης δυσπιστίας ψήφισαν 141 βουλευτές (τα κόμματα που την πρότειναν, η Ελληνική Λύση, οι Σπαρτιάτες, το ΚΚΕ και η Νίκη) και κατά 159 βουλευτές (Νέα Δημοκρατία και ο ανεξάρτητος Χάρης Κατσιβαρδάς). Σύσσωμη η αντιπολίτευση κατηγόρησε την κυβέρνηση για συγκάλυψη στο θέμα της τραγωδίας των Τεμπών, ενώ η κυβέρνηση, διά του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, απάντησε πως ουδέποτε δόθηκε εντολή για συγκάλυψη.

Η πρόταση δυσπιστίας κατατέθηκε μετά από δημοσίευμα στις 24 Μαρτίου στην εφημερίδα Το Βήμα, σύμφωνα με το οποίο χαλκεύτηκαν ηχογραφημένες συνομιλίες σταθμάρχη και μηχανοδηγών προκειμένου να προβληθεί η θεωρία του ανθρώπινου λάθους.

Σύσταση προανακριτικής επιτροπής και παραίτηση Τριαντόπουλου το 2025

Για το ζήτημα των χωματουργικών εργασιών στο σημείο του δυστυχήματος («μπάζωμα») προκλήθηκε πολιτική αντιπαράθεση, με την αντιπολίτευση να θέτει ζήτημα συγκάλυψης. Ο Χρήστος Τριαντόπουλος, υφυπουργός παρά τω Πρωθυπουργώ, αρνήθηκε ότι ήταν αυτός που έδωσε την εντολή για το μπάζωμα.

Στις 5 Φεβρουαρίου 2025 το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ.ΑΛ κατέθεσε πρόταση για τη σύσταση προανακριτικής επιτροπής, υποστηρίζοντας πως υπάρχουν επαρκείς ενδείξεις πως ο Τριαντόπουλος τέλεσε το αδίκημα της παράβασης καθήκοντος όσον αφορά την αλλοίωση του χώρου του δυστυχήματος. Ο ίδιος χαρακτήρισε «αβάσιμες μομφές» τις κατηγορίες για αλλοίωση του χώρου και προανήγγειλε την παραίτησή του.

Στις 4 Μαρτίου η πρόταση του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ.ΑΛ υπερψηφίστηκε με πλειοψηφία 277 ψήφων, σε σύνολο 297 βουλευτών. Ο Τριαντόπουλος ανακοίνωσε την παραίτησή του κατά την ομιλία του στη συζήτηση. Λίγο νωρίτερα, είχε ανακοινώσει την δική του παραίτηση ο γενικός γραμματέας Πολιτικής Προστασίας, Βασίλης Παπαγεωργίου. Ο ίδιος δημοσίευσε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ένα ηλεκτρονικό μήνυμα σχετικά με το δυστύχημα το οποίο αναφερόταν στη χρηματοδότηση δαπανών για τη στήριξη συγγενών και την αποκατάσταση του χώρου του δυστυχήματος, κατόπιν αιτήματος της Περιφέρειας Θεσσαλίας. Ο Τριαντόπουλος υποστηρίζει ότι το μήνυμα δεν περιέχει εντολές ή «συντονιστικό ρόλο» από την πλευρά του.

Από την πλευρά της η πρόεδρος του Συλλόγου πληγέντων Τέμπη 2023, Μαρία Καρυστιανού, χαρακτήρισε την πρόταση «περικεκομμένη και αποδυναμωμένη».

Πρόταση δυσπιστίας το 2025

Στις 5 Μαρτίου, μετά τις ομιλίες των πολιτικών αρχηγών στη συζήτηση για την σύσταση της προανακριτικής επιτροπής, ο Νίκος Ανδρουλάκης κατέθεσε πρόταση δυσπιστίας κατά της κυβέρνησης Μητσοτάκη υπογεγραμμένη από 85 βουλευτές των κοινοβουλευτικών ομάδων ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ.ΑΛ., ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., Πλεύση Ελευθερίας, Νέα Αριστερά, καθώς και ανεξάρτητους. Οι εργασίες της Βουλής διακόπηκαν και ξεκίνησε η τριήμερη συζήτηση της πρότασης δυσπιστίας. Το βράδυ της Παρασκευής 7 Μαρτίου, έγινε η ψηφοφορία στην οποία 157 βουλευτές ψήφισαν κατά της πρότασης δυσπιστίας και 136 υπέρ σε σύνολο 293 ψηφισάντων.

Η πρόταση δυσπιστίας κατατέθηκε μετά το πόρισμα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ στις 27 Φεβρουαρίου 2025, σύμφωνα με το οποίο έγιναν σημαντικά λάθη από την κυβέρνηση στη διαχείριση του δυστυχήματος.

Προανακριτική επιτροπή 2025

Το 2025, άνοιξε συζήτηση στην Βουλή των Ελλήνων για σύσταση προανακριτικής επιτροπής. Ύστερα από αλλαγές, κατατέθηκαν τρεις προτάσεις προς ψήφιση. Η πρόταση της συμπολίτευσης, δηλαδή της Νέας Δημοκρατίας (155 έδρες), πρότεινε την παραπομπή μόνο του πρώην υπουργού Υποδομών Κώστα Αχ. Καραμανλή, και μόνο για την κατηγορία της παράβασης καθήκοντος. Η πρόταση του ΠΑΣΟΚ - Κινήματος Αλλαγής (33 έδρες) διευρύνει τον κύκλο των ευθυνών σε οκτώ πολιτικά πρόσωπα -ανάμεσά τους και ο πρώην υπουργός Χρήστος Σπίρτζης- καλύπτοντας την περίοδο 2016-2023. Πιο προωθημένη και δημοφιλής, είναι η πρόταση που υιοθέτησε το κείμενο των συγγενών των θυμάτων (Σύλλογος «Τέμπη 28/2/2023»), το οποίο συνυπέγραψαν τέσσερα κόμματα της αντιπολίτευσης, η Πλεύση Ελευθερίας, η Ελληνική Λύση, η Νίκη, οι ανεξάρτητοι βουλευτές που πρόσκεινται στο Κίνημα Δημοκρατίας, καθώς και οι ανεξάρτητοι βουλευτές της -προερχόμενης από τους Σπαρτιάτες- «Συμμαχίας Ανεξάρτητων Βουλευτών» (36 έδρες). Εκτός από τους υπουργούς Υποδομών, η εν λόγω πρόταση περιλαμβάνει τον ίδιο τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, τον Γιώργο Γεραπετρίτη και μια σειρά νυν και πρώην κυβερνητικών στελεχών, με τα αδικήματα τα οποία τίθενται προς διερεύνηση να φτάνουν μέχρι και στην απόδοση εσχάτης προδοσίας.

Τον Ιούνιο του 2025, η Ολομέλεια της Βουλής αποφάσισε τη συγκρότηση προανακριτικής επιτροπής για τον Κώστα Αχ. Καραμανλή, με την πρόταση της Νέας Δημοκρατίας για διερεύνηση ποινικών ευθυνών για παράβαση καθήκοντος να υπερψηφίζεται με 154 ψήφους, στηριζόμενη (σύμφωνα με ό,τι είχαν δηλώσει) από 152 βουλευτές της ΝΔ και δύο ανεξάρτητους (Κυριαζίδης, Κατσιβαρδάς). Η πρόταση του ΠΑΣΟΚ για παραπομπή του για διατάραξη ασφάλειας συγκοινωνιών απορρίφθηκε με 47 ψήφους, όπως και η πρόταση του συλλόγου θυμάτων που συγκέντρωσε 40 ψήφους, με την Πλεύση Ελευθερίας να υπερψηφίζει και την πρόταση του ΠΑΣΟΚ εκτός από αυτήν του συλλόγου θυμάτων που είχε συνυπογράψει. Σε ό,τι αφορά συγκεκριμένα την πρόταση για παραπομπή του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, η πρόταση των συγγενών των θυμάτων απορρίφθηκε με 159 «όχι» έναντι 38 «ναι». Παρόλα αυτά, δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η κοινή γνώμη συμφωνούσε με την παραπομπή του πρωθυπουργού στην δικαιοσύνη με ποσοστά περίπου στο 55%. Το ΚΚΕ, ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ και η Νέα Αριστερά, καθώς και δύο ανεξάρτητοι βουλευτές (Σαμαράς, Σαράκης) και ένας βουλευτής της Πλεύσης Ελεθερίας (Καραναστάσης), αποφάσισαν να απέχουν από την διαδικασία.

Η συζήτηση σημαδεύτηκε από ένταση, με τον Μητσοτάκη να καταγγέλλει «πολιτική σκευωρία» και έναν έντονο διαπληκτισμό μεταξύ της Ζωής Κωνσταντοπούλου και του υπουργού δικαιοσύνης Γιώργου Φλωρίδη. Η κυβερνητική παράταξη και ο πρωθυπουργός κράτησαν επιθετική στάση προς την πρόταση των συγγενών των θυμάτων, κάνοντας λόγο για «αθλιότητα» και συνδέοντάς την ετερόκλιτη συμμαχία των κομμάτων που την στήριξαν, με τις κινητοποιήσεις του ελληνικού λαού κατά των μέτρων λιτότητας το 2011 (που κρίνονται ως λαϊκιστικές και αρνητικές κατά την κυβέρνηση). Το ΠΑΣΟΚ, αν και άσκησε κριτική στην κυβέρνηση και την θυματοποίηση του πρωθυπουργού, έκρινε επίσης ότι η πρόταση των συγγενών των θυμάτων έδωσε την δυνατότητα αυτήν στον πρωθυπουργό. Το ΚΚΕ χαρακτήρισε την κυβερνητική πρόταση «πλυντήριο», ενώ είχε καταγγείλει την ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ για μεθόδευση της διαδικασίας. Η Ελληνική Λύση, κατηγόρησε τον πρωθυπουργό για καθεστωτική αλαζονεία. Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ άσκησε έντονη κριτική στην κυβέρνηση για απόκρυψη ευθυνών και αδιαφορία στην ασφάλεια, ενώ επέκρινε και το ΠΑΣΟΚ για τη στάση του. Τέλος, η πρόεδρος της Πλεύσης Ελευθερίας αποκάλεσε τον Κυριάκο Μητσοτάκη «μέλλοντα κατηγορούμενο», ενώ ο πρόεδρος της Νίκης Δημήτρης Νατσιός τον χαρακτήρισε «κακομαθημένο γιάπι», συνδέοντάς τον με φασιστική συμπεριφορά.

Ενδεχόμενα, ερμηνείες και άλλες υποθέσεις

Τροχαία δυστυχήματα

Στις 26 Μαρτίου 2023, έχασε τη ζωή του σε τροχαίο δυστύχημα ο διευθυντής κυκλοφορίας του ΟΣΕ, Κωνσταντίνος Χρυσάγης, στη λεωφόρο Αθηνών-Σουνίου στο Λαγονήσι. Νωρίτερα, στις 24 Μαρτίου 2023, είχε πεθάνει επίσης από τροχαίο, ο σταθμάρχης του ΟΣΕ Κώστας Πρασσάς στον Βόλο. Ο Χρυσάγης είχε γνώση του καταγραφικού που αφορά τη σύγκρουση στα Τέμπη και ήταν παρών κατά την ακρόαση των ηχητικών. Σύμφωνα με τον συνταξιούχο αρχιμηχανικό του ΟΣΕ και πρώην επικεφαλή της Διεύθυνσης Ηλεκτροκίνησης Σηματοδότησης, Τηλεπικοινωνιών και Ηλεκτρικών Εγκαταστάσεων, Μάνο Παναγιώτου, η πίεση που ένιωθε, πιθανόν να επηρέασε την οδήγησή του. Από την άλλη, ο Πρασσάς ήταν κλειδί για την επανεκκίνηση του σιδηρόδρομου μετά την τραγωδία.

Θεωρία περί αδήλωτου βαγονιού

Σε συμπληρωματική τεχνική έκθεση του πραγματογνώμονα Κοκοτσάκη, την οποία κατέθεσαν στον εφέτη ανακριτή Λάρισας, που χειρίζεται την υπόθεση, αναφέρεται ότι η εμπορική αμαξοστοιχία είχε ένα επιπλέον 14ο βαγόνι, που δεν είχε δηλωθεί, και ότι σε αυτό το βαγόνι υπήρχε εύφλεκτο υλικό. Η Hellenic Train επιμένει ότι τα βαγόνια ήταν 13. Στην επικαιροποιημένη έκθεση Κοκοτσάκη, τον Μάιο του 2024, δεν γίνεται κάποια αναφορά σε 14ο βαγόνι, χωρίς όμως να αναιρείται ρητά η συγκεκριμένη θεωρία.

Μεταφορές στρατιωτικού υλικού από το σιδηροδρομικό δίκτυο

Σε δημοσίευμα του Ριζοσπάστη αναφερόταν ότι το ελληνικό σιδηροδρομικό δίκτυο φέρεται να χρησιμοποιείται εκτεταμένα για τη μεταφορά στρατιωτικού υλικού, με στελέχη του ΟΣΕ να λένε ότι για τις μεταφορές «δεν υπάρχει καμία ενημέρωση». Οι μεταφορές συχνά υπερβαίνουν τα επιτρεπτά όρια φόρτωσης και πραγματοποιούνται μέσω δρομολογίων που διέρχονται από κατοικημένες περιοχές, κάτι που εγείρει ανησυχίες για την ασφάλεια. Το ΚΚΕ έχει ζητήσει εξηγήσεις από την κυβέρνηση σχετικά με την πιθανή σύνδεση των συγκεκριμένων δρομολογίων με την τραγωδία των Τεμπών ενώ συνδέει το ζήτημα με την παρουσία στρατιωτικών στελεχών στον τόπο του δυστυχήματος, καθώς και με την έλλειψη διαφάνειας όσον αφορά το φορτίο της εμπορικής αμαξοστοιχίας που ενεπλάκη στο συμβάν. Η κυβέρνηση απέριψε τους ισχυρισμούς και ανέφερε ότι καμία μεταφορά στρατιωτικού υλικού δεν έγινε τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο του 2023.

Κοινωνικές αντιδράσεις

Πορείες και απεργίες διαμαρτυρίας το 2023

Στιγμιότυπο από την διαδήλωση ως μέρος της απεργίας της 8ης Μαρτίου 2023 στην Αθήνα, με φοιτητές της Φιλοσοφικής Σχολής του ΕΚΠΑ.

Πορεία σπουδαστών λυκείου και πανεπιστημίου της Θεσσαλονίκης, στην Εγνατία Οδό στις 8 Μαρτίου 2023. Μπροστά, στο βάθος, φαίνεται το μέγεθος του πλήθους (γύρω στα 35.000 άτομα).

Τις ημέρες που ακολούθησαν το δυστύχημα, διοργανώθηκαν συγκεντρώσεις και πορείες διαμαρτυρίας από εργατικά συνδικάτα, φοιτητικούς συλλόγους και άλλους φορείς στην Αθήνα, τον Πειραιά, την Λάρισα, την Θεσσαλονίκη, την Πάτρα και σε άλλες πόλεις τις Ελλάδας. Συνθήματα, όπως το «πάρε με όταν φτάσεις», έγιναν χαρακτηριστικό γνώρισμα των εκτεταμένων διαδηλώσεων. Οι διαμαρτυρίες θεωρήθηκαν από τις μεγαλύτερες τα τελευταία χρόνια, συγκρίσιμες σε μέγεθος με εκείνες που πραγματοποιήθηκαν το 2011, κατά την κορύφωση της ελληνικής οικονομικής κρίσης.

Ο πρόεδρος ενός συνδικάτου σιδηροδρομικών υπαλλήλων επέκρινε τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, επειδή είχε προγραμματίσει να εγκαινιάσει την επομένη του δυστυχήματος Κέντρο τηλεδιοίκησης – σηματοδότησης σιδηροδρομικού δικτύου Βορείου Ελλάδος στη Θεσσαλονίκη, αν και η τηλεδιοίκηση δε λειτουργούσε στο σιδηροδρομικό δίκτυο της βόρειας Ελλάδας. Η Πανελλήνια Ένωση Σιδηροδρομικών διαδήλωσε στις 2 Μαρτίου καταγγέλλοντας τα προβλήματα του τομέα, καθώς και τη γενικότερη κατάσταση του σιδηροδρόμου. Υπήρξαν και επεισόδια μεταξύ διαδηλωτών και της αστυνομίας, όταν οι διαδηλωτές έφτασαν στα κεντρικά γραφεία της Hellenic Train. Στις 8 Μαρτίου, η ΑΔΕΔΥ, τα περισσότερα εργατικά κέντρα της χώρας, σιδηροδρομικοί, εκπαιδευτικοί, εργαζόμενοι στις συγκοινωνίες της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, φαρμακοποιοί και ναυτεργατικά σωματεία πραγματοποίησαν 24ωρη απεργία. Οι απεργιακές συγκεντρώσεις προσέλκυσαν δεκάδες χιλιάδες εργαζόμενους, φοιτητές και μαθητές από πολλές σχολές και σχολεία μέσης εκπαίδευσης που τέθηκαν σε κατάληψη. Ήταν από τις πολυπληθέστερες διαδηλώσεις στην Ελλάδα τις τελευταίες δεκαετίες, αφού μόνο στην Αθήνα συμμετείχαν τουλάχιστον 40.000 άτομα σύμφωνα με την ΕΛ.ΑΣ., ενώ άλλες εκτιμήσεις έκαναν λόγο για περίπου 100.000.

Στιγμιότυπο από τις διαδηλώσεις στην Πάτρα στη γενική απεργία της 16ης Μαρτίου 2023.

Πανελλαδική απεργία πραγματοποιήθηκε και στις 16 Μαρτίου από τη ΓΣΕΕ και την ΑΔΕΔΥ, με μεγάλες συγκεντρώσεις σε όλη τη χώρα, ενώ την προηγούμενη ημέρα απέργησαν οι εργαζόμενοι στα μέσα ενημέρωσης. Έρευνα της κοινής γνώμης εκτίμησε ότι το 30% του πληθυσμού άνω των 17 ετών ή περίπου 2,5 εκατομμύρια άνθρωποι συμμετείχαν σε κάποια κινητοποίηση (διαδήλωση, απεργία κ.λπ.) ή εκδήλωση.

Απεργιακές συγκεντρώσεις και συλλογή υπογραφών το 2024

Ένα χρόνο μετά το δυστύχημα, στις 28 Φεβρουαρίου 2024, δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι συμμετείχαν σε απεργιακές συγκεντρώσεις στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και άλλες πόλεις στη μνήμη των θυμάτων. Οι πολίτες κρατώντας κόκκινα μπαλόνια και πανό, και με κυρίαρχο σύνθημα, «αυτό το έγκλημα δεν θα ξεχαστεί», ζήτησαν από την Δικαιοσύνη να κάνει άμεσα το καθήκον της. Παράλληλα, μετά από αίτημα της προέδρου του Συλλόγου Συγγενών Θυμάτων «Τέμπη 28/2/2023», Μαρίας Καρυστιανού προς την Ιερά Αρχιεπισκοπή Αθηνών, οι καμπάνες σε όλες τις εκκλησίες των Μητροπόλεων της Εκκλησίας της Ελλάδος χτύπησαν πένθιμα 57 φορές, στις 10 το πρωί.

Την ίδια ημέρα, διαδηλωτές και γονείς παιδιών που χάθηκαν, έγραψαν με κόκκινη μπογιά τα ονόματα των 57 θυμάτων μπροστά από το μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη. Τα ονόματα σβήστηκαν το βράδυ από συνεργεία του Δήμου Αθηναίων, αλλά ξαναγράφτηκαν την επομένη κατά τη διάρκεια πανεκπαιδευτικού συλλαλητηρίου.

Έναν χρόνο μετά το δυστύχημα, ο Σύλλογος συγκέντρωσε υπογραφές μέσω της διαδικτυακής πλατφόρμας change.org, με σκοπό την κατάργηση του άρθρου 86 του Συντάγματος και του Νόμου περί ευθύνης υπουργών, με σχετική αναθεώρηση του Συντάγματος. Οι διαδικτυακές υπογραφές ξεπέρασαν τα 1,3 εκατομμύρια. Στις 7 Ιουλίου 2025, οι διαδικτυακές υπογραφές παραδόθηκαν στο Ελληνικό Κοινοβούλιο από την πρόεδρο του Συλλόγου, Μαρία Καρυστιανού, προκειμένου και τα πολιτικά πρόσωπα να δικάζονται ως απλοί πολίτες.

Διαδηλώσεις το 2025

26 Ιανουαρίου

Το πλακάτ αποτυπώνει τα τελευταία λόγια του Αναστασίου Κουτσόπουλου στην μητέρα του. Η φράση αποτέλεσε κεντρικό σύνθημα στις διαδηλώσεις για δικαιοσύνη στην διαδήλωση της Αθήνας (28 Φεβρουαρίου 2025).

Στις 26 Ιανουαρίου 2025 και ύστερα από κάλεσμα του Συλλόγου των συγγενών θυμάτων του δυστυχήματος, εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι συγκεντρώθηκαν σε πάνω από 180 σημεία στην Ελλάδα και σε άλλα 25 στο εξωτερικό, έχοντας κεντρικό σύνθημα την φράση «Δεν έχω οξυγόνο». Σύμφωνα με ηχητικό ντοκουμέντο, που ήρθε στην δημοσιότητα λίγες ημέρες νωρίτερα οι λέξεις ήταν τα τελευταία λόγια επιβατών πριν από το δυστύχημα. Οι συγγενείς των θυμάτων και οι συγκεντρωμένοι απαίτησαν την πλήρη διαλεύκανση από τις αρμόδιες αρχές και την απόδοση δικαιοσύνης, ώστε να τιμωρηθούν οι υπεύθυνοι για τον θάνατο των επιβατών, κάνοντας λόγο για έγκλημα.

Παράληλα, είχαν δημοσιοποιηθεί πληροφορίες για τις εκθέσεις του πραγματογνώμονα Κοκοτσάκη και της ομάδας των εμπειρογνωμόνων του ΕΜΠ, στις οποίες αναφέρεται ότι η εμπορική αμαξοστοιχία πιθανότατα μετέφερε παράνομο φορτίο υδρογονανθράκων, η καύση των οποίων προκάλεσε σε δεύτερο χρόνο τον θάνατο 27-28 ανθρώπων εντός του τραίνου. Ο Κοκοτσάκης αμφισβήτησε την εκτίμηση του εμπειρογνώμονα άλλων οικογενειών θυμάτων, Κώστα Λακαφώση, ο οποίος κάνει λόγο μόνο για 5 ως 7 θύματα από την πυρκαγιά. Τον ισχυρισμό του Κοκοτσάκη έχει απορρίψει και συγγενής θυμάτων, τουλάχιστον όσον αφορά τα παιδιά του, βασιζόμενος σε γνωμάτευση ιδιώτη ιατροδικαστή.

Στο ίδιο συμπέρασμα, όσον αφορά τους υδρογονάνθρακες, καταλήγει και η τεχνική έκθεση του Αχιλλέα Μιχόπουλου, τεχνικού συμβούλου οικογενειών θυμάτων στα Τέμπη.

Σχετικά με την τηλεοπτική κάλυψη των συγκεντρώσεων από την δημόσια τηλεόραση, οι εκπρόσωποι των εργαζομένων στο Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΡΤ κατήγγειλαν ότι υποβαθμίστηκαν με ακραίο τρόπο, παραθέτοντας σχετικά στοιχεία, ενώ η αντιπολίτευση ζήτησε την παραίτηση της διοίκησης της ΕΡΤ. Το ίδιο αίτημα διατύπωσε και η Ομοσπονδία Εργαζομένων Ραδιοφωνίας-Τηλεόρασης (ΠΟΣΠΕΡΤ) Η διοίκηση της ΕΡΤ αρνήθηκε τις κατηγορίες καταλογίζοντας στους εκπροσώπους «απαράδεκτη διαστρέβλωση της πραγματικότητας».

Στις 7 Φεβρουαρίου 2025 πραγματοποιήθηκαν στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και πολλές άλλες πόλεις της Ελλάδας συλλαλητήρια μαθητών, φοιτητών και εκπαιδευτικών με βασικό αίτημα να αποδοθεί δικαιοσύνη για την τραγωδία των Τεμπών, και σύνθημα «Δεν έχω άλλο οξυγόνο».

28 Φεβρουαρίου

Το πανό των φοιτητικών συλλογών στη διαδήλωση στις 28 Φεβρουαρίου 2025 στην Αθήνα.

Στις 28 Φεβρουαρίου 2025, δύο χρόνια μετά το δυστύχημα, εκατομμύρια πολίτες διαδήλωσαν σε σχεδόν 400 πόλεις και χωριά στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, με συνθήματα για την δικαιοσύνη και κατά της συγκάλυψης. Η ΓΣΕΕ, η ΑΔΕΔΥ και η συντριπτική πλειοψηφία των κατά τόπους κλαδικών σωματείων πραγματοποίησαν 24ωρη απεργία σε ολόκληρη την χώρα. Την ίδια ώρα, η δήλωση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη την οποία ανάρτησε στα κοινωνικά δίκτυα, ήταν ότι το δυστύχημα «δεν πρέπει να γίνει όπλο για να πληγωθεί η εσωτερική σύμπνοια και η σταθερή πορεία της πατρίδας».

Η πρόεδρος του Συλλόγου θυμάτων Τεμπών 2023, Μαρία Καρυστιανού στην ομιλία της στην πλατεία Συντάγματος, είπε: «Απευθύνομαι στους φονιάδες των παιδιών μας. Προσβάλατε και φερθήκατε απαξιωτικά στους νεκρούς μας. Μέλη και οστά των παιδιών μας βρίσκονται άταφα σε μέρη κρυφά. Διαπράξατε τη μέγιστη ύβρη, θα λάβετε τα δέοντα μέσα από τον παλμό της Νέμεσης». Το αρχικό συλλαλητήριο της Αθήνας διαλύθηκε μετά από βίαια επεισόδια που ξέσπασαν μεταξύ της ΕΛ.ΑΣ. και κουκουλοφόρων (οι οποίοι χαρακτηρίζονται και ως προβοκάτορες ή και παρακρατικοί) έξω από το κτίριο της Βουλής, με τους δεύτερους να επιτίθενται και σε διαδηλωτές και να προκαλούν εστίες μαχών και ζημιές στο κέντρο της πόλης. Στην συνέχεια, ειρηνικοί διαδηλωτές επέστρεψαν στον χώρο, όμως απωθήθηκαν από τα ΜΑΤ που χρησιμοποίησαν και αντλίες νερού εναντίον τους. Παρόλα αυτά παρέμειναν μέχρι και το απόγευμα στον χώρο με την ειρηνική διαδήλωση να συνεχίζεται. Με ανακοινώσεις τους, τα κόμματα της αντιπολίτευσης έκαναν λόγο για προβοκάτσια και αστυνομικό αυταρχισμό.

Δημοσιογραφικές εκτιμήσεις αναφέρουν ότι οι συγκεντρώσεις ανά την επικράτεια ήταν οι μεγαλύτερες από την μεταπολίτευση ή και στην ιστορία. Για το συλλαλητήριο της Αθήνας, οι διαδηλωτές υπολογίζονται σε πάνω από 800.000 χωρίς όμως να υπολογιστούν οι μικροί δρόμοι πέριξ της Πλατείας Συντάγματος, ενώ εκτιμήσεις να κάνουν λόγο ακόμη και για 1 εκατομμύριο. Το δελτίο της αστυνομίας, έκανε λόγο για 180 χιλιάδες άτομα.

Φωτογραφίες και βιντεοληπτικό υλικό συγκεντρώθηκε από εκδηλώσεις διαμαρτυρίας σε πάνω από 410 σημεία σε όλο τον κόσμο.

5 και 7 Μαρτίου

Καθιστική διαμαρτυρία διαδηλωτών στην πλατεία Συντάγματος στις 7 Μαρτίου 2025

Δεκάδες χιλιάδες πολίτες στην Αθήνα συγκεντρώθηκαν στην πλατεία Συντάγματος και σε πολλές πόλεις της χώρας, το απόγευμα της 5ης Μαρτίου, σε διαδηλώσεις με τα ίδια ακριβώς αιτήματα. Το συλλαλητήριο της πρωτεύουσας ξεκίνησε, όταν αφέθηκαν στον ουρανό δεκάδες φαναράκια, στη μνήμη των 57 νεκρών και διαλύθηκε βιαίως, όπως και το προηγούμενο, με την ρίψη δακρυγόνων από δυνάμεις της ΕΛ.ΑΣ.. Την ίδια ώρα, στην Ολομέλεια της Βουλής, εξελισσόταν η συζήτηση της νέας πρότασης δυσπιστίας κατά της κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη, που κατέθεσαν οι βουλευτές των ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ.ΑΛ., ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., Πλεύσης Ελευθερίας και Νέας Αριστεράς.

Στις 7 Μαρτίου έγιναν νέα συλλαλητήρια στο κέντρο της Αθήνας και άλλων πόλεων, το μεσημέρι από μαθητές και το απόγευμα από πολίτες, λίγο πριν από την ψηφοφορία για την πρόταση δυσπιστίας, ζητώντας την παραίτηση της κυβέρνησης.

Δημοσκοπήσεις

Έρευνα της εταιρείας MRB στο διάστημα 4-6 Μαρτίου 2025, για λογαριασμό του τηλεοπτικού σταθμού OPEN, έδειξε ότι το 72,2% των ερωτηθέντων χαρακτηρίζουν «έγκλημα» την τραγωδία στα Τέμπη και το 24,8% «δυστύχημα». Σε ερώτηση για την προσπάθεια απονομής Δικαιοσύνης στη συγκεκριμένη υπόθεση, το 75,2% την χαρακτηρίζει ως συγκάλυψη. Σε έρευνα της Opinion Poll που πραγματοποιήθηκε στα τέλη Μαΐου 2025, το 71,2% των ερωτηθέντων (από 80,1% του Μαρτίου) εξακολουθεί να θεωρεί πως η κυβέρνηση προσπαθεί να συγκαλύψει ευθύνες για το δυστύχημα των Τεμπών, αλλά ταυτόχρονα το το 83,7% (από 80,7% του Μαρτίου) εκτιμά πως και η αντιπολίτευση προσπαθεί να εκμεταλλευτεί πολιτικά την υπόθεση. Τον Ιούνιο του 2025, δημοσκόπηση της Alco έδειξε ότι το 55% της κοινής γνώμης συμφωνεί με την παραπομπή του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στην δικαιοσύνη για αναζήτηση ευθυνών, ενώ δημοσκόπηση της GPO έδειξε ότι σχετικά με την συζήτηση για πρόταση προανακρτικής, το 33.2% της κοινής γνώμης συμφωνεί με την πρόταση του συλλόγου θυμάτων «Τέμπη 28/2/2023» που στηρίχθηκε από κόμματα της αντιπολίτευσης, το 36.6% ότι δεν συμφωνεί με καμία πρόταση (25%) ή δεν απάντησε (11.6%), ενώ με τις προτάσεις της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ συμφώνησαν μόλις το 19.8% και το 10.4% αντίστοιχα.

Καλλιτεχνικά έργα, μνημεία και εκδηλώσεις στη μνήμη των θυμάτων

Καλλιτεχνικά έργα και μνημεία

Τον Ιανουάριο 2024, ο εικαστικός Γιώργος Κόφτης δημιούργησε έργο στη μνήμη όσων έχασαν τη ζωή τους στο σιδηροδρομικό δυστύχημα. Το έργο του «Τα 58 καρφιά στα Τέμπη» αποτελούταν από 58 καρφιά ύψους 2-2,5 μέτρων που ήταν μπηγμένα στο έδαφος 500 μέτρα νότια του σημείου που έγινε το δυστύχημα. Τα 57 καρφιά ήταν προς μνήμη των 57 θυμάτων και το 58ο για τους τραυματίες, τους συγγενείς και τους αγνοούμενους. Το καρφί επιλέχθηκε γιατί «είναι κάτι που μας πονάει, ένα αγκάθι, είναι αυτό που νιώθουμε όταν περνάμε από το σημείο». Λίγες μέρες μετά τα Χριστούγεννα του 2024, ο εικαστικός διαπίστωσε ότι το έργο είχε ξηλωθεί.

Μνημείο με τα ονόματα των φοιτητών και των φοιτητριών από τη Θεσσαλονίκη που σκοτώθηκαν στο δυστύχημα έφτιαξαν μέλη των Φοιτητικών Συλλόγων του ΑΠΘ στον προαύλιο χώρο της Φιλοσοφικής Σχολής. Τα αποκαλυπτήρια του μνημείου έγιναν στις 5 Μαΐου 2023.

Πλακέτα για τα 57 θύματα στα Τέμπη αποκαλύφθηκε στις 28 Φεβρουαρίου 2024 στην πλατεία του ΟΣΕ στη Λάρισα.

Την 1η Μαρτίου 2025, μία μέρα μετά την συμπλήρωση δύο χρόνων από την εθνική τραγωδία, ο δήμαρχος Αθηναίων, Χάρης Δούκας, προχώρησε στα αποκαλυπτήρια του «Δέντρου των Ψυχών-Η Αρχή», στη συμβολή των οδών Ερμού και Πειραιώς, απέναντι από την Τεχνόπολη. Πρόκειται για δίδυμο έργο της εικαστικού Μαρίας Μανδάκη, που συμβολίζει το μοιραίο δρομολόγιο που οδήγησε στον θάνατο 57 ανθρώπους. Το δεύτερο δέντρο, «Δέντρο της Μνήμης», αποκαλύφθηκε την επόμενη ημέρα στη Νέα Παραλία Θεσσαλονίκης, από τον δήμαρχο της πόλης, Στέλιο Αγγελούδη. Ως εκ τούτου, στο δέντρο της Αθήνας τα πουλιά βρίσκονται στα κλαδιά του δέντρου και σε αυτό της Θεσσαλονίκης βρίσκονται στις ρίζες.

Περαιτέρω ανάγνωση

Πορίσματα και εκθέσεις

• Υπουργείο Μεταφορών, Πόρισμα της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων για τα Τέμπη (Απρίλιος 2023)
• Στυλιανός Κακαμούκας και Νικόλαος Κακαμούκας, Τεχνική Έκθεση Πραγματογνωμοσύνης (Δεκέμβριος 2023)
• Αναστάσιος Δέδες, Έκθεση Τεχνικού συμβούλου (Ιανουάριος 2024)
• Paul Jowett, Έκθεση σχετικά με την πρόκληση και εξάπλωση πυρκαγιάς που προέκυψε από σιδηροδρομικό ατύχημα (16 Φεβρουαρίου 2024)
• Ανδριανός Γκουρμπάτσης, Πυρκαγιές Τρένων - Η περίπτωση ατυχήματος των Τεμπών (Απρίλιος 2024)
• Βασίλειος Κοκοτσάκης, Τελική Επικαιροποιημένη Έκθεση για τα Τέμπη (Μάιος 2024)
• Βασίλειος Κοκοτσάκης, Τεχνική έκθεση σχετικά με τον ακριβή αριθμό των θανόντων από την ακαριαία ανάφλεξη εκρηκτικού μίγματος διαρρέουσας μεγάλης ποσότητας εύφλεκτων ατμών, χημικών διαλυτών-υδρογονανθράκων και την συνακόλουθη πυρκαγιά του δυστυχήματος στα Τέμπη της 28ης/02/2023 (Ιανουάριος 2025)
• Απόστολος Βασιλάκος και Σταύρος Μπατζόπουλος, Έκθεση διερεύνησης βιντεοσκοπικού υλικού διέλευσης της εμπορικής αμαξοστοιχίας 63503 από τις σήραγγες Πλαταμώνα και Ραψάνης (Φεβρουάριος 2025)
• ΕΟΔΑΣΑΑΜ, Head-on collision between a passenger train and a freight train in Tempi (Φεβρουάριος 2025, στα αγγλικά)
• ΕΟΔΑΣΑΑΜ, ΕΟΔΑΣΑΑΜ, Σύνοψη Διερεύνησης Σιδηροδρομικού Ατυχήματος «Μετωπική σύγκρουση μεταξύ επιβατικής και εμπορικής αμαξοστοιχίας στα Τέμπη, 28 Φεβρουαρίου 2023» (Φεβρουάριος 2025, σύνοψη στα ελληνικά)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Ιστότοπος Συλλόγου Πληγέντων Δυστυχήματος «Τέμπη 2023»
• Κοινότητα «Έγκλημα στα Τέμπη – 2023»
• Ιστότοπος Επιτροπής Διερεύνησης Ανεξάρτητων Πραγματογνωμόνων Οικογενειών