Διοικητική διαίρεση της Ελλάδας 1912
Η Διοικητική διαίρεση της Ελλάδας του 1912 ψηφίστηκε από την Κυβέρνηση Ελευθερίου Βενιζέλου 1910, φέρνοντας σημαντικότατες αλλαγές στις τοπικές διοικήσεις. Με το Νόμο ΔΝΖ 1912 «Περί Δήμων και Κοινοτήτων»[1] ορίστηκαν ως Δήμοι οι πρωτεύουσες των Νομών και οι πόλεις με πληθυσμό άνω των 10.000 κατοίκων. Αντίστοιχα κοινότητες ορίστηκαν όλοι οι συνοικισμοί με πληθυσμό πάνω από «300 κατοίκους και σχολείο στοιχειώδους εκπαιδεύσεως», ενώ ακόμη και συνοικισμοί με λιγότερους από 300 κατοίκους με σχολείο στοιχειώδους εκπαίδευσης μπορούσαν να γίνουν κοινότητες αρκεί να το ζητούσαν πάνω από το 50% των εκλογέων κατοίκων και ταυτόχρονα να είχαν περιουσία που να απέδιδε πάνω από 2.000 δραχμές εκείνη την εποχή, ή τέλος αν ήταν ήδη έδρες Δήμων. Αποτέλεσμα της διοικητικής διαίρεσης ήταν η δημιουργία μεγάλου αριθμού δήμων, αλλά και σημαντικότατου αριθμού κοινοτήτων.
Οι κοινότητες ως μονάδες τοπικής αυτοδιοίκησης καταργήθηκαν 98 χρόνια αργότερα με το Πρόγραμμα Καλλικράτης και την διοικητική διαίρεση του 2011.
Πίνακας περιεχομένων
ΣτοιχείαΕπεξεργασία
Στοιχεία για τη διοικητική διαίρεση δεν υπάρχουν στον νόμο ΔΝΖ του 1912, γιατί εκεί απλά περιγράφονται οι όροι ίδρυσης κοινοτήτων και δήμων. Οι κοινότητες και οι Δήμοι αναγνωρίστηκαν σταδιακά στα επόμενα χρόνια. Το 1920 εκδόθηκαν πίνακες των δήμων και κοινοτήτων του κράτους από τη Διεύθυνση κοινοτικής και δημοτικής διοικήσεως του υπουργείου εσωτερικών που περιείχαν:
- για τους 16 παλαιούς νομούς: 21 δήμους και 2743 κοινότητες
- για τις «νέες χώρες»: 16 δήμους, 1400 κοινότητες, 3 αστικούς δήμους και 602 αγροτικούς δήμους
σύμφωνα με όσα αναφέρονται σε έκθεση της Διεύθυνσης Στατιστικής του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας του 1922[2].
Στην έκδοση του 1923 «Λεξικόν των Δήμων, Κοινοτήτων και Συνοικισμών της Ελλάδος επί τη βάση της απογραφής του πληθυσμού του έτους 1920» της Στατιστικής Υπηρεσίας αναφέρονται αναλυτικά 40 δήμοι και 4.757 κοινότητες (χωρίς σε αυτές να περιλαμβάνεται η Θράκη που δεν είχε ακόμη αποκτήσει την ίδια δομή τοπικής αυτοδιοίκησης με την υπόλοιπη Ελλάδα)[3].
Επίσημα στοιχεία για την διοικητική διαίρεση που προέκυψε μετά το 1912 φαίνονται στην απογραφή του 1920[4].
Στην απογραφή του 1928, αναφέρεται ότι στις 15-16 Μαΐου 1928, η Ελλάδα διαιρούνταν σε 38 νομούς, 141 επαρχίες, 53 δήμους και 4.990 κοινότητες, με συνολικό αριθμό πόλεων και χωριών 10.952[5].
Διοικητική διαίρεσηΕπεξεργασία
Οι πρώτοι 16 νομοί και οι επαρχίες της διοικητικής διαίρεσης που δημιουργήθηκαν με την Διοικητική Διαίρεση του 1909 ήταν οι εξής:
Μεταβολή του 1912Επεξεργασία
Το 1912 κι ενώ ήταν σε εξέλιξη οι Βαλκανικοί πόλεμοι τα απελευθερωμένα εδάφη διαιρέθηκαν προσωρινά με την διαταγή 587 της 26 Νοεμβρίου 1912 του Κωνσταντίνου Ρακτιβάν[6], σύμφωνα με αυτήν :
| Νομός | Υποδιοικήσεις | |
|---|---|---|
| 1 | Νομός Θεσσαλονίκης | Υποδιοίκηση Θεσσαλονίκης Υποδιοίκηση Βέροιας Υποδιοίκηση Γιαννιτσών Υποδιοίκηση Έδεσσας Υποδιοίκηση Καράτζοβας Υποδιοίκηση Λαγκαδά Υποδιοίκηση Κασάνδρας Υποδιοίκηση Αικατερίνης Υποδιοίκηση Αγίου Όρους |
| 2 | Νομός Κοζάνης | Υποδιοίκηση Ελασσόνας Υποδιοίκηση Σερβίων Υποδιοίκηση Κοζάνης Υποδιοίκηση Γρεβενών Υποδιοίκηση Ανασελίτσης |
| 3 | Νομός Δυτικής Μακεδονίας | καμία, ήταν ακόμα σε εξέλιξη οι πολεμικές επιχειρήσεις στην περιοχή |
Μεταβολή του 1913Επεξεργασία
Με την μεταβολή του 1913 ρυθμίστηκε η διοίκηση των εδαφών που προσαρτήθηκαν στο Ελληνικό κράτος μετά τους Βαλκανικούς πολέμους του 1912-1913 και με τον νόμο Ν.ΔΡΔΑ' της 28 Φεβρουαρίου / 2 Μαρτίου 1913 περί "Διοικήσεως των στρατιωτικά κατεχομένων χωρών"[7]. Έτσι δημιουργήθηκαν οι [7]: Γενική διοίκηση Μακεδονίας, Γενική διοίκηση Ηπείρου, Γενική διοίκηση Κρήτης, Γενική διοίκηση νησιών Αιγαίου, ιδιαιτερότητα αποτέλεσε η Σάμος η οποία παρέμεινε ηγεμονία με προσωρινή κυβέρνηση έως τον Ιούλιο του 1914 όταν και δημιουργήθηκε η Γενική διοίκηση Σάμου[8].
Μεταβολή του 1915Επεξεργασία
| # | Νομός | Πρωτεύουσα Νομού | Επαρχίες |
|---|---|---|---|
| 17 | Νομός Αργυροκάστρου | Αργυρόκαστρο | |
| 18 | Νομός Δράμας & Καβάλας | Δράμα | Επαρχία Δράμας Επαρχία Καβάλας Επαρχία Θάσου Επαρχία Πραβίου Επαρχία Σαρή Σαμπάν |
| 19 | Νομός Ηρακλείου | Ηράκλειο | |
| 20 | Νομός Θεσσαλονίκης | Θεσσαλονίκη | Επαρχία Θεσσαλονίκης Επαρχία Βεροίας Επαρχία Γιαννιτσών Επαρχία Βοδενών Επαρχία Καράτζοβας Επαρχία Λαγκαδά Επαρχία Χαλκιδικής Επαρχία Αικατερίνης Επαρχία Αγίου Όρους |
| 21 | Νομός Ιωαννίνων | Ιωάννινα | Επαρχία Δωδώνης Επαρχία Πωγωνίου Επαρχία Κονίτσης Επαρχία Μετσόβου Επαρχία Θυάμιδος Επαρχία Μαργαριτίου Επαρχία Σουλίου |
| 22 | Νομός Κοζάνης | Κοζάνη | Επαρχία Σερβίων Επαρχία Κοζάνης Επαρχία Γρεβενών Επαρχία Ανασελίτσης Επαρχία Καϊλαρίων |
| 23 | Νομός Κορυτσάς | Κορυτσά | |
| 24 | Νομός Λασηθίου | Άγιος Νικόλαος | |
| 25 | Νομός Λέσβου | Μυτιλήνη | Επαρχία Μυτιλήνης Επαρχία Λήμνου Επαρχία Ίμβρου |
| 26 | Νομός Πρεβέζης | Πρέβεζα | |
| 27 | Νομός Ρεθύμνου | Ρέθυμνος | |
| 28 | Νομός Σάμου | Σάμος | Επαρχία Σάμου Επαρχία Ικαρίας |
| 29 | Νομός Σερρών | Σέρρες | |
| 30 | Νομός Φλωρίνης | Φλώρινα | Επαρχία Φλωρίνης Επαρχία Καστορίας |
| 31 | Νομός Χανίων | Χανιά | |
| 32 | Νομός Χίου | Χίος |
ΠαραπομπέςΕπεξεργασία
- ↑ «ΦΕΚ A 58/1912». Εθνικό Τυπογραφείο. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Μαΐου 2011. Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2011.
- ↑ Ιωάννης Μιχαλόπουλος, Διευθυντής της Στατιστικής (1922). «Έκθεσις περί του τρόπου επεξεργασίας των δελτίων της απογραφής του πληθυσμού της 18ης Δεκεμβρίου 1920» (PDF). Εθνικό Τυπογραφείο (από την Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής). σελίδες σελ. 15. Ανακτήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2011.
- ↑ Υπουργείον Εθνικής Οικονομίας, Διεύθυνσις Στατιστικής (1923). «Λεξικόν των Δήμων, Κοινοτήτων και Συνοικισμών της Ελλάδος επί τη βάση της απογραφής του πληθυσμού του έτους 1920» (PDF). Εθνικό Τυπογραφείο. σελίδες ι'. Ανακτήθηκε στις 27 Φεβρουαρίου 2011.
- ↑ «Πληθυσμός του Βασιλείου της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 19ης Δεκεμβρίου 1920» (PDF). Εθνικό Τυπογραφείο. 1921. Ανακτήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2011.
- ↑ «Στατιστική επετηρίς της Ελλάδος 1930». Εθνική Στατιστική Υπηρεσία. σελ. 12. Ανακτήθηκε στις 12 Φεβρουαρίου 2011.
- ↑ Γεώργιος Π. Νάκος, "Όψεις εκατό ετών", σελ. 116
- ↑ 7,0 7,1 Μπαμπαλιούτας, σελ. 124
- ↑ Μπαμπαλιούτας, σελ. 125