Λακκώματα Αχαΐας
Συντεταγμένες: 38°1′51″N 21°51′55″E / 38.03083°N 21.86528°E
Τα Λακκώματα είναι ορεινό χωριό της Αχαΐας στον δήμο Ερυμάνθου[2]. Το χωριό βρίσκεται χτισμένο στην ιστορική περιοχή των Νεζερών[3], στους πρόποδες του ορεινού όγκου του Ερυμάνθου[4], μέσα στην κοιλάδα του ποταμού Πείρου και σχετικά κοντά στις πηγές του, σε υψόμετρο περίπου 610 μέτρων.
| Λακκώματα | |
|---|---|
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Δυτικής Ελλάδας |
| Δήμος | Ερυμάνθου |
| Δημοτική Ενότητα | Φαρρών |
| Γεωγραφία | |
| Γεωγραφικό διαμέρισμα | Πελοποννήσου |
| Νομός | Αχαΐας |
| Υψόμετρο | 602[1] |
| Έκταση | 20,751 |
| Πληθυσμός | |
| Μόνιμος | 61 |
| Έτος απογραφής | 2021 |
| Πληροφορίες | |
| Ταχ. κώδικας | 250 08 |
| Τηλ. κωδικός | 2694 |
| www.erymanthou.gr | |
Το χωριό απέχει οδικώς περίπου 42 χλμ από την πόλη της Πάτρας, 40 χλμ από τα Καλάβρυτα[5] και 21 χλμ από την έδρα του Δήμου Ερυμάνθου, την Χαλανδρίτσα[6].
Τοπική Κοινότητα Λακκωμάτων
ΕπεξεργασίαΗ Τοπική Κοινότητα Λακκωμάτων, τέως δημοτικό διαμέρισμα του Δήμου Φαρρών (1997-2010) και άλλοτε ανεξάρτητη κοινότητα (1912-1997)[7], με έδρα τον ομώνυμο οικισμό, αποτελείται επίσης από τους γειτονικούς οικισμούς Τσαπουρνιά και Ρίκαβα (οικιστική θέση), με την συνολική της έκταση να καταλαμβάνει 20.751 στρέμματα και τον πληθυσμός της ανέρχεται στους 133 μόνιμους κατοίκους, ενώ των Λακκωμάτων ως αυτοτελής οικισμός σε 113 κατοίκους (Απογραφή 2011)[8].
Ιστορικά στοιχεία
ΕπεξεργασίαΗ ονομασία του έχει προέλευση από τις μικρές κοιλάδες που διαμορφώνονται στο έδαφος της περιοχής[9].
Εμφανίζεται το 1700 στην βενετική καταγραφή "Grimani" με την ονομασία Licomati di Nexero (Λυκομάτι Νεζερού) και είχε 129 κατοίκους (39 οικογένειες)[9][10]. Το 1713 αναφέρεται πως το χωριό είχε δική του ενορία[9]. Το 1903 αναφέρεται ότι είχε μονοτάξιο δημοτικό σχολείο αρρένων και ότι απείχε 4 ώρες από την Χαλανδρίτσα[4]. Το χωριό φημιζόταν από παλιά για τα άφθονα ύδατά του ενώ παράλληλα φημίζεται η πηγή με την ονομασία "Άβορον"[9].
Σε μικρή απόσταση από το χωριό (περίπου 1 χλμ) υπήρχε παλιότερα το εγκαταλελειμμένο προ του 1821 γυναικείο μοναστήρι της Παναγίας Καλογραιών, του οποίου σήμερα διασώζεται -όντας ανακαινισμένος- μόνο ο κτισθείς το 1798 αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου ναός, το οποίο σήμερα είναι γνωστό ως Παναγία Λειτουργός[11][12][13].
Διοικητική εξέλιξη
ΕπεξεργασίαΣτις 20/04/1835 το χωριό υπήχθη στον τότε Δήμο Νεζερών και στις 08/03/1841 (ΦΕΚ 5Α), με την κατάργηση του Δήμου Νεζερών, προσαρτάται στον τότε Δήμο Φαρών[2]. Στις 28/08/1912 (ΦΕΚ 256Α), με την κατάργηση των δήμων και την θέσπιση των κοινοτήτων, αποσπάται από τον Δήμο Φαρών και προσαρτάται στην τότε Κοινότητα Λακκωμάτων αποτελώντας ταυτόχρονα έδρα της[2][7]. Στις 04/12/1997 (ΦΕΚ 244Α), σύμφωνα με τη Διοικητική Μεταρρύθμιση "Καποδίστριας", προσαρτάται στον νέο Δήμο Φαρρών μέχρι το 2010, όταν και εντάχθηκε στον ευρύτερο Δήμο Ερυμάνθου (ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010) βάσει της Διοικητικής Μεταρρύθμισης "Καλλικράτης", όπου υπάγεται μέχρι σήμερα[2].
Δημογραφική εξέλιξη
ΕπεξεργασίαΣυγκεντρωτικά, η δημογραφική εξέλιξη του οικισμού των Λακκωμάτων σύμφωνα με τις εθνικές απογραφές του ελληνικού κράτους[14][15] είναι η εξής:
| 1830 | 1835 | 1844 | 1848-1851 | 1861 | 1879 | 1889 | 1896 | 1907 | 1920 | 1928 | 1940 | 1951 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2001 | 2011 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 58 οικογ.[9][10] | 68 οικογ. - 311 κατ.[10][16] |
372[10] | 82 οικογ. - 379 κατ.[9][10] |
405 κατ.[10] | 470[10] | 341[10] | 395[10] | 411[10] | 389[10] | 278[10] | 259[10] | 258[10] | 286[10] | 255[10] | 178[10] | 147[10] | 129[10][17] | 113[8] |
Αξιοθέατα και μονοπάτια
ΕπεξεργασίαΗ περιοχή χαρακτηρίζεται από ιδιαίτερο φυσικό κάλος. Η βλάστηση είναι πλούσια και ποικίλη, ενώ επίσης υπάρχουν πολλά σπήλαια και επιβλητικοί βράχοι. Στο χωριό υπάρχουν πολλά παραδοσιακά πέτρινα σπίτια[18] και διάσπαρτες βρύσες καθώς και κεντρική πλακόστρωτη πλατεία κοντά στην είσοδο του οικισμού, στην οποία δεσπόζει ένας υπεραιωνόβιος πλάτανος.
Η κεντρική εκκλησία των Λακκωμάτων, που είναι αφιερωμένη στους Παμμέγιστους Ταξιάρχες[12], αποτελεί διατηρητέο μνημείο και δεσπόζει μέσα στο κέντρο του χωριού[18]. Στην περιοχή επίσης υπάρχουν πολλά όμορφα γραφικά ξωκλήσια, ενώ κοντά στο χωριό βρίσκεται και η ιστορική Mονή Παναγίας Χρυσοποδαρίτισσας[19] που είναι χτισμένη σε ένα σπήλαιο, κοντά στην κοίτη του ποταμού Πείρου και αποτελεί τοπόσημο όλης της γύρω αλλά και της ευρύτερης περιοχής.
Ακόμα αξίζει κανείς να επισκεφθεί τον πανέμορφο, κατάφυτο από έλατα, οικισμό Μίχα-Τσαπουρνιάς[18], που υπάγεται κατά το ήμισυ στις τοπικές κοινότητες των Λακκωμάτων και του Νέου Κομπηγαδίου, όπως επίσης και τους παραδοσιακούς νερόμυλους στην παρόχθια περιοχή του ποταμού Πείρου, στην τοποθεσία "Μύλοι", εγγύς της Ρίκαβας.
Κάποια από τα σημαντικότερα μονοπάτια που υπάρχουν στην περιοχή είναι: α) προς το Κομπηγάδι, β) κατά μήκος του Πείρου ποταμού προς την Βαλμαντούρα και γ) προς την θέση Χιονότρυπα, ευρισκόμενη στα λεγόμενα αλπικά λιβάδια του Ερυμάνθου[18].
Παραπομπές και υποσημειώσεις
Επεξεργασία- ↑ Αναζήτηση υψόμετρου από διεύθυνση στον χάρτη. advancedconverter.com. Ανακτήθηκε: 16/11/2017.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Λακκωμάτων Αχαΐας. eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 17/11/2017.
- ↑ Κορύλλου 1903, σελ. 82.
- ↑ 4,0 4,1 Κορύλλου 1903, σελ. 81.
- ↑ Η διαδρομή 40 χλμ μεταξύ Λακκωμάτων και Καλαβρύτων περιέχει τμήμα δρόμου που είναι χωμάτινο (Λακκώματα-Τσαπουρνιά 4,5 χλμ).
- ↑ Οδηγικές χιλιομετρικές αποστάσεις και οδηγίες κατεύθυνσης. apostaseis.gr. Ανακτήθηκε: 16/11/2017.
- ↑ 7,0 7,1 Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Κοινότητας Λακκωμάτων Αχαΐας. eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 17/11/2017.
- ↑ 8,0 8,1 ΕΛ.ΣΤΑΤ. - Μόνιμος πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2011
- ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 9,5 Τριανταφύλλου 1995, λήμμα Λακκώματα.
- ↑ 10,00 10,01 10,02 10,03 10,04 10,05 10,06 10,07 10,08 10,09 10,10 10,11 10,12 10,13 10,14 10,15 10,16 10,17 10,18 Λουλούδης 2010, σελ. 276.
- ↑ Γκουρβέλος 2007, σελ. 145.
- ↑ 12,0 12,1 Λουλούδης 2010, σελ. 277.
- ↑ Τριανταφύλλου 1995, λήμμα Καλογραίας, λήμμα Λακκώματα.
- ↑ Ψηφιακή βιβλιοθήκη της Ε.Σ.Υ.Ε./ΕΛ.ΣΤΑΤ.. dlib.statistics.gr. Ανακτήθηκε: 24/10/2017.
- ↑ Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές στην Τ.Α. - Δημοσιεύματα απογραφών. eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 24/10/2017.
- ↑ Αναφέρεται ως Lacomata. Βλ. Λουλούδης 2010, σελ. 276 [υποσημείωση 2].
- ↑ Μόνιμος πληθυσμός: 117 κάτοικοι. Βλ. Ε.Σ.Υ.Ε. - Μόνιμος Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001
- ↑ 18,0 18,1 18,2 18,3 Λακκώματα. visit-erymanthos.gr. Ανακτήθηκε: 22/05/2015.
- ↑ Η Ι.Μ. Παναγίας Χρυσοποδαρίτισσης βρίσκεται εντός των ορίων της Τ.Κ. Χρυσοπηγής και υπάγεται σε αυτήν.
Πηγές
Επεξεργασία- Αποτελέσματα της Απογραφής Πληθυσμού-Κατοικιών 2011 που αφορούν στο Μόνιμο Πληθυσμό της Χώρας, Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας, τχ. 2ο, φ. 3465 (28 Δεκεμβρίου 2012).
- Ε.Σ.Υ.Ε. - Μόνιμος Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001, Αθήνα 2004. ISBN 960-86704-8-9.
- Σπυρίδων Ν. Γκουρβέλος, «Εν ταις των Νεζερών κώμαις». Ιστορία των Νεζερών, εκδ. Γραφικές Τέχνες Πέτρος Κούλης, Πάτρα 2007. ISBN 978-960-930162-6.
- Χρήστου Π. Κορύλλου, Χωρογραφία της Ελλάδος. Α'. Νομός Αχαΐας, Εκ του Τυπογραφείου των Καταστημάτων "Ανέστη Κωνσταντινίδου", Εν Αθήναις 1903.
Βιβλιογραφία
Επεξεργασία- Λουλούδης, Θεόδωρος Η. (2010). Αχαΐα. Οικισμοί, οικιστές, αυτοδιοίκηση. Πάτρα: Νομαρχιακή Επιχείρηση Πολιτιστικής Ανάπτυξης Ν.Α. Αχαΐας.
- Κώστας Ν. Τριανταφύλλου, Ιστορικόν Λεξικόν των Πατρών, Τόμος Α΄, Τυπογραφείο Πέτρου Χρ. Κούλη, Πάτρα 1995, Τρίτη Έκδοση, λήμμα Λακκώματα, λήμμα Καλογραίας.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Επεξεργασία- Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Λακκωμάτων Αχαΐας. eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 17/11/2017.
- Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Κοινότητας Λακκωμάτων Αχαΐας. eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 17/11/2017.
- Λακκώματα. visit-erymanthos.gr. Ανακτήθηκε: 22/05/2015.
- Αναζήτηση υψόμετρου από διεύθυνση στον χάρτη. advancedconverter.com. Ανακτήθηκε: 16/11/2017.
- Οδηγικές χιλιομετρικές αποστάσεις και οδηγίες κατεύθυνσης. apostaseis.gr. Ανακτήθηκε: 16/11/2017.