Βικιπαίδεια

Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης

βραβείο για τη συνεισφορά στην παγκόσμια ειρήνη
(Ανακατεύθυνση από Νόμπελ Ειρήνης)

Το Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης είναι ένα από τα πέντε Βραβεία Νόμπελ, που θεσπίστηκαν από τον Σουηδό βιομήχανο και εφευρέτη Άλφρεντ Νόμπελ. Με βάση τη διαθήκη του Νόμπελ το βραβείο αυτό πρέπει να δίνεται «στο πρόσωπο που είχε τη μεγαλύτερη συνεισφορά στην αδελφοποίηση των εθνών, στην κατάργηση ή τη μείωση των στρατιωτικών δυνάμεων και στη διεξαγωγή και προώθηση ειρηνευτικών διαδικασιών».

Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης
Συχνότηταετήσια
Πρώτη απονομή1901
Τωρινός κάτοχοςΝαργκίς Μοχαμαντί

Το Νόμπελ Ειρήνης απονέμεται σε ετήσια βάση στο Όσλο, πρωτεύουσα της Νορβηγίας, και συγκεκριμένα στο δημαρχείο της πόλης. Τα υπόλοιπα βραβεία απονέμονται στην Αίθουσα Συναυλιών της Στοκχόλμης την ίδια ημέρα. Η βράβευση γίνεται στις 10 Δεκεμβρίου, επέτειο του θανάτου του Νόμπελ, παρουσία του βασιλιά της χώρας. Ο βραβευθείς παραλαμβάνει ένα αναμνηστικό δίπλωμα, ένα μετάλλιο και ένα αποδεικτικό για την είσπραξη του χρηματικού επάθλου. Την τελευταία δεκαετία η τελετή βράβευσης ακολουθείται από μία συναυλία για την ειρήνη. Η συναυλία αυτή λαμβάνει χώρα την επόμενη ημέρα από τη βράβευση, μεταδίδεται σε περισσότερες από 150 χώρες παγκοσμίως και παρακολουθείται από περισσότερες από 450 εκατομμύρια οικογένειες. Έχει λάβει διεθνή φήμη και αποτελεί πόλο έλξης διασήμων προσωπικοτήτων από τον χώρο της μουσικής.

Η επιλογή των βραβευθέντων δημιουργεί κατά καιρούς αντιδράσεις, καθώς επιλέγονται πρόσωπα που παλαιότερα είχαν προωθήσει τη βία σαν μέσο επίλυσης διαφορών και στη συνέχεια ακολούθησαν επιλεκτικά ειρηνικές μεθόδους για να επιτευχθεί η ειρήνη.

Διαδικασία βράβευσης

Επεξεργασία

Ο Νόμπελ μέχρι τον θάνατό του το 1896 δεν ξεκαθάρισε ποτέ την επιλογή ενός βραβείου για την ειρήνη. Οι υπόλοιπες επιλογές του, όπως η χημεία και η φυσική, ήταν περισσότερο προφανείς, καθώς υπήρξε εκπαιδευμένος χημικός μηχανικός.[1] Διατυπώθηκε βέβαια από ορισμένους η άποψη ότι ο Νόμπελ ζήτησε τη θέσπιση του βραβείου για να επανορθώσει για την εφεύρεση καταστροφικών υλικών. Ωστόσο κανένα από τα εκρηκτικά που εφηύρε δε χρησιμοποιήθηκε όσο ήταν ακόμα εν ζωή, με εξαίρεση ίσως τον βαλλιστίτη. Το κοινοβούλιο της Νορβηγίας, το Στόρτινγκ, διορίζει τη νορβηγική επιτροπή Νόμπελ, η οποία επιλέγει τον βραβευθέντα. Ο πρόεδρος της επιτροπής αυτής απονέμει ο ίδιος το βραβείο. Την περίοδο θανάτου του Νόμπελ η Σουηδία και η Νορβηγία αποτελούσαν μία οντότητα. Η Σουηδία ήταν αρμόδια για την εξωτερική πολιτική και η Νορβηγία για την εσωτερική της πολιτική. Ο Νόμπελ ωστόσο ποτέ δεν εξήγησε την επιθυμία του η Νορβηγία να είναι υπεύθυνη για την απόδοση αυτού του βραβείου.[2] Πιθανόν λόγω της μη ενασχόλησης της Νορβηγίας με τα εξωτερικά, ο Νόμπελ να θεώρησε ότι μια νορβηγική επιτροπή θα ήταν ανεπηρέαστη κατά τη βράβευση.

Υποψηφιότητες

Επεξεργασία
 
Το ινστιτούτο Νόμπελ στη Νορβηγία.

Οι υποψηφιότητες για το βραβείο μπορούν να προταθούν από μια ευρεία ομάδα ειδικών, όπως παλαιότερους βραβευθέντες, μέλη εθνικών συνελεύσεων και κοινοβουλίων, πανεπιστημιακούς ορισμένων ειδικοτήτων, διεθνείς δικαστές και ειδικοί σύμβουλοι της επιτροπής βράβευσης. Μερικές χρονιές οι προτάσεις έχουν αγγίξει τις 199. Η επιτροπή διατηρεί μυστικές τις προτάσεις και ζητά βέβαια και από αυτούς που τις υπέβαλλαν να πράξουν το ίδιο. Κατά καιρούς πολλοί χαρακτηρίζονται σαν υποψήφιοι για το βραβείο αλλά δεν προέκυψε ποτέ επίσημη τεκμηρίωση για αυτό.[3] Για την περίοδο 1901 – 1955 όμως οι υποψηφιότητες δημοσιοποιήθηκαν σε μία βάση δεδομένων.[4] Με τη δημοσίευση των δεδομένων αυτών αποκαλύφθηκε ότι το 1939 ο Έρικ Μπραντ, Σουηδός πολιτικός είχε προτείνει τον Αδόλφο Χίτλερ. Απέσυρε όμως την πρόταση του τέσσερις ημέρες αργότερα.[5] Άλλες διάσημες υποψηφιότητες περιλαμβάνουν τον Ιωσήφ Στάλιν και το Μπενίτο Μουσολίνι. Βέβαια εφόσον κάθε υποψηφιότητα προτείνεται από ένα μεμονωμένο πρόσωπο, τέτοιες υποψηφιότητες δεν εκφράζουν την άποψη της νορβηγικής επιτροπής.

Σε αντίθεση με τα υπόλοιπα βραβεία, με τα οποία αναγνωρίζεται η ολοκληρωμένη συνεισφορά ενός προσώπου, το βραβείο αυτό μπορεί να απονεμηθεί σε πρόσωπα ή οργανισμούς κατά τη διάρκεια της προσπάθειας τους για αντιμετώπιση συγκρούσεων ή τη δημιουργία ειρήνης. Ελλοχεύει βέβαια ο κίνδυνος οι διαπραγματεύσεις να μην οδηγήσουν στο προσδοκώμενο αποτέλεσμα. Γι αυτό και ορισμένα βραβεία ήρθαν αντιμέτωπα με την έντονη κριτική του κοινού. Για παράδειγμα τα βραβεία που δόθηκαν στους Θεόδωρο Ρούσβελτ, Σιμόν Πέρες, Γιτζάκ Ράμπιν, Γιασέρ Αραφάτ και στους Χένρι Κίσινγκερ και Λι Ντουκ Το. Το τελευταίο βραβείο μάλιστα οδήγησε σε παραίτηση δύο μέλη της επιτροπής.[6]

Το 2005 δημιουργήθηκε το Κέντρο Νόμπελ Ειρήνης. Σκοπός του είναι η παρουσίαση των βραβευθέντων και της συνεισφοράς τους καθώς και τις τρέχουσες διαμάχες και πολέμους ανά την υφήλιο.

Διαμάχες

Επεξεργασία

Το Νόμπελ Ειρήνης έχει γίνει αντικείμενο διαφωνιών κατά τη διάρκεια της ιστορίας του. Υποστηρίζεται ότι το κοινοβούλιο της Νορβηγίας, που διορίζει την επιτροπή βράβευσης, είναι το ίδιο κοινοβούλιο, που αποφάσισε το 1949 τη συμμετοχή τη χώρας στο ΝΑΤΟ, τη φιλοξενία δυνάμεων του ΝΑΤΟ στη χώρα και την παροχή λιμανιών και χωρικών υδάτων στα βαλλιστικά υποβρύχια των ΗΠΑ το 1983. Ωστόσο το κοινοβούλιο δεν έχει λόγο στην τελική επιλογή. Ένα μέλος του κοινοβουλίου δε μπορεί ταυτόχρονα να είναι μέλος της επιτροπής και η επιτροπή περιλαμβάνει μέλη από όλα τα μεγάλα κόμματα, και συνεπώς συμπεριλαμβάνει και αυτά που αντιτίθενται στη συμμετοχή της χώρας στο ΝΑΤΟ.

Μία κοινώς αποδεκτή αδυναμία του βραβείου αυτού είναι η αμεσότητα της βράβευσης. Τα επιστημονικά και λογοτεχνικά Νόμπελ απονέμονται συχνά μετά την παρέλευση δύο ή και τριών δεκαετιών από το αναγνωρισμένο επίτευγμα. Αντίθετα το Νόμπελ Ειρήνης απονέμεται την ίδια χρονιά ή την αμέσως επόμενη. Ορισμένοι σχολιαστές επισημαίνουν ότι αυτό μπορεί να είναι άδικο ή και ειρωνικό καθώς οι κριτές δεν μπορούν να είναι πλήρως αμερόληπτοι. Υπάρχει όμως και η αντίθετη άποψη με βάση την οποία η άμεση απονομή εστιάζει το γενικό ενδιαφέρον σε ένα σημαντικό διεθνές πρόβλημα και πιθανότατα ενισχύει τις προσπάθειες για την ειρήνη. Μια κοντινότερη ματιά στους νομπελίστες μας δίνει διαφορετικές περιπτώσεις ανθρώπων. Κάποιοι όπως ο Άλμπερτ Σβάιτσερ (1952), ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ (1964), η Μητέρα Τερέζα (1979) και η Αούνγκ Σαν Σούου Κίι (1991) αφιέρωσαν τη ζωή τους σε ανθρωπιστικά ζητήματα. Άλλοι, όπως ο Τζίμμυ Κάρτερ (2002) και ο Μοχάμεντ ελ Μπαραντέι (2005) επιλέχτηκαν για την ασταμάτητη προσπάθεια τους. Άλλοι πάλι θεωρούνται αμφιλεγόμενοι, ακόμη και σήμερα, εξαιτίας κυρίως της πολιτικής τους δραστηριότητας. Στην τελευταία κατηγορία περιλαμβάνονται πρόσωπα όπως ο Χένρι Κίσινγκερ (1973), ο Μοχάμεντ Ανουάρ ελ-Σαντάτ και ο Μεναχέμ Μπέγκιν (1978), ο Γιτζάκ Ράμπιν και ο Γιασέρ Αραφάτ (1994).

Ένα άλλο θέμα είναι οι αξιοσημείωτες απουσίες, δηλαδή η μη βράβευση διεθνώς αναγνωρισμένων προσωπικοτήτων. Η λίστα περιλαμβάνει τον Μαχάτμα Γκάντι, τον Πάπα Ιωάννη ΚΓ, τον Πάπα Ιωάννη Παύλο Β΄, τον Στιβ Μπίκο, τον Ραφαέλ Λέμκιν, τον Χέρμερτ Χούβερ, τον Σέσαρ Τσάβες, τον Χοσέ Φερέρ και τον Όσκαρ Ρομέρο. Ιδιαίτερη αίσθηση είχε προκαλέσει η παράλειψη του Γκάντι. Υπήρξαν μάλιστα και επίσημες ανακοινώσεις της επιτροπής για το θέμα.[7][8] Γνωστοποιήθηκε μάλιστα από την επιτροπή ότι ο Γκάντι ήταν υποψήφιος το 1937, το 1938, το 1939, το 1947 και τον Ιανουάριο του 1948, λίγες μέρες πριν δολοφονηθεί. Αργότερα νέα μέλη της επιτροπής εξέφρασαν δημόσια τη λύπη τους για την παράλειψη βράβευσης του Γκάντι.[β][9] Στις περισσότερες περιπτώσεις οι παραλείψεις αυτές προέκυψαν εξαιτίας του όρου της διαθήκης του Νόμπελ, με βάση την οποία μόνο πρόσωπα εν ζωή μπορούν να τιμηθούν με το βραβείο.

Έρευνα του ανθρωπολόγου Ντείβιντ Στολ σχετικά με την Ριγοβέρτα Μεντσού, η οποία βραβεύθηκε το 1992 αποκάλυψε μερικά κατασκευασμένα στοιχεία στην αυτοβιογραφία της με τίτλο «Το όνομά μου είναι Ριγοβέρτα Μεντσού και έτσι δημιουργήθηκε η συνείδησή μου (Me llamo Rigoberta Menchú y así me nació la conciencia)». Η Μεντσού αργότερα παραδέχτηκε ότι άλλαξε ορισμένα στοιχεία του βιογραφικού της. Μετά την αρχική διαμάχη, η επιτροπή βράβευσης αποφάσισε ότι δεν πρέπει να ανακαλέσει τη βράβευση της Μεντσού, εξαιτίας των διαφορών αυτών. Ο γραμματέας της επιτροπής δήλωσε ότι η βράβευση της δε βασίστηκε πρωταρχικά ή αποκλειστικά στην αυτοβιογραφία.[10]

Βραβευθέντες

Επεξεργασία
Έτος Όνομα Χώρα καταγωγής Σημειώσεις
1901 Ερρίκος (Ανρί) Ντυνάν   Ελβετία ιδρυτής του Ερυθρού Σταυρού[11]
Φρεντερίκ Πασσύ   Γαλλία ιδρυτής και πρόεδρος της Διακοινοβουλευτικής Ενωσης[11]
1902 Ελί Ντυκομέν
Σαρλ Αλμπέρ Γκομπά 		  Ελβετία εξέχοντα μέλη του Διεθνούς Μόνιμου Γραφείου για την Ειρήνη[12]
1903 Γουίλιαμ Ράνταλ Κρέμερ   Ηνωμένο Βασίλειο γραμματέας της Ένωσης Διεθνούς Διαιτησίας[13]
1904 Ινστιτούτο Διεθνούς Δικαίου   Βέλγιο [14]
1905 Μπέρτα φον Ζούτνερ   Αυστροουγγαρία επίτιμη πρόεδρος του Διεθνούς Μόνιμου Γραφείου για την Ειρήνη[15]
1906 Θεόδωρος (Θίοντορ) Ρούζβελτ   ΗΠΑ Πρόεδρος των ΗΠΑ, πρωτοστάτης στην ίδρυση του Διεθνούς Διαιτητικού Δικαστηρίου της Χάγης[16]
1907 Ερνέστο Τεοντόρο Μονέτα   Ιταλία μέλος του Διεθνούς Γραφείου για την Ειρήνη[17]
Λουί Ρενό   Γαλλία καθηγητής διεθνούς δικαίου, δικαστής στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης[17]
1908 Κλας Πόντους Άρνολντσον   Σουηδία ιδρυτής της Σουηδικής Επιτροπής Διαιτησίας και Ειρήνης[18]
Φρέντρικ Μπάγερ   Δανία επίτιμος πρόεδρος του Διεθνούς Γραφείου Ειρήνης[18]
1909 Ογκύστ Μαρί Φρανσουά Μπερνέρ   Βέλγιο μέλος του Διεθνούς Διαιτητικού Δικαστηρίου[19]
Πολ Ανρί Μπαλουέ ντ' Ετουρνέλ, Βαρόνος ντε Κονστάν   Γαλλία ιδρυτής και πρόεδρος της επιτροπής διαιτησίας του γαλλικού κοινοβουλίου[19]
1910 Διεθνές Γραφείο Ειρήνης   Ελβετία με έδρα τη Βέρνη [20]
1911 Τομπίας Μίκαελ Κάρελ Άσερ   Ολλανδία Πρωθυπουργός της Ολλανδίας, πρωτοστάτης σε διεθνείς διασκέψεις για τη επίλυση νομικών διαφορών μεταξύ των εθνών[21]
Άλφρεντ Χέρμαν Φριντ   Αυστροουγγαρία μέλος του Διεθνούς Γραφείου για την Ειρήνη[21]
1912 Ελάιχου Ρουτ   ΗΠΑ «για το ξεκίνημα πολλών διαιτητικών συμφωνιών»[22]
1913 Ανρί λα Φοντέν   Βέλγιο πρόεδρος του Διεθνούς Γραφείου για την Ειρήνη[23]
1914
1915
1916
1917
1918
1919 Γούντροου Ουίλσον   ΗΠΑ πρόεδρος των ΗΠΑ, πρωτεργάτης των Ηνωμένων Εθνών[25]
1920 Λεό Μπουρζουά   Γαλλία πρόεδρος του συμβουλίου των Ηνωμένων Εθνών[26]
1921 Γιάλμαρ Μπράντινγκ   Σουηδία Σουηδός πρωθυπουργός και ειδικός παρατηρητής της Κοινωνίας των Εθνών[27]
Κρίστιαν Λους Λάνγκε   Νορβηγία γενικός γραμματέας της Διακοινοβουλευτικής Ενωσης των Βρυξελλών[27]
1922 Φρίντγιοφ Νάνσεν   Νορβηγία Νορβηγός ειδικός απεσταλμένος των Ηνωμένων Εθνών, ιδρυτής του Διεθνούς Γραφείου Νάνσεν για τους Πρόσφυγες και δημιουργός του διαβατηρίου Νάνσεν για τους πρόσφυγες[28]
1923 Δεν απονεμήθηκε, το Νόμπελ Ειρήνης, λόγω των πολιτικών ανακατατάξεων, εκείνης της εποχής — Το αντίστοιχο ποσό κατατέθηκε στο Ειδικό Ταμείο για την Ειρήνη.
1924
1925 Σερ Όστιν Τσάμπερλεν   Ηνωμένο Βασίλειο «για τις Συνθήκες του Λοκάρνο»[29]
Τσαρλς Ντόους   ΗΠΑ πρόεδρος της επιτροπής αποζημιώσεων μετά τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο και οργανωτής του σχεδίου Ντόους[29]
1926 Αριστίντ Μπριάν   Γαλλία «για τις Συνθήκες του Λοκάρνο»[30]
Γκούσταβ Στρέζεμαν   Γερμανία
1927 Φερντινάν Μπουισόν   Γαλλία ιδρυτής και πρόεδρος της Κοινωνίας των Εθνών.[31]
Λούντβιχ Κβίντε   Γερμανία ειδικός απεσταλμένος σε πολλές διαπραγματεύσεις για την ειρήνη[31]
1928 Δεν απονεμήθηκε, το Νόμπελ Ειρήνης, λόγω των πολιτικών ανακατατάξεων, εκείνης της εποχής — Το 1928, που δεν απονεμήθηκε το βραβείο, το αντίστοιχο ποσό κατατέθηκε στο Ειδικό Ταμείο για την Ειρήνη.
1929 Φρανκ Κέλογκ   ΗΠΑ «για τη συνθήκη Κέλογκ – Μπριάντ»[32]
1930 Νάταν Σέντερμπλουμ   Σουηδία ηγέτης του κινήματος του οικουμενισμού στον 20ό αιώνα[33]
1931 Τζέιν Άνταμς   ΗΠΑ ιδρύτρια και πρόεδρος της Παγκόσμιας Οργάνωσης Γυναικών για την Ειρήνη και την Ελευθερία[34]
Νίκολας Μάρεϊ Μπάτλερ   ΗΠΑ για την προώθηση της συνθήκης Κέλογκ – Μπριάντ[34]
1932 Δεν απονεμήθηκε, το Νόμπελ Ειρήνης, λόγω των πολιτικών ανακατατάξεων, εκείνης της εποχής — Το 1932, που δεν απονεμήθηκε το βραβείο, το αντίστοιχο ποσό κατατέθηκε στο Ειδικό Ταμείο για την Ειρήνη.
1933 Νόρμαν Έιντζελ   Ηνωμένο Βασίλειο συγγραφέας, μέλος της εκτελεστικής Επιτροπής του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών και του Διεθνούς Συμβουλίου Ειρήνης[35]
1934 Άρθουρ Χέντερσον   Ηνωμένο Βασίλειο πρόεδρος της Διάσκεψης για τον Αφοπλισμό του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών[36]
1935 Καρλ φον Οσίτσκι   Ναζιστική Γερμανία Γερμανός δημοσιογράφος και πρωτοπόρος του κινήματος για την ειρήνη[37]
1936 Κάρλος Σααβέδρα Λάμας   Αργεντινή πρόεδρος της Κοινωνίας των Εθνών και διαμεσολαβητής στον πόλεμο μεταξύ Παραγουάης και Βολιβίας[38]
1937 Ρόμπερτ Σέσιλ   Ηνωμένο Βασίλειο ιδρυτής και πρόεδρος της Διεθνούς εκστρατείας για την Ειρήνη[39]
1938 Διεθνές Γραφείο Νάνσεν για τους Πρόσφυγες   Ελβετία [40]
1939
  • Δεν απονεμήθηκε, το Νόμπελ Ειρήνης, λόγω του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου (1938, 1939, 1940, 1941, 1942, 1943 και 1944), που δεν απονεμήθηκε το βραβείο, το αντίστοιχο ποσό κατατέθηκε στο Ειδικό Ταμείο για την Ειρήνη.
  • Μετά την λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, το 1945, απονεμήθηκε Βραβείο και στην Διεθνή Επιτροπή Ερυθρού Σταυρού[41], με έδρα την Ελβετία, η οποία ήταν ουδέτερη χώρα, και δεν συμμετείχε στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
1940
1941
1942
1943
1944
1945 Κόρντελ Χαλ   ΗΠΑ «για τη συμμετοχή του στην ίδρυση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών»[42]
1946 Έμιλι Γκριν Μπολτς   ΗΠΑ Επίτιμη διεθνής πρόεδρος της Παγκόσμιας Οργάνωσης Γυναικών για την Ειρήνη και την Ελευθερία[43]
Τζον Ράλι Μοτ   ΗΠΑ πρόεδρος του Διεθνούς Ιεραποστολικού Συμβουλίου και της Παγκόσμιας Ένωσης των Χριστιανικών Αδελφοτήτων Νεολαίας[43]
1947 Αμερικανική Επιτροπή Φιλικής Βοήθειας (Αμερικανοί Κουακέροι)   ΗΠΑ εκ μέρους της οργάνωσης των Κουακέρων[44]
Συμβούλιο Φιλικής Βοήθειας (Κουακέροι της Βρετανίας)   Ηνωμένο Βασίλειο
1948 Δεν απονεμήθηκε, το Νόμπελ Ειρήνης, λόγω της δολοφονίας του Ινδού πολιτικού, στοχαστή και επαναστάτη ακτιβιστή Μαχάτμα Γκάντι — Το 1948, που δεν απονεμήθηκε το βραβείο, το αντίστοιχο ποσό κατατέθηκε στο Ειδικό Ταμείο για την Ειρήνη. Επίσης το ίδιο έτος, έτος θανάτου του Γκάντι, η επιτροπή βράβευσης απέφυγε να απονείμει βραβείο με τον ισχυρισμό ότι εκείνη τη χρονιά δεν υπήρχε κατάλληλος εν ζωή υποψήφιος. Αργότερα, το 1989, ο πρόεδρος της επιτροπής ισχυρίστηκε ότι ήταν ένα είδος φόρου τιμής προς το πρόσωπό του. Πολλοί ισχυρίζονται πάντως ότι ο Γκάντι θα βραβευόταν εκείνη τη χρονιά, αλλά η δολοφονία του απέτρεψε τη βράβευση του.[45]
1949 Τζον Μπόιντ-Ορ, Πρώτος Βαρώνος Μπόιντ-Ορ   Ηνωμένο Βασίλειο Γενικός διοικητής του Οργανισμού Τροφίμων και Αγροτικών Προϊόντων, πρόεδρος του Διεθνούς Συμβουλίου για την ειρήνη, πρόεδρος της Διεθνούς Ένωσης Οργανισμών για την Ειρήνη[46]
1950 Ραλφ Μπαντς   ΗΠΑ «για την επιτυχή διαμεσολάβησή του μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων, που είχε αποτέλεσμα την υπογραφή συνθήκης ανακωχής το 1948»[47]
1951 Λεόν Ζουό   Γαλλία πρόεδρος της Διεθνούς επιτροπής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, αντιπρόεδρος της Διεθνούς Συνομοσπονδίας των Ελεύθερων Σωματείων[48]
1952 Άλμπερτ Σβάιτσερ   Γαλλία «για την φιλοσοφία του σχετικά με το «σεβασμό της ζωής», η οποία εκφράστηκε μέσα από πολλούς τρόπους και κυρίως με την ίδρυση του νοσοκομείου Λαμπέν στη Γκαμπόν»[49]
1953 Τζορτζ Κάτλετ Μάρσαλ   ΗΠΑ για το σχέδιο Μάρσαλ[50]
1954 Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες   Ηνωμένα Έθνη [51]
1955 Δεν απονεμήθηκε, το Νόμπελ Ειρήνης, λόγω των πολιτικών ανακατατάξεων, εκείνης της εποχής — Τα έτη 1955 και το 1956, που δεν απονεμήθηκε το βραβείο, το αντίστοιχο ποσό κατατέθηκε στο Ειδικό Ταμείο για την Ειρήνη
1956
1957 Λέστερ Μπόουλς Πήρσον   Καναδάς προέδρος της έβδομης γενικής συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών για την αποστολή ειρηνευτικών δυνάμεων στην αντιμετώπισης της κρίσης στο Σουέζ[52]
1958 Ζωρζ Πιρ   Βέλγιο ηγέτης του Τάγματος των Δομινικανών, οργανισμού με σκοπό την ανακούφιση των προσφύγων[53]
1959 Φίλιπ Νόελ-Μπέικερ   Ηνωμένο Βασίλειο «για τη μακρόχρονη συνεισφορά του στη διεθνή ειρήνη και συνεργασία»[54]
1960 Άλμπερτ Λουτούλι   Νότια Αφρική πρόεδρος του Αφρικανικού Εθνικού Κογκρέσου[55]
1961 Νταγκ Χάμαρσκελντ   Σουηδία Γενικός γραμματέας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών[56]
1962 Λάινους Πόλινγκ   ΗΠΑ «για την εκστρατεία του ενάντια στις δοκιμές πυρηνικών όπλων»[57]
1963 Διεθνής Επιτροπή Ερυθρού Σταυρού   Ελβετία [58]
Ένωση Ομάδων Ερυθρού Σταυρού   Ελβετία [58]
1964 Μάρτιν Λούθερ Κινγκ   ΗΠΑ ηγέτης της Συνδιάσκεψης της Χριστιανικής Ηγεσίας των Πολιτειών του Νότου, οργανωτής εκστρατειών για τα ανθρώπινα δικαιώματα[59]
1965 Διεθνές Ταμείο των Ηνωμένων Εθνών Άμεσου Παιδικής Βοήθειας (UNICEF)   Ηνωμένα Έθνη [60]
1966 Δεν απονεμήθηκε, το Νόμπελ Ειρήνης, λόγω των πολιτικών ανακατατάξεων, εκείνης της εποχής — Τα έτη 1966 και το 1967, που δεν απονεμήθηκε το βραβείο, το αντίστοιχο ποσό κατατέθηκε στο Ειδικό Ταμείο για την Ειρήνη
1967
1968 Ρενέ Κασέν   Γαλλία πρόεδρος του Ευρωπαικού Δικαστήρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.[61]
1969 Διεθνής Οργανισμός Εργασίας   Ελβετία [62]
1970 Νόρμαν Μπόρλογκ   ΗΠΑ «για την έρευνα που διεξήγε στο διεθνές κέντρο βελτίωσης καλαμποκιού και σιταριού »[63]
1971 Βίλλυ Μπραντ   Δυτική Γερμανία
  • «για την πολιτική της Δυτικής Γερμανίας, που άσκησε, η οποία εμπεριείχε μία αναθεωρημένη αντιμετώπιση απέναντι στην Ανατολική Ευρώπη και την Ανατολική Γερμανία[64]
  • Ένα χρόνο αργότερα, στα πλαίσια του Οστπολιτίκ η Δυτική Γερμανία, αναγνώρισε ως κυρίαρχο κράτος την Ανατολική Γερμανία.
  • Η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας (Δυτική Γερμανία) και η Λαοκρατική Δημοκρατία της Γερμανίας (Ανατολική Γερμανία) έγιναν δεκτές στον ΟΗΕ στις 18 Σεπτεμβρίου 1973.
  • 21 χρόνια αργότερα, έλαβε χώρα η Γερμανική επανένωση. Με την ένταξη της Λαοκρατικής Δημοκρατίας της Γερμανίας στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας, που τέθηκε σε ισχύ στις 3 Οκτωβρίου 1990, τα εδάφη της Λαοκρατικής Δημοκρατίας της Γερμανίας έγιναν τμήμα της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας, που σήμερα είναι γνωστή απλώς ως Γερμανία. Κατά συνέπεια η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας εξακολούθησε να είναι μέλος του ΟΗΕ ενώ η Λαοκρατική Δημοκρατία της Γερμανίας έπαψε να υπάρχει.
1972 Δεν απονεμήθηκε το Νόμπελ Ειρήνης, λόγω των πολιτικών ανακατατάξεων, εκείνης της εποχής —
  • Το 1972, που δεν απονεμήθηκε το βραβείο, το αντίστοιχο ποσό κατατέθηκε στο Ειδικό Ταμείο για την Ειρήνη.
  • Επίσης το ίδιο έτος, έγινε η περιβόητη Σφαγή του Μονάχου, η οποία έλαβε χώρα στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1972, στο Μόναχο της τότε Δυτικής Γερμανίας. Η επιτροπή βράβευσης απέφυγε να απονείμει βραβείο με τον ισχυρισμό ότι εκείνη τη χρονιά, για λόγους ασφαλείας, προς αποφυγή της Τρομοκρατίας.
1973 Χένρυ Κίσινγκερ
Λε Ντουκ Θο (αρνήθηκε το βραβείο) 		  ΗΠΑ
  Βιετνάμ 		για την επίτευξη της ειρήνης στο Βιετνάμ[65]
1974 Σιν Μακ Μπράιντ
Εϊσάκου Σάτο 		  Ιρλανδία
  Ιαπωνία 		πρόεδρος της Διεθνούς Αμνηστείας του Διεθνούς Γραφείου Ειρήνης στη Γενεύη και επικεφαλής της επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών στη Ναμίμπια.
πρωθυπουργός της Ιαπωνίας[66]
1975 Αντρέι Ζαχάρωφ   Σοβιετική Ένωση «για τις εκστρατείες του για τα ανθρώπινα δικαιώματα»[67]
1976 Μπέτι Ουίλιαμς
Μέιριντ Κόριγκαν 		  Ηνωμένο Βασίλειο ιδρύτριες της Κοινότητας του Λαού της Ειρήνης[68]
1977 Διεθνής Αμνηστία   Ηνωμένο Βασίλειο «για την εκστρατεία της ενάντια στην αιχμαλωσία»[69]
1978 Μοχάμεντ Ανουάρ ελ-Σαντάτ
Μεναχέμ Μπέγκιν 		  Αίγυπτος
  Ισραήλ 		«για τις διαπραγματεύσεις τους στη διαμάχη μεταξύ Αιγύπτου και Ισραήλ»[70]
1979 Μητέρα Τερέζα   Αλβανία
  Ινδία 		«για τις εκστρατείες της σχετικά με την ενημέρωση για τη φτώχεια»[71]
1980 Αδόλφο Πέρες Εσκιβέλ   Αργεντινή «για τον αγώνα του για την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων»[72]
1981 Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες   Ηνωμένα Έθνη [73]
1982 Άλβα Μίρνταλ
Αλφόνσο Γκαρσία Ρόμπλες 		  Σουηδία
  Μεξικό 		απεσταλμένοι του γραφείου αφοπλισμού του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών[74]
1983 Λεχ Βαλέσα   Πολωνία ιδρυτής του Αλληλεγγύη (συνδικάτο της Πολωνίας)[75]
1984 Ντέσμοντ Τούτου   Νότια Αφρική «για τη συνεισφορά του στην αντιμετώπιση του απαρτχάιντ» [76]
1985 Διεθνής Γιατροί για την Αποφυγή Πυρηνικού Πολέμου   ΗΠΑ «για τη γνωστοποίηση των καταστροφικών επιπτώσεων της καταστροφικών συνεπειών των πυρηνικών»[77]
1986 Ελί Βίζελ   ΗΠΑ
  Ρουμανία 		συγγραφέας του βιβλίου Η νύχτα, στο οποίο περιγράφει πως επέζησε από το ολοκαύτωμα[78]
1987 Όσκαρ Άριας   Κόστα Ρίκα για τις προσπάθειές του ώστε να τερματιστούν οι εμφύλιες συρράξεις στα κράτη της Κεντρικής Αμερικής[79]
1988 Ειρηνευτική Δύναμη του ΟΗΕ   Ηνωμένα Έθνη
  • για τη συμμετοχή τους στην αντιμετώπιση πολυάριθμων διαμαχών από το 1956.
  • Μέχρι τη στιγμή της βράβευσης 736 άνθρωποι διαφόρων εθνικοτήτων είχαν χάσει τη ζωή τους σε ειρηνευτικές αποστολές.[80]
1989 Τεντζίν Γκιάτσο, ο 14ος Δαλάι Λάμα   Θιβέτ (περιοχή της   Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας) για τη συνεχή αντίσταση του στη χρήση όπλων από το λαό του στον αγώνα τους για την απελευθέρωσή τους, από την Κίνα[81]
1990 Μιχαήλ Γκορμπατσώφ   Σοβιετική Ένωση
(έναν χρόνο αργότερα την χώρα, την διαδέχθηκε η σημερινή   Ρωσία)
  • «για τον ηγετικό του ρόλο στην επικράτηση της ειρήνης, που σήμερα χαρακτηρίζει πολλά μέρη της διεθνούς κοινότητας».
  • Ωστόσο όμως, η Σοβιετική Ένωση, διαλύθηκε, έναν χρόνο αργότερα στις 26 Δεκεμβρίου 1991. Ήταν αποτέλεσμα της διακήρυξης 142-Н του Ανωτάτου Σοβιέτ της Σοβιετικής Ένωσης. Η διακήρυξη επιβεβαίωσε την ανεξαρτησία των πρώην 14 Σοβιετικών δημοκρατιών και ίδρυσε την Κοινοπολιτεία των Ανεξάρτητων Κρατών (ΚΑΚ), παρόλο που πέντε από τους υπογράφοντες το επικύρωσαν πολύ αργότερα ή δεν το έκαναν καθόλου. Την προηγούμενη μέρα, ο πρόεδρος της Σοβιετικής Ένωσης Μιχαήλ Γκορμπατσώφ, ο όγδοος και τελευταίος ηγέτης της Σοβιετικής Ένωσης, παραιτήθηκε και έδωσε τις εξουσίες του - συμπεριλαμβανομένων των κωδικών εκτόξευσης των Σοβιετικών πυρηνικών πυραύλων – στον Ρώσο πρόεδρο Μπόρις Γέλτσιν. Εκείνο το βράδυ, στις 7:32 μ.μ. η Σοβιετική σημαία υπεστάλη από το Κρεμλίνο για τελευταία φορά και αντικαταστάθηκε με την προεπαναστατική Ρωσική σημαία, ενώ ο διάδοχος της πρώην ΕΣΣΔ, έγινε η σημερινή Ρωσία.[82]
1991 Αούνγκ Σαν Σου Κι   Βιρμανία «για τον ειρηνικό και μη-βίαιο αγώνα της κατά της στρατιωτικής δικτατορίας»[83]
1992 Ριγοβέρτα Μεντσού   Γουατεμάλα «για τη συνεισφορά της στην κοινωνική δικαιοσύνη και τις διαπραγματεύσεις της για τα

δικαιώματα των Ινδιάνων»[84]

1993 Νέλσον Μαντέλα
Φρεντερίκ Ντε Κλερκ 		  Νότια Αφρική
  • «για τη συνεισφορά τους στον ειρηνικό τερματισμό του απαρτχάιντ και για τη θεμελίωση μιας νέας δημοκρατικής Νότιας Αφρικής»[85]
  • Ένα χρόνο Αργότερα στην Νότια Αφρική έγινε η πτώση του Απαρτχάιντ.
1994 Γιασέρ Αραφάτ
Σιμόν Πέρες
Γιτζάκ Ράμπιν 		  Παλαιστίνη
  Ισραήλ
  Ισραήλ 		«για το ρόλο τους στις ειρηνευτικές συνομιλίες ανάμεσα σε Ισραηλινούς και Παλαιστινίους»[86]
1995 Γιόζεφ Ρότμπλατ
Συνέδρια στο Πάγκουος για την Επιστήμη και τα Ζητήματα του Κόσμου 		  Πολωνία
  Ηνωμένο Βασίλειο
  Καναδάς 		«για τη συνεισφορά τους στην εξάλειψη του ρόλου των πυρηνικών όπλων στη διεθνή πολιτική»[87]
1996 Κάρλος Φιλίπε Σιμένες Μπέλο
Ζοζέ Ράμος Όρτα 		Ανατολικό Τιμόρ (τότε μέρος της   Ινδονησίας)
  • «για την προσπάθειά τους προς μία ειρηνική επίλυση των διαφορών στο Ανατολικό Τιμόρ». [88]
  • Όταν το 1975 η Πορτογαλία παραχώρησε ανεξαρτησία στο Τιμόρ, εισέβαλε η Ινδονησία. Η χώρα παρέμεινε υπό ινδονησιακή κατοχή ως το 1999 και τελικά έγινε πλήρως ανεξάρτητη το 2002.
1997 Διεθνής Εκστρατεία για την Απαγόρευση των Ναρκών
Τζόντι Ουίλιαμς 		  ΗΠΑ «για τη συνεισφορά τους στην απαγόρευση και τον αφοπλισμό ναρκών εδάφους»[89]
1998 Τζων Χιουμ
Ντέιβιντ Τριμπλ 		  Ηνωμένο Βασίλειο «για την προσπάθεια τους προς εξεύρεση λύσης στις διαμάχες της Βόρειας Ιρλανδίας»[90]
1999 Γιατροί Χωρίς Σύνορα   Βέλγιο «για την αναγνώριση της πρωτοπόρου ανθρωπιστικής τους συνεισφοράς σε πολλές ηπείρους»[91][92]
2000 Κιμ Ντέ-τζουνγκ   Νότια Κορέα «για τη συνεισφορά του στην επικράτηση της δημοκρατίας και την εφαρμογή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Νότια Κορέα και στην Ανατολική Ασία γενικότερα και για τις ειρηνικές του διαπραγματεύσεις με τη Βόρεια Κορέα»[93][94]
2001 Ηνωμένα Έθνη
Κόφι Ανάν 		  Ηνωμένα Έθνη
  Γκάνα 		«για τη δουλειά τους στη δημιουργία ενός ειρηνικότερου και καλύτερα οργανωμένου κόσμου»[95][96]
2002 Τζίμι Κάρτερ   ΗΠΑ «για την επί δεκαετίες προσπάθεια του να βρει ειρηνικές λύσεις σε διεθνείς διαμάχες, να προάγει τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα και να προωθήσει την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη»[97][98]
2003 Σιρίν Εμπάντι   Ιράν «για την προσπάθεια της για την επικράτηση της δημοκρατίας και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Και ιδιαίτερα για τον αγώνα της για τα δικαιώματα των γυναικών και των παιδιών»[99][100]
2004 Ουανγκάρι Μαατάι   Κένυα «για τη συνεισφορά της στην αειφόρο ανάπτυξη, τη δημοκρατία και την ειρήνη»[101][102]
2005 Διεθνής Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας
Μοχάμεντ Ελ Μπαραντέι 		  Ηνωμένα Έθνη
  Αίγυπτος 		«για τις προσπάθειες τους στην αποτροπή της χρήσης πυρηνικών όπλων για στρατιωτικούς σκοπούς και στη διασφάλιση ότι η χρήση της πυρηνικής ενέργειας για ειρηνικούς σκοπούς θα γίνεται με τη μέγιστη δυνατή ασφάλεια»[103][104]
2006 Μοχάμεντ Γιουνούς
Τράπεζα Γκραμίν 		  Μπαγκλαντές «για τη δημιουργία οικονομικών και κοινωνικών ευκαιριών για τους φτωχούς, και ιδίως για τις γυναίκες, μέσω της καινοτόμου εργασίας τους στη χορήγηση μικρών δανείων και εγγυήσεων»[105]
2007 Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή
Αλ Γκορ 		  Ηνωμένα Έθνη
  ΗΠΑ 		«για την προσπάθεια τους να αντληθεί γνώση σχετικά με τις κλιματικές αλλαγές που προκλήθηκαν από τον ανθρώπινο παράγοντα και για το ότι έβαλαν τα θεμέλια για τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν για την αντιμετώπιση των προβλημάτων αυτών»[106][107]
2008 Μάρτι Αχτισάαρι   Φινλανδία «για τις μεσολαβητικές προσπάθειες 30 ετών για την επίλυση διεθνών συγκρούσεων σε Ευρώπη και Ασία»[108][109]
2009 Μπαράκ Ομπάμα   ΗΠΑ «τις εξαιρετικές προσπάθειές του να ενδυναμώσει τη διεθνή διπλωματία και τη συνεργασία μεταξύ των λαών[110]
2010 Λιου Σιαομπό   Κίνα «για τον μακροχρόνιο και ειρηνικό αγώνα του για τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα στην Κίνα»[111]
2011 Έλεν Τζόνσον-Σίρλιφ   Λιβερία «για τον ειρηνικό αγώνα τους με στόχο την ασφάλεια των γυναικών και για το δικαίωμα των γυναικών στην πλήρη συμμετοχή τους στο έργο για την οικοδόμηση της ειρήνης.»[112]
Λέιμα Γκμπόουι   Λιβερία
Ταουακούλ Κάρμαν   Υεμένη
2012 Ευρωπαϊκή Ένωση   Ευρωπαϊκή Ένωση «για τη συνεισφορά επί 6 και πλέον δεκαετίες στην προαγωγή της ειρήνης και της συμφιλίωσης, της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ευρώπη»[113]
2013 Οργανισμός για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων   Ηνωμένα Έθνη «για τις εκτεταμένες προσπάθειές του για την εξάλειψη των χημικών όπλων»[114]
2014 Καϊλάς Σατυάρτι   Ινδία «για τον αγώνα τους εναντίον του περιορισμού των δικαιωμάτων των παιδιών και των νέων και για το δικαίωμα των παιδιών στην εκπαίδευση»[115]
Μαλάλα Γιουσαφζάι   Πακιστάν
2015 Τυνησιακό Εθνικό Κουαρτέτο Διαλόγου   Τυνησία «για την αποφασιστική του συνεισφορά στην οικοδόμηση της πλουραλιστικής δημοκρατίας στην Τυνησία μετά την Επανάσταση των Γιασεμιών το 2011»[116]
2016 Χουάν Μανουέλ Σάντος   Κολομβία «για τις αποφασιστικές προσπάθειες του να φέρει τέλος στον άνω των 50 ετών εμφύλιο πόλεμο στη χώρα, ο οποίος έχει κοστίσει τη ζωή σε τουλάχιστον 220.000 Κολομβιανούς και τον εκτοπισμό σχεδόν 6 εκατομμυρίων ανθρώπων[117]
2017 Διεθνής Εκστρατεία για την Κατάργηση των Πυρηνικών Όπλων συνασπισμός ΜΚΟ από 100 χώρες [118]
2018 Ντένις Μακουέγκε   Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό «για τις προσπάθειές τους να σταματήσει η χρήση σεξουαλικής βίας ως όπλου σε πολέμους και ένοπλες συγκρούσεις»[119]
Νάντια Μουράντ   Ιράκ
2019 Άμπιι Αχμέτ   Αιθιοπία "για τις προσπάθειές του για τη διεθνή συνεργασία και την ειρήνη, ιδιαίτερα για τον τερματισμό της σύγκρουσης Αιθιοπίας-Ερυθραίας".[120]
2020 Παγκόσμιο Πρόγραμμα Σίτισης   Ηνωμένα Έθνη «για τις προσπάθειές του για την καταπολέμηση της πείνας, για τη συμβολή του στη βελτίωση των συνθηκών για την ειρήνη σε περιοχές που πλήττονται από συγκρούσεις και για τη δράση ως κινητήρια δύναμη στις προσπάθειες για την αποτροπή της χρήσης του λιμού ως όπλο πολέμου και σύγκρουσης»[121]
2021 Μαρία Ρέσσα
Ντμίτρι Μουράτοφ 		  Φιλιππίνες
  Ρωσία 		"για τις προσπάθειές τους να διαφυλάξουν την ελευθερία της έκφρασης που αποτελεί προαπαιτούμενο για τη δημοκρατία και τη διατήρηση της ειρήνης".[122]
2022 Αλές Μπιαλιάτσκι
Memorial
Κέντρο Πολιτικών Ελευθεριών 		  Λευκορωσία
  Ρωσία
  Ουκρανία
  • "Οι βραβευθέντες αντιπροσωπεύουν την κοινωνία των πολιτών στις χώρες καταγωγής τους. Έχουν προωθήσει για πολλά χρόνια το δικαίωμα να ασκείται κριτική στην εξουσία και να προστατεύονται τα θεμελιώδη δικαιώματα των πολιτών. Έχουν κάνει εξαιρετική προσπάθεια για να τεκμηριώσουν τα εγκλήματα πολέμου, τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την κατάχρηση εξουσίας. Μαζί καταδεικνύουν τη σημασία της κοινωνίας των πολιτών για την ειρήνη και τη δημοκρατία."[123]
  • Η Εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία είναι μέχρι σήμερα σε εξέλιξη και παρά την εκκλήσεις των βραβευθέντων, δεν έχει αλλάξει τίποτα στις Σχέσεις Ρωσίας - Ουκρανίας.
2023 Ναργκίς Μοχαμαντί   Ιράν
  • "για τον αγώνα της κατά της καταπίεσης των γυναικών στο Ιράν και τη μάχη της για να προωθήσει τα ανθρώπινα δικαιώματα και την ελευθερία για όλους"[124]
  • Το Ιράν, λόγω του θεοκρατικού καθεστώτος που κυριαρχεί, έχει επικριθεί έντονα ακόμα από την διεθνή κοινότητα και για ενδοοικογενειακή βία και κακομεταχείριση στις γυναίκες, επειδή οι γυναίκες του Ιράν δεν έχουν δικαιώματα ισότητας στα δύο φύλα.

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. ↑ Ï ÁëöñÝäïò ÍïìðÝë êáé ôï âñáâåßï ðïõ êüíôåøå íá ìçí áèëïèåôçèåß[νεκρός σύνδεσμος]
  2. ↑ «New website | Nobels fredspris». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Απριλίου 2006. Ανακτήθηκε στις 12 Νοεμβρίου 2007. 
  3. ↑ «New website | Nobels fredspris». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Μαρτίου 2001. Ανακτήθηκε στις 12 Νοεμβρίου 2007. 
  4. ↑ «Nomination Database». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Ιουνίου 2011. Ανακτήθηκε στις 12 Νοεμβρίου 2007. 
  5. ↑ Richardson, Gunnar, Förtroligt and hemligt : kunglig utrikespolitik och svensk neutralitet under andra världskriget. Stockholm : Carlsson, 2007
  6. ↑ Controversies and Criticisms
  7. ↑ Tønnesson, Øyvind (1 Δεκεμβρίου 1999). «Mahatma Gandhi, the Missing Laureate». The Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 17 Οκτωβρίου 2007. 
  8. ↑ Your Questions about the Nobel Peace Prize!
  9. ↑ The Nobel Peace Prize 1989 - Presentation Speech
  10. ↑ Rigoberta Menchú Tum - Biography
  11. ↑ 11,0 11,1 The Nobel Peace Prize for 1901 The Norwegian Nobel Committee .
  12. ↑ The Nobel Peace Prize for 1902 The Norwegian Nobel Committee .
  13. ↑ The Nobel Peace Prize for 1903 The Norwegian Nobel Committee .
  14. ↑ The Nobel Peace Prize for 1904 The Norwegian Nobel Committee .
  15. ↑ The Nobel Peace Prize for 1905 The Norwegian Nobel Committee .
  16. ↑ The Nobel Peace Prize for 1906 The Norwegian Nobel Committee .
  17. ↑ 17,0 17,1 The Nobel Peace Prize for 1907 The Norwegian Nobel Committee .
  18. ↑ 18,0 18,1 The Nobel Peace Prize for 1908 The Norwegian Nobel Committee .
  19. ↑ 19,0 19,1 The Nobel Peace Prize for 1909 The Norwegian Nobel Committee .
  20. ↑ The Nobel Peace Prize for 1910 The Norwegian Nobel Committee .
  21. ↑ 21,0 21,1 The Nobel Peace Prize for 1911 The Norwegian Nobel Committee .
  22. ↑ The Nobel Peace Prize for 1912 The Norwegian Nobel Committee .
  23. ↑ The Nobel Peace Prize for 1913 The Norwegian Nobel Committee .
  24. ↑ The Nobel Peace Prize for 1917 The Norwegian Nobel Committee.
  25. ↑ The Nobel Peace Prize for 1919 The Norwegian Nobel Committee .
  26. ↑ The Nobel Peace Prize for 1920 The Norwegian Nobel Committee .
  27. ↑ 27,0 27,1 The Nobel Peace Prize for 1921 The Norwegian Nobel Committee .
  28. ↑ The Nobel Peace Prize for 1922 The Norwegian Nobel Committee .
  29. ↑ 29,0 29,1 The Nobel Peace Prize for 1925 The Norwegian Nobel Committee .
  30. ↑ The Nobel Peace Prize for 1926 The Norwegian Nobel Committee .
  31. ↑ 31,0 31,1 The Nobel Peace Prize for 1927 The Norwegian Nobel Committee .
  32. ↑ The Nobel Peace Prize for 1929 The Norwegian Nobel Committee .
  33. ↑ The Nobel Peace Prize for 1930 The Norwegian Nobel Committee .
  34. ↑ 34,0 34,1 The Nobel Peace Prize for 1931 The Norwegian Nobel Committee .
  35. ↑ The Nobel Peace Prize for 1933 The Norwegian Nobel Committee .
  36. ↑ The Nobel Peace Prize for 1934 The Norwegian Nobel Committee .
  37. ↑ The Nobel Peace Prize for 1935 The Norwegian Nobel Committee .
  38. ↑ The Nobel Peace Prize for 1936 The Norwegian Nobel Committee .
  39. ↑ The Nobel Peace Prize for 1937 The Norwegian Nobel Committee .
  40. ↑ The Nobel Peace Prize for 1938 The Norwegian Nobel Committee .
  41. ↑ The Nobel Peace Prize for 1944 The Norwegian Nobel Committee .
  42. ↑ The Nobel Peace Prize for 1945 The Norwegian Nobel Committee .
  43. ↑ 43,0 43,1 The Nobel Peace Prize for 1946 The Norwegian Nobel Committee .
  44. ↑ The Nobel Peace Prize for 1947 The Norwegian Nobel Committee .
  45. ↑ Mahatma Gandhi, the Missing Laureate Αρχειοθετήθηκε 2008-12-02 στο Wayback Machine., Nobelprize.org
  46. ↑ The Nobel Peace Prize for 1949 The Norwegian Nobel Committee .
  47. ↑ The Nobel Peace Prize for 1950 The Norwegian Nobel Committee .
  48. ↑ The Nobel Peace Prize for 1951 The Norwegian Nobel Committee .
  49. ↑ The Nobel Peace Prize for 1952 The Norwegian Nobel Committee .
  50. ↑ The Nobel Peace Prize for 1953 The Norwegian Nobel Committee .
  51. ↑ The Nobel Peace Prize for 1954 The Norwegian Nobel Committee .
  52. ↑ The Nobel Peace Prize for 1957 The Norwegian Nobel Committee .
  53. ↑ The Nobel Peace Prize for 1958 The Norwegian Nobel Committee .
  54. ↑ The Nobel Peace Prize for 1959 The Norwegian Nobel Committee .
  55. ↑ The Nobel Peace Prize for 1960 The Norwegian Nobel Committee.
  56. ↑ The Nobel Peace Prize for 1961 The Norwegian Nobel Committee .
  57. ↑ The Nobel Peace Prize for 1962 The Norwegian Nobel Committee .
  58. ↑ 58,0 58,1 The Nobel Peace Prize for 1963 The Norwegian Nobel Committee .
  59. ↑ The Nobel Peace Prize for 1964 The Norwegian Nobel Committee .
  60. ↑ The Nobel Peace Prize for 1965 The Norwegian Nobel Committee .
  61. ↑ The Nobel Peace Prize for 1968 The Norwegian Nobel Committee .
  62. ↑ The Nobel Peace Prize for 1969 The Norwegian Nobel Committee .
  63. ↑ The Nobel Peace Prize for 1970 The Norwegian Nobel Committee .
  64. ↑ The Nobel Peace Prize for 1971 The Norwegian Nobel Committee .
  65. ↑ The Nobel Peace Prize for 1973 The Norwegian Nobel Committee .
  66. ↑ The Nobel Peace Prize for 1974 The Norwegian Nobel Committee .
  67. ↑ The Nobel Peace Prize for 1975 The Norwegian Nobel Committee .
  68. ↑ The Nobel Peace Prize for 1976 The Norwegian Nobel Committee .
  69. ↑ The Nobel Peace Prize for 1977 The Norwegian Nobel Committee .
  70. ↑ The Nobel Peace Prize for 1978 The Norwegian Nobel Committee .
  71. ↑ The Nobel Peace Prize for 1979 The Norwegian Nobel Committee .
  72. ↑ The Nobel Peace Prize for 1980 The Norwegian Nobel Committee .
  73. ↑ The Nobel Peace Prize for 1981 The Norwegian Nobel Committee .
  74. ↑ The Nobel Peace Prize for 1982 The Norwegian Nobel Committee .
  75. ↑ The Nobel Peace Prize for 1983 The Norwegian Nobel Committee .
  76. ↑ The Nobel Peace Prize for 1984 The Norwegian Nobel Committee .
  77. ↑ The Nobel Peace Prize for 1985 The Norwegian Nobel Committee .
  78. ↑ The Nobel Peace Prize for 1986 The Norwegian Nobel Committee .
  79. ↑ The Nobel Peace Prize for 1987 The Norwegian Nobel Committee .
  80. ↑ The Nobel Peace Prize for 1988 The Norwegian Nobel Committee .
  81. ↑ The Nobel Peace Prize for 1989 The Norwegian Nobel Committee .
  82. ↑ The Nobel Peace Prize for 1990 The Norwegian Nobel Committee .
  83. ↑ The Nobel Peace Prize for 1991 The Norwegian Nobel Committee .
  84. ↑ The Nobel Peace Prize for 1992 The Norwegian Nobel Committee .
  85. ↑ The Nobel Peace Prize for 1993 The Norwegian Nobel Committee .
  86. ↑ The Nobel Peace Prize for 1994 The Norwegian Nobel Committee .
  87. ↑ The Nobel Peace Prize for 1995 The Norwegian Nobel Committee .
  88. ↑ The Nobel Peace Prize for 1996 The Norwegian Nobel Committee .
  89. ↑ The Nobel Peace Prize for 1997 The Norwegian Nobel Committee .
  90. ↑ The Nobel Peace Prize for 1998 The Norwegian Nobel Committee .
  91. ↑ Macedonian Press Agency: News in Greek, 99-10-15
  92. ↑ The Nobel Peace Prize for 1999 The Norwegian Nobel Committee .
  93. ↑ Athens News Agency: News in Greek, 00-10-13
  94. ↑ The Nobel Peace Prize for 2000 The Norwegian Nobel Committee .
  95. ↑ Athens News Agency: News in Greek, 01-10-12
  96. ↑ The Nobel Peace Prize for 2001 The Norwegian Nobel Committee .
  97. ↑ Macedonian Press Agency: News in Greek, 02-10-11[νεκρός σύνδεσμος]
  98. ↑ The Nobel Peace Prize for 2002 The Norwegian Nobel Committee .
  99. ↑ «Σε ιρανή ακτιβίστρια των ανθρωπίνων δικαιωμάτων το φετινό Νόμπελ Ειρήνης - 2003-10-10». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Δεκεμβρίου 2006. Ανακτήθηκε στις 2 Δεκεμβρίου 2006. 
  100. ↑ The Nobel Peace Prize for 2003 The Norwegian Nobel Committee .
  101. ↑ «kathimerini.gr - Wangari Maathai Νόμπελ Ειρήνης 2004». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Σεπτεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 12 Νοεμβρίου 2007. 
  102. ↑ The Nobel Peace Prize for 2004 The Norwegian Nobel Committee .
  103. ↑ in.gr - Νόμπελ Ειρήνης σε ΙΑΕΑ και Ελ Μπαραντέι για τον αγώνα κατά των πυρηνικών - Κόσμος[νεκρός σύνδεσμος]
  104. ↑ The Nobel Peace Prize for 2005 The Norwegian Nobel Committee .
  105. ↑ The Nobel Peace Prize for 2006 The Norwegian Nobel Committee .
  106. ↑ Στον Αλ Γκορ το Νόμπελ Ειρήνης - Nature[νεκρός σύνδεσμος]
  107. ↑ The Nobel Peace Prize for 2007 The Norwegian Nobel Committee .
  108. ↑ Σκάι Αρχειοθετήθηκε 2011-07-19 στο Wayback Machine..
  109. ↑ The Nobel Peace Prize for 2008 The Norwegian Nobel Committee .
  110. ↑ The Nobel Peace Prize for 2009 The Norwegian Nobel Committee .
  111. ↑ The Nobel Peace Prize for 2010 The Norwegian Nobel Committee .
  112. ↑ The Nobel Peace Prize for 2011 The Norwegian Nobel Committee .and for women's rights to full participation in peace-building work"
  113. ↑ «The Nobel Peace Prize 2012». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 12 Οκτωβρίου 2012. 
  114. ↑ «The Nobel Peace Prize 2013». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 11 Οκτωβρίου 2013. 
  115. ↑ «The Nobel Peace Prize 2014». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2014. 
  116. ↑ «The Nobel Peace Prize 2015». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2015. 
  117. ↑ «The Nobel Peace Prize 2016». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 7 Οκτωβρίου 2016. 
  118. ↑ «Στην Εκστρατεία για την Κατάργηση των Πυρηνικών Όπλων το Νόμπελ Ειρήνης». in.gr. 6 Οκτωβρίου 2017. 
  119. ↑ [1]
  120. ↑ «Ethiopia's PM Dr Abiy Wins 2019 Nobel Peace Prize». Fanabc (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Οκτωβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 11 Οκτωβρίου 2019. 
  121. ↑ «The Nobel Peace Prize 2020». NobelPrize.org (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2020. 
  122. ↑ «The Nobel Peace Prize 2021». NobelPrize.org (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 14 Οκτωβρίου 2021. 
  123. ↑ «The Nobel Peace Prize 2022». NobelPrize.org (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 7 Οκτωβρίου 2022. 
  124. ↑ «The Nobel Peace Prize 2023». Nobel Foundation. 6 Οκτωβρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2023. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Βραβείο_Νόμπελ_Ειρήνης&oldid=10656548"