Συντεταγμένες: 50°54′N 15°44′E / 50.900°N 15.733°E / 50.900; 15.733

Η Γελένια Γκούρα (πολωνικά: Jelenia Góra, γερμανικά: Hirschberg im Riesengebirge‎‎, σιλεσικά: Jelyniŏ Gōra, που σημαίνει «Όρος των Ελαφιών»)[3] είναι ιστορική πόλη στη νοτιοδυτική Πολωνία, στην ιστορική περιοχή της Κάτω Σιλεσίας. Η πόλη βρίσκεται στο Βοεβοδάτο Κάτω Σιλεσίας, κοντά στην οροσειρά Κρκόνοσε, η οποία εκτείνεται κατά μήκος των συνόρων Πολωνίας-Τσεχίας – τα χιονοδρομικά κέντρα όπως το Κάρπατς και η Σκλάρσκα Πορέμπα βρίσκονται 10 με 15 χιλιόμετρα από την πόλη. Η Γελένια Γκούρα αποτελεί ένα ξεχωριστό αστικό γκμίνα (δήμος), καθώς και την έδρα του Πόβιατ Καρκονόσε (πρώην Πόβιατ Γελένια Γκούρα). Ο πληθυσμός της είναι 77.807 κάτοικοι (2020).[4] Η περιοχή, συμπεριλαμβανομένης της παλαιότερης λουτρόπολης Τσιεπλίτσε Σλόνσκιε-Ζντρούι, είναι ένα από τα πιο αξιόλογα σημεία αναψυχής στην Πολωνία.[5]

Γελένια Γκούρα

Σημαία

Έμβλημα
Τοποθεσία στο χάρτη
Τοποθεσία στο χάρτη
Γελένια Γκούρα
50°54′0″N 15°44′0″E
ΧώραΠολωνία[1]
Διοικητική υπαγωγήΒοεβοδάτο Κάτω Σιλεσίας
Έκταση109,2 km²
Υψόμετρο352,74 μέτρα
Πληθυσμός77.305 (31  Μαρτίου 2021)[2]
Ταχ. κωδ.58-500, 58-501, 58-504, 58-505, 58-506, 58-507, 58-508, 58-560, 58-570 και 58-588
Ζώνη ώραςώρα Κεντρικής Ευρώπης
UTC+01:00 (επίσημη ώρα)
UTC+02:00 (θερινή ώρα)
ΙστότοποςΕπίσημος ιστότοπος
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Η ιστορία της πόλης χρονολογείται ήδη από τον 10ο αιώνα, αλλά στον οικισμό παραχωρήθηκαν προνόμια πόλης υπό την πολωνική κυριαρχία το 1288.[6] Η Γελένια Γκούρα ιδρύθηκε σε σημαντικούς εμπορικούς δρόμους που συνέδεαν την Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και τη Βοημία με την Ανατολική Ευρώπη.[7] Η περιοχή άκμασε ως αποτέλεσμα των εμπορικών προνομίων που αποτέλεσαν τη βάση για την ίδρυση υφαντικών και μεταλλευτικών βιομηχανιών κατά τον ύστερο Μεσαίωνα και τις πρώτες περιόδους της Αναγέννησης.[7] Η Γελένια Γκούρα ήταν μάρτυρας πολλών ιστορικών συγκρούσεων, όπως ο Τριακονταετής Πόλεμος και οι αποφασιστικοί Σιλεσιανοί Πόλεμοι. Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η πόλη σώθηκε από θαύμα από την καταστροφή.

Το κεντρικό προάστιο της Γελένια Γκούρα διαθέτει πολλές ιστορικές και αρχιτεκτονικές δομές μεγάλης σημασίας, όπως το Δημαρχείο του 17ου αιώνα, μπαρόκ εκκλησίες και μια ανακαινισμένη κεντρική αγορά, καθώς και πάρκα και κήπους. Το κοντινό Εθνικό Πάρκο Καρκονόσε, το οποίο επισκέπτονται περισσότεροι από 1,5 εκατομμύριο τουρίστες ετησίως, έχει την έδρα του στη Γελένια Γκούρα.

Τοπωνυμία Επεξεργασία

Ιστορία Επεξεργασία

 
Πρώτη τεκμηριωμένη αναφορά της Γελένια Γκούρα - Hirsb(er)g, 1384

Η προέλευση της πόλης χρονολογείται επίσημα από τη θρυλική ίδρυση του οικισμού από τον Πολωνό Πρίγκιπα Μπολέσλαφ Γ΄ το Στραβόστομο το 1108,[8] και το 2008 γιόρτασε την 900η επέτειό του.[9] Η Γελένια Γκούρα αναφέρεται επίσης ότι χρησιμοποιήθηκε ως βάση από τον Μπολέσλαφ Γ΄ το Στραβόστομο για τις εκστρατείες του εναντίον των Βοήμιων το 1110.[10]

 
Το παρεκκλήσι της Αγίας Άννας και η Πύλη Βογιανόφσκα (Wojanowska), μέρος του μεσαιωνικού αμυντικού συγκροτήματος

Το 1281, δόθηκε στην πόλη ένας αστικός χάρτης από τον Πολωνό δούκα Μπολέσλαφ Β΄ το Φαλακρό κατά τη διάρκεια του Ostsiedlung.[11][12][13] Το 1281, ο οικισμός αναφέρθηκε για πρώτη φορά ως Hyrzberc και το 1288 στα λατινικά ως Hyrsbergensium.[14] Το 1345, ιδρύθηκε δημοτικό συμβούλιο.[15] Το 1348, ένας σεισμός έπληξε την πόλη και ο Δούκας Μπόλκο Β΄ ο Μικρός της παραχώρησε νέα προνόμια.[16][17] Όταν ο Οίκος των Πιαστ-Σιλεσίας έχασε την κληρονομιά και η Άγκνες των Αψβούργων, η τελευταία δούκισσα της Δουκάτου του Γιάβορ πέθανε το 1392, η πόλη πέρασε στη Βοημία, την οποία διοικούσε ο Οίκος του Λουξεμβούργου.[18] Το 1426 και το 1427, η πόλη δέχτηκε εισβολή από τους Χουσίτες.[19] Από το 1469 έως το 1490, ήταν μέρος του Βασιλείου της Ουγγαρίας και στη συνέχεια ήταν μέρος της Βοημίας, που κυβερνούσε η δυναστεία των Γιαγκελλόνων. Το 1502, ο Βασιλιάς Βλαδίσλαος Β΄ της Ουγγαρίας εξέδωσε ένα προνόμιο επεκτείνοντας την αυτονομία της πόλης[20][17] και το 1519 ο Βασιλιάς Λουδοβίκος Β΄ της Ουγγαρίας παραχώρησε το δικαίωμα σε ετήσια έκθεση.[21]

Η πόλη κληρονομήθηκε από τη Μοναρχία των Αψβούργων το 1526, δύο χρόνια αφότου η πόλη υιοθέτησε την προτεσταντική πίστη. Ένα προτεσταντικό σχολείο χτίστηκε το 1566. Το 1560, μια πυρκαγιά κατέστρεψε μεγάλα τμήματα της πόλης και σταμάτησε την οικονομική ανάπτυξη, που μέχρι τότε χαρακτηριζόταν από την υφαντουργία. Η πόλη ανέκαμψε όταν ο Γιόαχιμ Γκιρνθ, ένας υποδηματοποιός σε ένα ταξίδι επιστροφής από την Ολλανδία, εισήγαγε την ύφανση πέπλου. Τα πρώτα «ελαφριά πέπλα» προσφέρθηκαν το 1625 και 5 χρόνια αργότερα η πόλη έλαβε ένα αυτοκρατορικό προνόμιο από τον Φερδινάνδο Β΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας για αυτά τα πέπλα.

 
Εκκλησία του Τιμίου Σταυρού, 18ος αιώνας
 
Παλάτι των Παουλίνων, τώρα ξενοδοχείο

Κατά τη διάρκεια του Τριακονταετούς Πολέμου η πόλη υπέφερε άσχημα. Το Χίρσμπεργκ (Hirschberg) πολιορκήθηκε από τα στρατεύματα και των δύο μερών, πλήρωσε υψηλές εισφορές και κατά τη διάρκεια μιας πολιορκίας το 1634 η πόλη κάηκε ξανά. Ακολούθησαν άλλες δύο πολιορκίες το 1640 και το 1641. Η πόλη χρειάστηκε αρκετά χρόνια για να ανακάμψει. Ένας λόγος για τη νέα ώθηση ήταν η δημιουργία μιας εμπορικής κοινωνίας το 1658, η οποία εξασφάλισε τη θέση του Χίρσμπεργκ ως το πιο σημαντικό κέντρο εμπορίου λινών και πέπλων στα βουνά της Σιλεσίας κατά τον 17ο και 18ο αιώνα.

Οι Προτεστάντες της πόλης καταπιέστηκαν κατά τη διάρκεια της Αντιμεταρρύθμισης, αλλά η δεύτερη Συνθήκη του Άλτρανστατ, η οποία επέτρεψε την ίδρυση ενός προτεσταντικού κοινοτικού κέντρου και εκκλησίας έξω από τα μεσαιωνικά τείχη της πόλης, έφερε ανακούφιση. Μεγάλες θυσίες από την εμπορική κοινωνία, ειδικά το πιο εξέχον μέλος της, Κρίστιαν Μένζελ, κατέστησαν δυνατή την κατασκευή μιας μεγάλης εκκλησίας, που είχε ως πρότυπο την Εκκλησία της Αικατερίνης στη Στοκχόλμη. Το νεκροταφείο της εκκλησίας ήταν ο τόπος ταφής που προτιμούσαν οι περισσότερες οικογένειες εμπόρων.

Το Χίρσμπεργκ προσαρτήθηκε με την Κάτω Σιλεσία από το Βασίλειο της Πρωσίας κατά τη διάρκεια των Σιλεσιανών Πολέμων. Η πόλη καταστράφηκε και πάλι εν μέρει, χρειάστηκε να πληρώσει εισφορές και καταλήφθηκε πολλές φορές. Η απόσπαση από την Αυστρία και τα νέα σύνορα στα βουνά στα νότια κατέστρεψαν σοβαρά την οικονομία, καθώς οι έμποροι έχασαν μεγάλο μέρος των πελατών τους. Αν και η Πρωσία κατέβαλε σημαντικές προσπάθειες για την αναζωογόνηση της οικονομίας, δεν ανέκαμψε ποτέ πλήρως και τελικά έχασαν τη θέση τους κατά τη διάρκεια της βιομηχανικής επανάστασης.

Το 1800, ο Τζον Κουίνσι Άνταμς, πρέσβης στο Βερολίνο εκείνη την εποχή και μελλοντικός Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, επισκέφτηκε το Χίρσμπεργκ[17] και είπε: «Τίποτα δεν μπορεί να είναι πιο όμορφο από την τοποθεσία του Χίρσμπεργκ, μιας όμορφα χτισμένης πόλης με πολλά υπέροχα κτίρια σε μια κοιλάδα που περιβάλλεται από λόφους από όλες τις πλευρές, με τη μαγευτική θέα στα Γιγαντιαία Όρη (Όρη Κρκόνοσε)».

 
Το Παλιό Δημαρχείο, που χτίστηκε μεταξύ 1744 και 1749, βρίσκεται στην κεντρική πλατεία

Το 1871, η πόλη έγινε μέρος της Γερμανικής Αυτοκρατορίας με τη γερμανική ενοποίηση υπό την ηγεσία της Πρωσίας, ως μία από τις μεγαλύτερες πόλεις στην Επαρχία Σιλεσίας. Το 1889. η Deutsche Riesengebirgsverein (Γερμανική Λέσχη Γιγαντιαίων Ορέων), μια οργάνωση για την προστασία του περιβάλλοντος των Γιγαντιαίων Ορέων (Κρκόνοσε) και την προώθηση του τουρισμού, ιδρύθηκε από τον Τέοντορ Ντόνατ και 47 άλλους αξιωματούχους της περιοχής.

Μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, η πόλη έγινε μέρος της πρωσικής Επαρχίας Κάτω Σιλεσίας το 1919 και το 1922 έγινε ξεχωριστή πόλη. Κατά τη διάρκεια της ναζιστικής εποχής υπό το καθεστώς του Αδόλφου Χίτλερ, ένα υποστρατόπεδο του στρατοπέδου συγκέντρωσης Γκρος-Ρόζεν βρισκόταν στο Χίρσμπεργκ. Την 1η Σεπτεμβρίου 1939, την ημέρα της γερμανικής εισβολής στην Πολωνία και το ξέσπασμα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η Luftwaffe χρησιμοποίησε το αεροδρόμιο στο Χίρσμπεργκ για να πραγματοποιήσει αεροπορικές επιδρομές στην Πολωνία.[22] Τον Απρίλιο του 1940, έφτασε στην πόλη η πρώτη μεταφορά 2.000 Πολωνών που απελάθηκαν από το Σοσνόβιετς, το Μπέντζιν και το Όλκους για καταναγκαστική εργασία.[23] Στην πόλη, οι Γερμανοί οργάνωσαν 19 στρατόπεδα εργασίας στα οποία φυλάκισαν κυρίως Πολωνούς, Τσέχους, Γάλλους και Βέλγους, αλλά και Λουξεμβούργιους, Ρώσους, Ουκρανούς, Έλληνες, Εσθονούς, μεταξύ των οποίων και γυναίκες. Ίδρυσαν επίσης τέσσερα στρατόπεδα αιχμαλώτων πολέμου: δύο για Γάλλους στρατιώτες, ένα για Εβραίους από διαφορετικές χώρες και ένα για Σοβιετικούς.[24] Γάλλοι αιχμάλωτοι πολέμου οργάνωσαν ένα μυστικό κίνημα αντίστασης και συνεργάστηκαν με Πολωνούς από άλλα στρατόπεδα.[25] Το 1943 και το 1944, υπήρξε σημαντική εισροή Γερμανών από τις βομβαρδισμένες γερμανικές πόλεις και το 1944, μετά τη συντριβή της Εξέγερσης της Βαρσοβίας, Πολωνοί που απελάθηκαν από τη Βαρσοβία φυλακίστηκαν προσωρινά εκεί.[26] Όταν ο Κόκκινος Στρατός κατέλαβε την πόλη, ως αποτέλεσμα της εισροής ανθρώπων τα τελευταία χρόνια του πολέμου, υπήρχαν 160.000 άνθρωποι στην πόλη.[27]

Στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, η περιοχή γλίτωσε από μάχες, καθώς τα σοβιετικά στρατεύματα έφτασαν στην Κάτω Σιλεσία μόλις τον Μάιο του 1945. Η πόλη παραδόθηκε στις πολωνικές αρχές. Οι Γερμανοί κάτοικοι ανέφεραν ότι προστατεύονταν από τις πολωνικές αρχές από τη σοβιετική διοίκηση. Στην περιοχή Χίρσμπεργκ, ο Πολωνικός Στρατός άρχισε να διώχνει Γερμανούς από την πόλη και τα γύρω χωριά στα μέσα Ιουνίου 1945 δυτικά της Γραμμής Όντερ-Νάισσε που ήταν 70 χλμ. προς τα δυτικά. Έχει αναφερθεί ότι οι σοβιετικές αρχές συχνά σταματούσαν τις απελάσεις και συνέλαβαν Πολωνούς στρατιώτες που εκτελούσαν την απέλαση.

Σύμφωνα με τις αποφάσεις της Διάσκεψης του Πότσδαμ, η πόλη τέθηκε υπό πολωνική διοίκηση και έγινε επίσημα γνωστή με το πολωνικό της όνομα Jelenia Góra, το οποίο καταγράφηκε για πρώτη φορά το 1882, και είναι μια κυριολεκτική μετάφραση του γερμανικού ονόματος "Hirschberg".[14] Όλοι οι υπόλοιποι Γερμανοί κάτοικοι εκδιώχθηκαν προς τα δυτικά[28] και νέοι Πολωνοί έποικοι ήρθαν στην περιοχή. Τη δεκαετία του 1950, επίσης Έλληνες πρόσφυγες του Ελληνικού Εμφυλίου Πολέμου εγκαταστάθηκαν στη Γελένια Γκούρα.[29] Η πόλη δεν καταστράφηκε στον πόλεμο, αλλά η κατάσταση των κτιρίων και των υποδομών της υποχώρησε την επόμενη δεκαετία.[30] Οι νέες πολωνικές αρχές διέλυσαν τις παραμελημένες κατοικίες γύρω από την Παλιά Πόλη μέχρι το 1965[31] και κατέστρεψαν το νεκροταφείο της πρώην γερμανικής προτεσταντικής εκκλησίας.[32] Από τότε τα κτίρια γύρω από την αγορά έχουν ανακατασκευαστεί σε απλούστερες ιστορικές μορφές του 18ου αιώνα.[33] Η πόλη διευρύνθηκε μέσω της ενσωμάτωσης των γύρω τοποθεσιών, συμπεριλαμβανομένης της λουτρόπολης Τσιεπλίτσε Σλόνσκιε-Ζντρούι (γερμανικά: Bad Warmbrunn‎‎) το 1976, τώρα συνοικία της Γελένια Γκούρα.

Γεωγραφία Επεξεργασία

Η πόλη βρίσκεται στο βόρειο τμήμα της Κοιλάδας Γελένια Γκούρα. Από τα δυτικά, η πόλη περιβάλλεται από βουνά και πρόποδες των Ορέων Ιζέρα, βόρεια από τα Όρη Κατσάφκσιε, ανατολικά από τα Όρη Ρουντάβι Γιανοβίτσκιε και νότια από τα Όρη Καρκονόσε. Το κέντρο βρίσκεται περίπου 1χιλιόμετρο ανατολικά από το σημείο όπου ενώνονται δύο ποταμοί, ο Μπουμπρ και ο Καμιένα.

 
Πανόραμα της Γελένια Γκούρα, θέα από το Όρος Σιμποβτσόβα (Schieferberg)

Κλίμα Επεξεργασία

Η Γελένια Γκούρα έχει ωκεάνιο κλίμα (Κλιματική ταξινόμηση Κέππεν: Cfb) χρησιμοποιώντας το −3 °C (27 °F) ισόθερμο ή υγρό ηπειρωτικό κλίμα (Κλιματική ταξινόμηση Κέππεν: Dfb) χρησιμοποιώντας το 0 °C (32 °F) ισόθερμο.[34][35]

Κλιματικά δεδομένα Γελένια Γκούρα (1991–2020 φυσιολογικά, ακραία 1951–σήμερα)
Μήνας Ιαν Φεβ Μάρ Απρ Μάι Ιούν Ιούλ Αύγ Σεπ Οκτ Νοε Δεκ Έτος
Υψηλότερη Μέγιστη °C (°F) 17.0 21.2 24.4 28.8 31.1 36.0 35.4 35.8 34.0 27.7 19.9 16.3 36,0
Μέση Μέγιστη °C (°F) 2.8 4.2 8.1 14.0 18.4 21.7 23.8 23.7 18.6 13.6 7.9 3.7 13,4
Μέση Μηνιαία °C (°F) −1.3 −0.2 2.9 7.9 12.4 15.7 17.6 17.1 12.6 8.3 3.6 −0.2 8,0
Μέση Ελάχιστη °C (°F) −5.5 −4.5 −1.9 1.6 6.1 9.6 11.4 10.8 7.2 3.4 −0.6 −4.2 2,8
Χαμηλότερη Ελάχιστη °C (°F) −31.8 −36.9 −29.6 −14.5 −5.5 −2.1 1.8 0.3 −5.6 −8.7 −22.1 −29.5 −36,9
Υετός mm (ίντσες) 39,8 34,6 48,1 41,5 72,2 84 110,2 88,4 64,6 47,6 38,8 36,8 706,5
υγρασίας 82.6 79.5 76.8 71.9 73.6 75.0 75.1 76.9 81.1 82.2 84.8 84.2 78,6
Μέσες ημέρες κατακρημνίσεων (≥ 0.1 mm) 17.10 15.43 16.73 12.63 15.00 16.07 15.43 14.43 14.90 15.30 15.67 16.47 185,16
Μέσες ημέρες χιονόπτωσης (≥ 0 cm) 17.3 14.0 8.3 1.7 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.4 5.0 12.8 59,5
Μέσες μηνιαίες ώρες ηλιοφάνειας 68.9 87.4 128.4 185.9 221.0 218.9 234.4 229.7 155.3 124.8 76.9 65.7 1.797,1
Πηγή #1: Ινστιτούτο Μετεωρολογίας και Διαχείρισης Υδάτων[36][37][38][39][40][41][42][43]
Πηγή #2: Meteomodel.pl (αρχεία, σχετική υγρασία 1991–2020)[44][45][46]

Αδελφοποιημένες πόλεις Επεξεργασία

Η Γελένια Γκούρα είναι αδελφοποιημένη με τις:[47]

Πρώην αδελφοποιημένες πόλεις:

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. (Γερμανικά, Αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Ιταλικά) archINFORM. 9831. Ανακτήθηκε στις 6  Αυγούστου 2018.
  2. bdl.stat.gov.pl/api/v1/data/localities/by-unit/030210161011-0935802?var-id=1639616&format=jsonapi. Ανακτήθηκε στις 3  Οκτωβρίου 2022.
  3. E., Christian (1 Ιουνίου 2017). «Jelenia Góra: Day Trip to Poland's "Deer Mountain" • Dauntless Jaunter». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Σεπτεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 25 Σεπτεμβρίου 2017. 
  4. «Najwieksze miasta w Polsce pod wzgledem liczby ludnosci» [Οι μεγαλύτερες πόλεις της Πολωνίας από άποψη πληθυσμού]. polskawliczbach.pl (στα Πολωνικά). 
  5. o.o., StayPoland Sσελ. z. «Jelenia Gora - Tourism - Tourist Information - Jelenia Gora, Poland -». www.staypoland.com. Ανακτήθηκε στις 25 Σεπτεμβρίου 2017. 
  6. «Jelenia Góra - Ratusz». ratusze.karr.pl. Ανακτήθηκε στις 25 Σεπτεμβρίου 2017. 
  7. 7,0 7,1 «Historia Jeleniej Góry - Turystyka». turystyka.jeleniagora.pl. Ανακτήθηκε στις 25 Σεπτεμβρίου 2017. 
  8. Informacje Ogólne Επίσημος ιστότοπος της Γελένια Γκούρα
  9. «900 bębnów na 900 lat Jeleniej Góry - Wrocław - NaszeMiasto.pl». wroclaw.naszemiasto.pl. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Μαρτίου 2012. Ανακτήθηκε στις 25 Σεπτεμβρίου 2017. 
  10. Πιοτρ Πρέγκιελ, Τόμας Πσέρβα, Dzieje Śląska (The History of Silesia), σελ. 30 W odwecie Krzywousty najechał Czechy (1110), zaskakując przeciwnika przejściem przez Karkonosze (wykorzystując bazę w Jeleniej Górze). Published by Cadus, 2005
  11. Βετσέρκα, ibidem, σελ. 189
  12. Μπάντστυμπνερ, ibidem, σελ. 387
  13. Φράνκε, ibidem, σελ. 6
  14. 14,0 14,1 Μπαρμπάρα Τσόπεκ, Adaptacje niemieckich nazw miejscowych w języku polskim, 1995, σελ.66, (ISBN 83-85579-33-8)
  15. Έντβαρντ Μπασαουίγκο, 900 lat Jeleniej Góry. Tędy przeszła historia. Kalendarium wydarzeń w Kotlinie Jeleniogórskiej i jej okolicach, Jelenia Góra, 2010, σελ. 58 (in Polish)
  16. Μπασαουίγκο, Op. cit., σελ. 61
  17. 17,0 17,1 17,2 «Kalendarium historyczne» (στα Πολωνικά). City of Jelenia Góra. Ανακτήθηκε στις 6 Αυγούστου 2014. 
  18. Βετσέρκα, ibidem, σελ. 491
  19. Μπασαουίγκο, Op. cit., σελ. 69
  20. Μπασαουίγκο, Op. cit., σελ. 74-75
  21. Μπασαουίγκο, Op. cit., σελ. 76
  22. Μπασαουίγκο, Op. cit., σελ. 236
  23. Μπασαουίγκο, Op. cit., σελ. 241
  24. Μπασαουίγκο, Op. cit., σελ. 243-245
  25. Μπασαουίγκο, Op. cit., σελ. 245
  26. Μπασαουίγκο, Op. cit., σελ. 261-262
  27. Μπασαουίγκο, Op. cit., σελ. 261
  28. Φράνκε, σελ. 13
  29. Izabela Kubasiewicz, Emigranci z Grecji w Polsce Ludowej. Wybrane aspekty z życia mniejszości, σελ. 117 (in Polish)
  30. Βετσέρκα, σελ. 192
  31. Μπάντστυμπνερ, σελ. 389
  32. Μπάντστυμπνερ, σελ. 391.
  33. Bürgerhäuser am Ring mit gewölbten Laubengängen. Fassaden ursprünglich reich gestaltet, vereinfacht während der 1965 durchgeführten Rekonstruktion. – Μπάντστυμπνερ, σελ. 393
  34. Kottek, Markus; Grieser, Jürgen; Beck, Christoph; Rudolf, Bruno; Rubel, Franz (2006). «World Map of the Köppen-Geiger climate classification updated». Meteorologische Zeitschrift 15 (3): 259–263. doi:10.1127/0941-2948/2006/0130. Bibcode2006MetZe..15..259K. https://opus.bibliothek.uni-augsburg.de/opus4/files/40083/metz_Vol_15_No_3_p259-263_World_Map_of_the_Koppen_Geiger_climate_classification_updated_55034.pdf. 
  35. Peel, M. C.; Finlayson B. L.; McMahon, T. A. (2007). «Updated world map of the Köppen–Geiger climate classification». Hydrol. Earth Syst. Sci. 11 (5): 1633–1644. doi:10.5194/hess-11-1633-2007. ISSN 1027-5606. https://www.hydrol-earth-syst-sci.net/11/1633/2007/hess-11-1633-2007.pdf. 
  36. «Średnia dobowa temperatura powietrza». Normy klimatyczne 1991-2020 (στα Πολωνικά). Ινστιτούτο Μετεωρολογίας και Διαχείρισης Υδάτων. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Δεκεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2022. 
  37. «Średnia minimalna temperatura powietrza». Normy klimatyczne 1991-2020 (στα Πολωνικά). Ινστιτούτο Μετεωρολογίας και Διαχείρισης Υδάτων. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Ιανουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2022. 
  38. «Średnia maksymalna temperatura powietrza». Normy klimatyczne 1991-2020 (στα Πολωνικά). Ινστιτούτο Μετεωρολογίας και Διαχείρισης Υδάτων. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Ιανουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2022. 
  39. «Miesięczna suma opadu». Normy klimatyczne 1991-2020 (στα Πολωνικά). Ινστιτούτο Μετεωρολογίας και Διαχείρισης Υδάτων. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Ιανουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2022. 
  40. «Liczba dni z opadem >= 0,1 mm». Normy klimatyczne 1991-2020 (στα Πολωνικά). Ινστιτούτο Μετεωρολογίας και Διαχείρισης Υδάτων. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Ιανουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2022. 
  41. «Średnia grubość pokrywy śnieżnej». Normy klimatyczne 1991-2020 (στα Πολωνικά). Ινστιτούτο Μετεωρολογίας και Διαχείρισης Υδάτων. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Ιανουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2022. 
  42. «Liczba dni z pokrywą śnieżna > 0 cm». Normy klimatyczne 1991-2020 (στα Πολωνικά). Ινστιτούτο Μετεωρολογίας και Διαχείρισης Υδάτων. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Ιανουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2022. 
  43. «Średnia suma usłonecznienia (h)». Normy klimatyczne 1991-2020 (στα Πολωνικά). Ινστιτούτο Μετεωρολογίας και Διαχείρισης Υδάτων. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Ιανουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2022. 
  44. «Jelenia Góra Absolutna temperatura maksymalna» (στα Πολωνικά). Meteomodel.pl. Ανακτήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2022. 
  45. «Jelenia Góra Absolutna temperatura minimalna» (στα Πολωνικά). Meteomodel.pl. Ανακτήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2022. 
  46. «Jelenia Góra Średnia wilgotność» (στα Πολωνικά). Meteomodel.pl. Ανακτήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2022. 
  47. «Współpraca Zagraniczna». jeleniagora.pl (στα Πολωνικά). Jelenia Góra. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Σεπτεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 28 Φεβρουαρίου 2020. 
  48. «Zrywamy współpracę z rosyjskim Vladimirem» (στα Πολωνικά). Ανακτήθηκε στις 27 Μαρτίου 2022. 

Πηγές Επεξεργασία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία