Διαγωνισμός Τραγουδιού Eurovision 1991

Ο 36ος Διαγωνισμός Τραγουδιού Eurovision, διοργανώθηκε στη Ρώμη στις 4 Μαΐου 1991. Νίκησε για 3η φορά στην ιστορία του διαγωνισμού η συμμετοχή της Σουηδίας. Τη χώρα εκπροσώπησε η Καρόλα με το τραγούδι Fångad av en stormvind, λαμβάνοντας 146 βαθμούς. Σημειώθηκε για πρώτη φορά από το 1969 ισοψηφία και ο νικητής αναδείχθηκε με το άθροισμα της βαθμολογίας (περισσότερα 12άρια , 10άρια κλπ.) που έλαβαν οι δύο χώρες που ισοφάρισαν.e^[1]. Ακολούθησε η Γαλλία και το Ισραήλ στη 2η και 3η θέση αντίστοιχα. Τη χρονιά εκείνη, η Σοφία Βόσσου εκπροσώπησε την Ελλάδα με το τραγούδι Άνοιξη και κατέληξε στην 13η θέση με 36 βαθμούς. Το 1991 ήταν η πρώτη εμφάνιση της Γερμανίας ως ολόκληρο κράτος, μετά τη Γερμανική επανένωση και η τελευταία της Γιουγκοσλαβίας. Η Ολλανδία δεν έλαβε μέρος, εξαιτίας του εορτασμού της ημέρας μνήμης των νεκρών.

Διαγωνισμός Τραγουδιού Eurovision 1991

Ημερομηνίες
Τελικός	4 Μαΐου 1991
Οικοδεσπότης
Χώρος	Studio 15 di Cinecittà, Ρώμη, Ιταλία
Παρουσιαστές	Τζιλιόλα Τσινκουέτι Τότο Κουτούνιο
Μουσική Διεύθυνση	Μπρούνο Κανφόρα
Σκηνοθέτης	Ρικάρντο Ντόνα
Εκτελεστικός επόπτης	Φρανκ Νεφ
Διοργανωτής	RAI
Έναρξη διαγωνισμού	Τραγούδια από τη Σάρα Κάρλσον εν μέσω των ερειπίων της αρχαίας Ρώμης, ερμηνεία του "Insieme: 1992" από τον Τότο Κουτούνιο και του "Non ho l'età" από την Τζιλιόλα Τσινκουέτι
Κατά τη διάρκεια του σόου	Αρτούρο Μπρακέτι
Διαγωνιζόμενοι
Αριθμός συμμετοχών	22
Πρώτη εμφάνιση	Γερμανία
Επιστρέφουν	Μάλτα
Αποχωρούν	Ολλανδία
Χάρτης συμμετοχών Χώρες που συμμετείχαν Χώρες που συμμετείχαν στο παρελθόν αλλά όχι το 1991
Ψηφοφορία
Σύστημα ψηφοφορίας	Κάθε χώρα απένειμε 12, 10, 8-1 βαθμούς σε 10 τραγούδια
Μηδέν βαθμοί	Αυστρία
Νικητής	Σουηδία Fångad av en stormvind
Διαγωνισμός Τραγουδιού Eurovision
◄1990 • Διαγωνισμός Τραγουδιού Eurovision • 1992►

Τόπος και παρουσίασηΕπεξεργασία

Εξαιτίας του Πολέμου στον Κόλπο και της κλιμακούμενης έντασης στη Γιουγκοσλαβία, η RAI αποφάσισε να μεταφερθεί ο χώρος από το Σανρέμο στη Ρώμη, η οποία θεωρείτο πιο ασφαλές μέρος.^[2].

Τον διαγωνισμό παρουσίασαν ο Τότο Κουτούνιο και η Τζιλιόλα Τσινκουέτι.

Καρτ ποστάλΕπεξεργασία

H εισαγωγή κάθε συμμετοχής (πριν παίξει το τραγούδι) ήταν ένα βίντεο με τους καλλιτέχνες να τραγουδούν ένα απόσπασμα από ένα τραγούδι στα ιταλικά.

Σειρά	Χώρα	Καλλιτέχνης/ες	Τραγούδι στα ιταλικά	Αρχικός ερμηνευτής/ές
01	Γιουγκοσλαβία	Baby Doll	Non ho l'età	Τζιλιόλα Τσινκουέτι
02	Ισλανδία	Stefán & Eyfi	Se bastasse una canzone	Έρος Ραματσότι
03	Μάλτα	Τζορτζίνα & Πολ	Questo piccolo grande amore	Κλαούντιο Μπαλιόνι
04	Ελλάδα	Σοφία Βόσσου	Caruso	Λούτσιο Ντάλλα
05	Ελβετία	Σάντρα Σιμό	Un'estate italiana	Εντοάρντο Μπενάτο & Τζάνα Νανίνι
06	Αυστρία	Τόμας Φόρστνερ	Adesso tu	Έρος Ραματσότι
07	Λουξεμβούργο	Σάρα Μπρε	Sarà perchè ti amo	Ricchi e Poveri
08	Σουηδία	Καρόλα	Non voglio mica la luna	Fiordaliso
09	Γαλλία	Αμινά	La partita di Pallone	Ρίτα Παβόνε
10	Τουρκία	Ιζέλ, Ρεϊχάν & Καν	Amore scusami	Δαλιδά
11	Ιρλανδία	Κιμ Τζάκσον	Nel blu dipinto di blu	Ντομένικο Μοντούνιο
12	Πορτογαλία	Ντούλτσε Πόντες	Dio, come ti amo	Ντομένικο Μοντούνιο
13	Δανία	Άντερς Φράντσεν	Nessun dorma	Τζάκομο Πουτσίνι
14	Νορβηγία	Just 4 Fun	Santa Lucia	Μάριο Λάντσα
15	Ισραήλ	Duo Datz	Lontano dagli occhi	Σέρτζιο Εντρίγκο
16	Φινλανδία	Κάιγια Κάρκινεν	Maruzzella	Ρενάτο Καροζόνε
17	Γερμανία	Atlantis 2000	L'italiano	Τότο Κουτούνιο
18	Βέλγιο	Clouseau	Musica è	Έρος Ραματσότι
19	Ισπανία	Σέρχιο Ντάλμα	Sono tremendo	Ρόκι Ρόμπερτς
20	Ηνωμένο Βασίλειο ! Ηνωμένο Βασίλειο	Σαμάνθα Γιάνους	Ricordati di me	Αντονέλο Βεντίτι
21	Κύπρος	Έλενα Πατρόκλου	Io che amo solo te	Σέρτζιο Εντρίγκο
22	Ιταλία	Πεπίνο ντι Κάπρι	Champagne	Πεπίνο ντι Κάπρι

Καλλιτέχνες που επέστρεψανΕπεξεργασία

Καλλιτέχνης	Χώρα	Προηγούμενες χρονιές
Τόμας Φόρστνερ	Αυστρία ! Αυστρία	1989
Στεφάν Χιλμάρσον (μέλος του ντουέτου Stefán & Eyfi)	Ισλανδία ! Ισλανδία	1988 (με το συγκρότημα Beathoven)
Έιρικουρ Χάουκσον (μέλος του συγκροτήματος Just 4 Fun)	Νορβηγία ! Νορβηγία	1986 (για την Ισλανδία, μέλος των ICY)
Χάνε Κρουγκ (μέλος των Just 4 Fun)	Νορβηγία ! Νορβηγία	1971, 1985 (με τους Bobbysocks!, κέρδισαν τον διαγωνισμό)
Καρόλα	Σουηδία ! Σουηδία	1983

Διευθυντές ορχήστραςΕπεξεργασία

Σλόμπονταν Μάρκοβιτς	Γιον Όλαφσον	Πολ Αμπέλα	Χάρης Ανδρεάδης	Φλαβιάνο Κουφάρι	Ρίχαρντ Εστεράιχερ
Γιουγκοσλαβία	Ισλανδία	Μάλτα	Ελλάδα	Ελβετία	Αυστρία
Φρανσίς Γκογιά	Άντερς Μπέργκλουντ	Ζερόμ Πιγιεμάν	Τουρχάν Γιουκσελέρ	Νόελ Κέλιαν	Φερνάντο Κορέια Μαρτίνς
Λουξεμβούργο	Σουηδία	Γαλλία	Τουρκία	Ιρλανδία	Πορτογαλία
Χένρικ Κρόγκσγκαρτ	Πιτ Κνούτσεν	Κόμπι Οσράτ	Όλι Αβενλάχτι	Χέρμαν Βάιντορφ	Ρόλαντ Βερλούφεν
Δανία	Νορβηγία	Ισραήλ	Φινλανδία	Γερμανία	Βέλγιο
Εδουάρδο Λέιβα	Ρόνι Χέζλχερστ	Αλεξάντερ Κίροβ Ζογράφοβ	Μπρούνο Κανφόρα
Ισπανία	Ηνωμένο Βασίλειο ! Ηνωμένο Βασίλειο	Κύπρος	Ιταλία

ΑποτελέσματαΕπεξεργασία

Σειρά	Χώρα	Γλώσσα^[3]	Καλλιτέχνης	Τραγούδι	Θέση	Βαθμοί
01	Γιουγκοσλαβία	σερβικά	Baby Doll	Brazil	21η	1
02	Ισλανδία	ισλανδικά	Στέφαν & Έιφι	Nína	15η	26
03	Μάλτα	αγγλικά	Τζορτζίνα & Πολ Γιορντιμάινα	Could it be?	6η	106
04	Ελλάδα	ελληνικά	Σοφία Βόσσου	Άνοιξη	13η	36
05	Ελβετία	ιταλικά	Σάντρα Σιμό	Canzone per te	5η	118
06	Αυστρία	γερμανικά	Τόμας Φόρστνερ	Venedig im Regen	22η	0
07	Λουξεμβούργο	γαλλικά	Σάρα Μπρε	Un baiser volé	14η	29
08	Σουηδία	σουηδικά	Καρόλα	Fångad av en stormvind	1η	146
09	Γαλλία	γαλλικά	Αμίνα	C'est le dernier qui a parlé qui a raison	2η	146
10	Τουρκία	τούρκικα	Ιζέλ Τσελικέζ, Ρεϊχάν Καρατζά & Τζαν Ουγουρλουέρ	İki dakika	12η	44
11	Ιρλανδία	αγγλικά	Κιμ Τζάκσον	Could it be that I'm in love?	10η	47
12	Πορτογαλία	πορτογαλικά	Ντούλσε	Lusitana paixão	8η	62
13	Δανία	δανικά	Άντερς Φράντσεν	Lige der hvor hjertet slår	19η	8
14	Νορβηγία	νορβηγικά	Just 4 Fun	Mrs. Thompson	17η	14
15	Ισραήλ	εβραϊκά	Ντούο Ντατζ	Kan	3η	139
16	Φινλανδία	φινλανδικά	Κάιγια	Hullu yö	20η	6
17	Γερμανία	γερμανικά	Atlantis 2000	Dieser Traum darf niemals sterben	18η	10
18	Βέλγιο	ολλανδικά	Κλουζό	Geef het op ^[4]^[5].	16η	23
19	Ισπανία	ισπανικά	Σέρχιο Ντάλμα	Bailar pegados	4η	119
20	Ηνωμένο Βασίλειο	αγγλικά	Σαμάνθα Τζάνους	A message to your heart	11η	47
21	Κύπρος	ελληνικά	Έλενα Πατρόκλου	SOS	9η	60
22	Ιταλία	Ναπολιτανικά	Πεπίνο Ντι Κάπρι	Comme è ddoce 'o mare	7η	89

ΠροβλήματαΕπεξεργασία

Στην αρχή της ερμηνείας της Καρόλα (εκπροσώπου της Σουηδίας), η επιστροφή ήχου στην αίθουσα σταμάτησε απότομα. Το κοινό δεν άκουσε τίποτα σχετικά με το τραγούδι. Η Καρόλα κατάφερε να κρατήσει την ψυχραιμία της και να ερμηνεύσει το τραγούδι της μέχρι το τέλος, με επιτυχία. Έγινε αμέσως προφανές ότι η ερμηνεία είχε αναμεταδοθεί κανονικά και ότι οι τηλεθεατές και οι εθνικές κριτικές επιτροπές δεν είχαν παρατηρήσει τίποτα.

Το κυριότερο πρόβλημα που παρουσιάστηκε ήταν η ισοφάριση των νικητών (της Σουηδίας και της Γαλλίας). Η ισοψηφία (146) αντιμετωπίστηκε με την εφαρμογή του κανονισμού που δεν ίσχυε το 1969, όταν το βραβείο και τη νίκη μοιράστηκαν 4 τραγουδίστριες. Μετρήθηκε η ανώτερη βαθμολογία που έλαβαν οι δύο χώρες. Στα 12άρια ήταν πάλι ίδιες, με 4 χώρες να δίνουν 12 πόντους σε αμφότερες τη Σουηδία και τη Γαλλία. Ωστόσο, τα δεκάρια ήταν περισσότερα για τη Σουηδία (5) έναντι 2 για τη Γαλλία, κρίνοντας τη νικήτρια.^[6].

Θέση	Χώρα	Καλλιτέχνης	Βαθμοί	12 βαθμοί	10 βαθμοί	Βαθμοί από την κάθε χώρα
1	Σουηδία	Καρόλα	146	4	5	17 χώρες επί συνόλου 21
2	Γαλλία	Αμινά	146	4	2	18 χώρες από τις συνολικά 21

CommentatorsΕπεξεργασία

ΤηλεόρασηΕπεξεργασία

Γιουγκοσλαβία ! Γιουγκοσλαβία - Μλάντεν Πόποβιτς (TVB1), Ξένια Ούρλισιτς (HTV1), Μίσα Μολκ (SLO1)
Ισλανδία ! Ισλανδία - Αρθούρ Μπιόργκβιν Μπόλασον (Sjónvarpið)^[7]
Μάλτα ! Μάλτα - Τόνι Σαντ (TVM)
Ελλάδα ! Ελλάδα - Δάφνη Μπόκοτα (ΕΤ1)^[8]
Ελβετία ! Ελβετία - Μπέρναρντ Τερνίρ (Schweizer Fernsehen), Λολίτα Μορένα (Télévision Suisse), Εμανουέλα Γκατζίνι (TV Svizzera)
Αυστρία ! Αυστρία - Χέρμπερτ Ντομπροβόλνι (FS1)^[9]
Λουξεμβούργο ! Λουξεμβούργο - Βαλερί Σαρν (RTL TV)^[10]
Σουηδία ! Σουηδία - Χάραλντ Τρόιτινγκερ (SVT TV2)^[11]
Γαλλία ! Γαλλία - Λεόν Ζιτρόν (Antenne 2)^[10]
Τουρκία ! Τουρκία - Μπασάκ Ντογρού (TV1)
Δημοκρατία της Ιρλανδίας - Πατ Κένι (RTÉ 1)
Πορτογαλία ! Πορτογαλία - Άνα ντο Κάρμο (Canal 1)^[12]
Δανία ! Δανία - Καμίλα Μίε-Ρενάρντ (DR TV)^[13]
Νορβηγία ! Νορβηγία - Τζον Αντρεάσεν και Γιαν Τάιγκεν (NRK)^[14]
Ισραήλ ! Ισραήλ - Χωρίς σχολιαστή
Φινλανδία ! Φινλανδία - Έρκι Ποχιανέιμο (YLE TV1)^[15]
Γερμανία ! Γερμανία - Μαξ Σόιτσερ (Erstes Deutsches Fernsehen)^[16]
Βέλγιο ! Βέλγιο - Αντρέ Φερμόιλεν (BRTN TV1),^[17] Claude Delacroix (RTBF La Une)^[10]
Ισπανία ! Ισπανία - Τομάς Φερνάντο Φλόρες (TVE2)^[18]
Ηνωμένο Βασίλειο ! Ηνωμένο Βασίλειο - Τέρι Ουόγκαν (BBC 1)
Κύπρος ! Κύπρος - Εύη Παπαμιχαήλ (ΡΙΚ)^[19]
Ιταλία ! Ιταλία - Χωρίς σχολιαστή (Raiuno)^[20]
Πολωνία ! Πολωνία (μη συμμετέχουσα χώρα) - Ρίσαρντ Ρεμπισέβσκι (TP1)

ΡαδιόφωνοΕπεξεργασία

Γιουγκοσλαβία ! Γιουγκοσλαβία - Μη διαθέσιμο
Ισλανδία ! Ισλανδία - Μη διαθέσιμο
Μάλτα ! Μάλτα - Μη διαθέσιμο
Ελλάδα ! Ελλάδα - Γιώργος Μητρόπουλος (ΕΡΑ 1)
Ελβετία ! Ελβετία - TBC
Αυστρία ! Αυστρία - Βάλτερ Ρίχαρτ Λάνγκερ (Hitradio Ö3)
Λουξεμβούργο ! Λουξεμβούργο - Αντρέ Τοράν (RTL Radio)
Σουηδία ! Σουηδία - Κάλε Όλντμπι και Ρούνε Χάλμπεργκ (SR P3)
Γαλλία ! Γαλλία - Εβελίν Ντελιά (France Inter)
Τουρκία ! Τουρκία - Ερχάν Κονούκ (TRT Radyo 3)
Δημοκρατία της Ιρλανδίας - Λάρι Γκόγκαν (RTÉ Radio 1)
Πορτογαλία ! Πορτογαλία - TBC (RDP Antena 2)
Δανία ! Δανία - Καμίλα Μίε-Ρέναρτ, Γιέσπερ Μπάρεντς και Άντριου Γένσεν (DR P3)
Νορβηγία ! Νορβηγία - Μη διαθέσιμο
Ισραήλ ! Ισραήλ - Γιγκάλ Ραβίντ (Reshet Gimel)
Φινλανδία ! Φινλανδία - Γιάκε Νίμαν και Κάτι Μπέργκμαν (YLE Radiomafia)
Γερμανία ! Γερμανία - Άντο Σλίερ (Deutschlandfunk/hr3)
Βέλγιο ! Βέλγιο - Ζιλιέν Πουτ και Μαρκ Μπριγιουέ (BRTN Radio 2), Στεφάν Ντιπόν (RTBF La Première)
Ισπανία ! Ισπανία - Μη διαθέσιμο
Ηνωμένο Βασίλειο ! Ηνωμένο Βασίλειο - Κεν Μπρους(BBC Radio 2)
Κύπρος ! Κύπρος - Παύλος Παύλου (CyBC Radio 2)
Ιταλία ! Ιταλία - Αντόνιο Ντε Ρομπέρτις και Πέπι Φραντσέλιν (Rai Radio 2)

Εκπρόσωποι βαθμώνΕπεξεργασία

Γιουγκοσλαβία ! Γιουγκοσλαβία - Μεμπρούρα Τοπολόβατς
Ισλανδία ! Ισλανδία - Σίγριδουρ Πετουρσδότιρ (Sigríður Pétursdóttir)
Μάλτα ! Μάλτα - Ντομινίκ Μικάλεφ ^[21]
Ελλάδα ! Ελλάδα - Φωτεινή Γιαννουλάτου^[22]
Ελβετία ! Ελβετία - Μισέλ Στοκέρ^[23]
Αυστρία ! Αυστρία - Γκαμπριέλε Χάρινγκ
Λουξεμβούργο ! Λουξεμβούργο - Ζαν Λικ Μπερτράν
Σουηδία ! Σουηδία - Μπο Χάγκστρεμ^[11]
Γαλλία ! Γαλλία - Μαρί-Φρανς Μπριέρ^[24]
Τουρκία ! Τουρκία - Κανάν Κουμπασάρ
Δημοκρατία της Ιρλανδίας - Έιλιν Νταν
Πορτογαλία ! Πορτογαλία - Μαρία Μαργκαρίντα Γκάσπαρ^[12]
Δανία ! Δανία - Μπεντ Χένιους^[13]
Νορβηγία ! Νορβηγία - Σβέρε Κριστόφερσεν^[25]
Ισραήλ ! Ισραήλ - Γιτζχάκ Σιμόνι^[26]
Φινλανδία ! Φινλανδία - Χάιντι Κόκι^[27]
Γερμανία ! Γερμανία - Κρίστιαν Έκχαρτ
Βέλγιο ! Βέλγιο - Άνε Πλούγκερτς^[28]
Ισπανία ! Ισπανία - Μαρία Άνχελες Μπαλανιάκ^[29]
Ηνωμένο Βασίλειο ! Ηνωμένο Βασίλειο - Κόλιν Μπέρι
Κύπρος ! Κύπρος - Άννα Παρτελίδου^[19]
Ιταλία ! Ιταλία - Ροζάνα Βαουντέτι

Μέλη εθνικών κριτικών επιτροπώνΕπεξεργασία

Από τη χρονιά αυτή, τα μισά από τα μέλη έπρεπε να είναι επαγγελματίες μουσικοί.

Τουρκία ! Τουρκία - Ουμίτ Έρογλου (μαέστρος για την Τουρκία στον διαγωνισμό του 1990 και του 1998), Γκιοκσάν Αρμάν
Δημοκρατία της Ιρλανδίας – Ντάνι Γκουίναν
Νορβηγία ! Νορβηγία – Κριστίνε Χολμ, Γιούλιε Χολμ, Τίνε Σμιθ, Γιαν Πάουλ Μπρέκε, Ρούνε Άρνεσεν, Νιλς Έιναρ Βινιόρ, Κριστίν Σκάαρε, Βίμπεκε Βέσενλουντ, Ζαν-Πολ Σουκρούν], Γκουστάβο Πολάστρι, Ράγκνιλντ Φάαλερ, Ράιντουν Χάνσεν, Κάρι Όλστατ, Έρικ Βέσελτοφτ, Έγκιλ Στοράιντε, Κνουτ Ράιερσρουτ^[30]
Βέλγιο ! Βέλγιο - Νέλι Μπιλ
Ισπανία ! Ισπανία – Αντόνιο Σέμπερε (δημοσιογράφος και εκπαιδευτικός), Μαρία Ισαμπέλ Γιορέτ (γυμνάστρια), Μάρκος Φερνάντεθ (φοιτητής), Νουρία Εστέρ Μεντόθα (χορεύτρια), Γκαμπριέλ Χαράμπα (δημοσιογράφος), Μαρία Αντονία Βαλς (δημοσιογράφος), Πάκο Κλαβέλ (καλλιτέχνης), Σαλομέ (τραγουδίστρια, συμμετέχουσα και νικήτρια του διαγωνισμού του 1969), Λόλες Λεόν (ηθοποιός), Αλφόνσο ντελ Ρεάλ (ηθοποιός), Μαρία Κασάλ (ηθοποιός), Ρικάρντο Κανταλαπιέδρα (κριτικός μουσικής), Θέλια Κοσγκάια (φοιτήτρια), Χεσούς ντε Βέγα (γιατρός), Μαρία Εουχένια Καστεγιάνος (δημόσιες σχέσειςs), Μπεγκόνια Κάστρο (χορεύτριαr)^[31]

Εξωτερικοί σύνδεσμοιΕπεξεργασία

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα
Διαγωνισμός Τραγουδιού Eurovision 1991

Η επίσημη ιστοσελίδα της Eurovision (Αγγλικά)

ΠαραπομπέςΕπεξεργασία

↑ KENNEDY O’CONNOR John, The Eurovision Song Contest. 50 Years. The Official History, Londres, Carlton Books Limited, 2005, p.124.
↑ Ιστορικό
↑ «Eurovision Song Contest 1991». The Diggiloo Thrush. Ανακτήθηκε στις 5 Μαρτίου 2012.
↑ O αρχικός τίτλος του τραγουδιού ήταν Give it up, αλλά ο τίτλος άλλαξε για τον διαγωνισμό.
↑ HAUTIER Jean-Pierre, op.cit., p.75.
↑ FEDDERSEN Jan & LYTTLE Ivor, Congratulations. 50 Years of The Eurovision Song Contest. The Official DVD. 1981-2005, Copenhague, CMC Entertainement, 2005, p.12.
↑ «Morgunblaðið, 04.05.1991». Timarit.is. Ανακτήθηκε στις 10 Αυγούστου 2012.
↑ «Η Δάφνη Μπόκοτα και η EUROVISION (1987-2004)». Retromaniax.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Σεπτεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 10 Αυγούστου 2012.
↑ Oberösterreichische Nachrichten, 3-5-1997
↑ ^10,0 ^10,1 ^10,2 Christian Masson. «1991 - Rome». Songcontest.free.fr. Ανακτήθηκε στις 10 Αυγούστου 2012.
↑ ^11,0 ^11,1 «Infosajten.com». Infosajten.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Ιουλίου 2012. Ανακτήθηκε στις 10 Αυγούστου 2012.
↑ ^12,0 ^12,1 «Comentadores Do ESC - escportugalforum.pt.vu | o forum eurovisivo português». 21595.activeboard.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Απριλίου 2012. Ανακτήθηκε στις 10 Αυγούστου 2012.
↑ ^13,0 ^13,1 «Forside». esconnet.dk. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Μαρτίου 2012. Ανακτήθηκε στις 10 Αυγούστου 2012.
↑ «Hvem kommenterte før Jostein Pedersen? - Debattforum». Nrk.no. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Νοεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 10 Αυγούστου 2012.
↑ «Selostajat ja taustalaulajat lĂ¤pi vuosien? • Viisukuppila». Viisukuppila.fi. Ανακτήθηκε στις 10 Αυγούστου 2012.
↑ «Eurovision Song Contest 1991». Ecgermany.de. Ανακτήθηκε στις 10 Αυγούστου 2012.
↑ «Hasselt 2005: Jarige André Vermeulen verzorgt commentaar met Ilse Van Hoecke –». Eurosong.be. 25 Οκτωβρίου 2005. Ανακτήθηκε στις 10 Αυγούστου 2012.
↑ «FORO FESTIVAL DE EUROVISIÓN • Ver Tema - Uribarri comentarista Eurovision 2010». Eurosongcontest.phpbb3.es. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Μαρτίου 2012. Ανακτήθηκε στις 10 Αυγούστου 2012.
↑ ^19,0 ^19,1 Savvidis, Christos (OGAE Cyprus)
↑ «Peppino Di Capri Comme è ddoce o mare Eurofestival 1991». YouTube. Ανακτήθηκε στις 10 Αυγούστου 2012.
↑ Times of Malta, 5-5-1991
↑ «Εκφωνητές της ΕΡΤ για τις ψήφους της Ελλάδας στην EUROVISION - Page 3». Retromaniax.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Σεπτεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 10 Αυγούστου 2012.
↑ Baumann, Peter Ramón (OGAE Switzerland)
↑ «Concours Eurovision de la Chanson • Consulter le sujet - Porte-paroles des jurys des pays francophones». Eurovision.vosforums.com. Ανακτήθηκε στις 10 Αυγούστου 2012.
↑ Dyrseth, Seppo (OGAE Norway)
↑ «פורום אירוויזיון». Sf.tapuz.co.il. 13 Σεπτεμβρίου 1999. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Οκτωβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 10 Αυγούστου 2012.
↑ «Selostajat ja taustalaulajat lĂ¤pi vuosien? • Viisukuppila». Viisukuppila.fi. Ανακτήθηκε στις 10 Αυγούστου 2012.
↑ «ESC 1991 Belgian Votes by An Ploegaerts and a jumping Carola». YouTube. 13 Απριλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 10 Αυγούστου 2012.
↑ «María Ángeles Balañac». Imdb.es. 1 Μαΐου 2009. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Μαρτίου 2012. Ανακτήθηκε στις 10 Αυγούστου 2012.
↑ Dagbladet, 5-5-1991
↑ «000webhost.com - free web hosting provider». Eurofestival.host22.com. Ανακτήθηκε στις 10 Αυγούστου 2012.

Στο λήμμα αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το λήμμα Eurovision Song Contest 1991 της Αγγλικής Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 3.0. (ιστορικό/συντάκτες).