Χρυσή Μπάλα
Η Χρυσή Μπάλα (γαλλικά: Ballon d'Or) είναι μία ποδοσφαιρική διάκριση που ως το 2009 απονεμόταν από το γαλλικό περιοδικό France Football κάθε χρόνο στον καλύτερο ποδοσφαιριστή της Ευρώπης. Αναφερόταν επίσης ως το βραβείο του «Καλύτερου Ευρωπαίου ποδοσφαιριστή της χρονιάς» (European Footballer of the Year award). Από το 2010 συγχωνεύτηκε με το βραβείο Παίκτης της Χρονιάς της ΦΙΦΑ, που αφορούσε τον καλύτερο ποδοσφαιριστή στον κόσμο. Το ενιαίο βραβείο ονομάστηκε Χρυσή Μπάλα ΦΙΦΑ (FIFA Ballon d'Or). Από το 2016 το βραβείο απονέμεται στον «Καλύτερου ποδοσφαιριστή της χρονιάς» σύμφωνα με το γαλλικό περιοδικό.[1]
Διαδικασία - Ιστορικό Επεξεργασία
.jpg)
Η Χρυσή Μπάλα δημιουργήθηκε το 1956 και θεωρείται η πιο αξιόπιστη από τις πολλές ανάλογες ετήσιες διακρίσεις που διοργανώνουν διάφοροι ανεπίσημοι φορείς. Ο γάλλος πρώην ποδοσφαιριστής και δημοσιογράφος Γκαμπριέλ Ανό (Gabriel Hanot), συντάκτης της αθλητικής εφημερίδας L'Équipe και του περιοδικού France Football (Φρανς Φουτμπόλ), εμπνευστής του Κυπέλλου Πρωταθλητριών Ευρώπης λίγο νωρίτερα, καθιερώνει ένα βραβείο για τον ποδοσφαιριστή που έχει γνωρίσει σημαντική επιτυχία με την ομάδα του. Ήθελε δηλαδή, πέρα από την καλύτερη ομάδα στην Ευρώπη, να αναδεικνύεται και ο καλύτερος ποδοσφαιριστής. Λόγω του κύρους του περιοδικού, καθιερώθηκε ως το σημαντικότερο ατομικό ποδοσφαιρικό βραβείο. Απονέμεται στον ποδοσφαιριστή, ο οποίος κατά τη διάρκεια της ποδοσφαιρικής σεζόν (μέχρι το 2021 κατά τη διάρκεια του ημερολογιακού έτους[2]) είχε την καλύτερη απόδοση και παρουσία. Η επιλογή γίνεται ανάμεσα σε παίκτες που αγωνίζονται σε ευρωπαϊκά σωματεία, δηλαδή σε πρωταθλήματα χωρών που υπάγονται στην UEFA.[3][4] Ως το 1995 η απονομή αφορούσε μόνο Ευρωπαίους στην εθνικότητα ποδοσφαιριστές. Από το 1995 κι εντεύθεν υποψήφιοι για διάκριση είναι όλοι όσοι αγωνίζονται σε ομάδες της UEFA ανεξάρτητα από την εθνική τους προέλευση. Από το 2010 η «Χρυσή Μπάλα» συγχωνεύτηκε με το βραβείο Παίκτης της Χρονιάς της ΦΙΦΑ, που αφορούσε τον καλύτερο ποδοσφαιριστή στον κόσμο σε ένα ενιαίο βραβείο που ονομάστηκε «Χρυσή Μπάλα ΦΙΦΑ» (FIFA Ballon d'Or). Στην επιλογή συμμετείχαν Ομοσπονδιακοί προπονητές και αρχηγοί εθνικών ομάδων.[5][6] Μετά το 2016 οι δύο φορείς διαχώρισαν τα βραβεία τους και η «Χρυσή Μπάλα» επανήλθε στη διαδικασία που ίσχυε μέχρι το 2009 με το δημοσιογραφικό κόσμο να επιλέγει το νικητή.[7]
Η επιλογή γίνεται με ψηφοφορία, στην οποία ψηφίζει ένας επιλεγμένος αριθμός Ευρωπαίων δημοσιογράφων από πολλές χώρες. Κάθε ψηφοφόρος επιλέγει πέντε ποδοσφαιριστές από μια λίστα 30 υποψηφίων, την οποία έχει καταρτίσει το France Football και τους βαθμολογεί από το ένα ως το πέντε. Οι δημοσιογράφοι είναι ένας από κάθε χώρα των 100 πρώτων χωρών στην κατάταξη της UEFA και η 1η θέση δίνει έξι βαθμούς, η 2η τέσσερις, η 3η τρεις, η 4η δύο και η 5η έναν βαθμό. Αν υπάρξει ισοβαθμία, ως κριτήριο θα μετρήσει ο αριθμός των πρώτων θέσεων. Το σύνολο των πόντων αναδεικνύει το νικητή. Απονέμεται επίσης ασημένιο και χάλκινο έπαθλο στο δεύτερο και στον τρίτο της βαθμολογίας. Από τα 2022 το σημαντικότερο κριτήριο είναι τα ατομικά επιτεύγματα.[8]
Η πρώτη απονομή της Χρυσής Μπάλας έγινε στις 18 Δεκεμβρίου 1956 στο Παρίσι, με νικητή τον θρύλο του αγγλικού ποδοσφαίρου Στάνλεϊ Μάθιους.[9]
Αρχικά το περιοδικό ψήφιζε τον κορυφαίο ποδοσφαιριστή της Ευρώπης, ενώ στο δημοψήφισμα έπαιρναν μέρος μόνο Ευρωπαίοι ποδοσφαιριστές (και φυσικά δημοσιογράφοι). Το 1995 άλλαξαν τα πράγματα, καθώς είχε γίνει και η πολύκροτη «υπόθεση Μποσμάν» που άλλαξε πολλά στο παγκόσμιο ποδόσφαιρο, η διεύθυνση του France Football αποφάσισε και άλλαξε τον κανονισμό. Έτσι ψηφιζόταν τότε ο κορυφαίος ποδοσφαιριστής των Ευρωπαϊκών γηπέδων, με πρώτο νικητή τον Λιβεριανό Ζορζ Γουεά, ο οποίος αγωνιζόταν στην Ιταλία με την φανέλα της Μίλαν. Το 2007 όμως η διοίκηση του France Football έκρινε πως πρέπει να υπάρξει κι άλλη αλλαγή. Αποφάσισε λοιπόν πως πλέον πρέπει να επιβραβεύεται ο κορυφαίος ποδοσφαιριστής του κόσμου, ανεξάρτητα σε ποια ομάδα παίζει. Πρώτος νικητής ήταν ο Βραζιλιάνος επιθετικός μέσος της Μίλαν Κακά, ο οποίος τον Μάιο της ίδια χρονιάς του 2007 δηλαδή είχε οδηγήσει την ιταλική ομάδα στην κατάκτηση του ΟΥΕΦΑ Τσάμπιονς Λιγκ.[10] Μετά το 2011, η UEFA δημιούργησε το βραβείο «UEFA καλύτερου παίκτη στην Ευρώπη» για να διατηρήσει την παράδοση της αρχικής «Χρυσής Μπάλας», να τιμάται ειδικά ένας ποδοσφαιριστής από την Ευρώπη.[11]
Ως το 2008 οι νικητές του βραβείου προέρχονταν από 17 διαφορετικές εθνικότητες, από 21 διαφορετικούς συλλόγους αλλά μόνο από 10 διαφορετικά πρωταθλήματα. Τρεις ποδοσφαιριστές έχουν καταφέρει να κατακτήσουν το έπαθλο τρεις φορές την περίοδο μέχρι το 2009, οι Ολλανδοί Γιόχαν Κρόιφ και Μάρκο φαν Μπάστεν και ο Γάλλος Μισέλ Πλατινί. Ο Κρόιφ και ο Γερμανός Φραντς Μπεκενμπάουερ κατέχουν το ρεκόρ ψήφων σε αυτό το διάστημα, τις οποίες έλαβαν στα δώδεκα χρόνια στα οποία βαθμολογήθηκαν. Το γεγονός αυτό αποδεικνύει τη μακροχρόνια διάκρισή τους στο υψηλότερο επίπεδο.
Ειδικά βραβεία Επεξεργασία
_01.jpg)
Το 1989 το France Football συμπλήρωσε 30 χρόνια ζωής. Με αφορμή τα γενέθλιά του, το περιοδικό αποφάσισε να δώσει την «Σούπερ Χρυσή Μπάλα». Μετά την ψηφοφορία μεταξύ των νικητών μέχρι εκείνη τη χρονιά, ξεχώρισαν τρεις μεγάλοι ποδοσφαιριστές. Ο Αλφρέδο Ντι Στέφανο, ο Γιόχαν Κρόιφ και ο Μισέλ Πλατινί. Ο τελικός νικητής μετά από νέα ψηφοφορία ήταν ο Ντι Στέφανο, που έτσι έγινε ο μοναδικός ποδοσφαιριστής που στη συλλογή του πρόσθεσε την Σούπερ Χρυσή Μπάλα.[12][13][14]
Τον Ιανουάριο του 2014 η FIFA σε συνεργασία με το France Football απένειμαν στον Πελέ την τιμητική FIFA Ballon d'Or Prix d'honneur (η μόνη που έχει δοθεί), ως επιβράβευση της αξίας και της προσφοράς του ως κορυφαίου ποδοσφαιριστή όλων των εποχών. Ο Πελέ δεν είχε τη δυνατότητα να τιμηθεί με το βραβείο της Χρυσής Μπάλας με βάση τον τρόπο λειτουργίας της έως το 1994.[16]
Νικητές της Χρυσής Μπάλας Επεξεργασία
Για τους νικητές μετά την ένωση με το βραβείο Καλύτερος Παίκτης της ΦΙΦΑ (2010 έως 2015), δείτε εδώ.
2016 και μετά Επεξεργασία
| Έτος | Θέση | Ποδοσφαιριστής | Σύλλογος | Βαθμοί |
|---|---|---|---|---|
| 1ος |  Καρίμ Μπενζεμά
|
Ρεάλ Μαδρίτης | 549
| |
| 2ος |  Σαντιό Μανέ |
Λίβερπουλ ΦΚ | 193
| |
| 3ος |  Κέβιν Ντε Μπρόινε |
Μάντσεστερ Σίτι | 175
| |
| 1ος |  Λιονέλ Μέσι
|
Παρί Σεν Ζερμέν | 613
| |
| 2ος |  Ρόμπερτ Λεβαντόφσκι |
Μπάγερν Μονάχου | 580
| |
| 3ος |  Ζορζίνιο |
Τσέλσι ΦΚ | 480
| |
| Δεν απονεμήθηκε | ||||
| 1ος | Λιονέλ Μέσι |
Μπαρτσελόνα | 686
| |
| 2ος | Λίβερπουλ ΦΚ | 679
| ||
| 3ος |  Κριστιάνο Ρονάλντο |
Γιουβέντους | 476
| |
| 1ος |  Λούκα Μόντριτς |
Ρεάλ Μαδρίτης | 753
| |
| 2ος | Λιονέλ Μέσι
|
Μπαρτσελόνα | 316
| |
| 3ος | Αντουάν Γκριεζμάν |
Ατλέτικο Μαδρίτης | 198
| |
| 1ος | Κριστιάνο Ρονάλντο |
Ρεάλ Μαδρίτης | 946
| |
| 2ος | Λιονέλ Μέσι
|
Μπαρτσελόνα | 670
| |
| 3ος |  Νεϊμάρ |
Παρί Σεν Ζερμέν | 361
| |
| 1ος | Κριστιάνο Ρονάλντο |
Ρεάλ Μαδρίτης | 745
| |
| 2ος | Λιονέλ Μέσι
|
Μπαρτσελόνα | 316
| |
| 3ος | Αντουάν Γκριεζμάν |
Ατλέτικο Μαδρίτης | 198
| |
2001–2009 Επεξεργασία
| Έτος | Θέση | Ποδοσφαιριστής | Σύλλογος | Βαθμοί |
|---|---|---|---|---|
| 1ος | Λιονέλ Μέσι
|
Μπαρτσελόνα | 399
| |
| 2ος | Κριστιάνο Ρονάλντο |
Ρεάλ Μαδρίτης | 233
| |
| 3ος |  Τσάβι Ερνάντεθ |
Μπαρτσελόνα | 170
| |
| 1ος | Κριστιάνο Ρονάλντο |
Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ | 446
| |
| 2ος | Λιονέλ Μέσι |
Μπαρτσελόνα | 281
| |
| 3ος | Φερνάντο Τόρες |
Λίβερπουλ | 179
| |
| 1ος | Κακά |
Μίλαν | 444
| |
| 2ος | Κριστιάνο Ρονάλντο |
Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ | 277
| |
| 3ος | Λιονέλ Μέσι |
Μπαρτσελόνα | 255
| |
| 1ος | Φάμπιο Καναβάρο |
Γιουβέντους / Ρεάλ Μαδρίτης | 173
| |
| 2ος | Τζιανλουίτζι Μπουφόν |
Γιουβέντους | 124
| |
| 3ος | Τιερί Ανρί |
Άρσεναλ | 121
| |
| 1ος | Ροναλντίνιο |
Μπαρτσελόνα | 225
| |
| 2ος |  Φράνκ Λάμπαρντ |
Τσέλσι | 148
| |
| 3ος | Στίβεν Τζέραρντ |
Λίβερπουλ | 142
| |
| 1ος |  Αντρέι Σεβτσένκο |
Μίλαν | 175
| |
| 2ος | Ντέκο |
ΦΚ Πόρτο / Μπαρτσελόνα | 139
| |
| 3ος | Ροναλντίνιο |
Μπαρτσελόνα | 133
| |
| 1ος |  Πάβελ Νέντβεντ |
Γιουβέντους | 190
| |
| 2ος | Τιερί Ανρί |
Άρσεναλ | 128
| |
| 3ος | Πάολο Μαλντίνι |
Μίλαν | 123
| |
| 1ος | Ρονάλντο |
Ίντερ / Ρεάλ Μαδρίτης | 169
| |
| 2ος | Ρομπέρτο Κάρλος |
Ρεάλ Μαδρίτης | 145
| |
| 3ος |  Όλιβερ Καν |
Μπάγερν Μονάχου | 110
| |
| 1ος | Μάικλ Όουεν |
Λίβερπουλ | 176
| |
| 2ος | Ραούλ Γκονθάλεθ |
Ρεάλ Μαδρίτης | 140
| |
| 3ος | Όλιβερ Καν |
Μπάγερν Μονάχου | 114
|
1991–2000 Επεξεργασία
1981–1990 Επεξεργασία
1971–1980 Επεξεργασία
1961–1970 Επεξεργασία
1956–1960 Επεξεργασία
| Έτος | Θέση | Ποδοσφαιριστής | Σύλλογος | Βαθμοί |
|---|---|---|---|---|
| 1ος | Λουίς Σουάρεθ |
Μπαρτσελόνα | 54
| |
| 2ος |  Φέρεντς Πούσκας |
Ρεάλ Μαδρίτης | 37
| |
| 3ος | Ούβε Ζέελερ |
Αμβούργο | 33
| |
| 1ος | / Αλφρέδο Ντι Στέφανο |
Ρεάλ Μαδρίτης | 80
| |
| 2ος | Ρεϊμόν Κοπά |
Ρεάλ Μαδρίτης / Ρενς | 42
| |
| 3ος |  Τζον Τσαρλς |
Γιουβέντους | 24
| |
| 1ος | Ρεϊμόν Κοπά |
Ρεάλ Μαδρίτης | 71
| |
| 2ος | Χέλμουτ Ραν |
Ροτ Βάις Έσσεν | 40
| |
| 3ος | Ζυστ Φονταίν |
Ρενς | 23
| |
| 1ος | / Αλφρέδο Ντι Στέφανο |
Ρεάλ Μαδρίτης | 72
| |
| 2ος | Μπίλι Ράιτ |
Γουλβς | 19
| |
| 3ος | Ρεϊμόν Κοπά |
Ρεάλ Μαδρίτης | 16
| |
| 1ος | Στάνλεϊ Μάθιους |
Μπλάκπουλ ΦΚ | 47
| |
| 2ος | / Αλφρέδο Ντι Στέφανο |
Ρεάλ Μαδρίτης | 44
| |
| 3ος | Ρεϊμόν Κοπά |
Ρενς / Ρεάλ Μαδρίτης | 33
|
Βραβεία ανά παίκτη Επεξεργασία
Βραβεία ανά εθνικότητα Επεξεργασία
Τη Χρυσή Μπάλα έχουν κερδίσει ποδοσφαιριστές από 18 εθνικότητες, στις οποίες δεν συνυπολογίζονται οι Σοβιετικοί και οι Τσεχοσλοβάκοι, οι οποίοι τοποθετήθηκαν στις εθνότητες που ανήκουν. Τα περισσότερα βραβεία, από επτά, πήραν ποδοσφαιριστές από τη Γερμανία, την Ολλανδία και τη Γαλλία. Τρεις μη ευρωπαϊκές χώρες ανέδειξαν νικητές, η Βραζιλία πέντε φορές, η Αργεντινή και η Λιβερία από μία. Υπάρχουν και δύο Αργεντινοί που είχαν αλλάξει υπηκοότητα κι έτσι συνυπολογίστηκαν, ο ένας ως Ιταλός κι ο άλλος ως Ισπανός.
| Χώρα | Βραβεία |
|---|---|
| Γερμανία | 7
|
| Ολλανδία | 7
|
| Γαλλία | 7
|
| Αγγλία | 5
|
| Ιταλία 1 | 5
|
| Βραζιλία | 5
|
| Ισπανία 2 | 4
|
| Σοβιετική Ένωση3 | 3
|
| Ουκρανία3 | 3
|
| Πορτογαλία | 3
|
| Αργεντινή | 3
|
| Τσεχία4 | 2
|
| Τσεχοσλοβακία4 | 1
|
| Σκωτία | 1
|
| Ουγγαρία | 1
|
| Βόρεια Ιρλανδία | 1
|
| Δανία | 1
|
| Βουλγαρία | 1
|
| Λιβερία | 1
|
| Ρωσία3 | 1
|
| Κροατία | 1
|
Σημειώσεις:
1Μεταξύ των Ιταλών περιλαμβάνεται και ο Αργεντινός Όμαρ Σίβορι, ο οποίος είχε αποκτήσει την ιταλική υπηκοότητα.
2 Μεταξύ των Ισπανών περιλαμβάνεται και ο Αργεντινός Αλφρέδο Ντι Στέφανο, ο οποίος είχε αποκτήσει την ισπανική υπηκοότητα.
3 Από τους τρεις Σοβιετικούς οι δύο ήταν Ουκρανοί (Μπλαχίν, Μπελάνοφ) και ένας ήταν Ρώσος (Γιασίν). Αναφέρονται και με τις δύο χώρες.
4 Στους Τσέχους περιλαμβάνεται και ο Μάζοπουστ της ενιαίας Τσεχοσλοβακίας.
Βραβεία ανά πρωτάθλημα Επεξεργασία
Οι νικητές της Χρυσής Μπάλας προέρχονται μόνο από δέκα ευρωπαϊκά πρωταθλήματα με τους περισσότερους από το ισπανικό (20+2 φορές). Η ταξινόμηση έγινε με βάση το σωματείο που αγωνιζόταν ο νικητής το β΄ μισό του έτους. Οι έξι περιπτώσεις στις οποίες οι νικητές αγωνίζονταν σε ομάδα άλλου πρωταθλήματος κατά το πρώτο εξάμηνο, επισημαίνονται με ένα (+).*
| Πρωτάθλημα | Βραβεία (+6) |
|---|---|
| Ισπανία | 20 (+1) |
| Ιταλία | 18 (+2) |
| Γερμανία | 9 |
| Αγγλία | 6 |
| Σοβιετική Ένωση | 3 |
| Γαλλία | 2 (+1) |
| Ολλανδία | 1 (+2) |
| Τσεχοσλοβακία | 1 |
| Πορτογαλία | 1 |
| Ουγγαρία | 1 |
- Η περίπτωση του Φίγκο, ο οποίος το 2000 μεταγράφηκε από τη Μπαρτσελόνα στη Ρεάλ Μαδρίτης δεν επηρεάζει την ταξινόμηση.
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ «Messi, Ronaldo, and the Politics of Celebrity Elections: Voting for the Best Soccer Player in the World». Ανακτήθηκε στις 3 Μαρτίου 2023.
- ↑ «What are the new changes to the Ballon d'Or 2021/22?». Ανακτήθηκε στις 6 Νοεμβρίου 2022.
- ↑ «Ballon d'Or: Revisit the history of the award and know the full list of past winners». Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2022.
- ↑ «5 most prestigious awards in football». Ανακτήθηκε στις 27 Μαΐου 2022.
- ↑ «Χρυσή Μπάλα (Ballon d'Or)». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Ιανουαρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2022.
- ↑ «A brief history of FIFA Ballon d'Or». Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2022.
- ↑ «What are the differences between 'The Best' and the Ballon d'Or?». Ανακτήθηκε στις 28 Μαΐου 2022.
- ↑ «Χρυσή Μπάλα: Στις 30 Οκτωβρίου η λαμπερή τελετή απονομής στο Παρίσι». Ανακτήθηκε στις 11 Ιουνίου 2023.
- ↑ «Χρυσή Μπάλα». Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2022.
- ↑ «Milan, Manchester, Barcelona: How Kaka Won the 2007 Ballon d'Or Ahead of Ronaldo». Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2022.
- ↑ «UEFA BEST PLAYER IN EUROPE AWARD». Ανακτήθηκε στις 27 Μαΐου 2022.
- ↑ «Several Ballon d'Ors but just 1 Super Ballon d'Or» (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Μαΐου 2023. Ανακτήθηκε στις 8 Φεβρουαρίου 2020.
- ↑ «Ο μοναδικός παίκτης που κέρδισε την Super Χρυσή Μπάλα!». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Μαΐου 2022. Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2022.
- ↑ «The Super Ballon d'Or, the most prestigious and rare award only ONE player has ever won». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Μαΐου 2023. Ανακτήθηκε στις 3 Μαρτίου 2023.
- ↑ «Hace 32 años Di Stéfano ganó el Súper Balón de Oro - Real Madrid CF». Real Madrid C.F. - Web Oficial (στα Ισπανικά). Ανακτήθηκε στις 1 Οκτωβρίου 2022.
- ↑ «FIFA gives Pele special award at Ballon d'Or ceremony». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Μαΐου 2021. Ανακτήθηκε στις 4 Αυγούστου 2020.